Bekijk de presentatie

January 8, 2018 | Author: Anonymous | Category: Wissenschaft, Gesundheitswissenschaften, Onkologie
Share Embed Donate


Short Description

Download Bekijk de presentatie...

Description

Verminderde voedingstoestand bij kanker: sarcopenie, cachexie en wasting Susanne Blauwhoff-Buskermolen diëtist-onderzoeker VU medisch centrum

Ondervoeding is niet altijd zichtbaar!

2

Inhoud • • • • •

Ondervoeding algemeen Sarcopenie Cachexie Wasting / starvation Samenvatting

3

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Wat is ondervoeding? “Een acute of chronische toestand waarbij een tekort of disbalans van energie, eiwit en andere voedingsstoffen leidt tot meetbare, nadelige effecten op lichaamssamenstelling, functioneren en klinische resultaten”

Bron: Stuurgroep Ondervoeding (Richtlijn ‘’Screening en behandeling van ondervoeding’, juni 2011)

4

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Herkennen van ondervoeding Meest gebruikte criteria voor ondervoeding:  Lage BMI

 < 18,5 (< 65 jaar)  < 20 (≥ 65 jaar)

 Onbedoeld gewichtsverlies  >10% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste 6 maanden  > 5% in de laatste maand

 In oncologische populatie wordt vaak >5% in 6 maanden aangehouden 5

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Screeningsinstrumenten

6

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Prevalentie ondervoeding in oncologie

DeWys et al, Am J Med, 1980: Oct;69(4):491-7

7

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Oorzaken ondervoeding? Medische oorzaken: - Ziektetoestand (inflammatie/koorts) - Verminderde smaak, geur en eetlust - Gebitsklachten - Slikproblemen - Ontregeling van honger- en verzadigingsgevoel - Verstoorde vertering/absorptie - Pijn - Dementie - Bijwerkingen van medicatie - Verslavingsproblematiek

Fysieke oorzaken: - Verminderde mobiliteit - Verminderde mogelijkheid om boodschappen te (laten) doen en eten te bereiden - Vermoeidheid Psychische factoren: - Angst - Depressie - Verminderde cognitie

Sociale factoren: - Eenzaamheid - Verdriet - Armoede 8

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Gevolgen ondervoeding

Afname gewicht en spiermassa

Verminderde wondgenezing/ toename kans decubitus

Meer kans op infecties (verminderde darmwerking en verlaagde weerstand)

Langere opnameduur Hogere mortaliteit

Ondervoeding Meer kans op complicaties

Afname kwaliteit van leven

Hogere behandelingskosten

9

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Omschrijvingen van ondervoeding • Chronische ondervoeding • Acute ondervoeding • Wasting / starvation • Sarcopenie • Cachexie

10

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Ondervoedingsvormen Cachexie

Sarcopenie

Wasting/starvation

11

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Sarcopenie Een syndroom gekarakteriseerd door verlies van spiermassa en spierkracht met een risico op verminderd fysiek functioneren en een verminderde kwaliteit van leven • in 1988 geïntroduceerd om het verlies van spiermassa op oudere leeftijd te beschrijven • afgeleid van ‘sarx’ (vlees) en ‘penia’ (behoeftigheid)

12

13

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Oorzaken sarcopenie • Verminderde productie van oestrogene en androgene hormonen als gevolg van leeftijd; ook bij anti-hormonale therapie bij borst- en prostaatkanker! • Lichamelijke inactiviteit • Inadequate eiwitinname en lage vitamine D status • Hogere bloedwaardes van ontstekingsmediatoren

14

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Lichamelijke inactiviteit 0 -100 -200

Beenspiermassa (g)

-300 -400 -500 -600 -700 -800 -900 -1000

Gezonde jongeren, 28 dgn bedrust Gezonde ouderen, 10 dgn bedrust Oudere patiënten, 3 dgn ziekenhuisopname

-1100 -1200 -1300 -1400 -1500 Paddon Jones & Kortebein ESPEN 2010

15

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Gevolgen sarcopenie • • • •

Verminderd fysiek functioneren ADL (Activiteit Dagelijks Leven)-afhankelijkheid Verhoogd risico op vallen Verminderd herstel van medische ingrepen

Risicogroepen: •Oudere patiënten •Bedlegerige patiënten •Patiënten met langdurige antihormonale therapie •Patiënten met langdurig hoge dosis corticosteroiden

16

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Diagnostiek

Cruz-Jentoft ea; Sarcopenia: European consensus on definition and diagnosis: Report of the European Working Group on Sarcopenia in Older People., Age Ageing. 2010 Jul;39(4):412-23.

