Godly Play – De ontdekking van Paulus

1

Godly Play – De ontdekking van Paulus Dit is de vertaling van het Godly Play verhaal ‘Paul’s discovery’ uit: J.W. BERRYMAN, The Complete Guide to Godly Play: An Imaginative Method for Presenting Scripture Stories to Children. 20 Presentations for Spring, Volume 4, Denver, Morehouse Education Resources, 2003, 126-135. (Vertaling: Interdiocesane Dienst voor Gezinspastoraal) Focus Leven in de kracht van de Heilige Geest - Bijbelverhaal - kernpresentatie Het materiaal - plaats: in de kast met de heilige verhalen (Nieuw Testament) - onderdelen: doos met daarin 7 platen waarop afbeeldingen staan van het leven van Paulus, en 13 briefrollen - onderlegger: rood Achtergrond De Heilige Geest draagt de aanwezigheid van Jezus tot voorbij zijn historische leven. Paulus ontdekte dit op zijn weg naar Damascus, en wijdde in zijn brieven uit over wat er volgens hem gebeurd was. Hij kende Jezus op een nieuwe manier, heel anders dan hoe de leerlingen Jezus kenden. De Heilige Geest houdt het gordijn voor ons open, zodat we 'in', 'bij' en 'van' Christus kunnen zijn, die er altijd al geweest is, klaar om gevonden te worden. Deze les vertelt het verhaal van Paulus die de kracht van de Heilige Geest ontdekt. Het verhaal is belangrijk op zichzelf, maar het kan ook verbonden worden met het verhaal over de Schepper (zie The Complete Guide to Godly Play, Volume 2, Lesson 2, pp. 41-48) en over Christus (zie dit deel, Lessons 2-8, pp. 32-68). De Heilige Drie-eenheid is een syntheseles (blz. 136-142) die een verhalende introductie biedt op het dynamisch concept en de symboliek van de Heilige Drieeenheid. Deze oude en krachtige visie op God daagt ons uit om op subtielere wijze om te springen met de complexiteit van Gods ongrijpbare aanwezigheid. In het begin van de Handelingen van de Apostelen kunnen we bij Lucas lezen dat Jezus, voor Hij ten hemel wordt opgenomen, zijn leerlingen antwoord geeft op hun vraag naar de komst van het koninkrijk van God. “Het komt jullie niet toe de tijden of momenten te kennen die de Vader in zijn volmacht heeft vastgesteld; maar wanneer de Heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en mijn getuigen zijn in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, en tot het uiteinde van de aarde.” (Hnd 1,7-8) Paulus was een van die getuigen die naar het uiteinde van de aarde gingen, in de kracht van de Heilige Geest.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

2

Bij het materiaal Plaats dit materiaal op de bovenste plank van de kast met de heilige verhalen (het Nieuwtestamentische gedeelte). Deze doos bevat:  dertien briefrollen, een voor elke Nieuwtestamentische brief van Paulus  de opgerolde, rode onderlegger  zeven houten of kartonnen platen waarop afbeeldingen staan van de volgende zeven momenten uit Paulus' leven: 1. Het vertrek uit Tarsus 2. Studeren in de tempel 3. Ervaring op de weg naar Damascus 4. Ontsnapping uit Damascus 5. Brieven aan Nieuwe Kerken 6. De laatste keer in Jeruzalem 7. De dood van Paulus De doos bevat eveneens een rode onderlegger, waarop de platen gelegd kunnen worden. De zeven Paulus-platen en hun bronnen Het Nieuwtestamentische verhaal over Paulus vinden we voornamelijk terug in de Handelingen van de Apostelen, die zich afspelen vanaf Pinksteren tot de laatste dagen van Paulus in Rome. Het verhaal begint met Petrus, Paulus komt pas ter sprake bij de steniging van Stefanus in Hnd 7,58. Vanaf dat ogenblik neemt Paulus het verhaal over. De volgende zeven momenten maken het kind nieuwsgierig naar meer. 1. Het vertrek uit Tarsus (Paulus' geboorte) Paulus verwijst naar zijn geboorte in zijn toespraak voor de boze menigte, tijdens zijn laatste tocht naar Jeruzalem (Hnd 22,3). 2. Studeren in de tempel Tijdens diezelfde toespraak vertelt Paulus ook dat hij een leerling is geweest van Gamaliël (Hnd 22,3). 3. Ervaring op de weg naar Damascus (doopsel door de Heilige Geest) Het verhaal van Paulus' ontmoeting met Jezus, op de weg naar Damascus, lezen we al vroeg in de Handelingen van de Apostelen (Hnd 9,1-19). Hij verwijst later nog twee keer naar deze gebeurtenis, eerst tijdens zijn toespraak voor de boze menigte in Jeruzalem (Hnd 22,6-16) en daarna nog eens tijdens zijn verdediging voor koning Agrippa (Hnd 26,12-18). 4. Ontsnapping uit Damascus (en Paulus’ verblijf in de woestijn) We lezen over Paulus' ontsnapping uit Damascus in de Handelingen van de Apostelen 9,23-25. Paulus vermeldt het in zijn tweede brief aan de Korintiërs 11,32-33. In Galaten 1,17 maakt hij even melding van zijn verblijf in de woestijn.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

