Mozes en Aäron De wekelijkse parasha 40. Mozes en Aäron Uit de Tora: Exodus 6:1-7:13 (Mozes en Aäron) Uit de Profeten: Ezechiël 28:25-29:21 (Val van Egypte) Uit het Goede Nieuws: 1 Thessalonicenzen 2 (Herder naar Gods hart)
Deze Aäron (fakkeldrager) en Mozes (uittrekker) zijn de mannen tegen wie JHWH zegt: “Haal de heerscharen van Mijn volk Israël uit Egypte.” Mozes en Aäron zijn het ook die farao, de koning van Egypte, gelasten: "Laat Mijn volk gaan!” Ja, de dag is aangebroken dat JHWH spreekt met Mozes in het land Egypte (nauwe plaats of plaats van benauwdheid). JHWH zegt tot Mozes: “Ik ben JHWH, en zal Mij openbaren. Zeg alles wat ik jou zeg tegen farao, de koning van Egypte.” Maar Mozes reageert met vertwijfeling, hij zegt tegen JHWH: “Mijn lippen zijn niet geschikt gemaakt om Uw Woord te dragen. Waarom zou farao naar mij luisteren?” Dan spreekt JHWH tot Mozes: “Kijk Ik maak jou als God voor farao, en je broer Aäron is de profeet door wie jij spreken zult. Jij zult alles wat Ik je gebied doorgeven aan Aäron, hij zal dan spreken met de farao zodat farao het nageslacht van Israël uit zijn land zal laten gaan. Maar Ik zal het hart van de farao verharden zodat hij Israël nog niet zal laten gaan, dan zullen Mijn tekenen en wonderen steeds groter en meer worden. Zelfs dan zal hij nog niet doen wat jij van hem vraagt en Ik zal genoodzaakt zijn om Mijn hand op zijn volk en het land van benauwdheid te leggen. Want Ik zal Mijn heerscharen, Míjn volk, de zonen van Israël daaruit halen. Daarbij zal ik Mijn oordelen over Egypte voltrekken, machtige oordelen! Dan zullen de inwoners van Egypte weten dat Ik JHWH ben, die Zijn hand uitstrekt tegen Egypte, zodat Mijn zoon, het nageslacht van Israël vanuit hun midden zal kunnen vertrekken. Mozes en Aäron deden inderdaad wat JHWH aan hen geboden had. Nu is Mozes 80 jaar oud en Aäron 83 als zij spreken tot de farao. 1 De ontmoeting Mozes en Aäron ontmoeten elkaar bij de berg van God, de Horeb 2. Ook Aäron heeft een duidelijke stem gehoord die hem opriep het land van slavernij te verlaten om naar de berg van God te komen. Als de broers elkaar ontmoeten, vindt er een hereniging plaats die doet denken aan de hereniging van Jozef met zijn broers. Net zoals Jozef voordat hij als slaaf verkocht werd een bevoorrechte positie had ten opzichte van zijn broers, was ook Mozes een prins aan het hof die boven al zijn broers uit torende. Toen verdween Mozes voor 40 jaar uit het zicht, zoals ook Jozef lange tijd uit het zicht verdween. Beiden moesten hun werk dienend doen om trouw en nederigheid tot karakter te laten groeien. Zowel Jozef als Mozes laten zien dat zij niets méér zijn dan hun broers, als zij herenigd worden met hen. We kunnen ons voorstellen hoe Aäron en Mozes op de berg de 40 jaar dat ze elkaar niet gezien hadden aan elkaar uitwisselen. Hoe ze vertellen van de rol die JHWH in hun leven als balling had en hoe Hij ingreep door hen te roepen voor een bijzondere opdracht: het uitleiden van Gods volk uit Egypte. Twee oude grijze mannen die de hoop 1 2
Exodus 6:25-7:7 Zie Exodus 4:27