17

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Sarcopene obesitas Verminderde spiermassa gemaskeerd door overgewicht

18

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Behandeling sarcopenie bij kanker • Lichamelijke activiteit!! • Adequate eiwitinname en vitamine D status Een mooi voorbeeld uit het Diaconessenhuis Leiden:

http://www.youtube.com/watch?v=wdt7s8PC_Kk

19

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Cachexie

Sarcopenie: (veroudering / hormonaal en inactiviteit + voeding (eiwit/D )

Wasting/starvation

20

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Cachexie Afgeleid van Griekse ‘kakos hexis’: slechte conditie Ernstig verlies van spiermassa door metabole veranderingen als gevolg van ziekte – COPD, hartfalen, bepaalde vormen van kanker, chronische nierziekten, RA, infectie, brandwonden, AIDS

Niet te behandelen met alleen voedingsinterventie

21

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Pathofysiologie kankercachexie

22 Buskermolen ea, Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek, Jaargang 67, themanummer oncologie, mei 2012

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Fasen van cachexie

23 Buskermolen ea, Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek, Jaargang 67, themanummer oncologie, mei 2012

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Diagnostiek cachexie

24 Buskermolen ea, Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek, Jaargang 67, themanummer oncologie, mei 2012

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Behandeling cachexie

25

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

(Multimodale) behandelstrategie Optimale antitumorbehandeling!!

Verder: • Anorexie/verminderde voedselinname: voedingsadviezen op maat, medicamenteuze behandeling (Megastrol-acetaat, corticosteroïden) • Inflammatie: EPA • Spiermassa/spierkracht: beweeginterventie! Alles is afhankelijk van stadium en onderliggend medisch plan! Meer onderzoek nodig mbt behandelstrategieën voor precachexie en cachexie

Risicogroepen: • Patiënten met pancreaskanker of longkanker • Patiënten met een vergevorderd stadium van kanker

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Cachexie: ziekte + voeding

Sarcopenie: (veroudering / hormonaal en inactiviteit + voeding (eiwit/D )

Wasting/starvation

27

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Wasting/starvation • Geen inflammatie • Anorexia nervosa, verwaarlozing, alcoholisme, eenzaamheid • Soms als oorzaak voor bepaalde type tumoren (tumoren in het KNO gebied, longtumoren) en komt daardoor vaker voor bij die type tumoren • Ook: verminderde voedingsinname door: – obstructie van een tumor (kauw/slikproblemen) – heftige bijwerkingen (misselijkheid/braken) – andere klachten (pijn, obstipatie) =NIS: nutrition impact symptoms

28

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Gevolgen wasting Minnesota Starvation Experiment: 32 gezonde mannen aten 24 dagen 50% van behoefte – 23% gewichtsverlies – 71% verlies van totale vetmassa – 24% verlies van totale spiermassa – 40% verlaging van het basale energieverbruik – Verminderde activiteit – Onveranderd albumine

Keys et al, 1950

29

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Diagnostiek wasting • Alcoholisme? • Bij verminderde voedingsinname: goed oorzaak achterhalen: aanwezigheid van misselijkheid/obstipatie/pijn?

Risicogroepen: • Patiënten met een tumor in het KNO gebied • Patiënten met een tumorobstructie • Patiënten met veel klachten/bijwerkingen die voedingsinname beperken 30

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Behandeling wasting • Indien mogelijk oorzaak behandelen: bij obstructie stent plaatsen, bij misselijkheid anti-emetica schema aanpassen, bij obstipatie laxeren, etc.

• Voeding aanpassen afhankelijk van klachten: consistentie aanpassen, frequent kleine maaltijden, kunstmatige voeding (bij obstructie)

Ondervoeding algemeen

Sarcopenie

Cachexie

Wasting

Samenvatting

Cachexie: ziekte + voeding

Sarcopenie: (veroudering / hormonaal en inactiviteit+ voeding (eiwit/D )

Wasting/starvation: Voeding (sociaal / psychologisch / NIS)

32

Casus 1 • • • • • • •

Hr de Bruin, 57 jr Recent gediagnosticeerd met T4 tongbasiscarcinoom Drinkt 6 eh alcohol per dag CRP < 2.5 mg/dL (ref: 8 mg/dL) Afgevallen van 60-> 52 kg in 6 maanden BMI 17.6 Slikproblemen agv tumor Ondervoed? Soort ondervoeding?

Casus 2 • Hr Jansen, 64 jr • Recent gediagnosticeerd met gemetastaseerd pancreascarcinoom • Gewicht gemaskeerd door ascites: ‘stabiel’ op 68 kg • BMI 23 • CRP 140 mg/dL (ref:
View more...

Comments

Copyright � 2017 NANOPDF Inc.
SUPPORT NANOPDF