Is vlaggen ook buitenspel zetten?

Hoe omgaan met

Als leid(st)er van KSJ-KSA-VKSJ kom je wekelijks in contact met kinderen en jongeren. Ze zijn in volle ontwikkeling. Zo zijn ze ook voortdurend bezig met de verkenning en de ontdekking van hun eigen lichaam en seksualiteit. Ze tasten de grenzen af van wat kan en wat niet. Om uit te groeien tot volwassenen die op seksueel en relationeel vlak gezond zijn, hebben kinderen en jongeren nood aan een veilige experimenteerruimte, eventueel ook binnen jouw jeugdbeweging. Hierin speel jij als leid(st)er een belangrijke rol, net om ervoor te zorgen dat kinderen en jongeren ‘ruimte’ krijgen en dat het leuk blijft. Maar hoe ga je als leid(st)er om met die seksueel getinte situaties? Er werd speciaal voor het jeugdwerk een vlaggensysteem ontwikkeld dat helpt bij het geven van een juiste reactie. We stellen het hier met enige trots aan jullie voor (want ook ons logo staat erop)!

In het vlaggenspel wordt met 4 soorten vlaggen gezwaaid. De vlaggen hebben telkens een andere kleur:

•

geeft een aanvaardbare seksuele situatie weer. In dit geval mag de situatie benoemd worden. Op die manier toon je aan dat er niets mis is met het gedrag dat leden stellen. Reageer niet streng in deze situaties want op die manier geef je onbewust de boodschap dat seksueel gedrag verboden zou zijn of dat het ‘niet hoort’.

•

geeft een lichtgrensoverschrijdende seksuele situatie weer. Je mag dit gedrag niet negeren. Probeer het gedrag te begrenzen en leg ook uit waarom je deze limiet oplegt. Kleine kinderen hoef je bij een gele vlag niet te begrenzen. Bij hen kan het volstaan om ze even af te leiden.

•

geeft een ernstig grensoverschrijdende seksuele situatie weer. Je mag dit niet negeren en je polst eventueel even bij de medeleiders hoe jullie als leidingsgroep willen optreden. De personen die betrokken zijn bij de situatie mag je confronteren met hun gedrag en je gaat het gedrag niet enkel begrenzen, maar je verbiedt ook de situatie. Leg zeker ook uit waarom je de situatie verbiedt.

•

geeft een zwaar grensoverschrijdende seksuele situatie weer. Hier hebben we te maken met gebeurtenissen die echt niet door de beugel kunnen. Het gedrag moet niet alleen verboden worden, er hangt ook een passende bestraffing aan vast. Bespreek het voorval met de groepsleider en bekijk samen welke stappen jullie moeten ondernemen. In geval van zware ‘overtredingen’ kan het zinvol zijn met de koepel contact op te nemen…

(N)Iets mis mee?! In samenwerking met verschillende partners heeft KSJ-KSA-VKSJ het spel ‘(N)Iets mis mee’ ontworpen. Het spel bestaat uit een duidelijke handleiding en 36 cases. De cases staan afgebeeld op fiches, met een omschrijving van een seksueel getinte situatie en een reactie van de leiding. Op de ommezijde willen we een mogelijke reactie voorstellen die gepast lijkt en tips om de situatie te beoordelen.

Wat geeft de door(s)(v)lag?! Het vlaggen van een situatie gebeurt aan de hand van de volgende 6 criteria: • Wederzijdse toestemming → Beleven beide partijen plezier aan de situatie en kiezen ze er bewust voor? • Vrijwilligheid → Wordt niemand gedwongen om deel te nemen? • Gelijkwaardigheid → Staan beide partijen ongeveer op gelijke hoogte? • Leeftijds- en ontwikkelingsgericht → Is het gedrag in overeenstemming met de leeftijd/ontwikkeling van de betrokkene, mag je dit verwachten op deze leeftijd? • Context → Is het gedrag aanvaardbaar, gezien de omstandigheden, stoort het niemand? • Zelfrespect → Hebben de partijen respect voor zichzelf, is het uitgesloten dat de betrokkenen zichzelf schade berokkenen?

Wil jij weten hoe je reageert als Springers of Pagadders een condoom vinden in het bos?

Ga zelf aan de (s)(v)lag! Wil jij eindelijk weten hoe je gepast reageert wanneer jouw Springers of Pagadders een condoom vinden in het bos, of wanneer je een tent binnenkomt waarin Sjo’ers, Simmers of Jonghernieuwers een naaktshow aan het opvoeren zijn? Dan is het vlaggenspel het perfecte instrument! Op de volgende pagina’s worden 2 cases voorgesteld ter kennismaking!

_ a c t u al i t e i t _ { 5 }

Als leid(st)er kan je een belangrijke rol spelen in een gezonde seksuele ontwikkeling van je leden.

Heb ik het vlaggen?!

Benjamin Verhegge & Brecht Goerlandt

Is vlaggen ook ? n e t t e z l e p s n b u i t e seksueel getinte situaties?

Brecht Goerlandt

(N)Iets mis mee?!

Kennismaking met cases uit het vlaggenspel In het artikel op pagina 5 kwam je al te weten dat we in een samenwerkingsverband binnen Steunpunt Jeugd met KSJ-KSA-VKSJ een spel ontwikkelden dat je aanleert hoe je best kan reageren in seksueel getinte situaties. Om je wat wegwijs te maken met het gebruikte systeem worden hier 2 van de 36 cases uitgelicht.

