Chinareis Zondag 29 mei 2011. Vertrek van Schiphol, Chris brengt

Chinareis Zondag 29 mei 2011. Vertrek van Schiphol, Chris brengt ons. Naar Hongkong, 10 uur vliegen, vandaar naar Beijing, allemaal voorspoedig. Wel erg lang 12 uur vliegen. Opgewacht door Maria en Lotus. Naar een mooi hotel en na 2 uur allerlei regelklusjes, douchen en rusten naar het Olympisch stadion van 2008. Maria heeft dit zelf geregeld, erg leuk. Met wagentjes over de noord-zuid as, een richting vol voorspoed naar Chinese gewoonten. De spelen moesten in 2008 plaatsvinden, omdat 8 een 'geluksgetal' is in China. Omdat de vormgeving op een vlechtwerk lijkt kreeg het stadion al snel de naam: vogelnest. 's Avonds gegeten in een locatie waaraan je normaal voorbij zou gaan, het ziet er aan de buitenkant niet echt fris uit. Binnen echter is het groot en verrassend aardig om te zien. We eten aan ronde tafels met in het midden een draaischijf waarop de gerechten worden uitgestald. Soep eet men het laatst, dat vult nl. de gaatjes en event. fruit toe. Erg gezellig en lekker gegeten. Terug in het hotel een afzakkertje met veel anderen; achteraf blijkt dit het enige hotel te zijn waar ‘s avonds iets te drinken is aan een bar of op het terras. Dit was maandag 30 mei. Dinsdag 31 mei. Na een goede nachtrust naar de emailleefrabriek: cloisonné fabricage. Prachtig fijn koperwerkdraadjes worden op vazen geplakt, daarna ingeschilderd, 6x gebakken en weer ingeschilderd. Tot slot gepolijst. Pronkstukjes. Minggraven in de Mingvallei: langs de graven gelopen. Weer noord-zuid as met aan beide zijden allerlei grote dieren als zgn. bescherming voor de keizer. We komen aan in het grote voorhof met een gigantisch groot beeld van de derde keizer. -In die tijd nam men van alles mee naar het hiernamaals. Minnaressen werden levend mee gegeven (begraven), later pleegden deze dames zelfmoord door verhanging aan een zijden sjaal, dat was van een zekere standing, of zij slikten korrels goud, die de maag- endarmwand beschadigden; een pijnlijke dood volgde. Veel attributen die mee gingen naar de hemel waren uitgestald, van goud en zilver tot 4 lagen kleding die de doden over elkaar heen droegen. Na dit gebouw liepen we verder over de laan langs beelden van generaals, naar de uitgang. De bus pakte ons weer op om ergens gaan eten, weer om ronde tafels. Dat schijnt heel vaak voor te komen, later bleek dat het de gewoonte is. Eten was overdadig veel en dat voor 10 euro p.p. incl. drinken. Na een donderbui met regen naar de muur!! Met regenkleding aan vanwege het beetje regen, liepen we al gauw behoorlijk wat trappen op. Een stuk muur werd in ons geval veel trappen lopen. Bij elke wachterstorentje even op adem komen om tot niet verder dan tot de 5e te gaan. De ongelijke treden en de steile hoogte vergden veel van de knieën, dus nog rustiger de door de regen wat glad geworden treden weer naar beneden. Een kopje koffie hadden we wel verdiend, terwijl Chinese mannen én vrouwen van onze leeftijd, dat leek tenminste zo, met grote zakken afval om zich heen gebonden ook naar beneden liepen om daar hun last neer te zetten voor de vuilniswagen; hoezo ‘dat hadden we wel verdiend?’. Terug naar het hotel om verfrist naar het diner in de buurt te gaan. -Maria en Lotus doen erg hun best om ons in de bus bezig te houden. Lotus, zij spreekt Engels, leerde ons een beetje hoe de Chinese taal in elkaar zit en Maria leerde ons met de vingers van één hand 1 tot 10 te laten zien, gebarentaal; altijd handig. Getallen doen iets met de Chinesen; zoals al gemeld is 8 een geluks getal, 9 is ook een prima getal maar 4 moet je vermijden, dat brengt ongeluk. In sommige hotels is zelfs de 4e verdieping afgeplakt of is de 4 vervangen door een letter, bijv. G. In één hotel waren er geen hotelkamers, maar diverse beauty salons op de 4e etage. Woensdag 1 juni Op naar de Heilige Weg of Heilige tempel. We komen aan bij een groot parkachtig gebied, waar veel Chinezen met van alles bezig zijn. Vooral gezellige sportactiviteiten spelen de hoofdrol. Het zijn v.n.l. ouderen. Er wordt met een soort veertjes-shuttle gevoetbald op de hak, ook Hans wordt uitgenodigd een keertje terug te schoppen. Het lukte en de mensen vonden dat erg leuk. We hebben zo’n ding aangeschaft, misschien vindt Yannick dat leuk. Even verderop werd er salsa gedanst, tai chi

beoefend, gezongen in min of meer een koor, echtparen zongen samen al of niet met een soort snaar instrument gemaakt van ???. Heel ontspannen allemaal. Een eind verder ligt het Plein van de Hemelse vrede. Oneindig veel tegels, vele verhalen op geschiedkundig vlak wordt ons verteld, maar vooral de mooiste verhalen voor de buiten-wereld mogen de wereld rond, de minder menslievende acties van de Chinese overheid worden verzwegen. Bij de hoogste vlag is het de ‘0 km plaats’, het middelpunt van China. Daar spreken we af elkaar weer te treffen om een groepsfoto te laten maken. Een heel boekwerk met info en foto’s is à 60 yaun voor ieder van ons. Een mooi exemplaar. Langs de plattegrond en de laan met diverse zalen: de 1e de zaal van de harmonie, de 2e zaal van de volmaakte harmonie, de 3e van de meest volmaakte harmonie en zo door tot de 5e de zaal van de handhaving v.d. harmonie. Ondertussen passeerden wij de 5 bruggen over het gouden water, en elke brug stond voor een deugd; de middelste was bijv. de wijsheid. Het gouden water stelde overigens niets voor, troebel watertje. Water is erg schaars, dat zal de reden kunnen zijn dat daar niets aan gedaan is. Immers, alles moet perfect zijn of worden, zo ook de restauraties van alles. Langs de wandelroute stonden allerlei beelden, bijv. een schildpad met klauwen: de zoon van de draak, een kraanvogel: staat voor een lang leven enz. ‘De verboden stad’ heeft nauwelijks groen in de vorm van bomen en/of struiken; dit i.v.m. vijandelijk gevaar van bijv. de draak. Ook hier weer bochten en hoeken om de weg niet recht te houden. Een draak kan immers geen hoeken of bochten om. Ook drempels waren een flinke belemmering voor de draken, er zijn er vele en min. 25 cm. hoog. -Maria vertelt van de eunuchs en de concubines van de Keizer. Er staan veel koperen potten buiten. Binnen mocht vroeger nl. niets met vuur gedaan worden i.v.m. brandgevaar. Omdat het in die tijd gigantisch stonk naar m.n. urine, waren er ook enorme wierrookpotten, die de hele dag brandden tegen die stank; eunuchs stonken nl. Uitleg volgt: moeders die hun zoon niets te bieden hadden van wege hun armoede, brachten hun zoon naar de Keizer om eunuch te worden. Als de ‘operatie’ lukte (dat verhaal wil je echt niet horen!!), werden de geamputeerde delen in een pot gedaan, dat als een eunuch overleed, hij ‘compleet’ naar de hemel kon, als hij tenminste zijn éigen delen kreeg. Zelfs dat werd wel eens verhandeld als een eunuch op oudere leeftijd overleed. Concubines hadden het iets makkelijker; als zij bij de keizer kwamen werden zij getest door hun ‘schoonmoeder’. Werd zij geschikt bevonden dan woonde zij alleen totdat de keizer haar eens ‘uitnodigde’. Sommigen werden zelden uitgenodigd en verveelden zich enorm; de meisjes waren analfabeet. De kamertjes waren niet bijster groot. Met de bus rijden we naar de silkmarket, een grootwarenhuis en onderweg rijden we langs een groot verbrand gebouw, door de Nederlandse architect Remco Coolhaas en co. ontworpen. Naar goed Chinees gebruik werd de opening met vuurwerk gevierd. Echter na 15 min. vloog de boel in de brand; de sproeiinstallatie bleek afgekeurd zonder dat dat bekend was. Het gebouw staat er treurig, als een geraamte bij. Een ander merkwaardige bouwstijl kreeg de naam de ‘onderbroek’, inderdaad een ouderwetse onderbroek in nieuwe stijl gebouwd. De silkmarket was leuk, boordevol kraampjes, nog een leuk jasje gescoord: 55% afgedongen!! Snel een hapje gegeten bij een pizzeria om tot slot naar een Kung Fu voorstelling te gaan. Echt genoten hebben we, het was een dans annex ballet uitvoering. Van te voren hebben de inhoud c.q. het verhaal gehoord. Wat een dag, heel moe maar zeker super voldaan. Het was geweldig geregeld allemaal, terwijl het niet op het programma stond,het was dus facultatief! Do 2-6 Het Zomerpaleis is in 1153 gerealiseerd, de grootste en één van de fraaiste tuinen van China, nl. 290 ha. In het complex liggen honderden paviljoens, torens, hallen, tempels en bruggen, zoals de Brug van de Zeventien Bogen. Onderaan de westelijke berg gelegen, langs de gouden rivier en bij een meer. De keizer heeft de tuin laten aan leggen voor een geliefde eunuch. - Er ligt een marmeren schip, dat is te danken aan een neef van de keizer, die later zelf keizer werd en als keizer was hij ook oppergeneraal van de marine. De keizerin heeft de tuin laten opknappen met marinegeld. Daarna is het weer geheel verwaarloosd en leeggeroofd. Na het uitroepen van de Volksrepubliek in 1949 is de wederopbouw begonnen. Nu, anno 2011, zou 20% van de bezoekers uit Beijing komen, 60% andere Chinezen en 20 % buitenlanders, soms 200.000 p.d.

