Europa moet de notie soevereiniteit modern invullen

Dialoog

Europa moet de notie soevereiniteit modern invullen Brengt de Brexit Europa helemaal tot stilstand? ETION vroeg het aan Philippe De Backer. De Open VLD-er ruilde intussen zijn zetel van Europarlementslid in voor die van federaal staatssecretaris, maar hij heeft een uitgesproken visie op het Europa van morgen. Wat zou een eventuele Brexit betekenen voor een reeds verlamd Europa? Philippe De Backer: “De Brexit-discussie moet een startpunt worden voor een sterker maar hervormd Europa. Een deel van de Britse kritiek op Europa is terecht: er is overregulering, we hebben een meer competitieve economie nodig en de financiële, economische en vluchtelingencrisis toonden aan dat Europa niet adequaat kan reageren op zware crisissen. We moeten het politiek momentum vandaag grijpen om een aantal dingen die niet goed functioneren eindelijk op te lossen en de Unie stabiel te maken op de lange termijn. We moeten de UK binnen de Europese Unie houden.” De werking van de Europese Unie wordt bemoeilijkt door de attitude van bepaalde lidstaten om er zo veel mogelijk uit te halen en zo weinig mogelijk bij te dragen tot het geheel. Philippe De Backer: “Dat zit er aan te komen. Het hele Brexit-discours is gebaseerd op een 19de-eeuwse archaïsche notie van soevereiniteit: één volk, één natie, één taal. Maar in een globaliserende wereld wil ik de notie van gedeelde

24

•

mei-juni

• ondernemen 2016 •

ETION

Dialoog

Philippe De Backer (federaal staatssectretaris) ETION • ondernemen 2016 • mei-juni • 25

Dialoog

soevereiniteit op tafel leggen. Juist door een aantal zaken samen aan te pakken wordt je eigen land of regio sterker. Kijk naar de aanslagen. Inlichtingen delen kan helpen om aanslagen te voorkomen. Daarom pleiten we voor een echte Europese FBI. De landen die bereid zijn om het concept soevereiniteit modern en gezamenlijk in te invullen, zullen verdergaan met de EU en hun burgers zullen beter af zijn. Telkens zie je hoe Europa in een eerste reflex naar nationale oplossingen grijpt en zodra ze merken dat dat niet lukt, komt er een Europese oplossing. De Brexit-discussie moet nu maar eens de aanleiding zijn om dieper na te denken over de juiste institutionele structuren. Het huidige Europa heeft een begroting met honderden uitzonderingen, terugbetalingen, kortingen... Al die opt-ins en rebates zijn niet houdbaar. Een aantal kernlanden zal de samenwerking verder versterken. Die dynamiek zullen we de komende tien jaar zien toenemen. We moeten naar structuren die opdrachten vervullen inzake klimaat, financiën, vluchtelingen… Stap voor stap naar één bankentoezicht, één strategie voor de klimaatwissel… Populisten beweren dat we onze grenzen moeten sluiten. Maar dat kost onze economie 100 miljard euro per jaar.” Zowel wijlen Dehaene als ex-president Herman Van Rompuy wezen er dikwijls op dat nationale politici het Europees niveau maar al te graag gebruiken als paraplu voor moeilijke beslissingen. Het streven naar begrotingsevenwichten bijvoorbeeld moet dan van Europa, maar successen worden op het eigen conto geschreven. Philippe De Backer: “Vaak vragen bedrijfsleiders mij: wat doet Europa nu eigenlijk voor ons, behalve ons lastigvallen met regelgeving? Europa doet eigenlijk heel wat voor hen. De meesten beseffen bijvoorbeeld niet dat de banken in België de Europese Investeringsbank gebruiken om kmo-kredieten te verstrekken. Of dat ze hun diensten en producten op de eengemaakte Europese markt kunnen verkopen: Europese wetgeving. Maar dikwijls zit de knoop voor bedrijven bij een probleem dat ontstond door de omzetting van EU-regels in nationale regels. België doet er vaak nog een schepje bovenop en verstrengt Europese regels of past ze verkeerd toe. Deze regering zette in het regeerakkoord dat ons land de regels niet zal verstrengen, maar ik zie helaas weinig nationale parlementaire controle op de omzetting van EU-regels.” De EU lijkt ook afwezig op het geopolitieke terrein? Philippe De Backer: “De Europese Commissie onderhandelt over het Europees handelsbeleid in naam van 28 landen en maar liefst 500 miljoen consumenten. Kleine landen als België en Luxemburg hoefden dus niet apart aan tafel met de VS of China. Maar het klopt dat Europa een tandje moet bijsteken op het vlak van economische diplomatie om markten te openen, export mogelijk te maken... De TTIP-onderhandelingen — over het vrijhandelsakkoord tussen Amerika en de VS — zijn voor kleine bedrijven zeer belangrijk. Dubbele regels en standaarden zorgen voor extra kosten. Multinationals kunnen dit makkelijk implementeren in hun productieproces. Maar kmo’s moeten bijkomend investeren om verpakkingen aan te passen of een nieuwe productielijn te openen. Mijn focus ligt op de kmo’s. Met een vrijhandelsakkoord zijn ze daar vanaf en wordt het makkelijker en interessanter om buitenlandse markten te gaan verkennen.” Inmiddels kwakkelt de economische groei, ondanks een nulrente? Philippe De Backer: “Om groei te genereren, hebben we dringend nood aan structurele hervormingen in de arbeidsmarkt, sociale zekerheid en het

