Nieuwsbrief I: Heilig Rusland pelgrimage 2017

H. Silouan de Athoniet Pelgrimages

Nieuwsbrief I: Heilig Rusland pelgrimage 2017 “Moskou en de Gouden Ring” Amersfoort, Feestdag van de Ontslaping van de Alheilige Moeder Gods; 15 augustus 2016

▲ De Oecumenische Patriarch van Constantinopel: Bartholomeos I en de Patriarch van Moskou: Kyrill II in een gezamenlijke Patriarchale liturgie ter nagedachtenis van HH. Cyrillos en Methodios in Moskou.

О, Провидение! O, Alvoorzienige! Благословение Нам ниспошли! Schenk ons Uw Zegen! К благу стремление, Opdat wij het goede nastreven, В счастье смирение, Nederig in voorspoed, В скорби терпение, Geduldig in verdriet, Дай на земли! Zegen de aarde! [Het Russische volkslied voor de revolutie; 3e couplet] Pagina 1

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Beste toekomstige pelgrims en geïnteresseerden van pelgrimage 2017; Onze bestemming van de pelgrimage van volgend jaar zomer is naar Moskou en de Gouden Ring; Москва [Moskva] Ν Золотоо е кольцоо[Zolotoje Koltso] met als thema “Op zoek naar de heilige ziel van Rusland”. Lang hebben we gewacht op deze pelgrimage naar het hart van de Russische Orthodoxie. We herinnerden onze gedenkwaardige pelgrimage in 2013 naar Noord-Rusland: naar de eerbiedwaardige kloosters van Solovetsky, Valaam, Alexander Svirsky en de keizerlijke stad van Sint Petersburg. Voor mij was het mijn eerste kennismaking met Rusland, en sindsdien droom ik er om terug te gaan. Ik verwelkom u en bedankt u voor uw interesse in deze pelgrimage! Hierbij ontvangt u de eerste nieuwsbrief voor deze pelgrimage naar Heilig-Rusland.

◄ Moskou en de Gouden Ring: onze route is tegen de klok!

Laatste ontwikkelingen: De voorbereidingen voor deze pelgrimage is gestart in juli dit jaar. Voor deze pelgrimage gaan we met maximaal 23 personen vertrekken. Daarvoor verzoek ik u om deze pelgrimage binnen uw eigen vriendenkring en parochie kenbaar te maken zodat we enigszins een betaalbare pelgrimage kunnen organiseren. De voorbereidingen bestaan voornamelijk uit het maken van het [voorlopige] reisprogramma en offerte aanvragen bij verschillende reis- en pelgrimsbureaus die gespecialiseerd zijn in Rusland. Bovendien maak ik bij de verschillende Orthodoxe parochies van Leer [in Noord-Duitsland], Groningen, tot Kortrijk [in België] bekent over deze pelgrimage door affiches op te hangen. Naar de traditie van Hl. Silouan de Athoniet Pelgrimages, is deze pelgrimage een inter-parochiale spirituele reis. Bij het maken van ons reisprogramma, word ik geholpen door verschillende vrienden die bekend zijn met de plaatsen die we gaan bezoeken. Mijn dankbaarheid gaat uit naar vader Serafim Standhardt, die zich bereid te vinden om ons te begeleiden tijdens onze pelgrimage. Deze pelgrimage is gepland tussen 4 en 16 september 2017.

◄Rodeplein van Moskou. Pagina 2

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Vader Serafim is officieel een priester van de Russische Metropolie en hij dient in de parochie van Hl. Hilarion van Waredja in Leer, Duitsland. Bovendien dient hij ook in de Parochie Hl. Nikolaas van Myra aan de Jordaan te Amsterdam. Hij is onze begeleider gedurende deze pelgrimage. In de maand augustus dit jaar heeft Vader Sefafim het pelgrimsbureau van de Russische Kerk benaderd. We kunnen gebruik maken van hun diensten voor de zorg van de accommodatie [overnachting bij de kloosters] en lokale transport laten regelen om de kosten zo goedkoop mogelijk te houden. Naast het gebruikelijke bezoek aan de kerken, kathedralen en kloosters in Moskou en de Gouden Ring, hebben we Sarov in ons programma meegenomen. We vinden dat het belangrijk is om tijdens onze pelgrimage ook het klooster van Serafimo-Diveevsky in Sarov te bezoeken om de Heilige Serafim te vereren. Van onze eerdere pelgrimage naar Rusland in 2013 kreeg ik ervaring met hoe je een pelgrimage naar dit mooi land effectief kunt organiseren. Toen verliep de pelgrimage vlekkeloos en zonder enige vertragingen.

