Multiculturele samenleving

308 Voorraadbeheer MCK les 10, 11 & 12 Samenleving Mensen brengen niet altijd begrip op voor anderen. Daardoor ontstaat discriminatie. Welke discriminatie ken je in Nederland?

Discriminatieredenen Discriminatie is je openlijk en opzettelijk beledigend uitlaten over mensen op grond van bepaalde kenmerken. Vaak ontstaat het door onbegrip voor cultuurverschillen. Hierdoor leven mensen niet altijd in goede harmonie met elkaar. Redenen Discriminatie kan op verschillende (uiterlijke) kenmerken van anderen gericht zijn. Je kunt om verschillende redenen gediscrimineerd worden:  Godsdienst/levensovertuiging: als deze anders is dan gangbaar is in je omgeving.  Leeftijd: vooral in werksituaties als je wat ouder bent. Een oudere werknemer kost meer dan een jongere werknemer. Men is bang dat een oudere medewerker zich niet aan veranderingen binnen het bedrijf kan aanpassen.  Geslacht: wanneer verschil gemaakt wordt tussen mannen en vrouwen. Dit wordt seksisme genoemd. Bijvoorbeeld in werksituaties zijn er veel minder vrouwen dan mannen die een leidinggevende functie hebben.  Ras: je bent van een ander ras. Rassendiscriminatie komt veel voor. Rassendiscriminatie in de detailhandel Voorbeelden zijn:  het minder snel bedienen van klanten met een andere huidskleur;  klanten de toegang tot de winkel weigeren;  racistische opmerkingen naar klanten of naar personeel met een andere huidskleur. 1

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

De Grondwet Discriminatie is strafbaar. Je kunt daarvoor een gevangenisstraf van maximaal een jaar of een geldboete krijgen. Dit is vastgelegd in artikel 1 van de Grondwet: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’ Toch komt discriminatie in toenemende mate voor. Discriminatie neemt steeds extremere vormen aan. Discriminatievormen Er zijn twee vormen van discriminatie: negatieve en positieve discriminatie. Negatieve discriminatie Negatieve discriminatie betekent dat je iemand op een negatieve manier behandelt op grond van een (uiterlijk) kenmerk. De discriminatie heeft dan negatieve (slechte) gevolgen Positieve discriminatie Positieve discriminatie is het voorrang geven van bepaalde groepen in gelijke situaties, bijvoorbeeld bij vacatures. Als in een bedrijf voornamelijk mannen werken, kan de werkgever de voorkeur geven aan vrouwen bij het vervullen van vacatures. Ditzelfde geldt bij autochtonen en allochtonen.

Wel of geen discriminatie? Het komt voor dat mensen zich onterecht gediscrimineerd voelen. Een jongen en een meisje solliciteren bijvoorbeeld naar een baan in een kledingzaak. Het meisje heeft meer ervaring en een passende opleiding. Ze is geschikter voor de baan en wordt aangenomen. De jongen voelt zich gediscrimineerd. Hij denkt dat hij niet is aangenomen omdat hij een man is. Onderscheid maken tussen personen is niet altijd discriminatie. Als er een geldige reden is om personen met een bepaald kenmerk te kiezen, is dat 2

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

geen discriminatie. Inleiding De zestien miljoen mensen in Nederland hebben hun eigen normen en waarden. Om met elkaar rekening te kunnen houden, moet je inzicht hebben in wat de ander belangrijk vindt. Normen en waarden Waarden Een waarde is een gemeenschappelijk idee over belangrijke dingen die we goed of verkeerd vinden. Bijvoorbeeld:  liefde;  gezondheid;  kennis;  betaald werk. De waarden leer je van anderen:  thuis;  in je vriendenkring;  op school;  op je werk. Belangrijke waarden van een samenleving staan in wetten. Normen Een norm is wat een bepaalde groep mensen normaal vindt. Bijvoorbeeld:  bepaalde kleding;  bepaalde muziek;  bepaalde regels. Normen kunnen uit waarden zijn afgeleid. Een aantal normen staan als regels in een wet. Waarden leiden tot normen:  Als je trouw (waarde) belangrijk vindt, ga je niet vreemd (norm).  Als je eerlijkheid belangrijk vindt, lieg je niet.  Als je vaardigheden belangrijk vindt, oefen je hard.  Als je gezondheid belangrijk vindt, eet je gezond.  Als je veiligheid belangrijk vindt, houd je je aan de verkeersregels. Andere normen en waarden In Nederland wonen mensen uit verschillende culturen. Je moet op de hoogte zijn van elkaars gebruiken en gewoonten. Dat voorkomt misverstanden. Er zijn veel normen en waarden die anders zijn dan in de Nederlandse cultuur. Bijvoorbeeld:  familie-eer;  beleefdheid;  feestdagen. Maar let op! Verschil in gedrag kan komen door culturele verschillen, maar ook door verschillen in karakter. 3

