0:00 - Groepen

1. Biografie Charlie Chaplin (CC) werd geboren op 16 April 1889 in Londen en overleed op 25 December 1977 in Corsier-sur-Vevuy in Zwitserland. Chaplin's jeugd wordt gekenmerkt door armoede, honger, wreedheden en eenzaamheid. Zaken die belangrijke thema´s in zijn stomme films zouden worden. Hij stond vanaf z´n achtste op de planken en groeide op tussen de artiesten, totdat hij zijn geesteszieke moeder verliet en in weeshuizen en kostscholen ging wonen. In zijn tienerjaren keerde Charlie naar het toneel terug. Een tijdje later vertrok hij met Fred Karno's theatergezelschap naar Amerika. Hier werd hij op zeventienjarige leeftijd ontdekt door Mack Sennett. Deze bood hem een contract aan van 150 dollar per week. In zijn eerste film voor Sennett, Making a living (1914), speelt Chaplin een losbol. Vanaf z´n dertiende film, Caught in the rain (1914), regiseerde Chaplin zichzelf. Hij werd Sennett's bekendste ster en spoedig zou de hele wereld van hem houden. Vrijwel vanaf het begin werd de zwerver zichtbaar. Het jacquet, de bolhoed en de stok waren echter niet altijd aanwezig. Charlie droeg soms gevangenis-strepen, een militair uniform of een pij. Maar de slobberige broek en slappe schoenen zouden net zo bekend worden als de altijd aanwezige snor. Een jaar later had Chaplin de lachfilm voor altijd veranderd. De achtervolgings-slapstick werd een kunstvorm. Spotprenten, stripverhalen en gedichten verschenen in de kranten. De produktie van Chaplin poppen, boeken en speelgoed nam een aanvang.

Charlie Chaplin. Modern Times

1

Op z´n dertigste tekende Chaplin het eerste miljoenencontract in de filmgeschiedenis. Voor dit in 1918 onwaarschijnlijk hoge bedrag moest hij acht films regiseren. Een van deze films, The kid (1921) met Jackie Coogan, werd de op een na grootste filmhit tot dan toe. In 1919, richtte Chaplin (samen met Douglas Fairbanks en Mary Pickford en regiseur D.W. Griffith) United Artists op om zo hun films te kunnen distribueren zonder de tussenkomst van de filmstudio. Vanaf nu zou hij zijn films zelf produceren, regiseren, acteren en distribueren. Met The gold rush (1925) koesterde Chaplin zich opnieuw in de bewondering van het publiek. Doordat hij z´n films steeds verfijnder en perfecter wilde maken, daalde z´n produktie sterk. The circus (1928) onderzoekt het begrip komedie en de acceptatie door het publiek. Toen vanaf 1929 geluidsfilms in de bioscoop te zien waren, antwoorde Chaplin met het geluidsloze City lights (1931) en met Modern times (1936) dat slechts enkele geluidsfragmenten heeft. Pas in 1940 maakte Chaplin zijn eerste geluidsfilm The great dictator. Chaplin's liefdesleven en politiek waren beiden berucht. Zijn geheime huwelijken en publieke scheidingen met verschillende van zijn hoofdrolspelers en kindbruidjes kregen meer aandacht dan zijn films. Een vadersschap rechtzaak vernietigde in 1944 tenslotte het beeld dat de wereld van de populaire clown had. Met de verandering van Chaplin in de moordenaar Monsieur Verdoux (1947) keerde het publiek zich definitief tegen hem. De film flopte en een poging om de zwerver weer tot leven te wekken in Limelight (1952) mislukte ook. Datzelfde jaar werd Chaplin na een vakantie in Europa de toegang tot de Verenigde staten ontzegd. Hij werd beschuldigd van belasting ontduiking, communistische symphatieën en onzedelijk gedrag. Charlie, die nooit Amerikaans staatsburger geworden was, ging in Zwitzerland wonen. Zijn resterende films werden in Europa geproduceerd, inclusief zijn laatste poging A countess from Hong Kong (1966), met Marlon Brando .In 1972, na twintig jaar ballingschap, maakte Chaplin een emotionele bedevaart naar California om een speciale ere Oscar in ontvangst te nemen. Koningin Elizabeth II sloeg hem tot ridder in 1975.

