files/AENEIDOS_sel.pdf

March 10, 2018 | Author: Anonymous | Category: Apuntes, Apuntes de enseñanzas medias, Latín
Share Embed Donate


Short Description

Download files/AENEIDOS_sel.pdf...

Description

LATÍN II Selección de textos

IES RAMÓN Y CAJAL DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO

AENEIDOS LIBRI I-VI

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

LIBER PRIMVS ARGUMENTO: Las naves de los troyanos, que surcan el mar de Sicilia, son arrojadas a las costas africanas por una violenta tempestad que la rencorosa Juno les envía. Venus, quien poco antes había obtenido de Júpiter garantías sobre el futuro de su hijo, se aparece a Eneas como una cazadora, y le informa de que se encuentra en las tierras de la fenicia Dido, ahora reina de Cartago. Entra Eneas en esta ciudad con su amigo Acates rodeados por una nube que les oculta, y pueden así contemplarla sin que nadie les vea. Asisten también al relato de Ilioneo, que se ha presentado ante la reina al frente de una embajada de troyanos, y Eneas envía a Acates en busca de Ascanio y de regalos para Dido, después de salir de la nube y mostrarse a la vista de todos. Venus, convenciendo a Cupido para que suplante al hijo de Eneas y tome su aspecto, logra que el corazón de la reina se inflame de amor. La reina ofrece un banquete a sus huéspedes y pide a Eneas que le cuente sus aventuras.

1.

Arma virumque cano, Troiae qui primus ab oris

2.

Italiam, fato profugus, Laviniaque venit

3.

litora, multum ille et terris iactatus et alto

4.

vi superum saevae memorem Iunonis ob iram;

5.

multa quoque et bello passus, dum conderet urbem,

6.

inferretque deos Latio, genus unde Latinum,

7.

Albanique patres, atque altae moenia Romae.

8.

Musa, mihi causas memora, quo numine laeso,

9.

quidve dolens, regina deum tot volvere casus

10.

insignem pietate virum, tot adire labores

11.

impulerit. Tantaene animis caelestibus irae?

12.

Urbs antiqua fuit, Tyrii tenuere coloni,

13.

Karthago, Italiam contra Tiberinaque longe

14.

ostia, dives opum studiisque asperrima belli;

15.

quam Iuno fertur terris magis omnibus unam 1

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

16.

posthabita coluisse Samo; hic illius arma,

17.

hic currus fuit; hoc regnum dea gentibus esse,

18.

si qua fata sinant, iam tum tenditque fovetque.

19.

Progeniem sed enim Troiano a sanguine duci

20.

audierat, Tyrias olim quae verteret arces;

21.

hinc populum late regem belloque superbum

22.

venturum excidio Libyae: sic volvere Parcas.

23.

Id metuens, veterisque memor Saturnia belli,

24.

prima quod ad Troiam pro caris gesserat Argis —

25.

necdum etiam causae irarum saevique dolores

26.

exciderant animo: manet alta mente repostum

27.

iudicium Paridis spretaeque iniuria formae,

28.

et genus invisum, et rapti Ganymedis honores.

29.

His accensa super, iactatos aequore toto

30.

Troas, reliquias Danaum atque immitis Achilli,

31.

arcebat longe Latio, multosque per annos

32.

errabant, acti fatis, maria omnia circum.

33.

Tantae molis erat Romanam condere gentem!

34.

Vix e conspectu Siculae telluris in altum

35.

vela dabant laeti, et spumas salis aere ruebant,

2

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

36.

cum Iuno, aeternum servans sub pectore volnus,

37.

haec secum: 'Mene incepto desistere victam,

38.

nec posse Italia Teucrorum avertere regem?

39.

Quippe vetor fatis. Pallasne exurere classem

40.

Argivom atque ipsos potuit submergere ponto,

41.

unius ob noxam et furias Aiacis Oilei?

42.

Ipsa, Iovis rapidum iaculata e nubibus ignem,

43.

disiecitque rates evertitque aequora ventis,

44.

illum expirantem transfixo pectore flammas

45.

turbine corripuit scopuloque infixit acuto.

46.

Ast ego, quae divom incedo regina, Iovisque

47.

et soror et coniunx, una cum gente tot annos

48.

bella gero! Et quisquam numen Iunonis adoret

49.

praeterea, aut supplex aris imponet honorem?'

50.

Talia flammato secum dea corde volutans

51.

nimborum in patriam, loca feta furentibus austris,

52.