In de tuin verwacht je veel groen, maar het zijn vnl. bomen met hier en daar een perkje, lanen en een ‘boulevard’ langs het meer. In de paviljoens waren vroeger geen toiletten (kamerpotten met absorberend houtskool ) of wasgelegenheden (dat deed men in tobbes), geen verwarming (vanwege het brandgevaar, dus slechts gloeiende asresten in potten) of kookmogelijkheden (buiten in potten). Het was al gezegd, we zouden gevraagd kunnen worden op de foto te willen met Chinezen. En inderdaad, een jonge knul vroeg me netjes op de foto te mogen met hem. Veel plezier gehad om de vouw zonnehoedjes in allerhande kleuren. Wij horen ergens muziek vandaan komen en nieuwsgierig als wij zijn, gaan wij opzoek. Het blijkt van een heuvel af te komen en als we naar boven gaan zien wij een koortje met een dirigent en enige muzikanten met instrumenten. Een oud ogend mannetje komt lachend op ons af en vraagt ons in gebroken Engels waar wij vandaan komen. Door zijn tandeloze mond is hij moeilijk te verstaan maar wij maken er een leuk praatje van en hij wil graag met ons op de foto. Super leuk gelukt. De riksja’s staan klaar en we hebben veel bekijks, maar wij kijken óók onze ogen uit, want in de wijk Hutong gaat de lunch genuttigd worden bij een kok in zijn huisje. Hutong is een erg arme wijk en het is een uitdaging geworden om daar een ‘juppen’ wijk te realiseren. De oude, armoedige en arme wijk wordt steeds meer door jonge rijkeren bewoond en opgeknapt en zo zorgen de nieuwe bewoners voor modernisering. Geen toiletten, er is een publiek wc. waar de hele buurt naar toe gaat. Onze fietsman vond het leuk dat ik wat Chinese woordjes wist en hij trapte zich het mikmak door de smalle straatjes, hijgend en staand fietsend de heuveltjes op en remmen deed hij door zijn voet op de ketting te zetten. ’t Was bijna gênant om van het tochtje te genieten. Bij een ieni mini huisje stopten we voor de lunch. Het keukentje was hooguit 5 m2, de tafels in de woonkamer waren gedekt voor 20 pers. en in de slaap?kamer de andere 10. Toch wist de kok 10 gerechten per tafel voor te zetten, en lekker ook nog; de kok was terecht trots op ons applaus. De overdekte markt was in de buurt en daar was vnl. groenten en fruit te koop met wat non food; daar kochten we voor Mark en Nienke schoentjes. Onderweg werden we overladen met ’aanbiedingen’; uiteindelijk kochten we voor 100 yuan 6 zijden tasjes met 10 kleinere en 6 sets eetstokjes. Met de riksja’s werden we naar een soort Kalverstraat gereden en daar afgezet, de Pijpenstraat. Leuke winkeltjes waar weer flink en leuk geshopt werd. Met de bus terug. Vrijdag 3-6 De treinreis naar Datong staat op het programma. Een drukte van jewelste, spitsuur zowel op het perron als in de trein. Gelukkig hebben we zitplaatsen, sommige Chinezen moeten staan; dan hebben we het over 6 uur rijden, 3 stops en ruim 400 km!!! Eén van ons heeft de boel aardig bezig gehouden met een Chinese jongeman die bij hem stond, wat hebben wij gelachen. In het hotel gegeten, een rondje om gegaan om de benen te strekken, verder was er niets te beleven. Wel was de verlichting van het station feeëriek. Datong, de kolenhoofdstad van China ,was warm en benauwd, op zichzelf niet de moeite waard voor een bezoek. Za 4-6 We horen het verhaal van geboorte van de Boeddha, een titel; het betekent: verlichting. De tocht naar de Yunganggrotten. Met een soort golfkarretje werden we naar de ingang van de grotten gereden. 50 jaar werk door 40.000 arbeiders om 53 grotten uit te hakken. Over een lengte van 1 km zijn er 51.000 beelden gehouwen. Er zijn mensen die wierook aansteken en gebeden mompelen. De grote koperen (?)wierookvaten of bakken, ter grootte van een eettafel, waren erg mooi versierd. Evenals de grotten, de ene grot is nog mooier dan de andere, met overal Boeddha’s erin met allerlei versierselen er naast, erbij enz. Ook een hele muur met mini boeddhaatjes, wat een werk. De grotten staan op de Wereld erfgoedlijst van Unesco. Met de karretjes weer terug. Onderweg heeft Maria het Hangende klooster van de monniken ingevoegd, een heel goed idee. Het klooster rust op lange palen die in gaten in de rotswand verankerd zijn. De reden om het klooster zo hoog uit te houwen heeft te maken met de waterhoogtes, 1e er konden overstromingen ontstaan, 2e waren de monniken beschut tegen allerlei andere gevaren en 3e lag het klooster aan de heilige berg. En dat zo’n 1400 jaar geleden. Het is mooi maar ook spannend om door de smalle gangetjes en over de paadjes langs de steile muren te lopen; hoogtevrees speelt een rol. Jammer dat het niet zo helder weer is, want het uitzicht zou nog mooier geweest zijn. Het is allemaal zo super mooi. Vandaag zijn er 300 km te rijden naar Taiyuan ; om 20.00 uur dineren we, trek hadden we best.