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

Godsdienst In Nederland is van oorsprong het christendom de godsdienst met de meeste aanhangers. De islam is een godsdienst die door veel allochtonen wordt aangehangen. In elk geloof zijn er fanatieke en minder fanatieke aanhangers. Voor christenen is de bijbel een heilig boek, voor islamieten is dit de koran. Hierin staan veel leefregels. Een moslim (islamiet) houdt zich aan de volgende regels:  Hij eet geen varkensvlees.  Hij drinkt geen alcohol.  Hij heeft geen seksuele relaties vóór het huwelijk.  Hij bidt vijfmaal (ongestoord) per dag.

1997 1998 1999 Bron: CBS

Geen godsdienst 39% 40% 41%

RoomsKatholiek 31% 31% 30%

Nederlandshervormd 14% 13% 13%

Gereformeerd Overige godsdienst 7% 9% 7% 9% 7% 8%

Familie-eer Familiebanden en de eer van de familie zijn voor veel allochtonen belangrijk. De goede naam van de familie aantasten is een ernstig feit. In een Nederlands gezin is de goede naam van de familie ook belangrijk. Maar de gevolgen zijn veel minder extreem als die naam wordt aangetast. In bepaalde culturen is het ontzag voor ouderen groot. Je spreekt een ouder familielid nooit tegen. In de Nederlandse cultuur gebeurt dat wel. Je brengt je mening – met respect – over. Beleefdheid Beleefdheidsnormen uit verschillende culturen kunnen elkaars tegenpolen zijn. Dat kan voor verwarring zorgen. In Arabische culturen is de linkerhand onrein en onheilbrengend. Eten en andere belangrijke dingen doe je altijd met je rechterhand. Als je met je benen over elkaar zit, is de zool van je voet soms te zien. In sommige culturen betekent dat gebrek aan respect voor de ander. Feestdagen In Nederland ken je christelijke feestdagen. Bijvoorbeeld Pasen, Pinksteren en Kerstmis. In islamitische landen hebben de feestdagen met de islam te maken. Door de islamitische jaartelling vallen feestdagen ieder jaar op een andere dag. In de islam bestaat een jaar uit ongeveer 354 dagen. Een maand loopt van nieuwe maan tot nieuwe maan. Het islamitisch jaar is korter dan een westers jaar. In Nederland vallen hierdoor hun feestdagen ieder jaar tien of elf dagen eerder.

4

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

Nederlands Marokkaa Turks ns

Surinaa ms

Islamitisch nieuwjaar Geboorted ag van Mohamme d Vastenmaa nd

Ashoura

Asure Günü Mevlid Kandili

Muharra m Milaadun Nabie

Ramadan

Ramaz an

Ramzaa n

Einde van de ramadan: suikerfeest Offerteest

Aïd el Fitr

Seker Bayra mi

Id-ulFitr

Mouled

Aïd el Kebir

2002 in 2003 in Duur Nederla Nederla van nd nd het feest 24 14 1 dag maart maart 24 mei 14 mei 1 dag