◄ Basileos kathedraal Procedure deelname pelgrimage: Op dit moment zijn de tarieven van de hotels in Moskou en omgeving nog niet bekend, bovendien zijn de kosten van transport [vliegticket en bus] ook nog niet bekend. We hebben aantal geïnteresseerden die hun namen aan mij hebben doorgegeven. Wij gaan met maximaal 25 pelgrims vertrekken. Op het moment van schrijven hebben 10 personen aan mij te kennen gegeven geïnteresseerd te zijn voor deze pelgrimage. Wij vragen u om deze pelgrimage bekend te maken bij uw achterband en vriendenkring zodat we zoveel mogelijk geïnteresseerden kunnen bereiken. Zodoende is uw adresgegevens bij mij bekend zodat u door middel van nieuwsbrieven geïnformeerd wordt over de voorbereidingen van deze reis en dat u verzekerd bent van een plaats binnen deze groep. U kunt uw [adres]gegevens aan de organisator doorgeven middels het Inschrijvingsformulier. Aan het begin van april 2017 zijn de totale kosten van deze pelgrimage bekend. Pagina 3

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Daardoor kunnen wij u de definitieve -kosten en -reisprogramma aanbieden. Tegelijkertijd zal ik u de Algemene Voorwaarden van deze pelgrimage bekend maken. U krijgt dan lege Deelnameformulier[en] mee verzonden. U hebt hierna één maand bedenktijd om te beslissen. Maakt u uw besluit om deel te nemen aan deze pelgrimage, dan kunt u deze aan de organisator kenbaar maken. Indien u volgend jaar april akkoord gaat met de voorgestelde reiskosten, reisprogramma en de Voorwaarden van deze pelgrimage dan wordt u verzocht om voor 1 mei 2017 het Deelnameformulier in te vullen en voorzien van uw handtekening aan de organisator terug te sturen. U wordt vriendelijk verzocht om daarna de eerste aanbetaling voor 15 mei 2017 over te maken. [zie verder in de Nieuwsbrief nr. II in januari 2017]. Uw deelname aan deze pelgrimage wordt hierdoor definitief bevestigd door uw eerste aanbetaling. U kunt de totale reiskosten in drie termijnen betalen. Met het eerste voorschot wordt uw vliegtickets en de hotelreserveringen betaald. Voor die tijd hebt u geen verplichting om mee te gaan. Echter, wegens het beperkte aantal plaatsen, is het aan te raden dat u ruim van tevoren uw plaats reserveert middels het Inschrijvingsformulier die u nu krijgt. Voor deze pelgrimage naar Rusland heeft u een Russisch visum nodig, indien u in het bezit zijn van een Europese/ EU paspoort. Voor dit visum heeft u een zgn. ‘uitnodiging’ uit Rusland nodig. Het aanvragen van het Russische visum zullen wij via een visumbureau regelen. U hoeft dus niets te doen en de kosten van dit visum is in de prijs van deze pelgrimage inbegrepen. Voor het aanvragen van het visum hebben we een paspoort nodig die minimaal 6 maanden geldig is wanneer je Rusland weer verlaat. Uw paspoort moet minimaal 2 lege visumpagina’s bezitten. Mocht u in het bezit zijn van een ander paspoort die geen visumverplichting heeft voor Rusland, dan verzoek ik u om dit aan mij zo snel mogelijk kenbaar te maken. Verdere informatie krijgt u in de tweede nieuwsbrief die rond januari 2017 zal verschijnen.

▲ De volksdevotie in Rusland: “Op zoek naar deze heilige zielen van Rusland”.