Aeoliam venit. Hic vasto rex Aeolus antro

53.

luctantes ventos tempestatesque sonoras

54.

imperio premit ac vinclis et carcere frenat.

55.

Illi indignantes magno cum murmure montis

3

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

56.

circum claustra fremunt; celsa sedet Aeolus arce

57.

sceptra tenens, mollitque animos et temperat iras.

58.

Ni faciat, maria ac terras caelumque profundum

59.

quippe ferant rapidi secum verrantque per auras.

60.

Sed pater omnipotens speluncis abdidit atris,

61.

hoc metuens, molemque et montis insuper altos

62.

imposuit, regemque dedit, qui foedere certo

63.

et premere et laxas sciret dare iussus habenas.

64.

Ad quem tum Iuno supplex his vocibus usa est:

65.

'Aeole, namque tibi divom pater atque hominum rex

66.

et mulcere dedit fluctus et tollere vento,

67.

gens inimica mihi Tyrrhenum navigat aequor,

68.

Ilium in Italiam portans victosque Penates:

69.

incute vim ventis submersasque obrue puppes,

70.

aut age diversos et disiice corpora ponto.

71.

Sunt mihi bis septem praestanti corpore nymphae,

72.

quarum quae forma pulcherrima Deiopea,

73.

conubio iungam stabili propriamque dicabo,

74.

omnis ut tecum meritis pro talibus annos

75.

exigat, et pulchra faciat te prole parentem.'

4

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

76.

Aeolus haec contra: 'Tuus, O regina, quid optes

77.

explorare labor; mihi iussa capessere fas est.

78.

Tu mihi, quodcumque hoc regni, tu sceptra Iovemque

79.

concilias, tu das epulis accumbere divom,

80.

nimborumque facis tempestatumque potentem.'

81.

Haec ubi dicta, cavum conversa cuspide montem

82.

impulit in latus: ac venti, velut agmine facto,

83.

qua data porta, ruunt et terras turbine perflant.

84.

Incubuere mari, totumque a sedibus imis

85.

una Eurusque Notusque ruunt creberque procellis

86.

Africus, et vastos volvunt ad litora fluctus.

87.

Insequitur clamorque virum stridorque rudentum.

88.

Eripiunt subito nubes caelumque diemque

89.

Teucrorum ex oculis; ponto nox incubat atra.

90.

Intonuere poli, et crebris micat ignibus aether,

91.

praesentemque viris intentant omnia mortem.

92.

Extemplo Aeneae solvuntur frigore membra:

93.

ingemit, et duplicis tendens ad sidera palmas

94.

talia voce refert: 'O terque quaterque beati,

95.

quis ante ora patrum Troiae sub moenibus altis

5

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

96.

contigit oppetere! O Danaum fortissime gentis

97.

Tydide! Mene Iliacis occumbere campis

98.

non potuisse, tuaque animam hanc effundere dextra,

99.

saevus ubi Aeacidae telo iacet Hector, ubi ingens

100.

Sarpedon, ubi tot Simois correpta sub undis

101.

scuta virum galeasque et fortia corpora volvit?'

102.

Talia iactanti stridens Aquilone procella

103.

velum adversa ferit, fluctusque ad sidera tollit.

104.

Franguntur remi; tum prora avertit, et undis

105.

dat latus; insequitur cumulo praeruptus aquae mons.

106.

Hi summo in flucta pendent; his unda dehiscens

107.

terram inter fluctus aperit; furit aestus harenis.

108.

Tris Notus abreptas in saxa latentia torquet —

109.

saxa vocant Itali mediis quae in fluctibus aras —

110.

dorsum immane mari summo; tris Eurus ab alto

111.

in brevia et Syrtis urguet, miserabile visu,

112.

inliditque vadis atque aggere cingit harenae.

6

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

LIBER SECVNDVS ARGUMENTO: Comienzan los recuerdos de Eneas, tal como se los cuenta a Dido en el banquete, y que se van a extender a lo largo de dos libros. En éste se cuenta la caída de Troya, luego que los griegos lograron introducir el caballo en la ciudad. Esa noche aciaga, y cuando ya el ejército griego había logrado su objetivo de entrar en Troya, se aparece a Eneas el fantasma de Héctor que le anuncia el desastre y le pide que escape y busque nuevas murallas para los dioses de la ciudad. Se describe el saqueo de la ciudad y la muerte de alguno de sus personajes más importantes y en especial la del rey Príamo. Eneas decide abandonar la patria para lo que ha de vencer, ayudado por señales del cielo, la resistencia de Anquises, su padre. Salen al fin, pero en el camino se pierde definitivamente Creúsa, la esposa del héroe, quien se encamina a las montañas con su padre y Ascanio, su hijo.