6 novemb er t/m 5 decemb er 6 t/m 8 decemb er

27 oktober t/m 25 novemb er

1 maan d

26 t/m 28 novemb er 12 februari

3 dage n

Kurban Id-ul23 3à4 Bayra Adha februari dage mi n De belangrijkste islamitische feestdagen. In de ramadan (de vastenmaand) gelden de volgende regels:  Van zonsopgang tot zonsondergang mag je niet eten, drinken, roken en seksueel contact hebben.  Kinderen hoeven niet te vasten.  Zieken, zwangere vrouwen, vrouwen die ongesteld zijn, zogende vrouwen en reizigers hoeven tijdens de ramadan niet te vasten. Zij moeten dit later inhalen. In Nederland kan de ramadan in de zomer vallen. Er is een verschil met landen rond de Middellandse Zee. In Nederland is het veel later donker. De schemertijd duurt langer. Hierdoor mag je pas laat weer eten en drinken. Het is donker genoeg, als je geen verschil meer ziet tussen een witte en zwarte draad. Het doel van de ramadan is:  Rijke mensen laten voelen hoe het is om arm te zijn.  Mensen leren zichzelf te beheersen. De ramadan sluit je af met het suikerfeest .Iedereen eet dan veel koek en gebak. Het offerfeest in de islam is de herdenking van het feit dat Abraham bereid was zijn zoon Izaäk te offeren en zo zijn geloof boven alles plaatste. De regels zijn:  Voor niet meer dan zeven mensen een dier slachten. Waalko Kramer 5

ROC midden Nederland Maart 2007

Eenderde van het offerdier is voor familie en vrienden. Eenderde is voor de armen. Eenderde houd je zelf. In Nederland mag je niet zelf een dier slachten. Islamieten krijgen vrijstelling. De imam (het hoofd van de moskee) mag in het slachthuis een dier slachten.   

Inleiding Niet iedereen die in Nederland woont, is hier ook geboren. Mensen die in het buitenland zijn geboren en nu in Nederland wonen, heten allochtonen. Ook kinderen van mensen die in het buitenland zijn geboren, horen bij de groep allochtonen in Nederland. Hoewel Nederland bekend staat als een gastvrij land valt het niet altijd mee voor al deze mensen om in vrede samen te leven. Om verschillende redenen staan sommige groepen allochtonen er niet goed voor, in de Nederlandse samenleving. Bijvoorbeeld omdat er veel werkloosheid is onder deze mensen. Om deze redenen wordt veel gesproken over de integratie van allochtonen. Allochtonen en autochtonen In Nederland wonen mensen met heel verschillende achtergronden. Er zijn in de loop van de jaren dan ook veel mensen uit het buitenland hier komen wonen. Denk aan Turken, Surinamers, Marokkanen, Antillianen en Aziaten. Daarnaast heeft Nederland asielzoekers opgenomen uit een groot aantal verschillende landen. De mensen die zelf in het buitenland zijn geboren en die nu in Nederland wonen, heten de eerste-generatie allochtonen. De kinderen die in Nederland zijn geboren maar voortkomen uit ouders die uit het buitenland komen, heten de tweede generatie allochtonen. Allochtonen en autochtonen vormen samen de bevolking van Nederland.

Het helpt je mogelijk om te onthouden wat allochtonen en wat autochtonen zijn als je weet waar het woord 'allo vandaan komt'. Het woord 'allo' is afkomstig uit het Grieks en betekent: vreemd of anders. Het woord autochtoon bestaat uit twee delen: 'auto' en 'chtoon'. Het woord 'auto' is ook Grieks. Het betekende ooit 'zelf' of 'eigen'. Zo is het 6