Pagina 4

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Het Heilige Rusland, korte kennismaking: Door de eeuwen heen behield de universele Orthodoxe Kerk onveranderd de volheid van de Christelijke ervaring en beleving, theologie en spiritualiteit en gaf zijn ons de Liturgie, de Geloofsbelijdenis, de Bijbel, het monastieke ideaal en een eigen visie op het leven en deze wereld. Deze Ene, Heilige en Apostolische Kerk reikt van de uiteinden der aarde tot in de hoogten der Hemelen en herbergt de heiligen uit alle tijden. Het ware wezen van de Kerk kan dan ook nooit gevonden worden in een aardse organisatie, maar ontmoet men in het innerlijke, spirituele leven, dat zich ontwikkelt in het hart en de ziel. Net op het ogenblik dat de Latijnse/ Kerk van Rome zich afscheurde van de heilige Orthodoxe Kerk, bekeerde een grote, Slavische natie zich tot het ware Orthodoxe Geloof: Rusland. Het zaad voor die bekeerling werd geplant door HH. Kyrillos en Methodios, een broederpaar uit Thessalonika. Methodios, de oudste van beide broers, was gedurende 10 jaar officier bij de Macedonische Slaven, waar hij de Slavische taal leerde. Nadien trok hij zich terug in een ascetisch leven op de berg Olympus, waar zijn broer hem vervoegde. Toen koning Kagan van de Khazaren keizer Michael III om predikers vroeg van het Christelijk Geloof, werden de beide broeders erheen gestuurd. Zij bekeerden koning Kahan met zijn familie, zijn hofhouding en heel wat bewoners. Na een tijdje keerden ze terug naar Constantinopel, waar zij een Slavisch alphabet ontwierpen, afgeleid uit het Grieks en ook achtendertig letters tellend. Thans is het bekend als Cyrillisch schrift. Ze vertaalden er ook de boeken van de Kerkelijke diensten uit het Grieks in het Slavisch. Op verzoek van prins Rastislav, reisden ze naar Moravië, waar ze hun evangelisatiewerk opnieuw opnamen en hierbij van hun vertaalde boeken gebruik maakten. Onder hun volgelingen bevonden zich de ‘Vijf Gezellen’ met aan het hoofd bisschop Clement, die de Donau overstaken en vanuit Ohrid de verspreiding van het Geloof verder zetten. Ruim 100 jaar later, in 988, besloot de Russische prins Vladimir, hoewel ongelovig, in zijn land een nationaal beleefde religie te installeren. Daartoe zond hij gezanten uit naar alle landen ter wereld om er hun kerken en tempels te bezoeken. De delegatie die de Hagia Sophia, de kerk der Goddelijke Wijsheid in Constantinopel, had bezocht, was dermate onder de indruk van de eredienst, dat ze rapporteerden: “Iets mooiers is er op aarde niet te vinden. We meenden in de hemel te zijn.” Hierop liet Vladimir het afgodsbeeld van de dondergod Perun, dat op de heuvel van Kiev stond, omlaag halen en in de Dnjepr gooien. Weinig later liet hij zich en zijn volk dopen. Vladimir straalde van vreugde en bad: “Grote God, Schepper van hemel en aarde, zie neer op Uw nieuwe volk. Verleen allen om U, de ware God, te kennen, zoals U Uzelf liet kennen in alle Christenlanden. Bevestig hen in het Ware Geloof. Sta mij bij, Heer, in de strijd tegen de vijand, opdat ik, vertrouwend op U en Uw kracht, aan al zijn listen mag ontkomen.” Hij liet overal onthaalhuizen voor daklozen en armen, ziekenhuizen, weeshuizen, scholen en kerken bouwen, terwijl hijzelf intensief meewerkte aan de bouw van de Moeder Gods-kerk te Kiev. Hij omarmde het Christelijk Geloof en veranderde zijn levenswijze totaal: zijn wreedheid keerde om in mildheid, zijn losbandigheid in vroom en zuiverheid. Terecht wordt hij ‘Vader des Vaderlands’ en de ‘Apostelgelijke’ genoemd. Hij overleed in 1015. De wortels van de Kerk van Rusland liggen in de Kerk van Constantinopel en in oorsprong maakte ze deel uit van het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel. In 1054 verbraken de Russen, in navolging van Constantinopel, de band met Rome. In 1448 maakten de Russische bisschoppen zich los van het Patriarchaat Constantinopel. Sindsdien wordt de Russisch-orthodoxe Kerk als een zelfstandige kerk beschouwd. Vijf jaar later viel Constantinopel in handen van de Turken. Kort voor en na de verovering hadden grote delen van de Byzantijnse Kerk de eenheid met de Kerk van Rome verklaard, en onder metropoliet Isidorus van Kiev Pagina 5