Charlie Chaplin. Modern Times

2

2. Modern Times : enkele aandachtspunten bij het bekijken van de film Vorig jaar hebben jullie gezien hoe revolutionaire groepen in de loop van de Franse Revolutie gepoogd hebben om een breuk te maken met het Ancien Régime. Met de leuze "Liberté, égalité et fraternité" zijn verschillende pogingen ondernomen om een "moderne" maatschappij te organiseren met moderne principes als volksinpraak, mensenrechten, juridische gelijkheid, vrije markt, vrije meningsuiting, godsdienstvrijheid, ... In 1799 komt Napoleon aan de macht en hij probeert op een (verlicht) despotische wijze een aantal van deze principes door te voeren. Aanvankelijk lijkt hij erin te slagen om enige orde op zaken te stellen, maar na 1812 keert de chaos terug. Europa wordt het schouwspel van tal van oorlogstaferelen waarin conservatieve tegenover progressieve groepen staan. In 1815 wordt Napoleon definitief verslagen te Waterloo en de Europese continentale grootmachten (Pruisen, Rusland en Oostenrijk) proberen terug het Ancien Régime te herstellen. Zij slagen er echter niet om de talrijke moderne verlichte ideeën te beteugelen, de erfenis van de Franse Revolutie is zonder weerga. De hele 19de eeuw wordt gekenmerkt door tal van interactieve revoluties die aan de basis liggen van onze moderne Westerse samenleving :        

Industriële revolutie(s) Economische revolutie(s) Technisch-technologische revoltutie(s) Wetenschapsrevolutie(s) Demografische revolutie Culturele revolutie(s) Sociale revolutie(s) Politieke revolutie(s)

Uiteindelijk hebben al deze spanningsvelden geleid tot WO I1 Na WO I (jaren '20) treedt een periode van heropbouw in en hiermee een periode van kortstondig economisch herstel. Een kortstondige illusie van een moderne welvaartsmaatschappij krijgt hiermee gestalte. Wanneer in oktober 1929 de beurs van Wallstreet in New York crasht worden alle illusies bruusk vernietigd. De jaren '30 zijn crisisjaren van massale faillissementen, werkloosheid, kortom wereldwijde sociale ellende. Het is in deze periode dat de film "Modern Times" van Charlie Chaplin werd gemaakt. De film is één grote karikatuur op de vrije markteconomie à la A. Smith die zogezegd een welvaartstaat zou maken waarvan niemand zou worden uitgesloten. Bovenvermelde revoluties komen in feite allemaal in de film aan bod.

1

Het spreekt voor zich dat dit nog in de loop van de schooljaar uitgebreid wordt behandeld