onderwijs… Europees probeert men het economisch beleid te coördineren, maar amper 10 procent van de Europese aanbevelingen rond hervormingen wordt vandaag uitgevoerd door de landen. Dat cijfer moet omhoog, niet omdat Europa het vraagt, maar omdat onze economie het nodig heeft.” Je hoort af en toe dat landen toch bepaalde investeringen zouden moeten kunnen doen, ook als ondertussen hun tekorten oplopen. Philippe De Backer: “De Europese regels zijn nochtans logisch; hou je begroting in evenwicht en gebruik drie procent extra uitgaven voor investeringen. Alleen hebben onze politici enkel onthouden dat ze drie procent tekort mochten maken. We moeten het kerntakendebat op tafel leggen. Ik las recent in een krant dat onze tunnels in Brussel op instorten staan én dat er een nieuwe gesubsidieerde cultuurtempel wordt geopend die eigenlijk vooral concurrentie bete-

“De Europese regels zijn nochtans logisch; hou je begroting in evenwicht en gebruik drie procent extra uitgaven voor investeringen. kent voor bestaande private initiatieven. Dat is toch niet logisch? De politiek moet een oefening in kerntakenbeheer doen. Lijst de prioriteiten op zoals veiligheid, justitie, onderwijs, infrastructuur… en zie dan welke middelen er zijn.” U hebt een verleden in een durfkapitaalfonds. Je hoort wel eens dat onze bedrijven onvoldoende kunnen doorgroeien? Philippe De Backer: “Er is inderdaad te weinig kapitaal voor doorgroeiende bedrijven. Starters die klaarstaan voor

