1.1 De staatsinrichting van de VS

1 HET ONTSTAAN VAN DE VERENIGDE STATEN (VS)

1. BRITSE MOEDERKOLONIES KOMEN IN OPSTAND TEGEN HET MOEDERLAND

OORZAKEN VAN DE ONAFHANKELIJKHEIDSOORLOG 

Geen vertegenwoordigers voor kolonies in Britse parlement



Nieuwe belastingen van de Britse regering op suiker, thee,…

‘No taxation without representation’

‘Boston Teaparty’: ingevoerde Britse thee vernietigd door kolonisten Na aantal gebeurtenissen:

→ Onafhankelijkheidoorlog van april 1755 – september 1783

DE ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARING



4 juli 1776: ‘Declaration of Independence’



Volgens principes van de Verlichting

→ Vrijheid, gelijkheid en broederschap → Recht op in opstand te komen tegen vorst



1783: Vrijheid voor 13 opstandige kolonies

2. FOUNDING FATHERS ONTWERPEN DE GRONDWET VAN DE VS

LATER!



Nieuwe staat bestaat eerst uit soevereine staten (1783)

+ een nationale vergadering

MAAR: werkt niet!



Makers eerste grondwet en onafhankelijkheidsverklaring

= FOUNDING FATHERS

Kooplieden, juristen, bankiers, plantagehouders,…

George Washington – legeraanvoerder tijdens onafhankelijkheidsoorlog



1787: Nieuwe grondwet

-

Sterkere centrale regering

-

Rechten van de deelstaten gegarandeerd

-

Systeem van ‘checks and balances’

SCHEIDING DER MACHTEN



Naar idee van Montesquieu: ‘trias politica’

-

Wetgevende Uitvoerende Rechtelijke macht

-



Uitvoerende macht

-

Bij president (verkozen voor 4 jaar)

-

Benoemen ministers (met instemming Congres) en leden Hooggerechtshof

-

Staatshoofd, opperbevelhebber leger,…

-

Mag wetten voorstellen aan Congres

-

Vetorecht (= wetgevende macht!)

-

Soms klachten over ‘imperial presidency’



Wetgevende macht

-

Ligt bij Congres (= Senaat en Huis van Afgevaardigden)

-

Per deelstaat verdeeld door inwonersaantal (voor HvA)

-

Wetten, begrotingen of belangrijke benoemingen goed- of afkeuren (controle over regering)

-

Toestemming voor oorlog

-

Eventueel opheffen veto

-

Eventueel starten impeachment procedure



Rechterlijke macht

-Ligt

bij Hooggerechtshof

- 9 rechters voor het leven benoemd -Controle -Kan

president en Congres

wetten aan grondwet toetsen

DE GRONDWET MAG NIET WORDEN VERANDERD, WEL AANGEVULD Grondwet is ‘heilig’ verklaard

MAAR: aanvullingen met tweederde meerderheid in Congres Bv: Algemeen kiesrecht mannen, afschaffen slavernij,…

Bv: Eerste 10 amendementen =

‘Bill of Rights’ - Vrijheid meningsuiting, kiesrecht,…

FEDERALE OVERHEID EN DEELSTATEN



VS is een federatie

= macht verdeeld tussen - Deelstaten - Centrale overheid



Deelstaten:

-

Eigen parlement Onderwijs, politie, rechtsspraak,…

-



Centrale overheid

- Buitenlandse politiek, defensie, financiën en economisch verkeer tussen deelstaten

3. DE POLITIEKE PARTIJEN



Eerste helft 19e eeuw:

-

Whig-partij (liberalen)

-

Democratische partij (conservatieven)

MAAR: 1854 Oprichting Republikeinse partij (Whigs gaan hier in op)

DEMOCRATEN EN REPUBLIKEINEN KORT VOOR EN NA DE BURGEROORLOG 

Republikeinen (vooral Noorden)

-

Willen slavernij afschaffen

-

Free labor: vrije concurrentie tussen arbeiders

-

Krachtige overheid (centralisatie!)

-

Beschermen van de industrie

→ populair in Noorden en zwarte bevolking



Democraten

-

Handhaven van slavernij

-

Decentralisatie

-

Meer rechten voor afzonderlijke staten

→ populair bij blanken in Zuiden en pioniers en immigranten

DE TWEE PARTIJEN VERANDEREN ROND 1900 VAN KARAKTER 

Republikeinen – conservatiever en voor rijke burgerij

-

Liberale economie

-

Na 1880 tegen instroom immigranten

-

Vele morele wetsvoorstellen



Democraten – progressiever en beschermen zwakkeren

-

Overheidsingrijpen op economisch en sociaal vlak

-

Willen naar ‘big government’ en sociale zekerheid