Charlie Chaplin. Modern Times

3

3. Modern Times : script + korte analyse 0:00

1:10

1:45 1:55

3:00

3:30 3:50 4:20 4:45 5:15 6:15

7:50 10:50 11:45 12:15 13:30 14:00 14:30

CC in de Fabriek-Psychiatrie-Gevangenis Tikkende klok : het is net voor 6 uur (in de morgen). De volgende boodschap verschijnt : "'Modern Times.' A story of industry, of individual enterprise - humanity crusading in the pursuit of happiness" Associatie : kudde schapen - massa arbeiders die naar hun werk trekken. De arbeiders komen binnen in de fabriek, expliciet contrast (kleine) mens - grote machine Sein om werken wordt gegeven. De lopende band wordt in werking gezet >>> Karikatuur van de Industriële revolutie Contrast zwoegende werkvolk - baas : deze laatste is wat aan het puzzelen, leest z'n krant, neemt een pilletje tegen de stress en controleert daarna via een supergroot scherm in z'n bureau of iedereen wel goed aan het werk is. Via dit beeldscherm geeft hij directe instructies aan de afdelingschef : het tempo moet opgedreven >>> Big Brother is watching you !!! Kennismaking met de geestafstompende, niet creatieve, monotone arbeid aan de lopende band. CC kan duidelijk niet meer. Hij krijgt onder z'n voeten. >>> pschylogische en sociale keerzijden van de industriële revoluties Een vlieg stoort CC tijdens z'n werk. Hij wordt zenuwachtig CC blijft met z'n sleutel aan een moer hangen. Wordt bijna door de machine opgeslokt. De band kan net op tijd worden stilgelegd. "More speed" CC moet naar het toilet. Hij heeft duidelijk een tic nerveux. Hij checkt zich in met een ponskaart in computer. In het toilet treuzelt hij wat en steekt een sigaretje op. Baas verschijnt op groot scherm in toilet. CC krijgt een reprimande. Ingenieur op bezoek. Eet-terwijl-je-werkt-machine wordt voorgesteld aan de baas. Er wordt expliciet gewezen op de hierdoor hogere productiveit en de hiermee samenhangende vermeerderde competiviteit (A. Smith) >>> technisch-technologische revolutie Lunch. CC wordt aangeduid als proefkonijn voor de machine De voedselmachine draait door. 2de poging Machine draait helemaal door De conclusie van de baas "het is niet praktisch" Terug aan het werk. CC kan niet mee, begint door te draaien, machine slokt CC op. Wereldberoemd beeld : CC in de machine : mens versus machine ; individu versus systeem

Charlie Chaplin. Modern Times

4

Charlie Chaplin. Modern Times

5

15:00 20:30 16:45 18:10 18:30 22:30 19:30 23:00 24:00 25:00 20:00 25:40 27:00 27:20

27:40

Kennismaking met arm meisje CC is gek. Karikaturale achtervolgingsscenes Een arm meisje ontfermt zich (na dood moeder) over vader en broertjes/zusjes. Ze Zotte scenes in fabriek steelt om de honger te verdrijven Met ziekenwagen naar gekkenhuis >>> Link criminaliteit-sociale miserie CC is genezen zenuwziekte. CC mag opnieuw naar huis. De dokter geeft het Werkloze vadervan komt thuis. Een ontroerend gezinstafereel volgt. lakonieke advies : "doe het rustig aan en vermijdt opwinding". Groot contrast wanneer CC buitenkomt : het typische lawaai drukte van een grootstad CC in de+cel Een heeft rode vlag komt heel CC problemen met toevallig celgenootin de handen van CC. Al snel ontpopt hij zich, geheel stuntelige en onwetend tot de leider van een socialistische betoging Gedisciplineerd gaan gevangenen naar de refter >>> Sociale revoluties, toenemend arbeidersprotest Politie is drugdealer op spoor. Ze zien hem in de refter naast CC zitten. Hij heeft dit De politie chargeert en CC met de politiecombi naar de gevangenis echter door en kan net op tijd het snuifgoed in een suikervat overgieten Nadat de drugdealer voor een verhoor is meegenomen neemt CC het zoutvat om z'n eten van wat extra smaak te voorzien. Hij verlegt zienderogen de grenzen zijner durf. In slagorde gaan de gevangenen terug naar hun cel. CC, high, "ontsnapt" Eénmaal clean ontdekt de ontnuchterde CC dat hij buiten de gevangenis is. Onthutst loopt hij terug naar binnen om te vragen opnieuw in de cel te mogen. Op dat zelfde moment is er een overval van gangsters die hun bendemakkers willen bevrijden CC, een echte anti-held, slaagt erin de gangsters te verslaan. De cipiers worden bevrijd. CC is de held van de gevangenis, "promotie" naar een luxecel is zijn beloning