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

woord automobiel lang geleden ontstaan omdat het ging om een ding dat zelf (auto) kon bewegen (mobiel). Er zijn meer woorden in het Nederlands die met 'auto' beginnen. Zo is een autodidact iemand die zich door zelf te studeren een bepaald vak heeft eigen gemaakt. Iemand die autonoom is, zelfstandig en een autobiografie is een boek dat iemand over zichzelf heeft geschreven. Herkomst Veel allochtonen zijn al een hele tijd in Nederland. Vanaf 1960 werden veel Turkse en Marokkaanse mannen naar Nederland gehaald om hier te werken. Men noemt deze mensen wel de zogenaamde gastarbeiders. Indertijd dacht men dat de meeste gastarbeiders weer terug zouden gaan naar het eigen land. De lonen en de welvaart in Nederland waren echter veel beter dan die in het land waar deze mannen vandaan kwamen. Ze nodigden daarom graag hun familie uit om hier te komen wonen. Ook trouwden zij vaak met Turkse en Marokkaanse vrouwen om hier een gezin te stichten. Vanaf 1975 zijn veel Surinamers naar Nederland gekomen. Suriname werd in dat jaar onafhankelijk. Niet iedereen was er gerust op dat het goed zou blijven gaan met Suriname in de nieuwe situatie. Dat bleek helaas terecht te zijn, er volgde een periode van politieke instabiliteit. Denk daarbij aan de executies die hebben plaatsgevonden onder Desi Bouterse. Ook economisch ging het steeds slechter met Suriname waardoor er steeds meer mensen voor Nederland kozen. Tenslotte kwamen er in de periode 1995-2001 veel asielzoekers naar Nederland. Nederland stond internationaal bekend als een land waar je vrij makkelijk binnenkomt, als een land met tolerante inwoners en als een zeer welvarende natie. Dit nodigde mensen uit. Er zijn in de wereld heel veel landen waar onderdrukking, oorlog en armoede heerst. Miljoenen mensen uit deze landen willen graag elders een beter leven opbouwen. Het is daarom logisch dat er veel aanvragen gedaan werden voor een verblijf in Nederland. In principe wil men in Nederland alleen mensen toelaten die op politieke gronden weg moeten, omdat zij vechten voor de democratie. In de praktijk is het lastig vast te stellen of daar sprake van is geweest. Asielzoekers moeten daarom vaak jarenlang wachten op een verblijfsvergunning in Nederland Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek wonen er in 2005 16,2 miljoen mensen in Nederland. Ongeveer 16% van hen zijn allochtonen, dat wil zeggen: mensen die zelf in het buitenland geboren zijn, of waarvan de ouders in het buitenland zijn geboren. Daarbij is de groep mensen waarvan de ouders in Indonesië zijn geboren, niet meegeteld. Dit waren immers vaak mensen waarvan hun ouders uit Nederland kwamen. Overigens noemt men de mensen van wie de ouders in Nederland zijn geboren of die al meerdere generaties in Nederland wonen, de autochtonen. 7

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

Er zijn allochtonen uit Westerse en Niet-westerse landen. Ruim 1,6 miljoen allochtonen komen uit Niet-westerse landen. Dat is ongeveer 10% van het totale aantal Nederlanders. Het CBS telt onder de Niet-westerse allochtonen de mensen uit Turkije, Suriname, Marokko, de Antillen en de mensen uit landen waar asielzoekers vandaan komen zoals Somalië, Afghanistan en Irak. Volgens het CBS zal het aandeel van de Nietwesterse allochtonen in de bevolking sterk groeien. In 2020 vormen zij een groep van 14%, in plaats van 10% in 2005. Dit komt omdat allochtonen relatief meer kinderen krijgen dan autochtonen. Er zijn dus veel jonge mensen onder de allochtonen. Ook speelt een rol dat veel allochtonen weer terug gaan naar het land waar zij geboren zijn, als ze de pensioengerechtigde leeftijd bereiken.

Er wonen in Nederland ook mensen die geen toestemming hebben om in Nederland te wonen. Ze hebben geen visum en geen verblijfspapieren. Dit zijn illegalen. Illegalen worden niet geteld in statistieken, omdat niemand weet om hoeveel mensen het precies gaat. Illegalen verstoppen zich en zijn daarom moeilijk te tellen. Er zijn wel schattingen gemaakt: men denkt dat het in Nederland gaat om 110.000 tot 160.000 personen. Westerse allochtonen Binnen de groep allochtonen onderscheiden we Westerse en Niet-westerse allochtonen. Westerse allochtonen komen uit landen als Roemenie, Letland en Polen. Maar ook Noord-Amerikanen, Japanners en Indonesiers worden tot deze groep geteld. In 2005 gaat het om 1,4 miljoen personen. Deze vormen 6,2 % van de inwoners van ons land. Alle allochtonen tezamen vormen in 2005 dus ruim 16% van de bevolking. Grote steden Allochtonen wonen niet verspreid over Nederland maar juist in de grote steden. In de grote steden maken zij 30 tot 40% uit van de bevolking. Op het platteland en in de dorpen wonen erg weinig allochtonen. Allochtonen wonen vaak bij elkaar in een buurt. Dat komt omdat men dat gezellig 8

