Francisco Pizarro (1476-1541) Lodewijk XI Frankrijk (1423

Francisco Pizarro (1476-1541)

Lodewijk XI Frankrijk (1423-1483)

Urbanus II (1042-1099)

Keizer Hendrik IV (1050-1106)

Isabella v. Castilië en Léon (1451-1504)

Clovis (465-511)

Perikles (495-429 v. Chr.)

P. de Coninck Brugse wever (1250-1332)

Hadrianus (76-138)

Een conquistador (de Spaanse ter m voor 'veroveraar') was a) soldaat, Particularisme een ontdekkingsreiziger en avonturier die een groot deel van Latijns-Amerika en de Filipijnen van de 15e tot de 17e eeuw onder Spaanse controle brachten. Nadat Columbus de Amerika's had ontdekt, stuurde Spanje al snel expedities uit om de Nieuwe Wereld te veroveren en te evangeliseren. Door af te reizen naar Latijns-Amerika en de Filipijnen hoopten zij het fortuin te maken dat ze in Europa niet konden krijgen.

Staatsvorming is het proces waarbij vanuit een politiek centrum gezag wordt uitgeoefend over territoriale eenheden en de binnen deze territoria levende bevolkingen. Voorwaarden voor het ontstaan van een staat is dat sterkere machten zwakkere weten te onderwerpen en een centrale macht het geweldsmonopolie en belastingmonopolie in handen krijgt.. Begrippen als uniformering (het opleggen van dezelfde wetten en belastingen) en centralisatie (uitoefenen van de macht vanuit een centraal punt) gaan vaak hand in hand met deze staatsvorming.

De Investituurstrijd was een machtsstrijd tussen de RoomsDuitse keizer en de paus van Rome tijdens de 11e en 12e eeuw. De twistvraag ging steeds over de benoeming van hogere geestelijken (rijks bisschoppen) en de abten en abdissen van rijks abdijen (geestelijke instellingen onder voogdij van de keizer).

De Reconquista (een Spaans en Portugees woord voor herovering) was een periode van ongeveer 800 jaar in de middeleeuwen waarin enkele christelijke koninkrijken op het Iberisch Schiereiland erin slaagden om de moslims van het schiereiland te verdrijven. Op 2 januari 1492 (hetzelfde jaar dat Columbus voor het eerst de Atlantische Oceaan overstak en daarbij Amerika ontdekte) nam het katholieke koningspaar de sleutels van de stad Granada in ontvangst van emir Boabdil. Hiermee was de Reconquista eindelijk voltooid.

De stedelijke kern van een polis ontwikkelde zich rond een makkelijk te verdedigen punt, zoals de Akropolis van Athene. De polis was een exclusieve en autonome gemeenschap gevormd door haar burgers, waarbij de klemtoon lag op burgers en nietburgers. Dat de burgers de polis vormden, wordt aangetoond op de munten die niet de plaatsnaam, maar de naam van de burgers vermelden. Allerlei spelen en godenculten moesten de samenhang binnen de gemeenschap versterken. Daarnaast waren de wetten een belangrijk bindmiddel om geschillen binnen de gemeenschap te beslechten.

Particularisme is het bevorderen van het eigen belang boven, en zo nodig ten koste van, de belangen van anderen. Het is de exclusieve wijding aan de eigen groep of de eigen interesse. Het begrip legt de nadruk op de eigen ideologie, de eigen staat en de eigen cultuur. De politiek van uniformering en centralisatie die door bijvoorbeeld de Franse en Bourgondische vorsten werd toegepast betekende dat de steden weer een aantal van hun privileges zouden kwijtraken. Vandaar dat de steden en gewesten regelmatig in opstand kwamen tegen deze politiek (dit streven naar behoud van eigen privileges van de steden noemen we ook particularisme).