Het meisje wordt wees 28:40 Buiten zijn er problemen met de werklozen. De vader van het meisje wordt (door een verdwaalde kogel ?) doodgeschoten. Zij is nu wees. De wet moet nu voor de wezen zorgen 29:30 Ambtenaren komen het huis binnen om de administratieve zaken te vervullen zodat de wezen naar het weeshuis kunnen. Geheel overheerst door hun routinehandelen zien zij niet dat het meisje ontsnapt CC als werkkracht op een scheepswerf 30:20 CC is gelukkig in zijn luxecel. De minister en zijn vrouw komen echter op bezoek. CC wordt uit z'n cel gehaald (nr. 7 !) en mag naast de vrouw van de minister zitten 32:10 Er zijn enige problemen met de winderigheid. 33:15 Een reclameboodschap op de radio : een drankje tegen winderigheid. Uiteraard heeft de vrouw van de minister dit bij zich 34:00 CC is vrij. Hij is hier niet gelukkig mee. "Die grapjas toch" gebaart de minister. CC krijgt een aanbevelingsbrief om aan werk te geraken. 34:40 CC krijgt een job in een scheepswerf. Het is duidelijk dat ook dit werk niet voor hem is.

36:30

38:00

De wegen van het meisje en CC kruisen elkaar Meisje loop hongerig rond. Ze steelt een brood. CC komt af. Het meisje wordt echter verklikt. De politie wil haar arresteren maar CC neemt de schuld op zich. CC wordt door de politie meegenomen maar de klikspaan is net op tijd om de politie te overtuigen dat het wel degelijk het meisje is. Het meisje wordt opgepakt. CC besluit om op een originele manier "wraak" te nemen op het systeem. Hij eet zich haast te pletter, doet er nog een schepje bovenop en kan dan niet betalen. De politie

Charlie Chaplin. Modern Times

6

59:30

40:00 41:00 41:50

43:00 44:40

45:00 46:30 47:10 49:00

50:50 52:10

52:30 53:20

54:00 55:00 56:10 57:30 58:40

CC als technisch assistent in bedrijf Een machine moet worden hersteld

wordt erbij gehaald en CC mag tenslotte toch mee naar de gevangenis. CC in de politiecombi. Wat later wordt ook het meisje in de combi gestopt. CC ontpopt zich als een echte gentleman. Een ongeval. CC en het meisje + politieagent worden uit de combi geslingerd. CC en het meisje lopen romantisch op weg. Zitten in de weide. Contrast met een idyllisch tafereel voor een gezellig huisje. Vrouwlief zwaait manlief die gaat werken uit. Dromerijen over hoe het zou zijn indien CC met het meisje samen zouden wonen in een huisje met een tuintje. CC besluit om te werken, dan een huis te kopen. Ze moeten lopen voor de agent die achter hen staat. CC vindt werk in een grootwarenhuis Door een ongeval waarbij een werknemer het been heeft gebroken komt er een vacature vrij. CC mag deze invullen. Het meisje wordt door CC extra verwend met eten Op de speelgoedverdieping amuseren CC en het meisje zich kostelijk. Rolschaatstaferelen. Op de slaapkamerartikelenverdieping wordt een droom haast (kortstondig) werkelijkheid. Het meisje mag er overnachten. Er gebeurt een overval terwijl CC naar beneden gaat Confrontatie CC - overvallers Bill herkent CC als oude fabrieksmakker. Een blij weerzien + bekentenis : "Wij zijn geen smeerlappen, we hebben alleen honger". Een stevige drinkpartij is het gevolg. >>> Link sociale ellende - criminaliteit De volgende morgen blijkt CC nog z'n roes uit te slapen. Het meisje kan net op tijd ontkomen aan de ontdekking. CC wordt tussen de kleren gevonden. Terug naar de gevangenis met de combi CC en het meisje in hun eigen "huis" 10 dagen later wordt CC uit de gevangenis ontslagen. Het meisje verrast hem. Ze wacht hem op, een ontroerend weerzien, ze heeft zelfs een huisje voor hen beiden. Een gelukkig samenzijn in een krot van een huis CC slaapt kuist buiten in een kotje Romantisch ontbijt CC leest in de krant dat een fabriek nieuwe werkkrachten aanvaardt. Hij vliegt er dadelijk in.

