Geografie en bestuur

Kenmerk 4: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en de ontwikkeling van het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat Les 8: Graecia; geografie en bestuur

H2:§ 1-2:p22-3

geografie

3000 1000

– Ligging t.o.v. andere landen – Eigen gebied

1500

• Vragen aan de geografie

2000

geografie

700 200

– Voordeel: transport, visserij – Nadeel: beperkt gebied

400

• Voor- en nadelen

1 200 400

3000 1000 700 400 200 1 200

– Hierdoor ontstond op een centraal/strategisch punt in het landschap een (versterkte) plaats dat het economisch en bestuurlijk centrum werd – Hier werd het surplus opgeslagen (en weer herverdeeld) – Hier produceerde ambachtslieden hun producten – Hier huisden soldaten

1500

• De macht in de Griekse gebieden lag bij een adellijke groep. Deze macht was gelegen in het bezit van grond en herverdeling (pacht) hiervan.

2000

Ontwikkeling van de Polis 1

400

3000 200 1

• Handelaren worden door hun succes steeds belangrijker in de Griekse samenleving – Olijfolie (!), Wijn & Graan – Ook hier specialisatie *(zoals in Egypte) – Vanaf ca. 650 VC verandert de ruilhandel in handel met geld

400

– Een nieuwe klasse ontstaat: de handelaren

700

• Bergen, zee, onvruchtbare stukken land & vervelende buren

1000

– Let op! Foutje in boek op p 22: “De bevolking groeide, maar er was weinig vruchtbare grond” Dit moet zijn …was te weinig… – De landbouwgronden konden niet worden uitgebreid

1500

• Deze vestigingen groeiden (welvaart) waardoor er een aantal problemen ontstonden

2000

Ontwikkeling van de Polis 2

200 400

3000 2000

Kolonisatie Middellandse-Zeegebied

1500 1000 700 400 200 1 200

Deze poleis met hun markten barstte uit hun voegen: noodzaak kolonisatie (750770 VC) gebieden buiten het Griekse

400

3000 700 400 200 1 200

• kon blijven eten • haar producten kon verhandelen

– Versterking greep van de macht door de heersende klasse: Sparta of – Invoering democratie: Athene

1000

– Handelaren zorgden ervoor dat de stad

• Hoe nu om te gaan met de veranderde economische macht? • Twee uitersten

1500

• Door de overbevolking en opkomst van de handelaren en hun groeide rijkdom én belangrijkheid kwam de macht van de adel onder druk te staan

2000

Verandering van bestuur

400

3000

•

700

•

1000

Door het volk, d.w.z. de officiële burgers van de stad, dat heet democratie (demos = volk) Maar besturen met z’n allen in een volksvergadering is niet zo handig

1500

•

2000

Democratie; bijvoorbeeld Athene

Oplossing 200

Raad van 500 en uit hen midden werd een aantal (vijftigtal) bestuurders voor de dagelijkse gang van zaken gekozen (1 jaar zitting)

400

• •

1 200 400

3000 1500

• De Spartanen hadden een andere oplossing voor de demografische en bestuurcrises.

2000

De andere oplossing; Sparta

1000

→

700

Deze

400

• Onderwerping buren

1 200

• Edelen stellen het beleid voor • Edelen voeren het leger aan • Edelen besturen

200

– Daar wordt de gehele samenleving op afgestemd – Men kende wel een volksvergadering, maar haar macht was beperkt.

400