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

vindt, maar het heeft er ook mee te maken dat goedkope huizen vaak in bepaalde wijken bij elkaar staan. De verwachting is dat de allochtone bevolking zich ook in de toekomst zal concentreren op bepaalde wijken binnen de stad. Dit heeft het gevaar in zich dat er getto's ontstaan. Een getto is een wijk waarin bijna alleen maar mensen wonen uit een arme etnische minderheid. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de beroemde wijken 'Harlem' en 'The Bronx' in New York. Als je in een getto woont, is er weinig kans om aan je armoede te ontsnappen. Er is in getto's veel criminaliteit, er worden veel drugs gebruikt en de scholen zijn er groot en onveilig. Getto's zijn vaak vies. Kinderen in getto's zien in hun omgeving geen voorbeelden van mensen die 'het gemaakt hebben' in de samenleving. Ze gaan daardoor zelf ook vaak de criminaliteit in of drugs gebruiken. Positieve kanten De komst van allochtonen heeft ook positieve kanten. Veel niet-westerse jongeren houden van hippe mode. Hierdoor zijn bijvoorbeeld de ketens Cool Cat en SPS Superstar een succes geworden. Ook hebben allochtonen ervoor gezorgd dat er allerlei voor autochtonen nieuwe gerechten op tafel staan. Denk bijvoorbeeld aan Turks brood, rijst, shoarma, kikkererwten en cous-sous. Veel Nederlanders vinden de groenten en fruit uit de 'Oosterse' buurtwinkel beter dan het aanbod in de Nederlandse supermarkt. Als je naar popmuziek luistert, dan zul je daarin ook veel Arabische en Afrikaanse invloeden ontdekken. Een ander voordeel van de instroom van allochtonen is juist dat deze mensen meer kinderen krijgen. De Nederlandse bevolking vergrijst snel en over een aantal jaren zal er een groot gebrek zijn aan jonge, fitte mensen. De huidige kinderen van allochtonen zullen veel aan de maatschappij kunnen bijdragen. Als we het hebben over de integratie van allochtonen dan bedoelen we de mate waarin zij deelnemen aan de Nederlandse samenleving. Onder integratie verstaan we ook dat iemand de Nederlandse wetten kent en respecteert. Integratie De belangrijkste manier waarop mensen deelnemen aan de samenleving is door het verrichten van betaalde arbeid. Maar ook door andere dingen kan men deelnemen aan de samenleving. Bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen, door actief te zijn in clubs en verenigingen, door actief het nieuws te volgen of door te stemmen. Het zijn niet alleen de allochtonen die soms niet geïntegreerd zijn in de Nederlandse samenleving. Ook autochtone Nederlanders kunnen lang werkloos zijn en zich niet aan de regels houden. Wel is het zo dat er onder de allochtonen meer mensen zijn die moeite hebben om deel te nemen aan de samenleving. Het gaat dan bijvoorbeeld om de mensen die slecht Nederlands spreken, geen kennis nemen van het nieuws of weinig tot geen opleiding hebben. 9