1.

Conticuere omnes intentique ora tenebant

2.

inde toro pater Aeneas sic orsus ab alto:

3.

Infandum, regina, iubes renouare dolorem,

4.

Troianas ut opes et lamentabile regnum

5.

eruerint Danai, quaeque ipse miserrima uidi

6.

et quorum pars magna fui. quis talia fando

7.

Myrmidonum Dolopumue aut duri miles Vlixi

8.

temperet a lacrimis? et iam nox umida caelo

9.

praecipitat suadentque cadentia sidera somnos.

10.

sed si tantus amor casus cognoscere nostros

11.

et breuiter Troiae supremum audire laborem,

12.

quamquam animus meminisse horret luctuque refugit,

13.

incipiam. fracti bello fatisque repulsi

14.

ductores Danaum tot iam labentibus annis

7

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

15.

instar montis equum diuina Palladis arte

16.

aedificant, sectaque intexunt abiete costas;

17.

uotum pro reditu simulant; ea fama uagatur.

18.

huc delecta uirum sortiti corpora furtim

19.

includunt caeco lateri penitusque cauernas

20.

ingentis uterumque armato milite complent.

21.

est in conspectu Tenedos, notissima fama

22.

insula, diues opum Priami dum regna manebant,

23.

nunc tantum sinus et statio male fida carinis:

24.

huc se prouecti deserto in litore condunt;

25.

nos abiisse rati et uento petiisse Mycenas.

26.

ergo omnis longo soluit se Teucria luctu;

27.

panduntur portae, iuuat ire et Dorica castra

28.

desertosque uidere locos litusque relictum:

29.

hic Dolopum manus, hic saeuus tendebat Achilles;

30.

classibus hic locus, hic acie certare solebant.

31.

pars stupet innuptae donum exitiale Mineruae

32.

et molem mirantur equi; primusque Thymoetes

33.

duci intra muros hortatur et arce locari,

34.

siue dolo seu iam Troiae sic fata ferebant.

8

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

35.

at Capys, et quorum melior sententia menti,

36.

aut pelago Danaum insidias suspectaque dona

37.

praecipitare iubent subiectisque urere flammis,

38.

aut terebrare cauas uteri et temptare latebras.

39.

scinditur incertum studia in contraria uulgus.

40.

Primus ibi ante omnis magna comitante caterua

41.

Laocoon ardens summa decurrit ab arce,

42.

et procul 'o miseri, quae tanta insania, ciues?

43.

creditis auectos hostis? aut ulla putatis

44.

dona carere dolis Danaum? sic notus Vlixes?

45.

aut hoc inclusi ligno occultantur Achiui,

46.

aut haec in nostros fabricata est machina muros,

47.

inspectura domos uenturaque desuper urbi,

48.

aut aliquis latet error; equo ne credite, Teucri.

49.

quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentis.'

50.

sic fatus ualidis ingentem uiribus hastam

51.

in latus inque feri curuam compagibus aluum

52.

contorsit. stetit illa tremens, uteroque recusso

53.

insonuere cauae gemitumque dedere cauernae.

9

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

LIBER TERTIVS ARGUMENTO: Eneas, con los compañeros que han podido escapar a la catástrofe, prepara una flota y navega a las costas de Tracia. Comienza así un periplo que le lleva sucesivamente a la isla de Delos (para consultar el oráculo), a Creta, de donde deben partir precipitadamente a causa de la peste, y a las islas Estrófades (encuentro con Celeno y las demás Harpías; nueva profecía sobre su destino). Llegan a las costas de Epiro, donde encuentran a Andrómaca y Héleno; le anuncia éste su brillante porvenir y le advierte de los peligros que debe evitar en la navegación hacia Italia. Bordean las costas de Sicilia y, frente al Etna, encuentran al griego Aqueménides, superviviente de la expedición de Ulises, que les refiere la aventura con el Ciclope Polifemo. Evitan luego los escollos de Escila y Caribdis siguiendo los consejos de Heleno, y llegan al fin al puerto de Drépano, donde muere Anquises, el padre del héroe. Viene luego la tempestad que les ha arrojado a las playas de África, con lo que termina el relato de Eneas a la reina.