Zo 5-6 Onderweg naar Pinguao ligt even buiten de stad de Jincitempel; voor Maria tijd genoeg om iets over huisdieren te vertellen. -Doordat de honden- en kattenbelasting hoog zijn en het dier niet groter mag zijn dan 40 cm. begint men over het algemeen niet aan zo’n beestje, ondanks de mode. Zo hier en daar zien we wel een hond, maar katten zijn echt zelden buiten te zien. Hét huisdier is een krekel; die kan 3 maanden oud worden, makkelijk in een kooitje te houden, vraagt weinig onderhoud en qua voeding kost het bijna niets. Er is zelfs geld mee te verdienen. In sept./okt. worden er ‘gevechten’ gehouden, denk aan kemphanen gevechten. De ‘arena’ is max. 2 pakjes sigaretten lang, de breedte in verhouding een 1 pakje hoog. Spring t de krekel eruit, dan is ie uiteraard de ‘loser’. De gevechten zijn best pittig, alle uitstekende elementen worden eraf gerukt. Het oudst geworden dier: een koikarper van 200 jaar!! De Jincitempel is zo’n 1500 jaar geleden tijdens de Noordelijke Wei-dynastie gesticht. De 25 boeddhistische grotten herbergen ruim 500 in de rots uitgehouwen sculpturen. Een fraaie combinatie van prachtige tuinen, schitterende wandschilderingen uit de Song dynastie (960-1279). Een rijke familie wilde iets goeds doen voor de omgeving en daarom hebben zij de tuinen laten aanleggen met de tempel. In één van de nissen staat de heilige moeder met eunuchs naast zich. Ook is er een bron met ‘eeuwig verjongend water’. Velen maken er gebruik van, kinderen spelen met water ’geweren’. De lunch werd in een groot chic restaurant gehouden waar zojuist een feest begon. Een Chinese man werd 80 jaar, dat zag je niet aan hem af. Nu bleek, dat bijna alle Chinese mannen graag hun haar zwart verven, dat betekent zoiets als jong blijven. Het restaurant had eigenlijk best een hoog zwemparadijs gehalte. In de bus het ‘rochel’ verhaal. -Toen bekend werd dat de Olympische Spelen in China gehouden zouden worden, vond de Chinese overheid dat er wel wat manieren mochten worden aangeleerd. Men vond dat China onberispelijk en met aanzien naar voren moest komen. Rochelen, hetgeen uit de tenen werd opgehaald en vervolgens met veel lawaai en vieze andere geluiden op straat werd uit gekwat, werd verboden. Hoe de Chinezen het nu doen is niet echt bekend, want een zakdoek is voor hen vies! Bovendien werd 1x per week aangeleerd hoe men in de rij moest gaan staan. Het blíjven voordringers. Zoals Maria het voorleest, zo is het haast niet na te schrijven, zo gelachen. Wij leren ‘waaieren’; het achterste deel van de rij breder houden dan het voorgaande deel, zodat er niemand zich ertussen kan (voor)dringen. Pingyao waar we aankomen is authentiek/antiek en autovrij. Daarom worden we met golfkarretjes naar ons onderkomen gereden. Dat is echt leuk en het hotel bestaat uit div. achtertuintjes met zitjes, heel ydillisch. Ook de tweede etage, waar wij verblijven heeft een gezellig zitje met een oude schommelstoel. De bedden zijn erg hard, dus de dekbedden werden als extra matras gebruikt. Het is erg warm dus dat kan best. Wat is het knus hier. Best leuk hier twee nachten te blijven. Ma 6-6 Omdat de binnenstad autovrij is starten we om 9 uur de stadswandeling richting het Gouvernement. Grappig dat we net getuigen mogen zijn van een toneelstukje dat werd opgevoerd. Het stelde een berechting voor: een zaak over diefstal en een bedrogen vrouw. De veroordeling is minder: de man zijn straf is afhankelijk van de willekeur; de rechter gooit een stokje op met 2 kleuren, de kleur bepaalt de straf. De man krijgt stokslagen of wordt verbannen naar Siberië. We zien allerhande martelwerktuigen, die waren niet misselijk: afhakken van ledematen en een overspelige vrouw werd op een paard gezet met metalen pinnen op de rug, of men kreeg een touw om de nek dat aangedraaid werd tot……… De stadsmuur kon belopen worden, dus dat deden we. De grauwe, met stof overdekte stadsdelen zijn te zien evenals de ‘toiletten’ die buitenshuis opgesteld zijn. Zo zien we bij toeval een man gebruik maken van zijn buiten wc. Zijn onderbroek bleek rood te zijn; de arme waande zich uit ‘t zicht, maar rekende buiten de toeristen op de muur, wij dus. Wij hadden dus ‘onderbroekenlol’. Zo’n wc heeft een soort douche gordijn hangen als ‘deur’, maar wat daar hing was nauwelijks een vod te noemen. Op de muur staan wat beelden o.a. een paard met strijders. Tot slot gaan we naar de allereerste Bank van China; onze interesse is tot het 0-punt gedaald, we voelen ons te veel overladen met indrukken. We besluiten ’s middags naar de massagesalon te gaan, de één voor een voetreflex- de ander voor een lichaamsmassage. Het blijkt een goed idee, het hoost en later hagelt het zelfs. Kinderen pakken de hagelsteentjes op, grappig.

De massages zijn pittig. De voetreflex begint met een kruidenbadje voor de voeten en tot mijn verbazing beginnen de meisjes met de linkervoet. Jammer dat zij geen Engels spreken, vragen waarom links te beginnen, kon dus niet. Na 1 ½ uur stonden we weer buiten, de opgetrommelde (zij waren vast op te hoogte gesteld van het soort publiek, want de dametjes waren heel netjes gekleed en gekapt)meisjes vertrokken met de fiets weer naar elders. Maar goed dat we eerst geluncht hadden. De achterblijvers hadden inmiddels een cadeautje voor Maria gekocht; zij is binnenkort jarig. En shoppen kon je hier erg goed en afdingen nog beter. Maria heeft ons al in een vroeg stadium geadviseerd af te dingen tot ‘ze huilen!’. Nou dat hebben we gedaan. Winkeliers schijnen behoorlijk te verdienen en kapsters e.d. al helemaal. Dus afdingen. Voor onze (schoon)dochters laten we een stempel/handtekening maken met hun Chinese dierenriem teken. Een stempelkussentje met rode inkt maakt het compleet. Rode inkt omdat het dan origineel is, zwart of blauw kan worden gekopieerd. Hun naam wordt ter plekke gemaakt in het Nederlands en Chinees, het is van zeepsteen. Met een in Beijing gekocht zijden tasje om het in op te bergen is het leuk compleet. Maria heeft voor de groep een extraatje geregeld. Om 19.00 uur gaan we naar, noem het een volksvoorstelling; korte acrobatische scènes met veel kleur, zang en dans, een show en spektakel, leuk om eens mee te maken. Inmiddels hebben we trek gekregen en lusten wel wat, na afloop van de voorstelling een biefstuk voor m.n. de heren. Met velen gaan we naar ons adresje van gister, omdat we er toen ook lekker gegeten hadden. Als groep Nederlanders hebben we veel bekijks. Er zitten ook 2 Amerikaanse jongens, die door Chin. meisjes veel aandacht krijgen, zo ook van een zeer dronken grietje. Wij zien