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

werd deze unie, na in Kiev door de bevolking te zijn bekrachtigd, ook in Moskou verklaard. Enkele weken na terugkomst van de metropoliet in 1458 werd de unie verbroken en de metropoliet gevangengezet. Moskou bevond zich wederom los van Rome. In Rusland ontstond onder invloed van de val van Constantinopel en de afscheiding van de Latijnse Kerk, de theorie van 'het derde Rome'. Moskou zou het christelijke [orthodoxe] Oost-Romeinse keizerrijk [Constantinopel, het 'tweede Rome'] voortzetten. In 1589 nam de metropoliet van Moskou, met toestemming van de Oecumenische Patriarch van Constantinopel die zelf onder Ottomaanse overheersing te lijden had, de titel patriarch aan. Net zoals eertijds in Constantinopel, drong er zich ook in Rusland, na de erkenning van het Christelijk Geloof, een behoefte op om het leven met God inniger te beleven. De woestijn werd hier de uitgestrekte woestenij, waar de asceten de gezochte stilte en de gewenste eenzaamheid vonden. De grondlegger van het Russische monniksleven was Antonios van Kiev, die in het jaar 983 te Ljoebitsj [Zuid-Rusland] werd geboren. Reeds vroeg ontwaakte in hem de roeping om monnik te worden. Daarom trok hij naar de Athosberg, waar hij in een grot leefde, onder leiding van een oudere monnik. Omdat deze onder de indruk kwam van Antonios’ talenten, zond hij hem terug naar Rusland, met de opdracht daar het gestrenge monnikendom te vestigen. In het jaar 1013 vond hij, op de steile oever van de Dnjepr, een vaste kleisoort, die hem toeliet er een grot in te richten. Spoedig kwamen er leerlingen zich bij hem voegen, die leefden in aparte grotten. Omdat Antonios echter de eenzaamheid verkoos, vertrouwde hij het ‘Holenklooster’ toe aan Theodosios en trok hij zich terug in zijn geboortestreek. Het Holenklooster van Kiev geldt als de moeder van alle Russische kloosters, Antonios en Theodosios worden beschouwd als de ‘vaders van het Russische monastieke leven’.

▲ Icoon van Heilige Vladimir

▲ Holenklooster te Kiev

Sergios van Radonezh was een andere bekende asceet en groot licht voor de Russische Kerk. Bij zijn geboorte uit vrome ouders in 1313 te Rostov, kreeg hij de naam ‘Bartholomeos’. Zijn beide broers waren pientere leerlingen, terwijl hij problemen had bij het leren. Op een dag ontmoette de jongen een oude monnik, die hij uitnodigde om bij zijn ouders te overnachten en aan wie hij toevertrouwde dat hij graag zou kunnen lezen en schrijven. Vooraleer aan tafel te gaan, vroeg de monnik het gezin eerst in de iconenhoek te bidden, waar hij het openingsgeved zegde en Bartholomeos zegenend het psalmboek aanreikte. De jongen opende het boek en las, met luide stem en uitstekende klemtonen, alle psalmteksten. Die hem werden aangeduid. De monnik voorzegde Bartholomeos een grote toekomst als geestelijke leidsman en verdween toen uit hun gezichtsveld, waardoor het gezin begreep dat het een engel was geweest. Na de dood van zijn ouders werd hij monnik, waarbij hij de naam ‘Sergios’ ontving. Hij stichtte het klooster van de Heilige Drie-Eenheid in de bossen van Radonezh, waar hij met ruwe Pagina 6

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

boomstammen eigenhandig de kerk bouwde. Er verzamelden zich spoedig broeders rond hem. Als een rustige en liefdevolle dienaar van God, kende hij enkel arbeid en gebed en omwille van zijn zuiverheid van hart, ontving hij de genade van wonderwerken. Hij wekte zelfs doden tot leven. De Heilige Moeder Gods verscheen hem vele malen. Prinsen en bisschoppen zochten hem op om raad te vragen. Hij zegende prins Dimitri Donskoy en voorzegde hem zijn overwinning in de strijd voor de bevrijding van Rusland tegen de Tartaren. Hij schouwde in het hart van de bezoeker, hij kende de toekomstige gebeurtenissen. Zijn klooster was, ook tijdens zijn leven, vol met monniken en is, eeuw na eeuw, een van de belangrijkste centra gebleven van spiritueel leven en wonderen. Het theologische onderricht van Sergios van Radonezh over het wezen van de goddelijke Drie-Eenheid vond zijn expressie in het bekende icoon van Andreas Roubljev, die een monnik was in het klooster van de Drie-Eenheid, waarvoor hij de icoon had geschreven. De bekende, Russische theoloog Paul Florensky was zo onder de indruk van de icoon dat hij de volgende uitspraak deed: “De Triniteit van Roubljov bestaat, dus God bestaat!” Het Christelijk Geloof ontwikkelde zich op een vrome wijze in de dorpen en steden van Rusland, maar ook in de uitgestrekte, woeste vlakten. Doorheen de eeuwen bleef de geloofbeleving, ondanks de erg wisselende politieke en economische omstandigheden, bij het Russische volk vroom en intens. Talrijke heiligen zijn hiervan niet te weerleggen getuigen.

