Bevrijdingstheologie Bevrijdingstheologie is vooral in Latijns

January 12, 2018 | Author: Anonymous | Category: Geschiedenis, Oudheid, Oude Egypte
Share Embed Donate


Short Description

Download Bevrijdingstheologie Bevrijdingstheologie is vooral in Latijns...

Description

Bevrijdingstheologie Bevrijdingstheologie is vooral in Latijns-Amerikaanse landen populair. In de bevrijdingstheologie staat de bevrijding van de zonde centraal. In de ogen van de bevrijdingstheologen is "zonde" in de westerse benadering gericht op het handelen van de individuele gelovige (denk aan liegen, overspel, moord), terwijl het begrip "zonde" volgens de bevrijdingstheologen meer te vinden is in sociale onderdrukking, slavernij, ongelijkheid, economische onrechtvaardigheid enzovoort. Theoloog Ko Schuurmans schreef voor Vastenactie een korte reflectie op belangrijkste aspecten van de bevrijdingstheologie. Bij alle uitzendingen van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro was het te zien: het enorme Christusbeeld, dat hoog boven de Braziliaanse stad uitziet over de miljoenen mensen die rond de baai en de flanken van de berg wonen. Beneden wonen vooral de rijken, boven de armen. Aan de voeten van Christus vind je in de krottenwijken, de favelas, miljoenen straatarme mensen. Er heerst armoe, geweld, drugshandel… De bewoners zijn dikwijls weggetrokken van het platteland naar de stad in de hoop daar werk en een bestaan te vinden. Meestal een ijdele hoop. Christus de Verlosser, de bevrijder, heet het beeld. Voor wie? Het beeld kijkt neer op de daklozen van Rio en ziet in de verte de grote, moderne kathedraal met ruimte voor wel 20.000 mensen. De peperdure kathedraal is opgericht ter meerdere eer en glorie van God. De armen komen er niet. "En God bleef trouw aan zijn belofte en God zag om naar de verworpenen der aarde en God werd één met hen!" Het zijn deze en andere teksten uit het boek Exodus die in Latijns-Amerika door arme mensen en hun pastores en theologen in de jaren ’60 van de vorige eeuw intensief werden gelezen en opnieuw tot leven kwamen. Mensen gingen beseffen dat al het gepraat over de achtergebleven ontwikkeling van hun wereld de werkelijkheid verduisterde. Meer en meer ontdekten zij dat hun situatie geen gevolg was van eigen schuld of van gebrek aan inzet, maar louter en alleen een gevolg was - en is - van uitsluiting, uitbuiting en onderdrukking. Zij gingen zich herkennen in het Volk van God dat onderdrukt werd in het land Egypte door dictator-farao's. Op Gods woord bevrijdde Mozes hen uit dit Angstland en ging hen voor - achter God aan - naar het beloofde land waar zij eindelijk vrij konden zijn. Wie is die God? Het is de God, die zich aan Mozes openbaart en die genoemd wil worden: Jahweh Ik zal er zijn voor jullie! Het is deze God die oplicht in het denken, praten en doen van vele geëngageerde christenen in Latijns-Amerika, zodat men is gaan spreken van de God van de bevrijding, van een theologie van de bevrijding. Strijdend voor bevrijding vanuit dikwijls kleine geloofsgemeenschappen - de zogeheten basisgemeenschappen - zijn zij de Bijbel op een andere manier gaan lezen. Zij lezen de Schrift als het verhaal van bevrijding. Met nadruk op de uittocht van Israël uit Egypte, op de veroordeling van onderdrukking door de profeten en op Jezus' verkondiging van het evangelie aan armen en onderdrukten. Zij lazen en lezen dus anders dan hun rijke onderdrukkers, die kerk en theologie dikwijls gebruikten om te bewaren wat zij al hebben en om af te nemen wat ze nog kunnen krijgen. Hoe reageerde de kerkelijke leiding? In 1968 komen de Latijns-Amerikaanse bisschoppen bijeen in Medellin in Colombia. In hun slotverklaring stelden zij dat de kerk in tegenstelling tot voorheen voortaan de kant van de armen moet kiezen. Deze pastorale en politieke stellingname werd spoedig aangevuld met een stevig theologisch fundament. In zijn Theologie van de Bevrijding (1974) introduceerde de Peruviaanse theoloog Gustavo Gutierrez de thema's die deze beweging zouden blijven kenmerken. Andere theologen volgden hem: Leonardo en Clodovis Boff, Juan Luis Segundo, José Miguel Bonino om enkele namen te noemen.

Thema’s De bevrijdingstheologie is gericht op de armen en de onderdrukten. De armen vormen volgens de bevrijdingstheologie de authentieke theologische bron voor het verstaan van de christelijke waarheid en praktijk. In de Bijbel ontdekken wij dat God altijd de kant kiest van de armen en onderdrukten. Dat betekent dat de armen ook een speciale positie innemen als uitleggers van het christelijk geloof. Alle christelijke theologie en zending moet uitgaan van het uitzicht van onderaf, van het lijden en de nood van de armen. Bevrijdingstheologie bevordert ook het kritisch doordenken van de praktijk. Zo schrijft Gutierrez bijvoorbeeld: “Theologie is de kritische doordenking van de christelijke praktijk in het licht van het woord van God.” De theologie is ook niet gescheiden en hoort niet gescheiden te zijn van sociaal engagement of politieke actie. Terwijl de klassieke westerse theologie actie ziet als het resultaat van reflectie, keert de bevrijdingstheologie deze volgorde om: éérst actie, dan kritische reflectie. Anders gezegd: de theologie moet ophouden de wereld te verklaren en beginnen met haar te veranderen. De ware godskennis, zeggen bevrijdingstheologen, kan nooit onverschillig of afstandelijk zijn, maar ontstaat door zich in te zetten voor de belangen van de armen. De bevrijdingstheologie houdt zich ook niet bezig met de vragen van de atheïst, de agnost of de vrijzinnige zoals de theologie hier in het westen dikwijls doet. Nee, zij houdt zich bezig met de vragen van de paupers, de niet-mensen, die vragen om een beker water, een stuk brood, een dak om te schuilen, om leven dus. En nu? Er zijn bevrijdingstheologen die gebruikmaakten van de theorie van het marxisme. Daardoor vervreemdden zij zich echter van de katholieke geloofsleer en de kerk nam afstand van hen. Kun je nu nog altijd spreken van de theologie van de bevrijding? De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het enthousiasme geluwd is. De grote blijvende verschillen tussen rijk en arm in Latijns-Amerika en het uitblijven van grote successen op kerkelijk en maatschappelijk gebied zijn er de oorzaak van, maar op veel plekken blijven geëngageerde gelovigen geïnspireerd door de verhalen van de Schrift vanuit hun gemeenschappen werken aan een verbetering van hun slechte levensomstandigheden. In paus Franciscus vinden zij voor hun inzet een warme pleitbezorger. Bovendien: bevrijdingstheologie moet, want wat wil theologie anders dan opkomen voor het leven tot over de dood heen, in het voetspoor van Jezus Messias, gedragen door zijn God, die zich wil laten noemen: JHWH oftewel Ik zal er zijn voor jullie? De Christus op de berg bij Rio werd icoon van de Olympische Spelen, maar blijft bovenal uitzien naar meer vrede en gerechtigheid voor de mensen, die wonen aan zijn voeten. Er blijft werk aan de winkel. Ook voor ons! Ko Schuurmans

View more...

Comments

Copyright � 2017 NANOPDF Inc.
SUPPORT NANOPDF