dat aan met uiteraard de nodige opmerkingen onder elkaar. Voor het dronken meisje, net een verbroken relatie en nu ook nog afgewezen door de Amerikaanse jongens, werd ’t allemaal te veel; bovendien wij hadden daar best een beetje lol om, wat denk je een dronken Chinese. Zij echter niet en reageerde zich af door haar volle pul bier boven onze tafel te legen en smeet deze kapot tegen de grond. Een hele consternatie. Gelukkig waren we klaar met ons eten. Na excuses van vriendin en personeel kregen we veel pinda’s, toch werd het tijd onze koffers te pakken. Di 7-6 Om 8.30 uur met de bus een lange rit te gaan naar Xi’an, 550 km. Onderweg zien we de Gele rivier, die zou heel breed moeten zijn, nu is alleen de bedding nog erg breed. Onderweg het volgende verhaal: -De economie. Een treurige zaak over productiemedewerkers. Ze werken 7 dg. p.w. en soms 20 uur p.d. voor 70 euro p.m. Vaak vangen de nieuwkomers de eerste maand niets, met het achterliggende idee, dat een maand hard werken zonder loon net zo zwaar is als een maand hard werken om een nieuwe baan te zoeken. Er zijn geen vakbonden, geen of nauwelijks pensioenopbouw of voorzieningen, arbeidsvoorwaarden =0, en bedrijfsongevallen komen niet voor, lees: hooguit gebeurt er per ongeluk iets ofzo!! Er zijn veel nieuwe rijken, bijv. de ‘baas’ van Timberland. De loonkosten liggen laag, de product arbeider krijgt ong. 5 % de rest is voor de baas. Deze schoenen kosten in China rond de € 25,-, in Nederland rond de € 125,Op het platteland bestaan veel mistoestanden; boeren die meer land kunnen kopen mógen niet kopen om bijv. de varkenshouderij uit te breiden. Oorzaak is onbekend. Als een boer overlijdt mag hij op het land worden begraven en de boerin langs het toegangspad: de kinderen lopen dan elke dag langs hun ouders en kunnen op die manier veel aan hen denken. Overigens mag men in de grote steden alleen gecremeerd worden. Wo 8-6 In Xi’an staat het wereldberoemde Terracotta leger. Bij binnenkomst kan je je laten fotograferen met je hoofd op een soldatenlijf (à la Volendam) ; ook een optie is om n.a.v. 4 foto’s (voor-,aan- en zijzicht) je te laten namaken. Grappig is dat één van de foto’s die op dat moment gebruikt werd erg veel van Hans weg had; niet alleen hij zelf zag dat, anderen ook. Verder was er veel lakwerk te zien, wandversieringen, meubels met ingelegd ivoor enz., super fijn borduurwerk, een weverij van zijden vloer- of wandkleden. Prachtige laktafel met ingelegd ivoor, jade en schilderwerk. Uiteindelijk de film over het leger, want dat heeft mijn grootste interesse. Het leger is toevallig ontdekt in 1974 toen boeren zo’n 30 km buiten de stad een waterput groeven. Tijdens het graven stuitten zij op een stel kleischerven die onderdeel bleken te vormen van één van de belangrijkste archeologische vondsten: het Terracotta leger. Ong. 8000 stuks soldaten,

krijgswagens, paarden, schilden, wapens en toebehoren zijn opgegraven. Elke soldaat had zijn eigen gelaatsuitdrukking, lichaamsbouw e.d .. De stenen soldaten bewaakten het graf van hun keizer Qin Shihuangdi (hij is als zoon van een concubine ter wereld gekomen en eindigde als de eerste Keizer van China). 2200 jaar geleden hebben zeker 100.000 arbeidslieden aan het leger gewerkt. Toen de dynastie gevallen was werd het mausoleum verwoest en verbrand. De reconstructies van de beelden en de kleuren ervan blijken moeilijker te herstellen dan gedacht. Het eigenlijke paleis ligt onderaards in een heuvel nog wat verderop gelegen . Het verschil tussen soldaten, generaals en kapiteins kan je heden ten dagen nog zien aan de linten e.d. op de uniformen. We zien ook een heel slanke soldaat, een kar waarvan het wiel verderop ligt enz. Do 9-6 Xi’ans stadsmuur is massiever dan De grote muur. Xi’an ligt aan de zijde route. Deze muur heeft een lengte van 14 km, om de 120 meter staat een wachthuisje. Uiteraard had de Klokkentoren de functie van het aangeven dat de stadspoorten geopend moesten worden in de ochtend en de Trommeltoren die van het sluiten van de stadspoorten in de avond. Overigens hebben de klokken in China geen klepels, er wordt op geslagen. Het regent en het verhaal van Maria komt boven borrelen: - met de Olympische Spelen in 2008 moest alles zo perfect gaan, dat het zelfs niet mocht regenen. De Chinezen hadden het volgende erop gevonden: men had een procedure ontwikkeld dat de regenwolken weggeschoten konden worden. Dat wilden wij nú ook wel. Het zal wel zwaar chemisch geweest zijn. Met een verticale streep middendoor is dit de Chinese naam: Rijk van het midden.

Dit figuur betekent: land. De bovenste streep is de hemel, de onderste streep de aarde en daartussen in verbindt de keizer de aarde met de hemel. Het schuine streepje = jade, behoud van leven; op naar de fabriek. In de fabriek met Jade is het droog en daar leren we de echtheid van Jade te onderscheiden van onecht. Wrijf bijv. 2 armbanden tegen elkaar, het ruikt niet, tegen het licht gehouden zie je geen luchtbelletjes en als je het tegen elkaar tikt hoor je een hoog (kristallen) geluid. Jade=behoud van leven, ik kreeg een mooie ring van Hans; wil je dan niet oud worden met zo’n lieverd? Op naar de lunch locatie. -het wilde ganzenpagode verhaal: een vrouw had een nachtmerrie. Er kwam een olifant en maakte haar zwanger. Na 12 maanden beviel zij van een zoon via haar oksel; de zoon ging op een lotusbloem staan met één hand naar de hemel en één hand naar de aarde. Hij werd monnik? Het verhaal zal tot het rijk der fabelen behoren. De grote Wilde Ganzenpagode stamt uit de Ming- periode. Ondanks diverse verwoestingen telt het gebouw nog 7 verdiepingen en is 64mt hoog. Het was ooit het onderkomen van monniken. -Een bezoek aan de enige moslim moskee: de Grote Moskee. Deze mannen moskee is nog steeds in gebruik. Er zijn meerdere binnenplaatsen en ligt bij smalle steegjes in een marktwijk. Heel gezellig. Voor Thirza kopen we een kimono en voor Yannick een t shirt met een gouden draak. Op naar de trein, vannacht slapen we in de trein. Maria is jarig en zij heeft voor een slaapmutsje gezorgd, we zijn benieuwd. Daar we niet allemaal bij elkaar slapen, hard- en softsleepers , is het nogal een geloop heen en weer, best grappig. Als we geïnstalleerd zijn komt Maria met de drank, een beste borrel blijkt al gauw: brandy. Het wordt gezellig en er wordt vooral veel gekletst. Na 23.00 uur gaan heel wat luikjes toe. Over de toiletten schrijf ik niets, te vies voor woorden. In onze beleving stinkt half China naar urine. Een van de vijf Hansen is jarig en hij wordt op 12.00 uur toegezongen.