De kruistochten waren militaire ondernemingen van de westerse christenen tussen 1095 en 1271 in Palestina. Het was een voorbeeld van de Europese expansiebeweging. De krijgsheren die zich daarvoor tegen elkaar en de bevolking richtten, werden nu bij elkaar gebracht door de overtuiging dat de heilige plaatsen in het Heilige Land bevrijd moesten worden van de islamitische heersers. Relatief onbekend zijn de noordelijke kruistochten van de Duitse Orde of de acties tegen de Katharen (daar komt ons woord ‘ketters’ vandaan) in de Pyreneeën. Maar ook de Reconquista, tegen de moslims in Spanje zouden we kruistochten kunnen noemen.

Het hofstelsel of domeinstelsel is een in de Vroege Middeleeuwen ontstane wijze van exploitatie van landgoederen. Elke boer had een stuk 'eigen' grond de hoeve genaamd., Naast de aan hen uitgegeven hoeven moesten de horige boeren als herendienst ook het aan de centrale hof toebehorende land bewerken. Verder moesten de horigen diverse werkzaamheden doen, zoals het uitvoeren van reparaties aan wegen, gebouwen en hekwerken enzovoort Op deze wijze kon de grootgrondbezitter of het klooster bij het ontbreken van handel toch in al zijn behoeften voorzien (autarkie). De horigen konden in ruil voor deze diensten, bij gevaar bescherming zoeken in het klooster of in het kasteel van de heer.

Het Imperium Romanum was van oorsprong een stadstaat op het Apennijns schiereiland die zich vanaf de zesde eeuw voor Christus begon uit te breiden en uitgroeide tot een rijk dat op zijn hoogtepunt alle landen rond de Middellandse Zee omvatte. Het bereikte zijn grootste omvang onder Trajanus (98 – 117 n. Chr.).

Onderzoek naar drie mummies uit de tijd van de Inca’s heeft uitgewezen dat zij de kinderen die werden geofferd aan de goden eerst een jaar lang drogeerden met cocabladen en alcohol. Om de goden te eren werden de hoofden van kinderen met touwen en doeken strak ingebonden om zo de schedel in de vorm van een berg te krijgen. Aan het einde van het offerfeest werden deze kinderen naar hoge bergtoppen gebracht, waar zij op de top werden geplaatst om dood te vriezen. Op de top van een berg waren de goden namelijk het dichtst bij de aarde.

De excommunicatie van de keizer betekende dat hij werd uitgesloten uit de kerkelijke gemeenschap en dus niet zijn sacramenten toegediend kon krijgen. Volgens de katholieke kerk zijn de sacramenten van belang voor het zielenheil en kon iemand die geëxcommuniceerd was dus per definitie niet naar de hemel gaan indien de ban niet opgeheven werd. Ook betekende dit dat hij vogelvrij verklaard werd. Dit hield in dat een ieder een geëxcommuniceerde persoon ongestraft mocht doden. De keizer reist daarom naar Canossa en komt na een lange boetetocht door de Alpen, die hij te voet heeft afgelegd, in de barre wintertijd blootvoets aan bij de burcht van de paus. De paus laat voordat hij de keizer ontvangt hem eerst drie dagen buiten wachten.

Uit het boek Retorica van Aristoteles. De democratie (…) is een staatsvorm waarin men de ambten onder elkaar verdeelt bij loting, een oligarchie is een staatsvorm waar men hetzelfde doet op basis van het vermogen, in een aristocratie gebeurt dit overeenkomstig iemands opvoeding. En met 'opvoeding' bedoel ik een opvoeding die door de wettelijke traditie vastgelegd is. Inderdaad, in een aristocratisch bestel is de macht in handen van wie trouw gebleven is aan de wettelijke instellingen. Het kan niet anders dan dat zij als de elite beschouwd worden en daaraan ontleent deze staatsvorm zijn naam. De alleenheerschappij ten slotte is, zoals het woord het zegt, een staatsvorm waarin één persoon het centraal gezag uitoefent over allen.