misschien wel hadden laten varen dat God ooit nog zou omzien naar hun lot, want de 400 jaar van voorspelde ballingschap waren al 30 jaar verstreken en er was weinig dat erop wees dat El Sjaddai naar hen omzag. Totdat Hij begon te spreken en hen opriep om naar Zijn berg te gaan. Messiaanse voorafschaduwing De link met Jozef laat al zien dat Mozes' rol in de Tora een uitnemende rol is, zoals dat ook met Jozef het geval was. Maar zijn uitnemendheid gaat nog ver boven die van Jozef uit! Want waar Jozef voornamelijk een beeld was van de dienende en lijdende Messias, zal Mozes vooral een beeld zijn van de heersende Messias die Gods volk zal onderwijzen en leiden in de wegen van God om Israël deelachtig te maken aan de gestalte van JHWH. Ook Aäron reflecteert een aspect van de Messias als Hij voorbereid wordt op zijn rol als hogepriester. Hij is één geweest met Gods volk in ballingschap, verzocht zoals zij. Hij spreekt dan ook ten behoeve van hen en neemt de rol van plaatsvervanger op zich als hij als hogepriester eenmaal per jaar zondeloos is in Gods ogen, wanneer hij voor JHWH's troon verschijnt op grote verzoendag. Voorbeeld voor profeten Wat een grote profetische rol spelen deze broers in de Tora! Maar ook: hoe nederig zijn ze en hoe eerlijk worden zij neergezet als mensen met fouten, mensen die onderwezen moeten worden zoals ieder ander. Zonen van Abraham, Izak en Jakob, zoekend en zichzelf dwingend om te reizen achter God aan, waar Hij ook leidt. In Mozes en Aäron zal de rol van de profeet in Gods heilsplan duidelijk worden. Zij zijn het eerste en meest duidelijke voorbeeld van een profeet. Elke latere profeet kan zich spiegelen aan hen. De onderwijzende boodschap van JHWH is nooit zo compleet aan een profeet gegeven als aan hen. Daarom is hun levenswerk het fundament van heel Gods Woord voor Israël. In hen kunnen we ook een voorafschaduwing zien van de twee profeten uit Openbaring die de strijd aanbinden met de wetteloosheid en de zoon van het verderf. De boodschap aan Israël Mozes en Aäron worden met een prachtige boodschap van herstel naar Israël gezonden:
“El Sjaddai, de God van jullie vaders, heeft een naam! En Hij wil Zijn naam kenbaar maken. Hij wil dat jullie inzicht krijgen in wie Hij is! Er zijn twee redenen waarom Hij Zijn boodschap aan jullie richt. Ten eerste liggen er beloften die onder ede gemaakt zijn aan de vaders. Een verbond waarin afspraken gemaakt zijn die jullie betreffen. Daarnaast hebben jullie je niet stil gehouden. Jullie waren niet tevreden met de toestand van overleven in deze benauwde plaats. Al zijn er voldoende voorzieningen om er in leven te blijven, de slavernij in Egypte brengt geen enkele verzadiging van het leven. Er is geen ruimte voor het leven wat JHWH voor jullie bedoelde en daarom riepen jullie het uit naar Hem.” Vier stappen van redding In vier stappen zal JHWH Israël uit Egypte halen 3. Deze stappen worden op sederavond herdacht bij het drinken van vier bekers wijn. Deze stappen openbaren het plan van JHWH met Zijn volk Israël. Ik zal jullie uitleiden (jatsa) zodat de werklasten (sivlot, zie parasja 37) wegvallen en sjabbat jullie leven vervult. Ik zal jullie uit de slavernij trekken ( natsal), zodat jullie niet meer het eigendom van de koning van benauwdheid zijn, zodat jullie kunnen wandelen in ruimte en vrijheid. Ik zal jullie verlossen (ga'al), dat wil zeggen: Rechtmatig terugbrengen in jullie oorspronkelijke leefomgeving, de Tuin van Eden, die volledig gestalte zal krijgen in het beloofde land. Ik zal jullie aannemen (lakach) tot Mijn volk, zodat de sjabbat, de ruimte, de vrijheid en de verrukkelijke tuin jullie deel zullen blijven en zodat jullie dit alles plaatsvervangend voor Mij kunnen uitdelen in de wereld. De boodschap van de profeet In deze boodschap van Mozes en Aäron zien we een aantal typerende kenmerken van alle latere profetische boodschappen. Steeds weer zijn de bijbelse profetieën er op gericht om de slaaf tot vrije te maken. Maar meer nog dan vrij zijn, wil een profeet verdrukten laten delen in de oorspronkelijke scheppingsdoelen van JHWH. Een profeet laat het volk zien dat ze gevangen zitten, maar ook hoe het bevrijdde en herstelde leven er voor hen uit kan zien. Zodat het volk zal hongeren naar het herstel, zoals Abraham, Izak en Jakob dat innige verlangen hadden. Zo wordt het volk door een profeet opgeroepen om net als hun vaders met heel hun handel en wandel God te volgen en te leven ten dienste van het komende herstelde koninkrijk van JHWH.
3
Zie Exodus 6:5 en 6.
Verdieping Dit blok geeft enkele onafgemaakte denklijnen en vragen voor diepere studie. Zo kunnen we een steeds beter beeld krijgen van het onderwijs dat JHWH ons geeft door Zijn Tora. Als basis voor diepere studie is het goed om het boekje “Hebreeuws denken” door te nemen. Dit kunt u vinden op mijn website onder 'Tora studeren'. Als Mozes zijn lippen 'onbesneden' noemt, is dat niet het eerste dat onbesneden is in de tekst. Ook zijn
zonen waren onbesneden volgens Ex. 4:25 en 26. Had Mozes er moeite mee om zichzelf onder Abrahams nakomelingen te scharen? Of is er een andere reden voor Mozes' aarzeling in beide situaties? Er zijn maar twee generaties tussen Levi en Mozes (uitgaande van Ex. 6:15, 17 en 19). Daarom is het moeilijk voor te stellen dat er al vierhonderd jaar verstreken zijn, sinds Jakob aankwam in Egypte. Zeker omdat Kehat toen al geboren was (Gen. 46:11). Daarom tellen sommigen 210 jaar sinds de aankomst, in tegenspraak met Ex. 12:40 en 41. Hoe zit dat? Welke gegevens uit de tekst vertellen ons hier meer over? Waarom is dat relevant? Hoe kan JHWH door Zijn volk Israël geheiligd worden bij de nog te verwachten exodus (Ez. 28:25)? Welke overeenkomsten zijn er tussen het zeemonster in Ezechiël, de farao en de draak in Openbaring? Wie of wat is de hoorn met de geopende mond uit Ezechiël 29:21? Welke overeenkomsten zijn er tussen Mozes en Aäron enerzijds en Paulus, Silvanus en Timotheüs anderzijds? Hoe blijkt dat Paulus en zijn helpers profetisch staan te midden van de wereld?
Volgende week lezen we: Exodus 7:14-8:19 (Bloed, kikkers en muggen), Ezechiël 31 (Egypte gewaarschuwd), Openbaring 6 (Toenemende oordelen)
© 2012 Kees Bloed, illustraties door Tobias Lengkeek
www.sjemajah.nl Immanuël, Gemeente van het Levende Woord Tel 078 6990097, Fax 078 6990098, Mob 0629 065138 Email:
[email protected] Web: http://www.immanuel-gemeente.nl De wekelijkse parasha
Wees van harte welkom op iedere Sabbatmorgen en ervaar dat de vreugde van JHWH onze kracht is. Plaats van samenkomst: “De Havenkerk”, Ieplaan 9, 2951 CB Alblasserdam, om 10.30 uur