3

5. Brieven aan Nieuwe Kerken (Het werk van Paulus: vertellen over de kracht van de Heilige Geest en brieven schrijven) Paulus' zendingsreizen zijn voornamelijk in de Handelingen van de Apostelen terug te vinden:  Eerste reis, Hnd 13,1-14,28  Bij aankomst in Jeruzalem, Hnd 15,1-13  Tweede reis, Hnd 15,36-18,22  Derde reis, Hnd 18,23-21,16 De brieven van Paulus zijn niet literair, zoals die van Aristoteles, Epicurus of Paulus' tijdgenoot Seneca, een Romein die 'morele brieven' schreef. Ze zijn evenmin persoonlijk, zoals de papyrusrollen uit de eerste en tweede eeuw. De brieven van Paulus zitten er zowat tussenin, en zijn bedoeld om luidop voor te lezen, en om van gemeenschap tot gemeenschap door te geven. We houden nog steeds aan deze traditie vast wanneer we de brieven in de kerk voorlezen en van commentaar voorzien. Deze les gebruikt de Nieuwtestamentische verzameling van Paulus' brieven. Niet alle geleerden zijn het erover eens dat de dertien brieven die Paulus' naam dragen ook allemaal door hem zijn geschreven. We gaan hier verder niet in op deze discussie, maar ter informatie: Zeker van Paulus

Discussie over auteurschap van Paulus

1 Tessalonicenzen Galaten Filippenzen Filemon 1 Korintiërs 2 Korintiërs Romeinen

2 Tessalonicenzen Kolossenzen Efeziërs Titus (pastorale brief) 1 Timoteüs (pastorale brief) 2 Timoteüs (pastorale brief)

Waar vraagtekens zijn over het auteurschap van Paulus, werden deze brieven waarschijnlijk door leerlingen van hem geschreven, die zichzelf als spreekbuis zagen en die zijn aanwezigheid in de Kerk wilden voortzetten. Voor een duidelijke kijk op dit onderwerp, zie hoofdstuk 25 van An Introduction to the New Testament, Raymond E. Brown (New York: Doubleday; 1997). 6. De laatste keer in Jeruzalem Tijdens zijn laatste reis in Jeruzalem werd Paulus gevangen genomen door de Romeinen. Hij werd naar de kust gebracht, naar Caesarea, om later van daaruit met een schip naar Rome te worden verscheept, via Kreta en Malta. Daar werd hij voor een Romeinse rechtbank gebracht, zoals zijn recht was als Romeins staatsburger. Zie Hnd 28,17 en 28,31. 7. De dood van Paulus (Dood en toch...) Voor zover we weten, is er voor het eerst sprake van Paulus niet lang na de dood van Jezus, rond 30 n.Chr. Als de gebeurtenissen uit de Handelingen van de Apostelen 1-8 ongeveer twee jaar in beslag nemen, dan kunnen we de bekering Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