In 1425 hoort een arm 13 jarig herdersmeisje voor het eerst stemmen in haar hoofd. Ze moet haar diensten aanbieden aan de Franse kroonprins, zeggen ze, en strijden tegen de Engelsen. Het verhaal van deze jonge Maagd verspreidt zich rap door Frankrijk. Het volk begint te geloven dat God haar gestuurd heeft om Frankrijk te bevrijden van het Engelse juk. Het Franse ridderleger behaalt mede door haar inspiratie de overwining. Jeanne maakt dit echter niet meer mee, zij eindigt als heks op een Engelse brandstapel. Paus Benedictus XV verklaart haar in 1920 heilig.

De eerste keer dat sprake was van een echte godsdienstoorlog was in 1064 toen een door paus Alexander II gesteunde internationale legermacht, onder leiding van koning Sancho Ramírez van Aragón, de stad Barbastro veroverde op de Moren en daar een slachtpartij aanrichtte. Het was een ware kruistocht, waarbij de paus vergeving van zonden beloofde aan de kruisvaarders en die vooraf ging aan de eerste kruistocht naar de Oriënt in 1096, geïnitieerd door paus Urbanus II.

Tegen het zesde uur stelde het Franse leger zich in slagorde op in de vlakte. Een weinig voor het negende uur werd de slag geleverd in een vreselijk lawaai en krijgsgewoel. Hij was moordend. Men vocht verbitterd maar niet zeer lang, want God, die met de Vlamingen medelijden had, schonk hun spoedig de overwinning en dreef de Fransen in wanorde op de vlucht. Het lag in Gods plan om wevers, volders uit Brugge en andere Vlamingen van lage afkomst, te voet vechtend maar dapper, bezield door een militaire geest, goed uitgerust, geleid door geoefende veldheren op te stellen tegen de bloem van de ridderschap te paard op prachtige krijgsrossen, tegen de schoonheid en de kracht van een leger in goede conditie, en van al deze lieden een hoop lijken te maken.

Dappere ridders, denk aan de heldhaftigheid van uw voorvaderen. Laten uw bezit en uw gezin u niet tegenhouden. Het land waar u woont, tussen zee en gebergten, is overbevolkt. U voert daarom onderling oorlog. Velen van u verwonden elkaar daarbij dodelijk. Vergeet uw onderlinge haat Begeef u op weg naar het Heilige Graf. Ontruk dat land aan de handen van dat verfoeilijke volk en breng het onder uw eigen macht. Jeruzalem is het middelpunt van de aarde. Het land is zo vruchtbaar dat het lijkt op een tweede paradijs.

Over boerderijen van de abdij St.Bertin uit Saint Omer in Frankrijk omstreeks het jaar 850 zijn de volgende gegevens verzameld

De mannelijke horigen van deze boerderijen zijn verplicht om twee of drie dagen per week op het land van de abdij te werken, zesmaal per jaar karrendienst verrichten om wijn naar het klooster te rijden en om elk jaar te leveren: − 10 modii (± 600 liter) gemout graan voor het maken van bier − 6 modii (± 350 liter) meel − 3 kuikens en 20 eieren. De vrouwen moeten een bepaald gewicht aan vlas spinnen.

De muur werd gebouwd tussen 122 tot 128 n. Chr. De muur van steen en plaggen was een onderdeel van de limes. De muur was een van de best bewaakte stukken. Hij liep over de gehele breedte van Groot-Brittannië en had als doel om de noordgrens van het rijk te beschermen en invallen van de stammen, later bekend onder de naam Picten (Schotten), vanuit het noorden (het latere Schotland) te voorkomen. Daarnaast diende hij als symbool van de macht. In de enige bron over de muur staat dat hij diende om de bevolking te scheiden van de barbaren. Vermoedelijk deden de poorten in de muur ook dienst als douaneposten, om zo de handel doorgang te kunnen laten vinden. Op vaste afstanden lagen 14 grote en 80 kleinere forten.