De ziektegeschiedenis van kanker

De ziektegeschiedenis van kanker Noorderlicht, december 2009 Kanker ontstaat niet zomaar. Daar is een langdurige opeenstapeling van fouten in het DNA voor nodig. Britse wetenschappers hebben die ziektegeschiedenis voor twee soorten kanker in kaart gebracht. Net nog even een flinke hijs van een sigaretje genomen? Dan heeft je DNA weer een flinke optater te pakken. Voor elke vijftien sigaretten die je rookt, sluipt er een genetische fout in je genoom. Hoe erg kan dat zijn? Valt wel mee. Je lichaam is namelijk prima in staat om fouten in het DNA te herstellen. Daar heeft de cel allerlei reparatiediensten voor ontworpen. Maar ga lang genoeg door met roken en de reparatiediensten kunnen het niet meer bijbenen. Er sluipen steeds meer permanente fouten in je DNA, met het ontstaan van een kankercel tot gevolg. Maar kanker ontstaat dus niet zomaar. Het heeft een hele ziektegeschiedenis. Kankergenoom Britse kankeronderzoekers van het gerenommeerde Wellcome Trust Sanger Institute hebben nu voor twee soorten kanker die geschiedenis in kaart gebracht: longkanker en melanoom, de meest kwaadaardige vorm van huidkanker. De onderzoekers hebben een kankergenoom samengesteld met alle DNA-fouten die in de loop der tijd in het genoom geslopen zijn. Die prestatie is goed voor twee artikelen in Nature deze week. Waarom longkanker en melanoom? Omdat van deze twee soorten kanker bekend is wat de voornaamste oorzaak is. Dat is roken voor longkanker en UV-licht voor melanoom. De ondezoekers vergeleken cellen van een long- en huidkankerpatiënt met normale cellen uit long en huid. Ze lieten er geavanceerde technieken op los en herhaalde de proeven zestig tot zeventig keer om er zeker van te zijn dat ze geen fouten maakten. Zo ontdekten de Britten dat iemand met longkanker maar liefst 23.000 DNA-fouten heeft. Een melanoompatiënt heeft er zelfs meer dan 30.000. Bovendien konden de onderzoekers precies aanwijzen welke fouten het gevolg waren van roken of UV-licht en welke fouten andere oorzaken hadden. Laatste zetje Stel je voor dat wetenschappers ontdekken welke DNA-fouten precies een cel fataal worden en die cel dat duwtje de afgrond in geven waardoor het een kankercel wordt. Dan kunnen er gerichte medicijnen worden. Volgens de directeur van het instituut Mark Walport is dit de toekomst van de kankerbehandeling. Op naar een behandeling op maat. Een duur grapje, want de apparatuur is peperduur, proeven zijn tijdrovend en moeten vaak herhaald worden, maar niettemin heel hoopvol. Wie daar niet op wil wachten, kan wat het longkankerverhaal betreft het heft ook in eigen hand nemen: stoppen met roken. Na vijftien jaar zijn alle kankercellen verdwenen. Waarschijnlijk omdat het lichaam ongezonde cellen zelf opruimt en vervangt door nieuwe cellen die geleverd worden door stamcellen in de long.

Een pakje sigaretten op? Dan heb je in ieder geval een DNA-fout te pakken.

Toen hadden we nog niet zo in de gaten hoe schadelijk roken is.

Iedere lichaamscel is uitgerust met een heel leger aan slimme reparateurs.