Case 25: Tieten knijpen! Na een vleeshoop bij de 14-jarige leden zijn enkele meisjes woedend: de jongens hebben in hun borsten geknepen. De jongens lachen de beschuldigingen weg, maar achteraf blijkt dat de jongens afgesproken hadden om het meeste ‘tieten te knijpen’.

_ a c t u al i t e i t _ { 6 }

Rode vlag!

Jongens van deze leeftijd komen in de puberteit en beginnen meer en meer geïnteresseerd te geraken in het andere geslacht (of voor hetzelfde geslacht, natuurlijk). Op 14-jarige leeftijd zouden ze echter al moeten weten dat er grenzen zijn aan hun gedrag en dat ze deze grenzen ook moeten respecteren. In dit geval is het zeer duidelijk dat de meisjes geen toestemming hebben gegeven om hun borsten aan te raken. Aangezien de meisjes ook in een ‘vleeshoop’ vastzitten kunnen ze zich niet verzetten, waardoor ook alle vrijwilligheid ontbreekt. De grenzen van de meisjes worden dus duidelijk overschreden. De jongens tonen geen respect voor de meisjes noch voor zichzelf. Ze staan er niet bij stil wat de gevolgen van hun gedrag kunnen zijn.

Hoe reageren?

Het is dus duidelijk dat aan een heleboel criteria voor grensoverschrijdend gedrag wordt voldaan. Daardoor wordt een rode vlag gegeven. Een rode vlag vraagt om een rode reactie. In het artikel op pagina 5 kon je al lezen dat het in dat geval tot een confrontatie moet komen. Er moet uitgelegd worden aan de jongens waarom dit gedrag niet kan. Deze situatie kan zorgen voor een langdurig conflict in de groep. Het is dus aangewezen om een gesprek te hebben met de hele groep. Op die manier krijgen ook de meisjes de kans om te zeggen waarom dit gedrag niet kan.

Deze situatie kan zorgen voor een langdurig conflict in de groep, organiseer dus een gesprek.

Waak er steeds over dat het voor alle deelnemers leuk blijft en alles op vrijwillige basis gebeurt.

Case 36: Spelletje Strippoker Tijdens een leidingsactiviteit wordt er strippoker gespeeld. Als een leidster nogmaals verliest en haar T-shirt moet uitdoen, weigert ze. Na het aandringen van enkele andere leiders en leidsters, doet ze het uiteindelijk toch.

Gele vlag!

Hoe reageren?

Als de leidster haar T-shirt echt niet wil uitdoen, dan moet je dat respecteren. Stel dat je getuige bent van de situatie waarin de andere leiding het meisje blijft aanmoedigen, dan zou je kunnen ingrijpen. De anderen wijzen op het feit dat het toch niet de bedoeling kan zijn een vriendin in KSJ-KSA-VKSJ te verplichten iets te doen wat ze niet wil, kan de groep mogelijks op andere gedachten brengen. Mogen zulke spelletjes dan niet meer gespeeld worden? Natuurlijk wel, maar bij seksueel getinte spelletjes met opdrachten is het aangewezen om een achterpoortje of ‘joker’ te voorzien. Waak er steeds over dat het voor alle deelnemers leuk blijft en alles op vrijwillige basis ge-

_ a c t u al i t e i t _ { 7 }

Wanneer je leid(st)er wordt, ben je meestal al seksueel volwassen. Dat wil echter niet zeggen dat je niet beschaamd of preuts kan zijn. Dergelijke spelletjes worden soms gespeeld in een jeugdbeweging, we kunnen dus eventueel wel spreken van een gepaste context. Toch moet je oppassen met dit soort spelletjes, ook wanneer het spel enkel tussen leiding wordt gespeeld. Er is dan wel gelijkwaardigheid tussen de deelnemers van het spel, maar doordat aan het spel ook opdrachten zijn verbonden, komt het criterium van vrijwilligheid in het gedrang. Aan een competitief spel is steeds een bepaalde vorm van druk verbonden. Het aanmoedigen van medeleiding kan nog als extra druk ervaren worden. De leidster heeft door deel te nemen aan het spel eerst toestemming gegeven, maar geeft duidelijk aan waar voor haar de grens ligt bij het aanhouden van haar T-shirt. Doordat ze het uiteindelijk toch doet, is er wel toestemming, maar toont de leidster geen zelfrespect. Het is namelijk duidelijk dat ze dit eigenlijk liever niet wil doen.

beurt.

Jeugd & Seksualiteit

Bij de ontwikkeling van het vlaggensysteem was Jeugd & Seksualiteit vzw een belangrijke partner. De organisatie wil kinderen en jongeren kansen geven om te komen tot een plezante en verantwoordelijke beleving van relaties en seksualiteit. Ze wil enerzijds kinderen, jongeren en begeleiders actuele, duidelijke en overzichtelijke informatie aanbieden over diverse aspecten van seksualiteit. Anderzijds ondersteunen ze ook begeleiders in het jeugdwerk bij relationele en seksuele vorming. Ze bieden een laagdrempelig, dynamisch, interactief, educatief en persoonsgericht vormingsaanbod aan.

ep? el in jouw gro Het vlaggensp uw jo r ze bon naa Ga met de tvang cretariaat en on provinciaal se nspel! je gratis vlagge 1 spel per s ht ec sl Let wel: er kan ald worden. ha ge groep af