Vr. 10-6 In het kleine washokje in de trein kunnen we onze tanden poetsen en wat water in het gezicht plensen om wakker te worden. Thee of koffie maken kan ook, heet water en een zakje in speciale bekers, zelf mee genomen. We keken veel naar buiten, er was gezegd zodra we over de Yantze waren gereden duurde het nog even en moesten we redelijk snel uitstappen en dat met al je handbagage. Uitstappen dus in Nanjing, de zusterstad van Eindhoven. Het hotel ligt 5 min. lopen van het station. En eerlijk=eerlijk, heerlijk om weer in een luxe hotel te zijn, maar ook heel bijzonder om zo’n nachttreinreis mee te maken. De opening van de Yangzebrug over de Yangze was in 1968 in het bijzijn van min. Lubbers en zijn delegatie. In 1960 zijn de Chinezen i.s.m. de Russen aan de bouw begonnen, maar dit verliep niet naar wens. De Russen hieven de samenwerking op, maar de Chinezen lieten zich niet kennen en maakten zelf de brug af. De autobrug is 4,5 km lang en de totale lengte is 7,5 km. Helaas was foto’s maken vanuit de oude Trommeltoren door mist, regen en smog niet haalbaar, jammer. De lucht zal best ongezond zijn, grauw, stoffig en de smog zijn niet alleen in de mijnstreken waarneembaar. Er zijn veel bouwputten,( o.a. om de werkgelegenheid om peil te houden) en krottenwijken (verstopt achter een wat ‘vriendelijkere’ ogende schuttingen) en dat zal aan de stofmassa best bijdragen. Iedereen van de groep heeft naast darmklachten veel last van hoesten, kuchen en proesten. Nanjing heeft wat meer stadsgroen, bomen en buxussen in overvloed, maar weinig dat in bloei staat. Grappig zijn wel de opgefleurde perkjes, die met plantjes in potten (die je in Ned. voor bijv. 4 voor 5 euri op de markt koopt) mooi gerangschikt in de plantsoenen staan opgesteld, kleur bij kleur. Een handig idee. Za 11-6 Vandaag staan de parelkwekerij, de Lingeringtuin, een lunch, in Suzhou met bootjes naar de levende markt op het programma. Het ontstaan van de parel wordt uitgelegd. De parel is tegenwoordig alleen nog maar een zoetwater parel. De kleur van de parel wordt bepaald door de toevoeging van bijv. koper (roze parel), metaal of nikkel (zwart) en de gewone. Het is een bekende procedure: een element wordt in de oester gebracht en de oester gaat het kapselen. De parel heeft na van 3 tot 7 jaar een bruikbare grootte en mooie glans. We hebben daar een mooie hanger gekocht met op de achterkant de naam van de ontwerper. -Het verhaal over de politieke ontwikkelingen: de één kind politiek. Een tweeling wordt geaccepteerd en verder mogen mensen, boeren van het platteland een vergunning voor een tweede kind aanvragen als het eerste kind een meisje is. Een meisje kan later niet voor de ouders zorgen, i.v.m. het zware landwerk. Tot er een jongen is geboren kan er een vergunning worden aangevraagd. Tegenwoordig wordt een echo van de vrucht/embryo gemaakt. Als blijkt dat het ongeboren kind een ernstige afwijking vertoont, lichamelijk, geestelijk of een besmetting van één of andere ziekte, dan moet het geaborteerd worden, zelfs in ver gevorderd stadium. Een toekomstige ouder met een beperking mag geen kind krijgen, dus bestaat er een verplichte sterilisatie of gebruik van een voorbehoedmiddel. Als het krijgen van kinderen niet lukken wil kan men toestemming vragen om een ivf behandeling te mogen ondergaan. Er is een geboorte toerisme gaande in Hongkong en in de VS; hier kan makkelijker een visum geboden worden i.v.m. de financiële situaties van de aanvragers. In Hongkong worden vrouwen geweigerd die de 4000 euri niet cash kunnen betalen. En als de behandeling niet lukt begint de procedure gewoon overnieuw. Vanaf nu sta ik verbaasd te kijken als ik gezinnen met 2 of meer kinderen zie, je denkt dan toch even aan de financiële voorkeurspositie van desbetreffend jong gezin: rijke mensen! Zij betalen immers 3 à 4x een jaarsalaris als boete voor een volgend kind. Kinderen zijn ook verantwoordelijk voor de oudedag voorziening van hun ouders. De snelle vergrijzing behoeft een nieuw beleid. De economische groei moet bevorderd worden, van snelle productie, werkdruk e.d. is dan ook steeds meer sprake. In 2035, zo is berekend, zal het hoogte punt aanbreken van het aantal ouderen dat met pensioen gaat. -In 2009 werden op de 100 meisjes 119 jongens geboren; een partner vinden wordt dus steeds makkelijker. Na je 20e mag je trouwen, maar vrouwen willen steeds vaker hun carrière opbouwen. -prostitutie is verboden, ook voor de bezoeker geldt dat verbod. Aids en andere geslachtsziekten nemen behoorlijk toe. Daarom moeten de jongelui vóórdat zij trouwen minimaal één keer een sexles

hebben gevolgd. De meisjes die de prostitutie bedreven moesten worden heropgevoed; zij leren heden ten dagen nog 1e zelfrespect te krijgen, 2e respect voor de wet, 3e werken en 4e lezen en schrijven. -Homo zijn wordt gezien als een afwijking en pas in 2002 werd dit onderwerp van de lijst met ‘verboden’ gehaald. -Pornografie: de staat stelt vast wat wel en niet geoorloofd is; bijv. een schaars geklede dame wel of niet op het voorblad van een ‘glossie’. Na de lunch naar Suzhou een gebied van moerassen tot grachten. -Het gebied heeft dan ook een zeer vruchtbare grond, veel rijke landbouwgebieden. Marco Polo ontwikkelde het gebied rond 1700 in een goede rijst-en zijde gebied. Na de 2e WO heeft het veel ontwikkeling meegemaakt. Het nieuwe Suzhou gaat heel goed dankzij de HT (High Tech), het beoogt 16 % van de wereldbehoefte. Het gebied staat dan ook bekend als een cultureel en intellectueel centrum. De bootjes liggen al te wachten en we varen door het ‘Venetië’ van China,hoewel een stuk armoediger; daarbij speelt de regen ook een rol, zie foto’s. Onderweg stappen we uit de bootjes en lopen door smalle en ook weer smerige straatjes, vol met groeten, fruit en levend-vlees kraampjes: aal, vis, rivierkreeftjes, kikkers, kippen, die elkaar de ogen uitpikken vanwege de te kleine kooien enz. We lopen weer terug naar de boot en jawel, we worden weer gevolgd door kooplui die ons van alles en nog wat verkopen willen. Met de bootjes weer terug; wel lachen, want een mannetje in de boot, die wij aanzagen als medeschipper, kwam ineens met diverse koopwaar op de proppen, van kaartspelen, tijgerbalsem (à 50 cent) tot zonnehoedjes. Ondertussen: wat een armoe zien we aan de achterkant van de huizen, maar het zijn tenminste nog woningen! Droog in de bus naar de Lingeringtuin, de 4 jaargetijden tuinen. Prachtig aangelegd met o.a. grote stenen. Deze stenen zijn uit zuid China gehaald en doordat ze een tijd in het water hebben gelegen zijn er gaten in ontstaan, zodat het geheel op rotspartijen is gaan lijken. Ook een mooi bamboebos, de bonsaiboompjes, bijz. bomen, een muziektent waarin een meisje musiceerde viel ons ten deel, echter ook hier ontbraken uitbundig bloeiende planten. Uiteraard liepen we de prachtige vijver vol goudvissen niet zomaar voorbij. Er zijn heel wat foto’s geschoten; het was ook een lieflijke tuin met paadjes e.d. Omdat het hotel dichtbij lag konden we lopend terug. Het hotelletje telde slechts twee verdiepingen; het was er erg knus en toch luxe; een heerlijk onderkomen. Zo 12-6 Naar Sjanghai vandaag. De Silkmill is de grootste zijdefabriek van heel China, een bezoek waard dus. Maar eerst er naar toe; het kanaal waaraan Sjanghai ligt heeft een geschiedenis dat dateert van 2500 v.C.. Het is gegraven voor het vervoer van troepen en wapens van de keizer. Hij liet het kanaal aanleggen door 5 ½ miljoen arbeiders, die gedurende 6 jaar eraan werkten. Later werd het als verkeersader te water gebruikt maar ook voor pleziertochtjes. Langs de oevers werden veel planten en bomen geplant en dat geeft veel gezelligheid, het toont een beetje parkachtig, tegenwoordig heet het de Bund. De