1.

Postquam res Asiae Priamique euertere gentem

2.

immeritam uisum superis, ceciditque superbum

3.

Ilium et omnis humo fumat Neptunia Troia,

4.

diuersa exsilia et desertas quaerere terras

5.

auguriis agimur diuum, classemque sub ipsa

6.

Antandro et Phrygiae molimur montibus Idae,

7.

incerti quo fata ferant, ubi sistere detur,

8.

contrahimusque uiros. uix prima inceperat aestas

9.

et pater Anchises dare fatis uela iubebat,

10.

litora cum patriae lacrimans portusque relinquo

11.

et campos ubi Troia fuit. feror exsul in altum

12.

cum sociis natoque penatibus et magnis dis.

13.

Terra procul uastis colitur Mauortia campis

14.

(Thraces arant) acri quondam regnata Lycurgo,

15.

hospitium antiquum Troiae sociique penates 15 10

5

10

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

16.

dum fortuna fuit. feror huc et litore curuo

17.

moenia prima loco fatis ingressus iniquis

18.

Aeneadasque meo nomen de nomine fingo.

19.

sacra Dionaeae matri diuisque ferebam

20.

auspicibus coeptorum operum, superoque nitentem 20

21.

caelicolum regi mactabam in litore taurum.

22.

forte fuit iuxta tumulus, quo cornea summo

23.

uirgulta et densis hastilibus horrida myrtus.

24.

accessi uiridemque ab humo conuellere siluam

25.

conatus, ramis tegerem ut frondentibus aras, 25

26.

horrendum et dictu uideo mirabile monstrum.

27.

nam quae prima solo ruptis radicibus arbos

28.

uellitur, huic atro liquuntur sanguine guttae

29.

et terram tabo maculant. mihi frigidus horror

30.

membra quatit gelidusque coit formidine sanguis. 30

31.

rursus et alterius lentum conuellere uimen

32.

insequor et causas penitus temptare latentis;

33.

ater et alterius sequitur de cortice sanguis.

34.

multa mouens animo Nymphas uenerabar agrestis

35.

Gradiuumque patrem, Geticis qui praesidet aruis, 35

11

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

36.

rite secundarent uisus omenque leuarent.

37.

tertia sed postquam maiore hastilia nisu

38.

adgredior genibusque aduersae obluctor harenae,

39.

(eloquar an sileam?) gemitus lacrimabilis imo

40.

auditur tumulo et uox reddita fertur ad auris: 40

41.

'quid miserum, Aenea, laceras? iam parce sepulto,

42.

parce pias scelerare manus. non me tibi Troia

43.

externum tulit aut cruor hic de stipite manat.

44.

heu fuge crudelis terras, fuge litus auarum:

45.

nam Polydorus ego. hic confixum ferrea texit 45

46.

telorum seges et iaculis increuit acutis.'

47.

tum uero ancipiti mentem formidine pressus

48.

obstipui steteruntque comae et uox faucibus haesit.

49.

Hunc Polydorum auri quondam cum pondere magno

50.

infelix Priamus furtim mandarat alendum 50

51.

Threicio regi, cum iam diffideret armis

52.

Dardaniae cingique urbem obsidione uideret.

12

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

LIBER QVARTVS ARGUMENTO: Es el famoso libro de los amores de Dido y Eneas. Comienza cuando Dido abre su corazón a Ana, su hermana del alma, y le expone su terrible dilema: se ha enamorado del héroe troyano, pero aún respeta la memoria de Siqueo, su primer marido ya muerto. Animada por las palabras de su hermana, que le reprocha el haber rechazado ya a otros pretendientes africanos, Dido rompe todos los lazos del pudor y se entrega a una ardiente pasión por Eneas. Juno y Venus, por razones bien distintas, acuerdan —las dos están fingiendo— propiciar la unión de Dido con Eneas y unir a los dos pueblos. Salen los héroes de cacería; protegidos en una cueva de una repentina tormenta, se consuma su himeneo. Instigado por las súplicas de Yarbas, rey de los getulos a quien Dido había despreciado, Júpiter envía a Mercurio para que recuerde a Eneas el objetivo de su misión y le reproche su abandono. Prepara entonces en secreto la partida, pero Dido lo descubre e intenta convencerle de mil maneras para que se quede a su lado. Al no conseguirlo, la reina decide quitarse la vida y maldecir para siempre a Eneas y a su pueblo. Parten las naves troyanas mientras asoman por encima de las murallas las llamas de la pira de Dido.