4

van Paulus rond 32 n.Chr. situeren. In 60-62 vinden we hem terug in Rome, waar hij onder huisarrest staat. De legende begint waar de Handelingen stoppen. Waarschijnlijk werd Paulus onder het bewind van Nero ter dood gebracht. Nero pleegde zelfmoord op 9 juni 68. Paulus heeft in de jaren tussen zijn huisarrest en zijn dood misschien wel in Rome gewoond, misschien is hij in de tussentijd naar Spanje gereisd om vervolgens naar Rome terug te keren, zijn eigen dood tegemoet. Paulus was een Romeins staatsburger en zal waarschijnlijk gedood zijn door het zwaard of de bijl. (Niet-burgers werden gekruisigd, verbrand of opgeofferd aan de spelen). Waar stierf hij? Er bestaan twee denkrichtingen: de eerste is gebaseerd op de legende dat het hoofd van Paulus drie keer op de grond stuiterde nadat het van zijn lichaam gescheiden werd. Dat resulteerde in drie bronnen die begonnen te stromen op elke plaats waar zijn hoofd de grond had geraakt. Deze plaats wordt, heel toepasselijk, Tre Fontane (‘Drie bronnen’) genoemd. De tweede denkrichting stelt dat hij gestorven en begraven is op de plaats waar keizer Constantijn rond 324 een basiliek liet bouwen. Vandaag wordt die kerk Sint-Paulus buiten de Muren genoemd. Er bestaat een verhaal dat deze twee overtuigingen met elkaar verbindt: ene Lucia zou de overblijfselen van Paulus van Tre Fontane naar de begraafplaats bij Sint-Paulus buiten de Muren hebben gebracht. Vertelsuggestie: Net als bij het Scheppingsverhaal kun je de platen in een lijn leggen, van rechts naar links, zodat de kinderen het verhaal kunnen 'lezen', terwijl het, vanuit hun perspectief bekeken, van links naar rechts wordt neergelegd.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

5

Bewegingen

Woorden

Wanneer alle kinderen een plekje Kijk goed waar ik dit materiaal ga gevonden hebben, pak jij het materiaal. halen, dan weet je altijd waar je het Leg het naast je. Wacht tot de kinderen terug kunt vinden. opnieuw klaar zijn en begin dan. VERTREK UIT TARSUS (de geboorte van Paulus) Rol de rode onderlegger ver genoeg uit naar links zodat er ruimte is voor de eerste plaat.

In het begin werd de baby geboren. Zijn vader en moeder noemden hem Saul, naar de eerste koning van Israël. Zijn thuis was in een stad bij de zee. De stad heette Tarsus. De jongen groeide op en hielp zijn vader in de winkel. Sauls vader was tentenmaker. Zijn familie woonde ver weg van Rome en was Joods. Toch waren ze ook Romeinse staatsburgers, net als vele anderen in de stad. Misschien kwam dat wel omdat Sauls vader tenten maakte voor het Romeinse leger. Saul hoorde vele talen in de straten van Tarsus, maar van de taal van de synagoge hield hij het meest. Samen met zijn vader las hij de Torah. Saul wilde heel graag de Hebreeuwse Bijbel kennen.

Leg de eerste plaat, 'Vertrek uit Tarsus', op de onderlegger, naar de kinderen gericht.

Saul groeide op. Toen de tijd daarvoor gekomen was, besloot hij naar de grote stad Jeruzalem te gaan, zodat hij de beste leermeesters zou krijgen. Hij zwaaide nog even naar zijn familie en zijn thuis in Tarsus, en reisde toen naar de heilige stad.

STUDEREN IN DE TEMPEL Rol de rode onderlegger een stukje verder uit zodat er ruimte is voor de tweede plaat, 'Studeren in de tempel'. Leg de plaat zo neer dat ze de eerste plaat raakt.

Saul kwam de stad binnen door de grote, hoge poort en ging eerst naar de tempel. Daar loofde hij God. Waarschijnlijk studeerde en werkte hij daar ook. Zijn leraar was Gamaliël of een andere rabbi van Gamaliëls

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

6

familie. Saul wilde graag een van de farizeeërs zijn, die hard werkten om zich aan alle wetten van de Torah te houden. En Saul werkte echt hard om zich aan alle wetten te houden. Voor mensen die dat niet deden, had Saul noch de tijd, noch het geduld. Op een dag hoorde hij over de Mensen van de Weg. Zij geloofden dat de Messias gekomen was. Het was Jezus van Nazareth. Toen Saul dat hoorde, werd hij boos. De Messias werd verondersteld de Romeinse soldaten weg te jagen, en te heersen met rechtvaardigheid en genade. Maar Jezus was een misdadiger die gekruisigd was. Bovendien stond in de wetten geschreven dat God elke misdadiger 'die in een boom is gehangen' vervloekt. Deze mensen vertelden leugens over God. Hij moest hen tegenhouden en ervoor zorgen dat ze zulke dingen niet meer zouden vertellen. Stefanus was een van de belangrijkste Mensen van de Weg. De rechtbank in de tempel had hem veroordeeld en buiten de muren van de stad gebracht, om daar gestenigd te worden. Saul hield de mantels vast van degenen die stenen naar Stefanus wierpen, tot hij stierf. Toen kreeg Saul een brief van de hogepriester. Daarin stond dat Saul naar Damascus moest reizen, om daar nog meer Mensen van de Weg te grijpen. Hij moest hen naar Jeruzalem brengen om gestraft te worden.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

