Geschiedenis van de laatste 50 jaar
De zesdaagse oorlog
(1967)
Bas Levinsohn
1
Inleiding op de cursus
Hand-outs • • •
Het college wordt ondersteund door het projecteren van PowerPoint sheets Van deze sheets worden afdrukken gemaakt, die voor elk college ter beschikking komen Men kan deze hand-outs gratis verkrijgen door ze (een dag) voorafgaand aan het college “down te loaden” van mijn site Mail een verzoek om toegang tot de site naar:
[email protected] met de volgende gegevens – Naam – Rotterdam of Leiden U krijgt de link toegestuurd. Eén mail is voldoende ( u heeft de hele cursus toegang)
Bas Levinsohn
2
1
Inleiding
Overzicht colleges Titel college
Thema college
Tijdsperiode
1
De Cubaanse rakketencrisis
Beslissingen tijdens de crisis
1962
2
De zesdaagse oorlog
Israëli's, Palestijnen en de Arabische staten
1967 en volgende jaren
3
Revolutie in Iran
De val van de Sjah, de bezetting van de Amerikaanse ambassade en de oorlog tussen Iran en Irak
1978-1981
4
De ondergang van de Sovjet Unie
Oorzaken en achtergronden van de ondergang van het communisme
1986- 1991
5
Impeachment
Schandalen rondom Amerikaanse presidenten (Nixon, Reagan, Clinton)
1972-1999
6
De Joegoslavische burgeroorlog
Het uiteenvallen van Joegoslavië en de positie van het Westen
1991 - 1996
7
Inval en bezetting van Irak
9/11 en de gevolgen voor irak
2001 - 2010
Financiële crisis
Oorzaken van de kredietcrisis van 2008
2008 - 2010
8
3
Bas Levinsohn
Inleiding
Overzicht college 2 De zesdaagse oorlog (1967)
Inleiding Overzicht zesdaagse oorlog Context/ Achtergronden Israel Egypte Rest Arabische wereld
Vraagstelling
Verloop Voor de oorlog De oorlog zelf Na de oorlog
Nabeschouwing Gevolgen Conclusies
Bas Levinsohn
4
2
Vraagstelling Algemeen Tijdens
de zesdaagse oorlog in 1967 "stond Nederland achter Israel". In 2011 is die steun aanmerkelijk geringer. Wat is er gebeurd?
Specifiek Wat
waren de aanleiding en achtergronden van de oorlog
Hoe
werd de oorlog "bestuurd"?
Welke
gevolgen had de oorlog
Bas Levinsohn
5
Inleiding
Overzicht zesdaagse oorlog •
Egypte Nasser trekt troepen samen in de Sinai woestijn Nasser dwingt de VN vredesmacht zich terug te trekken. Nasser dreigt met de vernietiging van Israel
•
Israel Tegenmaatregelen: diplomatie of oorlog?
•
Oorlog Israel deelt eerste klap uit: Egyptische, Syrische en Jordaanse luchtmacht vernietigd Grondoffensief: Israel neemt Sinai, Jeruzalem en West-Bank Na zes dagen complete nederlaag Arabische staten: wapenstilstand
Na de oorlog: Nieuwe wapenstilstandsgrenzen Bas Levinsohn
6
3
Context/ Voorgeschiedenis
Veranderende grenzen Israel:
1948: VN besluit tot verdeling Palestina 1948/1949:'Israëlische onafhankelijkheidsoorlog' Israëli's) / Catastrofe (voor de Arabieren)
1956: Suez crisis
(voor de
Wapenstilstandsgrenzen/ Green line
Israel bezet de Sinai
7
Bas Levinsohn
Context/ Voorgeschiedenis
Egypte/ Arabisch Nationalisme
1952 Coup van het leger
1954 Nasser president
1956 Nasser nationaliseert Suezkanaal/ Suez crisis
1956 - 1967 Egyptisch/ Arabisch nationalisme Egypte medestichter 'Non-Aligned Movement' Egypte leider van de Arabische Wereld Egypte 'Arabisch socialistische natie' Egypte verstevigt banden met de SovjetUnie
Oum Kalsoum
