Acute interstitiële pneumonie

Longkanker en nieuwe ontwikkelingen Dr. SA Smulders longarts

Indeling • Cijfers over longkanker • Een vlekje op de foto, en wat dan? - Diagnostiek - Stadiering - Behandelplan • Behandelmogelijkheden • Nieuwe ontwikkelingen - Genmutaties - Immunotherapie • Longkanker in JBZ

Epidemiologie • Van alle kwaadaardige nieuwvormingen betreft 11,4% longkanker Meest voorkomende lokalisaties van kanker in Nederland in 2013

Longkanker in Nederland • Jaarlijks 11.610 nieuwe gevallen vastgesteld, 7.050 bij mannen en 4.560 bij vrouwen • Het aantal diagnoses bij mannen stabiel; bij vrouwen toename

Longkanker in Nederland • In 2011 stierven 11.044 patiënten aan longkanker (24% van alle kankersterfte) - 6.586 mannen - 3.958 vrouwen • Longkanker is bij mannen en bij vrouwen de belangrijkste oorzaak van kankersterfte in Nederland

• Slechte prognose • Mediane overleving is minder dan 1 jaar - Verschillend per tumortype, stadium en behandeling • 5 jaars-overleving: • Niet-kleincellig 14% • Kleincellig 5%

Longkanker in Nederland

Longkanker in Nederland

Oorzaak?

Roken, de feiten • 1 op 2 rokers overlijdt aan gevolgen van roken • 25% rokers gaat 10 jaar eerder dood • 25% haalt pensioen leeftijd niet

• 85-90% longkanker veroorzaakt door roken • 40% van alle kanker veroorzaakt door roken • Zware roker heeft 10-30% hoger risico op longkanker dan nooit roker

• 80% rokers wil (ooit) stoppen • 90% rokers die gestopt zijn deden dat alleen, belangrijkste motivatie: gezondheid

De ingrediënten • • • • • • • • • • • • • • • • •

Aceton Ammoniak Arsenicum Benzeen Cadmium Fenol Fosfor Koolmonoxide Lood Methanol Mierenzuur Nicotine Pyridine Teer Terpentine Waterstofcyanide/blauwzuurgas Xyleen

•

En nog 4000 andere stoffen…

Longkanker soorten • Niet kleincellig carcinoom (80-85%) - Plaveiselcelcarcinoom - Adenocarcinoom - Grootcellig NOS (not otherwise specified) • Kleincellig carcinoom (15-20%) • Mesothelioom (longvlieskanker) - Asbestexpositie

Kleincellige longkanker • Meest agressieve vorm van longkanker. Meestal al uitgezaaid op moment van diagnose. • 20% patienten overlijdt binnen 1 maand na de diagnose • • • •

Operatie meestal niet mogelijk, slechts 1% wordt geopereerd 50% krijgt chemotherapie 25% krijgt chemotherapie gecombineerd met bestraling (radiotherapie) 25% krijgt geen behandeling

Niet-kleincellige longkanker • Minder vaak uitgezaaid op moment van diagnose • Groeit minder snel • • • • •

20-25% wordt geopereerd 15% wordt bestraald 20% krijgt chemotherapie 20% krijgt chemotherapie gecombineerd met bestraling (radiotherapie) 25% krijgt geen behandeling

Klachten van longkanker • • • • • • • •

Moeheid, slechtere conditie Kortademigheid Meer hoesten of anders hoesten Meer slijmproduktie Pijn Bloed ophoesten Afvallen, slechte eetlust Steeds terugkerende longinfecties

Diagnostiek, rontgenfoto

Normale longfoto

Longfoto met tumor

Diagnostiek, CT scan

PET scan

Tumor

PET scan Negatieve scan

Positieve scan

Diagnostiek • Bronchoscopie

Mediastinoscopie • Kijkoperatie • Lymfklieren met uitzaaiingen?

Stadium • Stadium ziekte hangt samen met uitgebreidheid van de ziekte • Wordt bepaald door - Grootte van de tumor (T-stadium) - Plaats van de tumor (T-stadium) - Doorgroei in omringende weefsel (T-stadium) - Uitzaaiingen in lymfklieren (N-stadium) - Uitzaaiingen in andere organen (M-stadium)

Stadium bepaald behandeling

Operatie mogelijk?

Operatie mogelijk? • Hangt af van - Conditie van de patiënt - Longinhoud - Aanwezigheid van andere ziekten

• Hele long verwijderen -> pneumonectomie • Stukje van de long verwijderen -> lobectomie

Als we niet kunnen opereren • Chemotherapie • Chemotherapie gecombineerd met bestraling • Alleen bestraling -

Genezend: gericht op tumor Palliatief: gericht op klachten

• Geen behandeling • “Doelgerichte therapie” -> gericht op eigenschappen tumor -

Behandeling met tabletten gericht op aanwezige mutatie in DNA van de tumor

• Experimentele behandeling -

Doelgerichte therapie (gerichte behandeling op mutaties) Immunotherapie

Chemotherapie • Verschillende soorten met verschillend effect en verschillende bijwerkingen • Verschillen tussen patienten onderling - Bijwerkingen - Effect op kanker • Meest voorkomende klachten van chemotherapie - Moeheid, algeheel onwelbevinden - Maagdarm klachten (misselijk, braken, diarree) - Kaalheid - Neuropathie (zenuwschade bv handen, gehoor) - Remmen van bloedaanmaak: bloedarmoede, bloedingsneiging en verhoogd vatbaar voor infecties

Doelgerichte behandeling

60%

• Geneesmiddelen die gericht zijn op voorkomen of blokkeren van signalen die tumorcellen nodig hebben om te groeien

80%

Doelgerichte behandeling • Bij niet kleincellige longkanker - EGFR remmers (erlotinib, gefitinib) - Angiogeneseremmers (bevacizumab) - ALK receptor kinase remmers (crizotinib)

Experimentele behandeling • Immunotherapie

• Behandeling waarbij het natuurlijke afweersysteem van het lichaam versterkt en gemanipuleerd wordt om kanker te bestrijden - Monoklonale antilichamen - (vaccins, cytokines)

Behandeling longkanker in JBZ • Hoog niveau • Behandeling volgens de huidige richtlijnen - Snelheid diagnostisch traject - Multidisciplinair overleg wekelijks - Chirurg - Radiotherapeut - Patholoog • Uitvoerige deelname aan wetenschappelijk onderzoek • Indien nodig of gewenst overleg met andere centra

Behandeling longkanker in JBZ • 7 longartsen • 3 gespecialiseerde oncologie verpleegkundigen - Telefonisch spreekuur - Ondersteuning patiënten op alle fronten - Helpen uitvoeren van behandeling in onderzoeksverband • 1 gespecialiseerde trial verpleegkundige • 2 trial secretaresses

Samenvattend • Longkanker komt heel veel voor • Blijft een ziekte met een slechte prognose • Veel nieuwe inzichten in ontstaanswijze tumor • Gerichtere behandelmogelijkheden • Veelbelovend voor de toekomst!