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

De multiculturele samenleving Nederland is een land waar mensen uit binnen- en buitenland moeten samenleven. Dat is logisch, want Nederland is een klein land dat ligt op een kruispunt van handelsroutes. 'Vreemden' zijn hier gewoon en omgekeerd geldt, dat Nederlanders veel talen spreken. De Nederlanders hebben zichzelf altijd beschouwd als een volk dat gastvrij is naar buitenlanders. In de 15e eeuw kwam een grote groep Fransen, de Hugenoten in Nederland wonen. Zij waren protestants-christelijk en werden in Frankrijk vanwege hun geloof achtervolgd. Deze groep is binnen enkele generaties helemaal opgegaan in de Nederlandse samenleving. Er zijn echter ook groepen mensen die wel in Nederland zijn komen wonen maar die niet zijn opgegaan in de samenleving. In de 16e en 17e eeuw kwamen grote groepen Joden naar Nederland. Zij woonden en werkten hier, maar ze behielden hun eigen geloof, gewoonten en cultuur. In de 20e eeuw was het zo dat de meeste Joden met mensen uit hun eigen achtergrond trouwden. Op dit moment vormen de Surinamers, Marokkanen en Turken ook zulke groepen. Zij hebben een duidelijke eigen cultuur. De meeste van hen en gaan het liefste om mensen uit hun eigen achtergrond. We leven dus samen in een land met mensen uit verschillende achtergronden, met verschillende geloven en gewoonten. Dit heet een multiculturele samenleving. Extremistische groepen Geweld is in Nederland een groot probleem. Het aantal geweldsmisdrijven dat bij de politie bekend is, is verdubbeld sinds 1995. Daarnaast zijn er een aantal zeer schokkende geweldsmisdrijven geweest zoals de moord op politicus Pim Fortuyn en de moord op filmmaker Theo van Gogh. Veel Nederlanders (zowel allochtone als autochtone) zijn bang dat er meer extremisme zal komen in Nederland. Extremisme of Radicalisme houdt in dat mensen de samenleving ondersteboven willen gooien. Alles moet anders en alle oude waarden moeten op de schop. Een voorbeeld hiervan is de Talibanbeweging in Irak. Deze streeft ernaar dat iedereen leeft volgens de Koran, zoals die duizend jaar geleden werd gelezen. Geweld Mensen die radicaal of extremistisch zijn, vormen vaak samen een extremistische groep. Het gaat dan om mensen die als georganiseerde groep opkomt voor haar idealen. Men vindt het prima om hierbij geweld te gebruiken. Dat geweld kan zich richten op politici of leiders. Maar ook wordt er geweld ingezet tegen mensen die nergens wat mee te maken hebben. Voorbeelden hiervan zijn de treinkapingen door groepen Molukkers, de Libanese aanslag op Lockerbie en de acties van de Irish Republican Army (IRA). Het geweld dat extremistische groepen gebruiken noemt men terrorisme. Terrorisme houdt in: je zin willen krijgen door gewelddaden. 10

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

Het verschil tussen extremisme en 'gewoon' geweld, is dat het bij extremisme om een groep mensen gaat die samen nadenken en plannen maken voor geweld. Het geweld ontstaat dus niet zomaar, bijvoorbeeld in het cafe. Extremisme is angstaanjagend om het geplande en georganiseerde karakter van geweld. Het is duidelijk dat extremistische groepen een gevaar vormen voor de Nederlandse samenleving. Problemen met integratie Het is wenselijk dat allochtonen in de Nederlandse samenleving integreren. Het liefste ziet men integratie in de vorm van betaald werk. En om betaald werk te kunnen krijgen, is het in Nederland nodig dat men beschikt over een goede opleiding en dat men de Nederlandse taal goed spreekt. Voornamelijk de integratie van de groep Niet-westerse allochtonen verloopt slecht in Nederland. Dit zien we aan drie dingen:  het opleidingsniveau;  de arbeidsdeelname en de werkloosheid;  het criminaliteitscijfer. Het opleidingsniveau Als je de allochtonen als groep bekijkt, blijft hun opleidingsniveau sterk achter bij het gemiddelde in Nederland. Let op, het gaat hier om de groep allochtonen als geheel dat zegt dus niets over de individuele mensen die onder de definitie van 'allochtoon' vallen. Er zijn wel degelijk goed opgeleide allochtonen met een goede baan. Denk aan de beroemde advocaat Gerard Spong, programmamaker Samira Abbas, voetballer Aron Winter, professor David Pinto en nog veel meer. Wat bedoeld wordt is, dat het gemiddelde van alle allochtonen achter blijft. Als je wilt weten wat het gemiddelde opleidingsniveau van allochtonen is, dan kijk je steeds wat de hoogst behaalde opleiding is. Het CBS werkt met de volgende opleidingsniveaus:  basisonderwijs  speciaal onderwijs  expertisecentra (bijvoorbeeld voor doven en slechthorenden)  praktijkonderwijs (inclusief vso-mlk)  voortgezet onderwijs (inclusief vso-lom)  beroepsopleidende leerweg  beroepsbegeleidende leerweg  hoger beroepsonderwijs  wetenschappelijk onderwijs. Het CBS heeft geteld hoeveel mensen welk onderwijs niveau hebben gehaald. Hieruit bleek dat ruim 50% van de Turken en Marokkanen in Nederland alleen het basisonderwijs heeft afgerond. Onder de Surinamers is dit 20%. Onder de autochtone Nederlanders heeft 10% alleen de basisschool afgerond. Asielzoekers hebben vaak wel een hoger opleidingsniveau, maar het is lastig om hun diploma's in Nederland te erkennen. Bij zowel asielzoekers als eerste generatie allochtonen is de kennis van de Nederlandse taal een struikelblok. 11