bushokjes zijn in vorm aangepast, de dakjes zijn in pagodevorm. Het grote kanaal is 1794 km lang. Ondanks dat het zondag is zijn er weinig dagjes mensen te bespeuren over de promenades. Misschien vanavond? In ieder geval gaan wij eerst naar de Binnentuin. Het prachtige complex is door een rijke man aangelegd voor zijn ouders. Helaas zijn de ouders overleden voordat het complex klaar was. Er zijn nog veel mooie dingen te zien, zoals heel fijn ivoorsnijwerk, houtsnijwerk e.d. Na de lunch ‘mogen’ we zelf over de Bund over en de binnenstad in. Wij vinden het wel druk, maar willen de gebouwen aan de Bund nu van dichterbij zien. Een hotel, zie foto, ziet eruit als een bruidstaart: roze muren onderbroken door wit/grijze horizontale strepen. Aan de overkant van de Huangpu staan aan de skyline het Oriëntal TV Pearl Tower en de Jin Mao Tower, wat een architectonische hoogstandjes van glas en staal, spectaculair. -Sjanghai, ook wel Ho genoemd, de stad boven het water, 30 km van zee, aan de Yantze heeft een grote haven. -Rond 1840 is de eerste opiumoorlog begonnen, de Engelsen hadden hier groot deels mee te maken; er is zelfs een tweede opiumoorlog geweest. Maar sinds 1949, het jaar van de onafhankelijkheid, zijn opium en andere middelen streng verboden; afkicken is verplicht op straffe van de doodstraf. -Hoge flatgebouwen waar mensen ‘gewoon’ wonen: hangt je was te drogen op 30 hoog!!, rijdt onze bus over een wirwar van boven elkaar gelegen klaverbladen en kijk je een woning binnen gelegen op

15 hoog zo vanaf de rij- cq. snelweg. De wegen zijn veelal aardig nieuw, dat is te danken aan de Expo van 2010. -De meeste krottenwijken zijn na 2000 afgebroken. En als ze er nog staan dan zijn ze verstopt achter geschilderde schuttingen of beplakt met steenstrips, zodat het nog een beetje oogt. Wat een wolkenkrabbers, voortdurend sta je met je hoofd in je nek naar de hoogste punten van de gebouwen in de buurt te kijken. ’s Avonds kunnen we facultatief mee naar een show zoals een Circle du Soleil, maar dan wat anders. Ook hier krijgen we werkelijk fantastische acts te zien, zoals jonge vrouwen/meisjes met een souplesse waar je ‘U’ tegen zegt, een steile wandrace met 8 motoren op 3 niveaus in een kooi van rond de 16 meter doorsnee, adem benemend. We slapen als rozen en een gat in de dag naar ma 13-6 Het Expo terrein staat als eerste op het schema, overigens ingelast en dus op vrijwillige basis. Of men uit de kosten is gekomen blijft een vraag; de erg dure kaartjes werden niet echt goed verkocht en om geen gezicht te verliezen werden veel kaartjes uitgedeeld. Het thema was: ‘better city, better life’. Elk land had zijn eigen paviljoen dat qua aanzicht/ uitstraling aansloot bij zijn land. Nederland bijv. had een grote kroon als centrum met daar omheen allerlei huizen met Hollandse geveltjes; Ned. schijnt met zijn paviljoen goed te hebben gedraaid, een top dag had 0,5 miljoen bezoekers. De Expo zelf had een topdag van 1,03milj. bezoekers. De meeste paviljoens staan er nog; het parkeerterrein is zo gigantisch groot dat er een metrolijn was aangelegd. Met elkaar staan we als groep bij een blauwe mascotte voor een foto. Pas later komen we één man te kort, maar ook dat kwam goed!! -Inde bus het verhaal over de aanleg van het complex; weer een schandalig verhaal over woning ontruimingen, zonder dat de meeste, 1000-den mensen fatsoenlijk nieuw onderdak konden betalen. Het verhaal van de familie Wang sprak erg tot mijn verbeelding: vader (productiemedewerker), moeder(komt van het boerenland), Wang jr en zijn vrouw hadden jaren hard gewerkt om hun droomhuis te bouwen à 114.000 euro. Van de één op andere dag moesten zij verhuizen, omdat de staat bedacht had er een complex voor DisneyWorld te realiseren. Daar dit complex voor ’t cultureel en algemeen belang wordt gebouwd wordt er slechts een tegemoetkoming betaald van 4000,- euro, terwijl het als voor ’t algemeen zákelijk belang had geteld, was alles vergoed. Het was zo’n klap voor de fam. Wang dat vader met hartklachten in het ziekenhuis is beland, moeder in shock verkeert en jr. probeert alles op alles te zetten om er iets aan te doen. Dat wordt hem niet in dank afgenomen door het regiem, vooral niet omdat hij gebruikt maakt van internet en dus facebook, hyves e.d. Advocaten, vrienden iedereen helpt hem en dat is te veel, Wang is na wat waarschuwingen opgepakt en zit nu vast. Ondanks alle tegenwerkingen wordt er door geprocedeerd door vrienden van hem en Wang gaat door, hij vindt dat hij dit als zoon verplicht is. En dan te weten dat het Expo terrein leeg ligt!!!! Met de boot gaan we over de Yantze, geweldig, wat een gebouwen, v.n.l. banken, hotels en grote maatschappijen. Er vallen een paar gebouwen direct op: bijv. de ‘flesopener’, er zit een soort gat in de bovenkant van het gebouw. Je blijft foto’s maken, zoveel verschillende vormen en gebruikte materialen. Dit gebied is voor typisch expads; in het restaurant zien we het mooiste toilet tot nu toe: chic, schoon, fris ruikend en…papier!! Na de lunch staan we op een kruispunt te wachten; staat daar een fiets met ‘aanhanger’ zo vol geladen met los serviesgoed, dat het een plaatje is; alles staat los op het aanhangertje en ondanks de drukte midden op het kruispunt lijkt het goed te gaan, heel geinig om te zien. We zijn onderweg naar de Franse oude Concessie. Niemand was echt van onder de indruk, misschien zijn we een beetje ‘vol’. -De expats omgeving was stijlvol met chique restaurantjes, winkels e.d. Snel naar het hotel en wat eten, want we gaan om 17.15 uur naar het lampjesfeest in Padong in de Jin Mao tower. Dit is een hotel met 88 verdiepingen en de 88e heeft een uitzicht galerij. Het getal twee x acht is niet toevallig; acht-acht lijkt betreft de klank op: rijkdom. Bovendien rust de toren op een fundament van 80 lange stalen palen, is geopend op 28-08-1998 en het huisnummer is 88. Heen met de bus door de tunnel onder de Yantze. De Jin Mao toren ligt in een complex vol met de echte merken-winkels: Louis Vuitton en Cartiers bijv. hebben wanden vol met glitter en chique tegels, één en al glamour. Heel leuk om te zien. Onderaan de toren (wordt wel ‘bamboestengel’ genoemd) staan al wat mensen te wachten om naar boven te gaan. Het is immers een attractie voor toeristen. De lift is in 45 sec. boven en dat voel je best. Op een soort thermometer kon je meekijken

hoe snel de lift ging, dat ging in de hoogte per 5 meter en de tijd in sec., sneller dan je ogen konden bijhouden. Wat een uitzicht en wat een lampjes. Elk gebouw wil opvallen dus je ziet de merkwaardigste manier van verlichtingen, zoveel en zo hoog. Het hotel Atrium was vreselijk, om zo naar beneden te kunnen kijken, je benen trillen ervan. We kregen de raad mee om per verdieping naar omlaag te kijken en inderdaad dat lukte. Een diepte, niet in woorden te vatten. Weer terug op de aardbodem flaneerden we langs de Yantze, gezellig verlicht en zo romantisch als langs de Seine te Parijs. Omdat we met de bus door de tunnel heen gegaan zijn moesten we ook weer door de tunnel terug. Er bestaat een mogelijkheid om dat per cabine te doen en dat was bijzonder leuk. Allerlei feeërieke verlichtingsvormen, heel kleurrijk en bijna een kunstzinnig geheel. Wat een dag, heel voldaan waren we. Di 14-6 Redelijke tijd gewekt: 07.30 uur. Voordat we met een binnenlandse vlucht naar Guilin gaan, bezoeken we de Jaden boeddha tempel. Deze tempel is één van de weinige boeddhistische instellingen die de Culturele revolutie hebben doorstaan. Beide boeddha beelden zijn uit één stuk jade gehouwen. Bovendien is het klooster nog actief met ondernemende monniken. We zien de Lachende Boeddha en meer moois. -Monniken leggen geen beloftes af; ze mogen of kunnen zo uit de gemeenschap