Middeleeuwen

Hoofdstuk VI: De Middeleeuwen Les 4: De Middeleeuwse samenleving – De geestelijkheid

1

H6: §2; p103-4

Kerstening van Noordwest-Europa

1100 1200 1300

Zowel de Kerk als de meeste lokale vorsten hadden dus belang bij de kerstening

1000

– Schonken vaak land voor kloosters – Beschermden de kloosterlingen

900

• Regionale machthebbers

700

– Stichtten een klooster – Trachtten gewone mensen in de buurt te bekeren – Trachtten de machthebbers te bekeren – Wierven nieuwe monniken – Stichtten een eindje verderop weer een klooster

600

– Voor kerstening moest hij zich verlaten op Frankische vorsten – Deze vorsten konden hun inwoners dwingen christen te worden en/of monniken het werk laten doen

• De monniken werkten als volgt

500

• Na het verval van het Romeinse Rijk had de paus geen greep meer op Noordwest-Europa

400

- werkwijze

600 700 900 1000 1100

• Zo stichtte Willibrord – na een mislukte kerstening bij de Friezen – in Utrecht een klooster en werd zelfs tot bisschop benoemd (695) • Minder goed verging het Bonifatius een aantal decennia later. In 754 werd hij bij Dokkum vermoord. Friezen zagen in hem een handlanger van de Franken (!).

500

– De bewoners van het noorden van “Nederland” waren te koppig om zich te laten bekeren, maar in het zuidelijk gebied ging het voorspoedig

400

• Onder leiding van monniken uit Engeland, Ierland en Schotland werd een groot deel van Noordwest-Europa gekerstend.

1

Hoe werd men christelijk? - praktijk

1200 1300

500 700

• Seculiere geestelijken

Aarstbisschoppen

1000

Bisschoppen

1200

Dorpspriesters

1100

– Leefden in afzondering – Nonnen en Monniken

Paus

900

• Reguliere geestelijken

800

– Zij stonden tussen de mensen – Van dorppriesters tot de Paus

600

Seculiere en Reguliere Geestelijken

1300 1400

500 1200 1300

– Vertalen geschriften; aanleggen dijken; herberg zijn; vee houden; bier bouwen; zorgen voor de armen in de buurt; enz. – Hierdoor belangrijke economische functie in de samenleving

1100

• Kon zeer uiteenlopend zijn

1000

– Naast het zich weiden aan God verrichtte men binnen/om het klooster ook veel werk

900

• Oudste: die van Benedictus, de Benedictijnen (529) • Strikte regels binnen zo’n orde/abdij

800

– Stond de abt (of abdis) – De abdij viel onder een bepaalde orde

700

• Aan het hoofd van een abdij

600

Monniken/Nonnen en Ordes

1400

Monnik aan het werk

Een klooster in de Middeleeuwen bestond uit een aantal onderdelen, namelijk een bibliotheek, een school, een kerk, een schijfzaal, begraafplaats en een aantal akkers.

2.

1000 1100

4.

Zij waren voor de lokale gemeenschap de link naar de rest van de wereld Onmisbaar voor het bestuur (lezen/schrijven) Konden ook leenheer/leenman zijn ►

900

3.

Dopen, bidden, vergeven, preken, huwelijken sluiten

800

•

700

Het werk van/voor God

600

1.

500

Geestelijkheid als essentieel onderdeel van de maatschappij

1200 1300 1400

500 1300

Medio 13e eeuw was de Kerk op de top van haar macht

1200

– Geestelijken bestudeerden meestal alleen maar wat voor de Kerk zinnig was

1100

• De Kerk controleerde heel lang de wetenschap

1000

– Zij liet veel bouwen, houwen en schilderen – Zij bepaalde veelal waarover geschreven werd

900

• De Kerk bezat enorm veel land en rijkdom uit inkomsten van dat land en allerlei kerkelijke belastingen en giften • De Kerk had grote invloed op de kunst

800

– Hetgeen ook zo nu en dan gebeurde

700

• Een Paus kon koningen in de ban doen

600

Voorbeelden van hun invloed

1400

Huiswerk • 24 mei • Lees & maak: De bekering van de Germanen (HB: 126-7)