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

De startkwalificatie Een goede opleiding is noodzakelijk om kansen te krijgen op de arbeidsmarkt. Jaarlijks verlaten echter veel jongeren de school zonder een diploma of zonder een zogeheten startkwalificatie. Een startkwalificatie is behaald als je in het bezit bent van een diploma HAVO, VWO of minimaal niveau 2 van de Wet educatie en beroepsonderwijs (= basisberoepsopleiding). Zonder startkwalificatie heb je vrijwel geen mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Arbeidsdeelname Het liefst ziet men integratie in de vorm van betaald werk. Als iemand betaald werk heeft, is hij in staat zichzelf en eventueel een gezin te onderhouden. Als je elke dag werkt, sta je in de maatschappij. Echter, niet iedereen is bereid en in staat om te werken. Bijvoorbeeld een traditionele huisvrouw zal niet van plan zijn om een baan te zoeken. Iemand die steeds ziek is, is niet in staat om te werken. De mensen van 15 tot en met 64 jaar die willen en kunnen werken, vormen de beroepsbevolking. Van de groep autochtonen behoorde in 2002 70% tot de beroepsbevolking. Het percentage beroepsbevolking in de groep allochtonen lag toen wat lager namelijk 61%. Echter, niet iedereen die tot de beroepsbevolking behoort, heeft ook werk. De werkloosheid in de groep allochtonen is veel hoger dan die onder autochtonen: 8% tegenover 3%. Oorzaken hiervoor zijn het relatief lagere opleidingsniveau van deze groep en de angst van werkgevers om mensen uit andere bevolkingsgroepen aan te nemen. Criminaliteit In het Sociaal en Cultureel rapport 2004 staat vermeld: 'Criminaliteit is voor een groot deel een zaak van jonge mannen, en in Nederland steeds meer van jonge mannen van allochtone afkomst. Inmiddels heeft meer dan een derde van alle verdachten niet de Nederlandse nationaliteit of is niet in Nederland geboren. Hierbij zijn de tweede generatie allochtonen niet meegeteld.' Verdachten komen veel vaker dan gemiddeld uit het voormalige Oostblok, Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara, uit Marokko, Suriname en Turkije. Dit betekent dat er in deze groepen meer mensen in de criminaliteit terecht komen dan uit de groep autochtonen. Dat betekent zeker niet dat alle leden van zo'n allochtone groep crimineel zijn. Het feit dat velen in de criminaliteit (misdadigheid) terecht komen, valt te verklaren uit de geringe kansen voor veel leden van de groep op de arbeidsmarkt. Ook het feit dat men minder aansluiting heeft bij de Nederlandse samenleving, leidt soms tot criminaliteit. Het is duidelijk dat criminaliteit het omgekeerde is van integratie. Criminelen respecteren de wetten niet, maar overtreden deze.