1.

At regina graui iamdudum saucia cura

2.

uulnus alit uenis et caeco carpitur igni.

3.

multa uiri uirtus animo multusque recursat

4.

gentis honos; haerent infixi pectore uultus

5.

uerbaque nec placidam membris dat cura quietem.

6.

postera Phoebea lustrabat lampade terras

7.

umentemque Aurora polo dimouerat umbram,

8.

cum sic unanimam adloquitur male sana sororem:

9.

'Anna soror, quae me suspensam insomnia terrent!

10.

quis nouus hic nostris successit sedibus hospes,

11.

quem sese ore ferens, quam forti pectore et armis!

12.

credo equidem, nec uana fides, genus esse deorum.

13.

degeneres animos timor arguit. heu, quibus ille

14.

iactatus fatis! quae bella exhausta canebat! 13

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

15.

si mihi non animo fixum immotumque sederet

16.

ne cui me uinclo uellem sociare iugali,

17.

postquam primus amor deceptam morte fefellit;

18.

si non pertaesum thalami taedaeque fuisset,

19.

huic uni forsan potui succumbere culpae.

20.

Anna (fatebor enim) miseri post fata Sychaei

21.

coniugis et sparsos fraterna caede penatis

22.

solus hic inflexit sensus animumque labantem

23.

impulit. agnosco ueteris uestigia flammae.

24.

sed mihi uel tellus optem prius ima dehiscat

25.

uel pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras,

26.

pallentis umbras Erebo noctemque profundam,

27.

ante, pudor, quam te uiolo aut tua iura resoluo.

28.

ille meos, primus qui me sibi iunxit, amores

29.

abstulit; ille habeat secum seruetque sepulcro.'

30.

sic effata sinum lacrimis impleuit obortis.

31.

Anna refert: 'o luce magis dilecta sorori,

32.

solane perpetua maerens carpere iuuenta

33.

nec dulcis natos Veneris nec praemia noris?

34.

id cinerem aut manis credis curare sepultos?

14

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

35.

esto: aegram nulli quondam flexere mariti,

36.

non Libyae, non ante Tyro; despectus Iarbas

37.

ductoresque alii, quos Africa terra triumphis

38.

diues alit: placitone etiam pugnabis amori?

39.

nec uenit in mentem quorum consederis aruis?

40.

hinc Gaetulae urbes, genus insuperabile bello,

41.

et Numidae infreni cingunt et inhospita Syrtis;

42.

hinc deserta siti regio lateque furentes

43.

Barcaei. quid bella Tyro surgentia dicam

44.

germanique minas?

45.

dis equidem auspicibus reor et Iunone secunda

46.

hunc cursum Iliacas uento tenuisse carinas.

47.

quam tu urbem, soror, hanc cernes, quae surgere regna

48.

coniugio tali! Teucrum comitantibus armis

49.

Punica se quantis attollet gloria rebus!

50.

tu modo posce deos ueniam, sacrisque litatis

51.

indulge hospitio causasque innecte morandi,

52.

dum pelago desaeuit hiems et aquosus Orion,

53.

quassataeque rates, dum non tractabile caelum'

15

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

LIBER QVINTVS ARGUMENTO: Con tan funesto augurio, las naves son arrojadas de nuevo por una tempestad a las costas de Sicilia, sin poder alcanzar Italia. Les acoge amistosamente el rey Acestes, y celebra entonces Eneas sacrificios y juegos en el sepulcro de su padre. Comienzan con una competida regata; siguen carreras a pie, luchas con el cesto, pruebas de puntería con arco y terminan con unos ejercicios ecuestres en los que Ascanio dirige a los demás jóvenes troyanos. Las mujeres de Troya, preocupadas por su difícil situación y en vista de que no alcanzan el final del peligroso viaje, instigadas por Iris, mensajera de Juno, incendian la flota y consiguen destruir cuatro naves; Júpiter envía una lluvia milagrosa que impide la destrucción total. Anquises se aparece en sueños a su hijo y le aconseja que deje a parte de su gente en Sicilia y se dirija a Cumas, en Italia, donde debe conseguir la ayuda de la Sibila para bajar al Averno, a las moradas infernales de Dite. Obedece Eneas a su padre, y en el camino pierde a Palinuro, el piloto de su nave.