▲Icoon Hl. Sergios van Radonezh ▲Hl. Drie-Eenheid van Roubljev

▲Icoon Hl. Serafim van Sarov

Serafim van Sarov behoort tot de meest vereerde en geliefde heiligen van de ‘laatste tijden’. Geboren op 19 juli 1759 te Koersk, groeit hij met de naam ‘Prochoor’ op in de koopmansstand, die zich aan de traditionele gebruiken houdt en niet, zoals de adel, naar het Frankrijk van Lodewijk XV lonkt. Het gezin schenkt nog steeds geld aan de Kerk. En als Prochoor op 3 jarige leeftijd zijn vader verliest, neemt zijn moeder -weduwe uit medelijden zelfs nog twee weesmeisjes op in haar gezin, dat al twee zonen telt. Op 7 jarige leeftijd valt hij van een stelling rond de kerk, hij overleeft de val op wonderlijke wijze. Op 10 jarige leeftijd wordt hij ongeneeslijk ziek. De Moeder Gods verschijnt hem in een droom en verzekert hem dat zij hem weldra genezing zal schenken. Enkel dagen later dient een processie met een wonderwerkende icoon door een wolkbreuk halt te houden bij het huis, waar Prochoor ziek te bed ligt. Onmiddellijk treedt de genezing in. Een ‘dwaas omwille van Christus’ voorzegt de moeder van Prochoor dat ‘haar zoon een machtige voorspreker zal worden bij de Heilige Drie-Eenheid, een man van gebed voord de gehele wereld. Enkele jaren later trok Prochoor naar Kiev.Op raad van een kluizenaar Dositheos, ging hij naar het klooster de ‘Woestijn van Sarov’ en er onophoudelijk het Jezusgebed te bidden: “Ga er heen zonder vrees en blijf er. Daar zult gij uw ziel redden en daar zult gij ook uw aardse pelgrimstocht beëindigen… De Heilige Geest zal in u komen wonen en uw leven leiden naar de toppen Pagina 7