Arabisch nationalisme = haat tegen Israël
Bas Levinsohn
8
4
Context/ Voorgeschiedenis
Overige Arabische staten
Jordanië Minst vijandige land Israëlische aanval op Jordaanse dorp Samu als vergelding voor guerrilla-aanval op Israel
Syrië Langdurige vijandschap Alliantie met Egypte (1966) Grensincidenten en luchtgevechten
Overige Arabische landen Bereid tot oorlog
9
Bas Levinsohn
Aanloop tot de oorlog
Egypte dreigt SU: Israel trekt troepen samen
Nasser: Troepen naar Sinai
Nasser: Eist vertrek VN
Nasser: Blokkade straat van Trian
Nasser rede: Israel zal vernietigd worden Bas Levinsohn
10
5
Aanloop tot de oorlog
Israëls reactie Eshkol premier + minister van defensie
Israëlische bevolking
Israëlische militairen
Angst Actie
Dayan wordt minister van defensie
Preemptive strike nu
Regering van nationale eenheid (oa Begin)
11
Bas Levinsohn
Aanloop tot de oorlog
Grote mogendheden en Israel
Bondgenoot Arabische staten
Vietnam
Israel heeft gevoel alleen te staan
VS
Geen garantie tav Israëls veiligheid
Sovjet Unie
Israel
Doel vergroten invloed in de regio
Positie Eshkol verzwakt Positie militairen versterkt Bas Levinsohn
12
6
Aanloop tot de oorlog
Stemming in Egypte en Israel (en Nederland)
Propaganda
De joden de zee indrijven
Antisemitisme
Wij staan achter Israel
De tweede holocaust
Herstel geschonden eergevoel
Graven delven in parken
Erop of er onder
13
Bas Levinsohn
Verloop
Krijgsverrichtingen
1.Bombarderen
vliegvelden 2.Egyptisch
3.Jordaans
4.Syrisch
Bas Levinsohn
front front
front
14
7
Verloop
Egyptisch front
Egyptisch front stort ineen
Chaotische terugtocht Egyptische troepen
Israel stoot in drie dagen door naar Suez kanaal
Egyptische nederlaag wordt de eerste dagen voor de bevolking geheim gehouden
Nasser kondigt aan te zullen aftreden (10 juni 1967) Massale demonstraties Nasser blijft aan
Bas Levinsohn
15
Verloop
Jordaans front
Militaire overeenkomst Jordanië Egypte (30 mei 1967) Boodschap Eshkol aan Jordanië: "blijf uit de oorlog!" dan zal Israel geen actie tegen Jordanië ondernemen Jordanië valt aan op grond van vermeende successen Egypte Inname Jeruzalem en West Bank Israel kent heeft echter geen oorlogsdoelen tav de West-Bank Einde vijandelijkheden. Jordanie in twee dagen verslagen
Bas Levinsohn
16
8
Verloop
Syrisch front
Syrië wordt pas 9 juni aangevallen
Angst voor Sovjet ingrijpen
Israel ontrekt zich aan een 'staakt het vuren bestand'
10 juni is de Golan hoogvlakte veroverd. Israelische troepen op 50 km van Damascus
Sovjet unie verbreekt diplomatieke banden met Israel
17
Bas Levinsohn
Conclusie zesdaagse oorlog
Operationele overwegingen
Arabische agressie
Geen politiek plan
Israel verdedigt zich
Eclatante overwinning Israel
Hoe nu verder ???
Bas Levinsohn
18
9
Na de zesdaagse oorlog Vwb Syrië Geen erkenning
Terugtrekking bezet gebied
Vwb Egypte
Israel 19/6
Terugtrekking bezet gebied
Arabische top Khartoem
Geen onderhandelinegn
Vwb West Bank
Wat te doen met Palestijnse bewoners?
Autonomie, teruggave of annexatie
Geen vrede
19
Bas Levinsohn
Het vervolg
Israel trekt aanbod terug (illegale) nederzettingen op de West Bank Afzonderlijke vrede met Egypte (1979) en Jordanië (1994) Onderhandelingsproces met Syrië
West Bank blijft bezet gebied
Bas Levinsohn
20
10