1.

Interea medium Aeneas iam classe tenebat

2.

certus iter fluctusque atros Aquilone secabat

3.

moenia respiciens, quae iam infelicis Elissae

4.

conlucent flammis. quae tantum accenderit ignem

5.

causa latet; duri magno sed amore dolores

6.

polluto, notumque furens quid femina possit,

7.

triste per augurium Teucrorum pectora ducunt.

8.

ut pelagus tenuere rates nec iam amplius ulla

9.

occurrit tellus, maria undique et undique caelum,

10.

olli caeruleus supra caput astitit imber

11.

noctem hiememque ferens et inhorruit unda tenebris.

12.

ipse gubernator puppi Palinurus ab alta:

13.

'heu quianam tanti cinxerunt aethera nimbi?

14.

quidue, pater Neptune, paras?' sic deinde locutus 16

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

15.

colligere arma iubet ualidisque incumbere remis,

16.

obliquatque sinus in uentum ac talia fatur:

17.

'magnanime Aenea, non, si mihi Iuppiter auctor

18.

spondeat, hoc sperem Italiam contingere caelo.

19.

mutati transuersa fremunt et uespere ab atro

20.

consurgunt uenti, atque in nubem cogitur aer.

21.

nec nos obniti contra nec tendere tantum

22.

sufficimus. superat quoniam Fortuna, sequamur,

23.

quoque uocat uertamus iter. nec litora longe

24.

fida reor fraterna Erycis portusque Sicanos,

25.

si modo rite memor seruata remetior astra.'

26.

tum pius Aeneas: 'equidem sic poscere uentos

27.

iamdudum et frustra cerno te tendere contra.

28.

flecte uiam uelis. an sit mihi gratior ulla,

29.

quoue magis fessas optem dimittere nauis,

30.

quam quae Dardanium tellus mihi seruat Acesten

31.

et patris Anchisae gremio complectitur ossa?'

32.

haec ubi dicta, petunt portus et uela secundi

33.

intendunt Zephyri; fertur cita gurgite classis,

34.

et tandem laeti notae aduertuntur harenae.

17

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

35.

At procul ex celso miratus uertice montis

36.

aduentum sociasque rates occurrit Acestes,

37.

horridus in iaculis et pelle Libystidis ursae,

38.

Troia Criniso conceptum flumine mater

39.

quem genuit. ueterum non immemor ille parentum

40.

gratatur reduces et gaza laetus agresti

41.

excipit, ac fessos opibus solatur amicis.

42.

Postera cum primo stellas Oriente fugarat

43.

clara dies, socios in coetum litore ab omni

44.

aduocat Aeneas tumulique ex aggere fatur:

45.

'Dardanidae magni, genus alto a sanguine diuum,

46.

annuus exactis completur mensibus orbis,

47.

ex quo reliquias diuinique ossa parentis

48.

condidimus terra maestasque sacrauimus aras;

49.

iamque dies, nisi fallor, adest, quem semper acerbum,

50.

semper honoratum (sic di uoluistis) habebo.

51.

hunc ego Gaetulis agerem si Syrtibus exsul,

52.

Argolicoue mari deprensus et urbe Mycenae,

53.

annua uota tamen sollemnisque ordine pompas

54.

exsequerer strueremque suis altaria donis.

18

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

LIBER SEXTVS ARGUMENTO: Llega por fin Eneas a las costas de Italia, a Cumas. Se entrevista con la Sibila, escucha su oráculo y le pide que le acompañe a las mansiones infernales para ver a su padre. Recorren ambos los infiernos, luego que el héroe consigue la rama de oro que les franquea el paso. Encuentran la sombra de Palinuro, antes de cruzar la laguna estigia en la barca de Caronte; llegan a las Llanuras del Llanto, donde encuentran a Dido y a la muchedumbre de los soldados troyanos muertos en la guerra. Descripción del Tártaro y sus suplicios. Llegan a los Campos Elíseos, donde, por fin, puede Eneas hablar con el fantasma de su padre. Anquises explica a su hijo el origen del mundo y los misterios de la vida en los infiernos; por último, le va describiendo las personas de los que luego han de ser héroes de la Roma que aguarda su hora; destaca aquí el elogio del joven Marcelo, sobrino y heredero de Augusto, muerto prematuramente. Animado al comprender la misión de Roma en la historia del mundo, abandona Eneas las moradas infernales por la puerta de marfil.