Charlie Chaplin. Modern Times

7

61:10 63:30

67:15 67:45

68:00 69:10 70:00

71:00 71:30 75:20 76:10 77:00 77:30 79:10 83:30 84:15 85:10

87:10

Stunteligheden volgen elkaar op totdat de hersteller in de machine verstikt raakt. >>> thema mens versus machine CC wil de man bevrijden, maar het is lunchtijd en de machine doet het niet. De chef wordt "gevoederd". Na de lunch wordt de man bevrijd. >>> Kritiek op de vertechnologisering en systematisering van de maatschappij. De machine en het systeem zijn belangrijker dan het menselijke individu. Er breekt een spontane staking uit. Door het meest ondenkbare stomme toeval "pleegt" CC een "aanslag" op een politieagent. Hij wordt meegenomen naar de gevangenis, het 3de "politiecombiritueel" naast het tafereel van de "ziekenwagen-combi" in het begin van de film. CC en het meisje vinden de job van hun leven 1 week later. Het meisje danst en zingt op straat en wordt door de eigenaar van een nightclub ontdekt. Ze wordt als danseres aangenomen en heeft heel veel succes. CC opnieuw uit de gevangenis ontslagen Het meisje slaagt erin de baas van de nachtclub te overtuigen om CC een kans geven om ook in de bar te werken. Ze bevestigt ten stelligste dat CC goed kan opdienen en ook kan zingen. Een nieuw onheil kondigt zich aan. In politiekringen circuleert een opsporingsbericht met foto van het meisje. 1ste dienst van CC. Stunteligheden stapelen zich opnieuw op CC krijgt het aan de stok met een lastige klant CC tot vermaak van enkele zatlappen tot groot ergernis van klant en baas Laatste kans voor CC : hopelijk kan hij zingen Spoedrepetitie met het meisje. Tekst wordt op mouw geschreven Optreden. Aanvankelijk opnieuw een grote stommiteit, maar hij herpakt zich. Het wordt een daverend succes en CC wordt in vaste dienst aangenomen Detectives krijgen het meisje te pakken. CC en het meisje vluchten weg. Slot : samen op weg met de bergen voor zich. Het meisje ziet het leven niet meer zitten maar CC heeft de volgende boodschap : nooit opgeven. Ze wordt door het optimisme van CC meegesleurd en samen vervolgen ze de moeilijke weg.

THE END

4. "Modern Times" : een film voor "All Times"

Charlie Chaplin. Modern Times

8

"Modern Times" confronteert ons niet alleen met de 19de eeuwse illusies die aan de basis liggen van de tijd waarin CC leefde, de film doet ons vooral nadenken over universele conflicten aanwezig in elke samenleving in elk tijdperk. De mens is een wezen dat op zoek gaat naar geluk, naar zekerheid, naar vaste waarden. Aangezien de mens samen-leeft met anderen in een samen-leving kan hij niet anders dan zich organiseren in een systeem dat idealiter streeft naar het geluk van iedereen maar bij conventie probeert zoveel mogelijk geluk aan zoveel mogelijk mensen te geven. Hier ontstaan overmijdelijke spanningen die soms tot serieuze confrontaties leiden :  Het erkennen/aanvaarden van een hiërarchie (vaak is afgunst een probleem)  Het fenomeen van machtsmisbruik  Het individu dat slechts een nummer is in het systeem  Mens - Machine (waarbij deze laatste steeds machtiger blijkt te worden  Ethische waarden (bv. rijk zijn terwijl er vele armen zijn, stelen om te overleven, ...)  ...

Doordat de film ons m.a.w. ook confronteert met problemen die vandaag nog steeds aanwezig zijn kunnen we de film als een actuele film beschouwen. Maar CC heeft een belangrijk slotboodschap :" Het leven is niet simpel, ons leven pad gaat ook over hoge bergen, maar nooit opgeven, altijd verder gaan, en deliefde hierbij is een belangrijke steun".

Charlie Chaplin. Modern Times

9