051006 VN Magazine nr 0 definitief.indd

WETGEVING

Vitamine D stimuleert de absorptie van calcium en is belangrijk voor de

Minerale uv-filters van titaandioxide zijn verdacht om een andere reden.

vorming van botten en tanden. Een vitamine D deficiëntie kan leiden tot

De mineralen zitten als zeer kleine deeltjes in de zonnebrandcrèmes

rachitis bij kinderen en osteoporose bij ouderen. Recent onderzoek wijst

(nanodeeltjes), die de uv-straling moeten reflecteren.

ook op een beschermende werking van vitamine D tegen colonkanker,

Onder invloed van zonlicht produceren ze echter ook radicalen die

borstkanker en prostaatkanker .

het erfelijk materiaal in de huidcellen kunnen beschadigen. Om dit te

Nieuwe wetgeving omtrent voedingssupplementen Aldert Hoogland

voorkomen worden de deeltjes gecoat met siliconen. Desondanks

Ontslagen vanwege opvattingen over zonlicht

blijkt uit de test dat deze beschermende coating bij titaandioxide veelal

Eén van ’s werelds grootste experts op het gebied van vitamine D is

onvoldoende is. Zonnebrandcrèmes met zinkoxide als minerale uv-filter

Michael Holick. Dertig jaar geleden ontdekte hij hoe de actieve vorm

hebben wel een honderd procent coating [4].

van vitamine D in de nieren wordt gevormd. Hij vindt dat er tegenwoordig veel te veel angst wordt gecreëerd omtrent zonnebaden en

Niet alleen ouderen hebben vitamine D nodig

huidkanker. In zijn boek ‘The UV advantage’ legt hij uit dat de zon niet

In Nederland hebben veel ouderen een tekort aan vitamine D. Met

de kankerveroorzakende vijand is, maar dat de zon de beste bondgenoot

name onder verpleeghuisbewoners en fragiele ouderen blijkt een lage

is in de zoektocht naar optimale gezondheid [3]. Gebrek aan zonlicht

vitamine-D-status veel voor te komen [5, 6]. De inzichten over hoeveel

speelt een rol in een verrassend groot aantal ziektebeelden. Verschil-

vitamine D per dag nodig is, blijken echter uiteen te lopen. De

lende kankersoorten, bot- en spieraandoeningen, hartaandoeningen,

aan-bevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D voor volwassenen tot

diabetes en multiple sclerose zijn slechts enkele voorbeelden van ziek-

vijftig jaar is in Europees verband vastgesteld op 2,5 mcg (100 IE),

ten die onderzoekers in verband brengen met onvoldoende blootstel-

terwijl deze in de Verenigde Staten 5 mcg (200 IE) is.

ling aan zonlicht en een suboptimale vitamine-D-status.

Duidelijk is dat grote groepen van de bevolking onvoldoende

Holick breekt een lans voor verstandig zonnen en wijst erop dat een

vitamine D binnenkrijgen of aanmaken. Voor veel mensen is het niet-

zonnebrandcrème met beschermingsfactor acht de aanmaak van vita-

temin onbekend dat het Voedingscentrum aan grote groepen van de

mine D in de huid met maar liefst 95% vermindert. Hij raadt eveneens

bevolking een vitamine-D-supplement adviseert. Voor alle mensen

aan om gedurende tien tot vijftien minuten in de zon te gaan en daarna

vanaf zestig jaar en voor vrouwen vanaf vijftig jaar is een extra

het lichaam af te dekken of in te smeren met zonnebrandcrème. Profes-

vitamine-D-inname van 2,5 tot 5 mcg aan te bevelen. Ook voor groepen

sor Holick’s boek heeft veel ophef veroorzaakt, met als gevolg dat hij in

als zwangeren, zogenden, kinderen en mensen met een donkere

april vorig jaar ontslagen is aan de universiteit van Boston.

huidskleur, geldt een soortgelijk advies (zie kader). >

News 27-5-2005

6. Wie heeft extra vitamines nodig. www.voedingscentrum.nl 6

7

WETGEVING

In april uitte de Advocaat Generaal van het Hof grote kritiek op diverse

De Engelse overheid heeft inmiddels voor de volledige lijst van meer

gevolgde procedures en merkte op dat de procedure om stoffen op de

dan vijfhonderd verbindingen (inclusief de ‘light but serious’ dossiers)

In het rapport van het Duitse Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR)

positieve lijst te krijgen ‘de transparantie van een zwarte doos’ had. Hij

derogatie verleend. Of ook de Nederlandse overheid dit gaat doen, is

wordt in gevallen waarbij er vanwege serieuze bijwerkingen geen veilig

adviseerde om de Directive ongeldig te verklaren. Hoewel in de meeste

nog de vraag en hangt waarschijnlijk af van de reactie van de EFSA.