treden. Het zijn meer leraren e.d. De kleding was in eerste instantie gemaakt van katoenen vodden lappen, gevonden in de bossen of op straat. Deze aan elkaar gemaakt en gewassen gaf een bruin-gelige kleur. Tegenwoordig is de kleding moderner en de kleur wat aangepast: oranje. -De Lachende, ook wel Vrolijke genoemd, Boeddha leefde eind 9e eeuw. In zijn begin periode zwierf de boeddha graag door het land en leefde tussen de hemel en de aarde van giften. Hij had vaak kinderen om zich heen spelen en om hen iets te leren werd dat wel beloond met eten en giften van de mensen en daarvan kocht hij snoep voor de kinderen als beloning. Daar hield de boeddha zrlf ook wel van en werd behoorlijk zwaar lijvig. -Nog een monnik verhaal: een monnik wilde zo goed leven dat hij erg fanatiek vastte. Hij werd zo mager, dat zijn navel zijn ruggengraat raakte en nog vond hij zichzelf niet goed genoeg. Als teken uit de hemel dat het zo wel goed was, kreeg hij rechts een aap met een mango (=eten) en links stond een geit (=melk/drinken). Zijn plicht was voldaan, hij wist nu dat hij goed bezig was geweest tussen hemel en aarde. Leuk dat we de keuze hadden om vanuit Pudong/Sjanghai met de bus of met de zweeftrein naar het vliegveld te gaan. Voor € 5,- p.p. kunnen we gebruik maken van de zweeftrein, die in 2002 in gebruik is genomen. Deze trein kan een snelheid halen van 450 km. p.u. , maar omdat de afstand voor ons net te kort was zagen de km. teller tot 301 km. oplopen, sensationeel. Op de foto is het getal van de snelheid vereeuwigd. De anderen zijn met de bus gegaan, wij zijn er eerder. Omdat we al aardig wat aangeschaft hebben zijn we(eigenlijk iedereen) bang dat de koffers te zwaar zijn. Dat heeft tot gevolg dat we ons gek slepen aan de handbagage. Blijkt de weegschaal het niet te doen…………mazzel. Het hangen op het vliegveld is natuurlijk nooit leuk, verveling alom dus zeker als blijkt dat er vertraging is. Nou ja, we willen toch naar Guilin, waar we uiteindelijk om 17.30 uur aankomen. Het is prachtig weer, 31 gr. Het is de regio van de casiaplant en in de herfst geeft dat een weeïge lucht. De omgeving is overwegend agrarisch, de bergen, karstheuvels, zijn een belemmering van de ontwikkeling ervan. De plant Osmantus heeft kleine gele bloemetjes in een trosje, eindelijk eens een plant dat bloeit. ’s Avonds hebben we met een groepje de avondmarkt bezocht. Wo 15-6 Na een nacht vol met regen en onweer gaan we op pad om te varen. Gelukkig hebben we toch redelijk goed geslapen en onze kamer had een prachtig uitzicht. We keken over een rivier en een brug erover met veel lichtjes eraan. Langs dat riviertje was een soort boulevard met bomen waar mensen gezellig praatten met elkaar of musiceerden. We boffen dat het droog is, want varen met droog weer is toch fijner. Het wordt een prachtige tocht over de rivier de Li of Lijiang, deze is tocht is 60 km lang en voert door een sprookjesachtig natuur gebied met karstheuvels en bamboebossen. Het gebergte en/of de bergtoppen (van kalksteen) is

bijzonder fotogeniek en heeft hier en daar een dierfiguur en er wordt dan ook regel matig geroepen dat er een aap, een olifant of paard te zien is (uiteraard door de oogwimpers, zoals Maria steeds zegt én met fantasie). Op de boot wordt ook de lunch geserveerd, daarvan was de smaak wat minder naar ons oordeel. Er is zoveel te zien, dorpjes waar de mensen nog erg primitief lijken te leven, vissers op een bamboevlotje waarvan de punten zo karakteristiek omhoog staan. Een prachtige natuur die je ook vaak in schilderijen en andere vormen van kunst terug ziet. In Yangshuo gaan van boord een leuk plaatsje met veel verkopers (2 Breidlerhorloges voor 5 euro). Met een soort golfkarretje worden we dwars door de rijstvelden mee genomen. Onderweg komen we bij een plaatselijk huisje aan en we mogen kijken hoe men daar leeft. Natuurlijk zijn we niet de enige toeristen die mogen kijken en al gauw worden we gevraagd iets bij te dragen aan het onderhoud of we kunnen iets kopen. De wastafel is een put met een spiegel ernaast, vogels in kooitjes, een mevrouw toont hoe zij een rieten jas en hoed draagt in de winter, leuk om plaatjes te schieten. Als we verder rijden zien we de ‘bekende’ plaatjes in het echt: rijstvelden met buffels en een rijstplukker, toch mooi dat we het nu in het echt mogen zien. Ondanks de regen kijken we onze ogen uit, vlotten vol toeristen over de Li die op stoelen zitten onder een parasol als paraplu. De vrachtauto´s, lees wagentjes, die we onderweg tegen komen liggen vol gestapeld met bamboevlotten, weer terug naar het beginpunt. Het was wederom een geweldige dag met heerlijk veel natuur schoon. Het regent niet meer, het hoost, we gaan toch maar de KFC., en we blijken met een hele groep daar te zitten, toch nog gezellig. Do 16-6 Het regent. -De Chinezen hebben veelal een paraplu, ook op de fiets; er is vaak een houder op het stuur geïnstalleerd om de plu op z’n plek te houden. Ook heel handig zijn de poncho’s met twee capuchons, nee geen één groot gat, maar echt twee afzonderlijke met klep. Bovendien zijn het geen saaie kleuren zoals in Nederland; ze zijn er in lila, blauw, rood, paars e.d. Gelukkig zou je kunnen zeggen, de regentijd is toch al zo troosteloos, dan kan je een kleurtje wel gebruiken. Onderweg naar de Rietfluitgrot vertelt Maria over het halen van het rijbewijs. -Weer typisch zo´n Chinees staaltje van corruptheid. Als je nl. geld genoeg hebt en een mooie grote auto kan kopen, dan kan je ook wel een rijbewijs kopen à raison van 250 yuang. De regels worden wel geleerd, maar niet toegepast en de vragen op het examen zijn redelijk ´gewoon´ in te vullen. Als Nederlander sta je dan ook raar te kijken als het krioelt van verkeerd opgestelde auto´s evenals de fietsers. Dwars op en over een kruispunt rijden vindt men geen bezwaar en rijden, zelfs in tegengestelde richting, op het voet- of fietspad evenmin. Het rode licht telt alleen voor dummies en als voetganger kan je het best snel oversteken tijdens groen, dan red je het zonder kleerscheuren maar met veel getoeter. We zijn inmiddels bijna bij de grot. Al jaren groeit het riet niet meer aan de ingang van de grot, van dit riet werd toentertijd fluitjes van gemaakt. V.a. 1959 is de grot herontdekt en men is tot 1962 met de restauratie en schoonmaakwerk bezig geweest. Het ziet er dan ook prachtig uit, veel lichtwerk, brede paden en veel stalagtieten (hangend) en stalagmieten (staand). Met wat fantasie zijn veel voorstellingen te maken, dieren, gebouwen, kroonluchters e.d. De akoestiek is bijzonder goed en daarom is er een muziekhal. Het regent binnen bijna net zo hard als buiten. De plu dus weer op en weer op weg. Er valt zoveel regen dat er elders in China overstromingen zijn, dat wereldwijd op tv vermeld is. De brug waar wij onderdoor rijden ligt naast een rivier en dat water is al zodanig ver buiten zijn oevers getreden, dat de bus door een heel flinke plas moet. Later blijkt dat de overstroming dusdanig is groot is dat het verkeer er niet meer door kan. We hadden geluk dat we aan de goede kant waren. De lunch wordt genuttigd in een chic restaurant. Heerlijk om weer even naar een keurig toilet te kunnen. Het eten smaakt buitengewoon lekker en het dessert bracht ons in vervoering: een palmboom gesneden uit de schil van een meloen; zie foto. Op naar de theeplantages en de theeproeverij. -Natuurlijk krijgen we weer een verhaal: nu over de glimlach van een Chinees. De eeuwige glimlach is een uiten van géén emoties, of liever gezegd het verbérgen van emoties. Al is een Chinees nog zo blij, verdrietig, verliefd kwaad of wat dan ook, de glimlach blijft. Verliefde stelletjes die hand in hand