7

ERVARING OP WEG NAAR DAMASCUS (doopsel door de Heilige Geest) Rol de rode onderlegger ver genoeg uit zodat er ruimte is voor de derde plaat, 'Ervaring op weg naar Damascus'. Leg de plaat zo neer dat ze de tweede plaat raakt.

Saul reisde naar Damascus. Die middag liep hij op de weg die naar de stad leidde. Plots was er een enorm licht. Het was zo fel dat hij op de grond neerviel. Hij kon niets meer zien. In zijn duisternis kwam een stem tot hem: "Saul, Saul, waarom probeer je me pijn te doen? Waarom vervolg je mij?" Het enige dat Saul wist uit te brengen, was: “Wie bent u, Heer?” De stem antwoordde: “Ik ben Jezus, degene die jij vervolgt. Sta op. Ga de stad in. Er zal je verteld worden wat je moet doen.” Saul probeerde op te staan. Hij zocht naar het pad, maar hij was blind. Saul werd de stad in geleid, en achtergelaten bij een huis in de Rechte Straat. Drie dagen at en dronk hij niets. Toen, in de chaos en duisternis van zijn blindheid, hoorde hij een andere stem. “Dag broeder Saul, ik ben Ananias. Jezus heeft me naar u gezonden, zodat ik u de handen kan opleggen en u kan zegenen.” Toen Ananias' handen Saul aanraakten, viel er iets van zijn ogen, iets als schubben van een vis, en hij kon zien. Toen doopte Ananias hem. Saul was voor altijd veranderd. Hij voelde hoe de kracht van de Heilige Geest in hem groeide. Daarna aten Ananias en Saul samen.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

8

Stilaan hervond Saul zijn krachten. Toen hij helemaal beter was, ging hij naar de synagoge. Daar vertelde hij de andere Joden, mensen van zijn eigen volk, het goede nieuws over wat hem was overkomen. Toen ze hoorden wat Saul zei, probeerden ze hem te doden. Ze zetten zelfs bewakers bij de stadspoort om hem te kunnen grijpen als hij probeerde weg te komen. Maar Mensen van de Weg hielden Saul verborgen, en ze konden hem niet vinden. ONTSNAPPING UIT DAMASCUS (en Paulus' verblijf in de woestijn) Rol de rode onderlegger ver genoeg uit zodat er ruimte is voor de vierde plaat, 'Ontsnapping uit Damascus'. Leg de plaat zo neer dat ze de derde plaat raakt.

Op een donkere nacht klom Saul samen met een kleine groep Mensen van de Weg stilletjes bovenop de stadsmuren. Ze droegen een grote mand en een heel lang touw. Ze maakten het touw aan de mand vast. Saul klom in de mand. Toen lieten ze hem vanaf de muur naar beneden zakken, en hij verdween in de nacht. Saul trok naar de Arabische woestijn. Hij voelde zich verward en wilde weten wat God van hem verlangde. Hij was naar Damascus gereisd om Mensen van de Weg gevangen te nemen, maar nu was hij een van hen. Wat betekende dat? Saul bad. Hij keek naar de lege woestijn en luisterde naar de stilte ervan. Hij kwam zo dicht bij God, en God kwam zo dicht bij hem, dat hij wist wat God wilde dat hij zou doen. Het was zijn werk om naar de uiteinden van de aarde te gaan en overal mensen te vertellen wat hem overkomen was, want hij was veranderd. Het was zijn taak om te proberen zeggen hoe zijn haat was omgeslaan in liefde. Hij moest kerken

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

9

oprichten, waar mensen konden tonen hoe dit gebeurde. Hij moest bovendien brieven schrijven aan die Nieuwe Kerken, om hen bij hun taak te helpen. BRIEVEN AAN NIEUWE KERKEN (Het werk van Paulus: vertellen over de kracht van de Heilige Geest, en brieven schrijven) Rol de rode onderlegger ver genoeg open zodat er ruimte is voor de vijfde plaat.