maximum kan worden vastgesteld, geadviseerd om dan maar driemaal

Paniekverhalen

gevallen het Hof de opinie van de Advocaat Generaal overneemt, is dat

De meeste van de Engelse dossiers zijn namelijk dusdanig summier

de ADH als maximum te nemen. Dit omdat de tekst van de Europese

In de afgelopen maanden doken in kranten, tijdschriften en andere

nu niet gebeurd. Sterker nog: de Directive is op 12 juli ongewijzigd en

dat het de vraag is of ze überhaupt in behandeling worden genomen

Unie voedingssupplementendirective over het vaststellen van maxima

media verhalen op met alarmerende berichten dat na 1 augustus 75%

zonder extra amendementen goedgekeurd! De aanklachten van de ANH

door de EFSA. Desondanks staan ze al wel op de website vermeld bij de

ook zegt dat bij de vaststelling van de maximumhoeveelheden rekening

van de voedingsupplementen zouden worden verboden. Nu de wet-

werden geheel afgewezen. Niettemin heeft de uitspraak meer duidelijk-

ingediende dossiers. Bij de meeste van deze dossiers gaat het om

wordt gehouden met de referentie-innames aan vitaminen en mineralen

geving daadwerkelijk is ingevoerd, blijkt de schade toch erg mee te

heid geschapen omtrent een aantal belangrijke procedures, waaronder

verbindingen die maar weinig worden toegepast in voedingssup-

voor de bevolking. Dit is een zin die bij het vaststellen van de Directive op

vallen. Zoals het er nu uitziet blijven vrijwel alle verbindingen die in

die van de beoordeling van veiligheidsdossiers. Hierdoor ziet de ANH

plementen. De resterende honderd dossiers betreffen verbindingen

het laatste moment via een amendement nog is toegevoegd. Oorspron-

voedingssupplementen werden gebruikt op de markt. Enkele zelden

in de uitspraak toch positieve punten, ondanks de afwijzing van de aan-

waarvoor al geruime tijd een dossier werd voorbereid en waar uitge-

kelijk zou alleen veiligheid het uitgangspunt zijn.

gebruikte verbindingen uitgezonderd. Er zijn goede kansen op een

klacht.

breide dossiers zijn ingediend.

Positivisme

Upper levels

In de uitspraak heeft het Europese Hof een aantal procedures verhel-

In de komende jaren gaat de strijd zich vooral richten op de maximaal

derd, waarover nog grote onzekerheid bestond. Zo kan na het indienen

toegestane hoeveelheden. Die worden waarschijnlijk in 2006 of in

van een dossier een verbinding van de positieve lijst geweigerd worden.

2007 vastgesteld. Totdat in Europees verband maxima zijn vastgesteld,

De autoriteiten (waarschijnlijk EFSA) moeten dan door middel van een

gelden in Nederland de maximale hoeveelheden uit de Warenwet.

volledige risicoanalyse, op basis van de meest recente wetenschappelijke gegevens, aantonen dat een verbinding onveilig is. Bovendien kan een dergelijke afwijzing aangevochten worden bij de rechter (punt 73 van de uitspraak). Dit zou betekenen dat de bewijslast voor de veiligheid c.q. onveiligheid van een stof bij de EFSA ligt in plaats van bij de indiener

“Deze maxima gelden voor de totale inname per dag, dus uit voeding, supplementen, verrijkte voeding en andere bronnen.”

“Bij de vaststelling van de maximumhoeveelheden, wordt rekening gehouden met de referentie-innames aan vitaminen en mineralen voor de bevolking.”

positieve beoordeling door EFSA van in ieder geval de kleine honderd meer serieuze dossiers.

“In de afgelopen maanden doken in de media verhalen op dat na 1 augustus 75% van de voedingsupplementen zouden worden verboden.”

Inmiddels heeft de verenigde voedingssupplementenindustrie een ander model van risicomanagement gepresenteerd, waarmee op veel

Voor wat betreft het vaststellen van de maxima zijn er zeker kansen op

hogere maxima uitgekomen wordt. Duidelijk is dat de lobby voor accep-

een liberale interpretatie, aangezien veiligheid een duidelijk uitgangs-

tabele maxima in voedingssupplementen momenteel in volle gang is.

punt is. Het zal vooral een politiek spel worden in hoeverre er toegegeven gaat worden aan behoudende krachten binnen de EU die de

Andere nutriënten

nadruk willen leggen op de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden bij het

Momenteel geldt de voedingssupplementendirective nog alleen voor

vaststellen van de maxima. Dat dit spel op het scherpst van de snede

gelden voor vitaminen en mineralen van synthetische oorsprong (punt

De EFSA en haar voorganger SCF (Scientific Committee on Food)

vitaminen en mineraalverbindingen in voedingssupplementen. Uiterlijk

gespeeld gaat worden en dat we een zeer spannend en cruciaal jaar

62 en 63). In hun natuurlijke vorm zouden ze buiten de reikwijdte van

hebben inmiddels van zoveel mogelijk vitaminen en mineralen

12 juli 2007 moet de Europese Commissie aangeven hoe ze denkt over

tegemoet gaan, mag duidelijk zijn.