lopen e.d. zijn niet getrouwd. Pas in de slaapkamer zullen getrouwde stellen hun emoties de vrije hand kunnen geven. Je verliest je aanzien door je emoties te tonen, dus het ware gevoel wordt niet geuit. We houden nog een stop bij bijzondere graven. Het is immers hier het platteland en de privégraven zien er bijzonder uit. Tegen betaling kan men een grafplaats kopen en de kist kan erin. Daar boven is een rond ommuurd tuintje gecreëerd met van alles en nog wat, je kunt het wellicht nodig hebben ergens in het hiernamaals. Soms staat er zelfs een stenen tafel met stenen krukjes bij. De bomen op het terrein worden voor de harswinning gebruikt. Bij de entree van de theeplantage krijgen we allemaal een puntstro hoed op, het valt tegen die hoed op je hoofd te houden. Met het wiebelding op je bol mag je de plantages op. De werkende dames laten zich niet afleiden, wij nemen hen op de foto en staan zgn. ook thee te plukken. Er volgt een uitleg over dure thee en de goedkopere soorten, afhankelijk van het blad en de grootte ervan. Het proces van drogen wordt uitgelegd en dan naar de kamer waar de proeverij kan beginnen. De ceremonie van theezetten is nog best een aardige bezigheid. Zelfs het vasthouden van een, voor onze begrippen een mini kopje, lukt niet iedereen: de dames houden het kopje anders vast dan de heren. Van de soorten die wij te proeven krijgen vind ik persoonlijk de Ginseng Oosing het lekkerst. Uiteraard zijn er soorten tegen bepaalde kwalen; al bij al is onze dorst wat gelest. Ik maak wat foto´s onderweg, omdat er zo veel grappige plaatjes te schieten zijn; een hele familie op een scooter of brommer, een karretje achter een fiets zo vol geladen dat je versteld staat dat het mee genomen kan worden. De entree van de campus van de Universiteit voor o.a. beeldende kunsten is zo laag, en leuk om te zien, maar gelukkig: de bus past er net onderdoor. Een hal vol prachtige schilderijen van diverse stijlen van schilderen staan tentoongesteld door de studentschilder die ze ook zelf probeert te verkopen. Eén van hen maakt een ´schilderijtje´ van ecoline en het stelt de bergen met een rivier voor, waar een visser op het kenmerkend model bootje staat te vissen. Grappig om te zien, volgens B. één van ons, wordt het niets met de jongeman. Buiten de campus eten we wat en slaan o.a. wat drinken in voordat we met de nachttrein naar Guangzhou gaan. Vrijdag 17-6 De slaaptrein komt na een redelijke nacht goed aan. Natuurlijk zijn er veel voorvallen te melden onder elkaar, zoals het wasritueel dat zich afspeelde in het washok van de trein, de wisselingen van de hoogslapers e.d. Ondanks menig verontwaardigd gezicht ook wel lachen. Het ontbijt wordt genuttigd in een restaurant van een goed hotel. Er wordt druk gebruik gemaakt van het sanitair en zo kunnen we gelaafd en geschoond verder, op naar het memorial van de familie van Chen Nansion, een conferentiecentrum te Guangzhou, een havenstad op 75 km afstand. De naam Chen komt veel voor, de voorouders worden vereerd en alles van hen dient als leidraad van de levens na hen. Er zijn prachtige beeldhouwwerken van de tempel en ivoorsnijwerk binnen in de vitrines te zien; soms is het werk zo superklein dat een loep nodig is het te kunnen waarnemen. Er is daar een gigantisch grote herdenkingszaal, dat zo gebouwd is dat er voor de overkapping geen ondersteuning is gebruikt; best bijzonder dus. Over Kanton krijgen we het volgende verhaal: in de 16e eeuw waren de Portugezen de eerste bewoners van Kanton. Later kwamen ook de Spanjaarden en Nederlanders en meer. De Engelsen zijn begonnen betalingen te doen met opium, met alle gevolgen van dien. Het bleef niet bij een eerste opium oorlog, in 1911 was er wederom een opiumconflict. Na afloop van de oorlog wordt de eerste moderne partij opgericht, de modernisering ging van start in de stad. De bevolking van het Noorden van Kantong is en leeft anders dan de bevolking van het zuiden van Kanton: de talen zijn verschillend evenals de schrijftekens. Tegenwoordig wordt het Kantonees ook overzee gesproken. Als we op het Hongkongeiland (Hongkong bestaat uit Hongkongisland, Kowloon en de New Territories) aankomen is het daar een oase van rust; op een laan midden in een parkachtig strook groen gelegen staan mooie bronzen beelden, waar de fotoreportagedag voor bruidsparen gehouden wordt. Dat schijnt los van de huwelijksdag te gehouden worden. Heerlijk op de waranda bij Starbucks koffie gedronken. Wij rijden langs de Parelrivier; Shymiong koloniaal. Op naar de boot naar Hongkong, betekent: geurige haven . Het is een catamaran; de tocht duurt 2 ½ uur, 60 km. We moeten ons paspoort tonen en formulieren invullen, deze moeten we ook bewaren net als op het vliegveld.

Hongkong kent geen één-kind politiek, men spreekt geen mandarijn, maar Kantonees. Er zijn nog veel mensen die op een boot wonen: boat-people, niet te verwarren met Viёtnamesen. Hongkong heeft zijn eigen politiek, eigen paspoort en een eigen vlag: rood (van communistische Volksrepubliek China) met een witte orchidee. Het is als Brits kolonie overgedragen van de Ver. Koninkrijk aan de Volksrepubliek China, overigens heeft het wel zijn zelfbestuur opgeёist. Op 1-7-1997 werd de eigen vlag gehesen tijdens de ceremonie voor de soevereiniteitsoverdracht. Het wordt voor de laatste nacht een chique hotel, leuke tegenstelling is het eten bij Mac D. We mogen heerlijk uit slapen, dit is de eerste en laatste nacht in Hongkong. Za 18-6 12.00 uur vertrekken we naar Victoria Peak, de hoogste top van Hongkong, 554 mt. Hoog, trekt 28 miljoen toeristen p.j. Een geweldig uitzicht over Hongkong met al zijn futuristische gebouwen, app. complexen die zo duur zijn dat de vierkante meter prijs kan oplopen tot 410.000 Hk dollar. Tijdens de afdaling stoppen we bij de haven en in een bootje voeren we tussen allerlei andere (vissers)bootjes door over de Zuid Chinese baai, aan de Zuid Chinese zee. Erg leuk. Bij Aberdeen, een havenplaatsje, over een marktje en een hapje eten voor de terugweg. Ook stoppen we bij een villawijk om wat foto´s van o.a. het strand, de Deep Water Sea Beach te maken. Rond het zwemgedeelte had men een anti haaiennet gehangen. Enkele jaren geleden zijn er mensen door een haai gedood. We krijgen, eenmaal weer in de bus, een foto te zien van Hk in 1952 en van 2005; wat een gigantische ontwikkeling in 50 jaar. In het hotel mogen we ons nog wat opfrissen, maar er is voor ons tijd genoeg om voor het echte vertrek nog even het trammetje te nemen. Een paar haltes verderop stappen we uit en komen op een soort sportterrein uit, waar het e.e.a. te doen is. Grappig dat we op een motorclub stuitten waarvan de leider een Noord Ier blijkt te zijn. Na wat gepraat te hebben over de Kawasaki´s e.d. komen we met de tram terug door een markt te rijden. Chaos alom vanwege de opstopping; alsof er in de Albert Cuyp een tram zou rijden, zoiets. Onze laatste busrit. Maria vertelt wat afstanden die we gemaakt hebben: A´dam-Hongkong: 9400 km Hongkong-Beijing: 2000 km, Beijing-Datong: 4oo km per dagtrein, Datong-Taiyuang: 300 km, Taiyuang-Pingao: 300 km, Pingyao-Xi´an: 550 km, Xi´an-Nanjing: 1200 km met de nacht slaaptrein, Nanjing-Suzhou: 200 km., Suzhou-Shanghai: 100 km, Shanghai-Guilin: 1430 km. per vliegtuig, Guilin- Guangzhou (Kanton): 72 km. Guangzhou-Hongkong: 850 km per nachtslaaptrein, Hongkong- Hongkongisland: 60 km per bus en 60 km per boot, Hongkong-A´dam: 9400 km. Alles bij elkaar: 26250 km en rond de 100 km. gelopen. We nemen direct de kans Maria te bedanken met een speechje een beetje doorspekt met uitdrukkingen en bewoordingen àla Maria en overhandigen haar een envelop met fooi. Zonder problemen op zondag 19-6 om 06.16 uur geland te A´dam. p.s. de – geeft aan dat Maria met haar verhalen de reis ‘ China Compleet’ echt compleet heeft gemaakt.