ETION

• ondernemen 2016 • mei-juni • 27

Dialoog

Liberaliseerder te land, ter zee en in de lucht

de volgende fase en voor de wereldmarkt, vinden zelden voldoende kapitaal bij banken, maar je kan je ook afvragen of dat wel de rol is die banken moeten spelen. Er is een heel versnipperd aanbod van startkapitaal, tot honderdduizend euro, ook via crowdfunding bijvoorbeeld. Maar er is weinig doorgroeikapitaal. We hebben te weinig een cultuur van private equity en bedrijfsobligaties. Zo trekken beloftevolle bedrijven dikwijls naar New York of Silicon Valley. Als regelgever maken we het pensioenfondsen of verzekeraars moeilijk met strenge regels op het vlak van risico. Op het niveau van microfinanciering is er overigens ook een probleem: kleine zelfstandigen vinden ook nog moeilijk krediet bij banken tegen correcte voorwaarden. De rente zal wel meevallen, maar de bijkomende voorwaarden qua garanties zijn dikwijls heel ontmoedigend.” Wat te denken over de Panama Papers? Philippe De Backer: “De Panama Papers zijn helaas geen nieuw verschijnsel. Ik vraag me af wat bepaalde mensen willen bereiken met belastingontwijking? We hebben de regels complex gemaakt en de belastingen hoog laten oplopen, zodat ze vinden dat ze méér betalen dan hun ‘fair share’. Anderzijds moeten die mensen natuurlijk hun verantwoordelijkheid nemen en toch bij ons hun belastingen betalen. We moeten naar een transparante, eenvoudige fiscaliteit met lagere tarieven. Ten tweede moeten bedrijven betalen waar ze actief zijn. Dat kan je overigens alleen vormgeven vanop het Europees niveau.”

“2011 was het jaar dat mijn leven veranderde”, zo schrijft Philippe De Backer op zijn site: “Ik trouwde met mijn vrouw Marie, en ik volgde Dirk Sterckx op in het Europees Parlement. Van 2011 tot 2014 zetelde ik in de Commissie Transport en liberaliseerden we te land, ter zee, en in de lucht.” Philippe (1978) heeft een doctoraat in de Biotechnologie maar ging daarna in Luxemburg werken bij een durfkapitaalfonds. Sinds 2014 zetelt hij in de Commissies Industrie, Onderzoek en Energie (ITRE) en sinds 2011 in ECON. Een paar weken na ons gesprek voor deze Ondernemen barstte de bom binnen Open VLD en nam minister Turtelboom ontslag als minister in de Vlaamse Regering. In de daaropvolgende stoelendans werd Philippe De Backer naar voor geschoven als staatssecretaris in de federale regering. Hij krijgt de bevoegdheden Bestrijding van de Sociale Fraude, Privacy en Noordzee. (JC)

28

•

mei-juni

• ondernemen 2016 •

ETION

We krijgen nu de roep om een vermogenskadaster en vermogensbelastingen zodat het ‘rechtvaardiger’ wordt. Philippe De Backer: “Ik denk dat ons belastingstelsel vooral minder sturend moet zijn. Ik kan me voorstellen dat je de uitstoot van CO2 wil reduceren en dat je die belast. Fair enough. Maar hele stukken van onze fiscaliteit zijn uitzonderingen, gunstregimes… En de belastingplichtige wordt dan verplicht om bepaalde zaken te doen om te optimaliseren. Neem nu het fenomeen schuldfinanciering: dat wordt fiscaal bijzonder aantrekkelijk gemaakt. Dat verstoort de afweging tussen schuld aangaan of extra kapitaal ophalen. In zo’n context is het natuurlijk niet makkelijk om een kapitaalmarkt van de grond te krijgen.” U was ook altijd heel uitgesproken rond een Europees energiebeleid… Philippe De Backer: “Als er een aspect van ons concurrentievermogen is dat we nog slechter managen dan onze arbeidsmarkt, dan is het wel dat van de energie. Europees is er geen enkele coördinatie rond pakweg een smart grid, doelgerichte energie-investeringen om bijvoorbeeld afhankelijkheid van gas uit Rusland af te bouwen. Ook hier missen we een Europese strategie voor de komende decennia. We moeten toch eens bekijken waar we best welke productie inplanten en hoe we die best koppelen aan lokale en kleinschalige productie. Daarvoor moeten we een efficiënt netwerk uittekenen tussen de grote productiesites en dan vertakken naar lokale productie. Vandaag zit Frankrijk met een historisch gegroeide keuze voor het nucleaire, Duitsland met zijn Energiewende moet dan uiteindelijk teruggrijpen naar steen- en bruinkool… Het gaat Europees de meest uiteenlopende richtingen uit. Ik wil een doordacht plan op Europees niveau hoe we onze energietransitie gaan doen op een marktconforme manier en met de steun van alle stakeholders.” Tekst: Jo Cobbaut I Foto’s: Jan Locus