g e s c h i e d e n i s werkwijzer 4 vwo Hoofdstuk 1 Jagers en boeren

geschiedenis werkwijzer 4 vwo Hoofdstuk 1 Jagers en boeren Vaardigheden bij dit hoofdstuk (‘bronnen’ zit bij ieder hoofdstuk):  Interpretatie: argumenten en vergelijking  Betekenis geven aan / oordelen over het verleden Wit = reproductievraag. Rood = inzichtvraag. Groen = toepassingsvraag Hiermee leer je de tekst, krijg je Hiermee testen we of je de Hiermee testen we of je overzicht en vat je de § samen. gebeurtenissen en ontwikkede vaardigheden (zie het De antwoorden staan letterlijk in lingen niet alleen kunt repro- betreffende werkblad) de tekst dus worden ze niet in de duceren, maar ook of je ze kunt toepassen. Wordt les behandeld, tenzij jij zelf om hebt begrepen. Wordt wel wel behandeld in de les. uitleg vraagt. behandeld in de les.

§1.1 De agrarische revolutie

§1 repro ductie vragen

1. Leg uit wat er bedoeld wordt met de vruchtbare halvemaan. 2. Hoe onderscheidde homo sapiens zich van zijn voorgangers? Noem twee manieren en licht ze toe. 3. Het Griekse woord ‘historiā’ werd onder andere gebruikt met de betekenis (vrij vertaald) ‘geschreven verslag of verhaal (van het onderzoek)’. Het woord ‘prehistorie’ is dus te verklaren als de periode.. (vul deze zin aan).. 4. Leg in eigen woorden uit wat de theorie van de archeologen is over waarom de mensen de overstap naar de landbouw maakten. 5. Leg uit wat er revolutionair was aan de agrarische revolutie: Noem minimaal vijf ingrijpende gevolgen ervan. 6. Neem het onderstaande schema over (maak het groter) en vul het in. Jagers en verzamelaars Kenmerken woonomgeving

Sociale indeling Rolverdeling man/vrouw Economie

Geen grote sociale verschillen

Ruilhandel van de volgende producten: ……… ………

Boeren

7. Bedenk waarom de vruchtbare halvemaan een omgeving was die het ontstaan van de landbouw mogelijk maakte. 8. Lees de casus “De boeren van Abu Hureyra”. 8a Waarom zouden boeren harder moeten werken om aan voedsel te komen dan jagers-verzamelaars? 8b. Bedenk een reden waarom de bewoners van Abu Hureyra toch aan landbouw zijn gaan doen. 9. Bedenk een voordeel en een nadeel van de agrarische revolutie. 10. Maak op blz. 10 vraag 7 en 9. 11. Lees de casus “De boeren van Abu Hureyra” en maak vr 1 en 2 op p. 7. 12. interpretatie: bronnen Probeer aan te geven of deze bron betrouwbaar is of juist niet. Geef 2 argumenten voor je keuze. 13. interpretatie: bronnen Probeer aan te geven of deze bron bruikbaar is of juist niet. Geef 2 argumenten voor je keuze. 14. Je hebt gelezen dat er in Abu Hureyra al rond 11.000 v. C. aan landbouw werd gedaan. Welke kanttekeningen kun je nu bedenken bij de tijdlijn die er bij geschiedenis wordt aangehouden? Zie bijv. de tijdlijn op p. 24-25. 15. betekenis geven/oordelen over geschiedenis Maak op blz. 10 vraag 11. 16. interpretatie: bronnen en argumenten ‘Historisch denken’ blz. 11 vraag 15.

§1 inzicht vragen

§1 toe passings vragen

§1.2 Het ontstaan van steden §2 repro ductie vragen

17.

Door de overvloedige oogsten in Mesopotamië ontstonden er verschillende sociale lagen in de agrarische samenleving. Maak een kort overzicht (bijv. met pijltjes) van hoe dit kon. 18. Hoe kwam het dat sociale lagen van elkaar gingen verschillen in aanzien, rijkdom en macht? Leg dit uit aan de hand van voorbeelden. 19. Leg uit waarom de ontwikkeling van het schrift een belangrijke uitvinding was voor het ontstaan van steden. 20. Maak op blz. 12 vraag 3. 21. Maak op blz. 14 vraag 7 en 8. 22. Maak op blz. 15 vraag 12 en 14. 23. Maak op blz. 17 ‘Historisch denken’ vraag 21. Let op: Maak deze vraag pas NA het beantwoorden van de toepassingsvragen van §2. 24. Maak op blz. 12 vraag 2. 25. interpretatie: bronnen en argumenten: Maak op blz. 17 ‘Historisch denken’ vraag 19-20.

§2 inzicht vragen

§2 toe passings vragen

§1.3 Machtige rijken in het Midden-Oosten §3 repro ductie vragen

26.

Aboe Simbel was de eerste staat ter wereld. Noem de 4 genoemde kenmerken van een staat op. 27. Omschrijf het ontstaan van het belastingsysteem in Egypte. 28. Op welke manieren maakten Egyptenaren duidelijk hoe belangrijk de religie

§3 inzicht vragen §3 toe passings vragen

was in hun leven (en na de dood)? 29. Noem vier overeenkomsten en twee verschillen tussen de godsdiensten in Egypte en Mesopotamië. 30. Lees de casus op blz. 18 en maak vraag 1. 31. Bedenk waarom voor de farao de priesters zo belangrijk waren. 32. 33. 34. 35.

36.

Interpretatie, bronnen, Maak op blz. 20 vraag 6 over de betrouwbaarheid van bronnen. Interpretatie, bronnen, vergelijking en argument, Maak op blz. 20 vraag 7 met behulp van bron 3. Interpretatie, bronnen, Maak op blz. 23 ‘Historisch denken’ vraag 15 en 18 Interpretatie, bronnen, argument: Lees de bronnen op blz. 23 van ‘Historisch denken’ en concludeer of Akhenaten een hervormer of een revolutionair was. Leg uit hoe je tot deze conclusie bent gekomen. Vul het werkblad met Kenmerkende Aspecten in.

Termen: Landbouwsamenleving Vruchtbare Halvemaan Homo sapiens Jagers-verzamelaars Prehistorie Agrarische revolutie Nieuwe steentijd Bronstijd IJzertijd Staat Centraal bestuur Geweldsmonopolie Polytheïstisch