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

van heiligheid.” Opgetogen met deze raad, neemt hij als 19 jarige jongeman afscheid van zijn moeder en broer en bereikt op 20 november 1778 ’s avonds het klooster, waar hij zich meteen thuis voelt en door zijn voorbeeldig gedrag de genegenheid van alle monniken weet te winnen. Op 13 augustus 1786, neemt hij definitief afscheid van de wereld en legt de monnikseed af bij abt Pachomios, die hem de naam ‘Serafim’ geeft, d.i. ‘de vurige’. Hij brandt immers van liefde voor God en straalt dit uit tijdens zijn arbeid en zijn gebed. Bekend is zijn indrukwekkend onderhoud met Motovilov, die hen beiden omringt ziet door een intens stralend en warm licht, dat echter de sneeuw niet doet smelten. Vader Serafim die in die dagen in woudhut leefde, omschreef ‘het ongeschapen licht als de uitstorting van de Heilige Geest’. Tijdens dat gesprek onthult hij dat “het ware doel van elk Christelijk leven bestaat in het verwerven van Gods Heilige Geest”. In het midden van de 17e eeuw voerde de toenmalige patriarch van Moskou, Nikon, hervormingen door in de Russisch-orthodoxe ritus. Vele gelovigen betwistten de legitimiteit van deze hervormingen en onder leiding van aartspriester Avvakoem Petrov voerden ze fel oppositie tegen de hervormingspolitiek. De strijd werd beslecht in het voordeel van de hervormingsgezinde en het kwam in 1666-67 tot een schisma [raskol in het Russisch]. Over de oude riten werd een banvloek uitgesproken en de aanhangers van de oude Russische traditie en de middeleeuwse Russische liturgie werden tot raskolniki (schismatici) bestempeld en werden lange tijd vervolgd. Zij noemen zichzelf староверы; starovery - Oud-gelovigen. De banvloek werd pas in 1971 door het Patriarchaat van Moskou opgeheven. Ook nu nog nemen de oud-gelovigen of oud-ritualisten een aparte positie in. Ze vallen uiteen in priesterlijke en priesterloze oud-gelovigen. Theologisch en kerkelijk beschouwd maken alleen de priesterlijke oud-gelovigen deel uit van het oosters-orthodoxe christendom; momenteel zijn er twee oud-ritualistische kerken: de Russischorthodoxe oud-ritualistische Kerk [met aan het hoofd een metropoliet] en de Russisch-orthodoxe oudorthodoxe Kerk [met aan het hoofd een patriarch], die beide hun hoofdzetel in Moskou hebben. Eén van de belangrijkste verschillen tussen de oud-gelovigen en de huidige Russisch-orthodoxe ritus is de wijze waarop het kruisteken wordt gemaakt. De oud-gelovigen doen dat met twee vingers als teken van de dualiteit van Christus, God, en Christus, mens. De nieuwe Russisch-orthodoxe Kerk maakt het kruisteken met drie vingers als symbool van de heilige Drie-eenheid [Vader, Zoon en Heilige Geest], zoals na de 13e-14e eeuw ook in Constantinopel en Griekenland gebruikelijk was geworden. Tot 1917 had de Russisch-orthodoxe Kerk de status van staatskerk; pas in 1905 hadden andere geloofsgemeenschappen officieel erkenning gekregen van de Russische regering. Johannes van Kronstadt werd geboren als zoon van een koster op 19 oktober 1829 in het hoge noorden van Rusland. Net zoals Sergios van Radonezh, had hij aanvankelijk grote problemen op school, tot hij, na een gebedsverhoring, het onderwijssysteem begreep. Vanaf dat ogenblik was hij zo’n briljante leerling dat hij een beurs kreeg om te gaan studeren aan de theologische academie van St. Petersburg. Hij was bijzonder leergierig, maar besteedde toch een groot deel van zijn tijd aan persoonlijk gebed. Bij de dood van zijn vader nam hij daarenboven een job als secretaris aan om zijn moeder bij te staan in de zorg voor het gezin. Zijn droom om ooit missionaris te worden in China gaf hij op, toen hij de ellende zag in zijn eigen land, ook in de oorlogshaven Kronstadt, waar hij huwde met de dochter van de aartspriester van de kathedraal. Met zijn vrouw had hij afgesproken samen te leven als broer en zus. Op 12 november 1855 werd hij priester gewijd. Hij overdacht de Heilige Schrift, hield lange nachtwaken met het Jezusgebed en vierde dagelijks de Liturgie. Hij bezocht de zieken en de armen, had vooral oog voor de kinderen en de jongeren. Hij maakte geen onderscheid tussen mensen en oordeelde niemand, maar bad voortdurend voor hen en vertelde hen steeds over Christus. Met de hulp van enkele rijke bewonderaars kon hij een kerk, scholen, werkplaatsen en opvanghuizen bouwen. Pagina 8

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Zijn naam raakte bekend en na een tijd kwam de mensen hem opzoeken. Elke nacht stond hij om drie uur op en ging hij in alle vroegte naar de reeds volle kerk om er de Metten te bidden, waarna hij plechtig de Liturgie vierde. Indrukwekkend waren zijn preken, iedereen voelde zich aangesproken. Ontelbaar waren de wonderen die niet alleen in de kerk gebeurden: blinden werden ziende, lammen liepen, bezetenen werden van de boze geest bevrijd, gevallenen werden weer opgericht. ’s Middags kwam hij thuis en maakte hij tijd vrij voor de mensen, die hem kwamen opzoeken en die hij zelf bezocht in de scholen, werkplaatsen en opvanghuizen. Dit duurde tot diep in de nacht. Zo was elke dag doordrenkt van gezegende activiteit en voortdurend gebed. Vereerd door het Russische volk is hij gestorven op 20 december 1908. Naast zijn homilieën is vooral zijn geestelijk dagboek ‘Mijn leven in Christus’ stichtende lectuur voor elke Christen. Een van zijn citaten: “Sla geen acht op de negatieve eigenschappen van je medemens, maar ontdek het goede in hem. Een goudzoeker bekommert zich immers, bij het zoeken naar een goudkorrel, ook niet om de hoeveelheid modder en waardeloos materiaal. En zo verlangen wij ook dat God met ons zal handelen…” Tijdens de periode die duurde van 1917 tot het einde van de jaren tachtig stond de Kerk onder zeer grote beperkende maatregelen van de staat in de voormalige USSR. In principe staat het communisme [atheïstisch] vijandig tegenover het orthodoxe geloof [monotheïstisch]. Toch heeft de Russischorthodoxe Kerk zeventig jaar communisme weten te overleven.