12

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

Betere positie allochtonen Uit de opleidings- en werkloosheidscijfers blijkt duidelijk dat de positie van allochtonen als groep, in vergelijking met de autochtone bevolking, achter blijft. Het is wenselijk dat dit verbetert. Hiervoor ontwikkelen de overheid en particuliere organisaties initiatieven. Een aantal voorbeelden van initiatieven voor de verbetering van de positie van allochtonen:  hulp bij het inlopen van de onderwijsachterstand;  ruimte en respect voor de Islam;  hulp aan vluchtelingen. De Nederlandse grondwet waarborgt dat allochtone groepen hun eigen culturele identiteit mogen behouden. Tenminste als dit niet botst met andere wettelijke uitgangspunten, zoals de gelijkwaardigheid van man en vrouw in het werk. Er zijn daarom bijvoorbeeld vaak discussies over de wenselijkheid van het dragen van hoofddoeken. Men is bang dat deze de emancipatie van moslimvrouwen belemmert. Basisonderwijs Op de basisschool krijgen docenten extra uren toegewezen voor ieder kind dat uit een allochtone bevolkingsgroep komt. De klassen op basisscholen met veel allochtone kinderen zijn daardoor kleiner en docenten hebben dus meer tijd per kind. Zo kunnen ze meer aandacht aan de kennis van de Nederlandse taal of bij andere vakken geven. Meldpunt discriminatie In de Nederlandse wet is discriminatie naar geslacht, huidskleur, land van herkomst of seksuele geaardheid, strafbaar gesteld. Er is een landelijk centraal meldpunt voor discriminatie. Bedrijven die medewerkers discrimineren kunnen vervolgd worden. Ook mensen die discrimineren kunnen strafrechterlijk vervolgd. Het probleem bij strafrechterlijke vervolging, is dat de discriminatie openlijk en bewijsbaar gepleegd moet zijn. Daar passen de meeste mensen en bedrijven dan ook wel mee op. In de kranten en op televisie besteedt men ook ruim aandacht aan situaties waarin mensen of bedrijven discriminatie plegen. Helaas komt discriminatie toch regelmatig voor. Allochtonen, maar ook bijvoorbeeld vrouwen en ouderen moeten vaak de strijd aangaan met vooroordelen over hun kwaliteiten en gewoonten. Sommige bedrijven proberen dit tegen te gaan door zogeheten positieve discriminatie. Dit betekent dat in sollicitatieprocedures de voorkeur wordt gegeven aan personen uit groepen die een achterstand hebben op de arbeidsmarkt, zoals vrouwen of allochtonen. De bedoeling hiervan is om mensen uit deze groepen betere kansen te bieden. Dit beleid roept ook weer vaak kritiek op met als gevolg dat de persoon die is aangenomen zich twee keer zo hard moet bewijzen.

13

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007

Ruimte voor de Islam Voor de Islam maakt men in Nederland ruimte. Zo worden er regelmatig moskeeën geopend. Op veel middelbare scholen is er een gebedsruimte aanwezig. Er worden ook bijzondere basisscholen opgericht en gesubsidieerd, op dezelfde manier als er voor autochtone Nederlanders christelijke katholieke en protestantse basisscholen zijn. In Nederland geldt geloofsvrijheid voor iedereen. Het dragen van een hoofddoek wordt niet door iedereen geaccepteerd. Bij autochtone Nederlanders botst dit met het streven naar emancipatie van de vrouw: men vindt dat vrouwen zich vrij moeten voelen om zonder hoofdbedekking rond te lopen. De Moslim Omroep Stichting heeft zich een bescheiden plaats in het televisiewereldje verworven. Ze vullen elke week enkele uren zendtijd. Om de positie ten opzichte van de traditionele zendgemachtigde zoals de Evangelische Omroep te versterken, zal men meer leden moeten werven. Aan asielzoekers en anderen die een verblijfsvergunning voor Nederland willen krijgen, worden eisen gesteld. De nieuwe burger moet werk kunnen vinden in Nederland. Ook moet hij de taal op een bepaald niveau kunnen spreken. Deze eisen moeten er voor zorgen dat nieuwe mensen die in Nederland komen wonen, makkelijker integreren. De opleidingen die hiervoor zijn opgezet, heten inburgeringtrajecten. Particuliere organisaties Er zijn particuliere organisaties, die voor hun eigen geld moeten zorgen en die veel voor vluchtelingen doen. Zo werken veel mensen als vrijwilliger bij het Vluchtelingenwerk. Ze begeleiden nieuwe inwoners bij de gang van zaken in dit land. Denk aan het verkrijgen van verblijfspapieren, zaken die je met de gemeente moet regelen, uitkeringen, werk, bank- en giroafschriften, het kopen van goedkope huisraad en dergelijke. Voor studentvluchtelingen is er een particulier fonds (UAF), dat eventueel een deel van de studiekosten betaalt Organisatie van minderheden Er zijn vele verschillende organisaties van minderheden. Deze organisaties werken eraan dat de minderheden gerespecteerd en begrepen worden. Ook streven ze ernaar dat er betere voorzieningen komen voor minderheden. Voorbeelden hiervan zijn het nationale platform voor overleg en samenwerking tegen discriminatie en racisme (NPRD) en de provinciale platforms voor minderheden zoals in Limburg, en het multiculturele instituut Utrecht. Als je op internet zoekt, kom je heel wat organisaties tegen.

14

Waalko Kramer ROC midden Nederland Maart 2007