Saul begon met zijn werk. Hij zeilde over de zeeën. Hij wandelde over het land. Hij ging terug naar Jeruzalem en ontmoette daar Petrus, Jakobus en de anderen, die nu christenen werden genoemd. Ze waren achterdochtig, maar uiteindelijk stemden ze erin toe om de boodschap ook aan de heidenen te blijven vertellen. Saul veranderde zelfs zijn naam. Hij reisde zo veel doorheen het Romeinse Rijk dat hij zijn Romeinse naam ging gebruiken, Paulus.

Leg de vijfde plaat, 'Brieven aan Nieuwe Kerken', zo neer dat ze de vierde plaat raakt.

Het was Paulus' taak om kerken op te richten, maar hij schreef ook brieven aan jonge kerken om hen te helpen bij hun problemen. Hij schreef aan de Filippenzen en de Efeziërs. Hij schreef aan de Tessalonicenzen en de Korintiërs. Hij schreef zelfs aan de Romeinen, en vertelde hen dat hij hen wilde bezoeken, en dat hij daarna door zou reizen naar Spanje.

DE LAATSTE KEER IN JERUZALEM Rol de rode onderlegger ver genoeg uit zodat er ruimte is voor de zesde plaat, 'De laatste keer in Jeruzalem'. Leg de zesde plaat zo neer dat ze de vijfde plaat raakt.

Paulus ging naar Jeruzalem voor de laatste keer. Toen hij daar aankwam, ging hij onmiddellijk naar de tempel. Hij wilde een offer brengen. Hij was nog steeds een Nazoreeër die zich strikt aan de Joodse wetten hield, al was hij ook christen.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

10

Mensen schreeuwden dat hij daar niet thuishoorde. Sommigen probeerden hem weg te duwen. De Romeinse soldaten kwamen aangesneld. Ze duwden de mensenmassa achteruit met hun schilden, korte zwaarden en speren. Ze redden Paulus' leven en namen hem mee naar de burcht Antonia. De Romeinse soldaten wilden hem geselen om zo te weten te komen waarom de Joden hem hadden willen doden. Toen vertelde Paulus hen dat hij Romeins staatsburger was. Hij moest naar een Romeinse rechtbank gebracht worden. Hij werd naar Caesarea aan de kust gebracht. Na ongeveer twee jaar werd hij op een schip gezet dat naar Rome voer, zodat hij daar berecht kon worden. Paulus voer naar Rome. Zijn schip verging, maar hij werd gered en kon zijn reis verderzetten. DE DOOD VAN PAULUS (Dood, en toch...) Rol de rode onderlegger ver genoeg uit zodat er ruimte is voor de zevende plaat.

Paulus werd in zijn eigen huis gevangen gehouden. Hij werd door een soldaat bewaakt, maar hij mocht wel vrienden bezoeken terwijl hij op het vonnis van de Romeinse rechtbank wachtte.

Leg de zevende plaat, 'De dood van Paulus', zo neer dat ze de zesde plaat raakt.

Sommigen vertellen dat Paulus naar Spanje reisde en daarna terugkeerde naar Rome. Anderen denken dat hij ter dood is gebracht na de grote brand van Rome, in het jaar 67. Ik denk liever dat Paulus nog steeds aan het reizen is, 'naar de uiteinden van de aarde'.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.

11

Leg de dertien briefrollen op de laatste plaat.

Het was Paulus' werk om zijn verhaal te vertellen en brieven te schrijven. Hij werd zelf een verhaal, en zijn brieven worden tot op de dag van vandaag nog steeds in kerken voorgelezen.

Leun achterover en geniet van het verhaal van Paulus zoals het openligt. Begin met de verwondering.

Ik vraag me af welk deel van dit verhaal je het leukst vindt? Ik vraag me af welk deel van het verhaal het belangrijkst is? Ik vraag me af welk deel van dit verhaal over jou gaat? Ik vraag me af of we een stukje van dit verhaal kunnen weglaten, en toch nog het hele verhaal hebben dat we nodig hebben?

Leg alle materialen terug op hun plaats en help de kinderen hun eigen werk te kiezen.

Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd. Hij is enkel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van Godly Play vertellers, en wordt uitsluitend aangereikt in het kader van Godly Play trainingen.