▲Hl. Johannes van Kronstadt ▲Hl. Patriarch Tichon

▲De laatste tsaar Nicolaas II.

De periode begon met de Oktoberrevolutie van 1917, tijdens de communistische periode. Bij de revolutie werd niet alleen het wereldlijk bestuur omver geworpen, maar werd ook de ene staatsideologie vervangen door een andere. Het atheïstische communisme nam de plaats in van de Russischorthodoxe staatskerk en de meeste overige godsdiensten. Vanaf toen werden de Russisch-orthodoxe Kerk en overige kerken zwaar vervolgd door de bolsjewieken. Bisschoppen, priesters en gelovigen werden gevangengenomen en geëxecuteerd. Kloosters werden gesloten en ontelbare kerken werden onteigend en leeggeroofd voor staats- of privécollecties, vernield of ingericht als verenigingslokaal, bioscoop of pakhuis. De kerk behoorde toen tot de belangrijkste grootgrond- en onroerend goedbezitters van Rusland. Veel kerkschatten werden geconfisqueerd en in een aantal gevallen verkocht naar het buitenland. In 1922 poogden de bolsjewieken met het oprichten van een 'Hervormde Russische Kerk' die trouw was aan het marxisten-leninisten en radicaal theologisch hervormd was, de macht van de kerk te breken. In 1927 scheidde de Russisch-orthodoxe Kerk in het Buitenland zich af van Moskou nadat de geïntimideerde en gevangengenomen patriarch van Moskou had opgeroepen tot vreedzame medewerking met de Sovjetautoriteiten voor zover moreel mogelijk. Pas in 2007 werden de banden tussen de anticommunistische Russisch-orthodoxe Kerk in het Buitenland en het Patriarchaat van Moskou weer volledig hersteld. Pagina 9

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Direct na de communistische machtsgreep in oktober 1917 verklaarde de Russisch-orthodoxe Kerk dat deze revolutie het werk van de duivel was. Vanuit kerkelijk-ideologisch oogpunt was dit een logische conclusie; volgens de website van de Russisch-orthodoxe Kerk zag de Kerk veranderingen in de maatschappij als het werk van de duivel, aangezien het tsaristisch bestuurde Rusland Gods Wil was geweest met de uitvoerder van die Wil aan het hoofd [de tsaar]. Nadat het patriarchaat in 1917 opnieuw was ingesteld werd Tichon gekozen als patriarch. Tichon protesteerde heftig tegen de revolutie, riep de gelovigen op te lijden als dat nodig mocht zijn en excommuniceerde de bolsjewieken. Binnen de Russisch-orthodoxe Kerk ontstonden verschillende stromingen die ieder op haar eigen manier tegen het communisme aankeek. Patriarch Tichon droeg het officiële kerkstandpunt uit, dat openlijk ageerde tegen het communisme. De stroming van de obnovlentsy daarentegen was trouw aan de communistische machthebbers. De Levende Kerk, zoals deze stroming ook wordt genoemd, probeerde de kerk van binnenuit 'over te nemen' en er ontstond een strijd over de te volgen koers tussen haar en patriarch Tichon. Ook een aantal meer gematigde geestelijken binnen het kamp van Tichon zelf wilde dat de patriarch zijn ambt neer zou leggen. Nadat hij door zijn tegenstand tegen het beleid van het communistische bewind tijdens de Grote Hongersnood van 1921 gevangen had gezeten, verklaart Tichon geen vijand meer te zijn van de communistische machthebbers; hij stelt nu alles in het werk om de Orthodoxe Kerk te redden. In een verklaring, die na zijn dood in 1925 werd gepubliceerd, stelde hij nog wel, dat in geloofskwesties geen compromis toelaatbaar is, maar dat de gelovigen op politiek gebied trouw moeten zijn aan de Sovjetregering. Samenzwering en heulen met de vijanden van het Sovjetregime is onaanvaardbaar volgens Tichon.