1.

Sic fatur lacrimans, classique immittit habenas

2.

et tandem Euboicis Cumarum adlabitur oris.

3.

obuertunt pelago proras; tum dente tenaci

4.

ancora fundabat nauis et litora curuae

5.

praetexunt puppes. iuuenum manus emicat ardens

6.

litus in Hesperium; quaerit pars semina flammae

7.

abstrusa in uenis silicis, pars densa ferarum

8.

tecta rapit siluas inuentaque flumina monstrat.

9.

at pius Aeneas arces quibus altus Apollo

10.

praesidet horrendaeque procul secreta Sibyllae,

11.

antrum immane, petit, magnam cui mentem animumque

12.

Delius inspirat uates aperitque futura.

13.

iam subeunt Triuiae lucos atque aurea tecta.

14.

Daedalus, ut fama est, fugiens Minoia regna 19

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

15.

praepetibus pennis ausus se credere caelo

16.

insuetum per iter gelidas enauit ad Arctos,

17.

Chalcidicaque leuis tandem super astitit arce.

18.

redditus his primum terris tibi, Phoebe, sacrauit

19.

remigium alarum posuitque immania templa.

20.

in foribus letum Androgeo; tum pendere poenas

21.

Cecropidae iussi (miserum!) septena quotannis

22.

corpora natorum; stat ductis sortibus urna.

23.

contra elata mari respondet Cnosia tellus:

24.

hic crudelis amor tauri suppostaque furto

25.

Pasiphae mixtumque genus prolesque biformis

26.

Minotaurus inest, Veneris monimenta nefandae,

27.

hic labor ille domus et inextricabilis error;

28.

magnum reginae sed enim miseratus amorem

29.

Daedalus ipse dolos tecti ambagesque resoluit,

30.

caeca regens filo uestigia. tu quoque magnam

31.

partem opere in tanto, sineret dolor, Icare, haberes.

32.

bis conatus erat casus effingere in auro,

33.

bis patriae cecidere manus. quin protinus omnia

34.

perlegerent oculis, ni iam praemissus Achates

20

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

35.

adforet atque una Phoebi Triuiaeque sacerdos,

36.

Deiphobe Glauci, fatur quae talia regi:

37.

'non hoc ista sibi tempus spectacula poscit;

38.

nunc grege de intacto septem mactare iuuencos

39.

praestiterit, totidem lectas ex more bidentis.'

40.

talibus adfata Aenean (nec sacra morantur

41.

iussa uiri) Teucros uocat alta in templa sacerdos.

42.

Excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum,

43.

quo lati ducunt aditus centum, ostia centum,

44.

unde ruunt totidem uoces, responsa Sibyllae.

45.

uentum erat ad limen, cum uirgo 'poscere fata

46.

tempus' ait; 'deus ecce deus!' cui talia fanti

47.

ante fores subito non uultus, non color unus,

48.

non comptae mansere comae; sed pectus anhelum,

49.

et rabie fera corda tument, maiorque uideri

50.

nec mortale sonans, adflata est numine quando

51.

iam propiore dei. 'cessas in uota precesque,

52.

Tros' ait 'Aenea? cessas? neque enim ante dehiscent

53.

attonitae magna ora domus.' et talia fata

54.

conticuit. gelidus Teucris per dura cucurrit

21

IES RAMÓN Y CAJAL. DPTO. DE LATÍN Y GRIEGO. SELECCIÓN DE TEXTOS. LIBROS I-VI

55.

ossa tremor, funditque preces rex pectore ab imo:

56.

'Phoebe, grauis Troiae semper miserate labores,

57.

Dardana qui Paridis derexti tela manusque

58.

corpus in Aeacidae, magnas obeuntia terras

59.

tot maria intraui duce te penitusque repostas

60.

Massylum gentis praetentaque Syrtibus arua:

61.

iam tandem Italiae fugientis prendimus oras.

62.

hac Troiana tenus fuerit fortuna secuta;

63.

uos quoque Pergameae iam fas est parcere genti,

64.

dique deaeque omnes, quibus obstitit Ilium et ingens

65.

gloria Dardaniae. tuque, o sanctissima uates,

66.

praescia uenturi, da (non indebita posco

67.

regna meis fatis) Latio considere Teucros

68.

errantisque deos agitataque numina Troiae.

22

View more...

Comments

Copyright � 2017 NANOPDF Inc.
SUPPORT NANOPDF