▲Vernietiging van Christus de Verlosser kathedraal in 1936. ▲Nieuw Kathedraal Christus de Verlosser, Moskou Tichons plaatsvervanger [locum tenens, tot er een nieuwe patriarch zou zijn gekozen] metropoliet Peter Kroetitskij was een man van de oude stempel; hij was openlijk tegen de communistische machthebbers. Al snel werd hij naar Siberië verbannen. Zijn opvolger metropoliet Sergej Stragorodskij was een meer gematigd man. Hij was solidair met het regime, omdat hij ervan overtuigd was, dat een strikte scheiding van kerk en staat het voortbestaan van beide zou waarborgen. De stroming binnen de Orthodoxe Kerk waartoe Sergej behoorde, haalde zijn inspiratie uit een bepaalde Bijbelpassage. In Paulus’ brief aan de Romeinen staat: Iedereen moet zich aan de overheid onderwerpen. Want overheidsgezag is iets dat alleen bestaat bij de gratie van God. Ook het bestaande gezag is door God ingesteld. Wie zich dus verzet tegen het gezag, verzet zich tegen een instelling van God. Bovendien zegt Jezus zelf: Geef […] de keizer wat de keizer, en God wat God toekomt. Sergej begreep dat het stoffelijk welzijn van het volk op het terrein van de regering lag, en dat hij zich vooral moest bekommeren om het geestelijk welzijn. In 1927 tekende hij een verklaring, waarin hij stelt dat de Russisch-orthodoxe Kerk loyaal zal zijn aan het communistische bewind. Ondanks de loyaliteitsverklaring van Metropoliet Sergej zette de communistische regering in alle hevigheid de strijd Pagina 10

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

tegen de kerk voort. In de eerste dertig jaar van het bestaan van de Sovjet-Unie kunnen drie vervolgingspieken worden onderscheiden, namelijk tijdens de Hongersnood begin jaren ’20, de collectivisatie begin jaren ‘30 en gedurende de Grote Zuiveringen. We zien dus dat na aanvankelijke tegenstand de Russisch-orthodoxe Kerk, althans in Moskou, zich uiteindelijk neerlegde bij de nieuwe situatie. Desondanks werd de kerk door de machthebbers hevig vervolgd. De Rooms-katholieke Kerk en Evangelisch-Lutherse Kerk werden zelfs praktisch in SovjetRusland uitgeroeid, op enige huiskerken na. Na droogte en misoogst ontstond er in 1921 een grote hongersnood in Rusland, waarbij ruim vijf miljoen doden vielen. Tichon bood de communistische regering de hulp aan van de Orthodoxe Kerk, maar dit aanbod werd door de regering afgeslagen. Omdat Tichon om zich heen de gevolgen zag van de hongersnood, stelt hij op eigen houtje ongewijd kerkelijk goed ter beschikking, om te verkopen tegen voedsel, zodat dat onder de mensen verdeeld kon worden. Een dag later verscheen in de Peterburgskaya Pravda een artikel, waarin werd gesteld dat dit gebaar van de kerk onvoldoende was, en dat ze meer van haar rijkdom zou moeten uitdelen. De communistische regering decreteerde daarop, dat de kerk ook alle gewijde goederen die niet direct noodzakelijk waren moest overhandigen, zodat ook deze goederen verkocht zouden kunnen worden. Tichon reageerde hierop met een weigering: het confisqueren van gewijd kerkelijk goed was heiligschennis; hij wilde hieraan niet meewerken. De regering zette hem daarop gevangen. Een vervolging van geestelijken kwam hiermee op gang; in Moskou en Sint-Petersburg zelf zijn rond die tijd ruim 250 priesters geëxecuteerd. Volgens het Centraal Comité van de Communistische Partij zijn in 1922 in totaal 20 bisschoppen en 1.414 priesters "terechtgesteld" [vermoord na showprocessen]. De kerk zelf noemt ruim 8100 slachtoffers binnen haar rangen. Nadat patriarch Sergej Stragorodskij zijn verklaring van loyaliteit aan het Sovjetregime ondertekend had, kwam de kerk in iets rustiger vaarwater. Ze werd nog steeds door de regering tegengewerkt, maar de vervolgingen werden minder. De rust bleek geen blijvende toestand; rond 1929 werd onder Stalin en, aanvankelijk ook, Trotski de wetgeving op de religieuze verenigingen (zoals parochies voortaan werden genoemd) van kracht. In de jaren 1937 – 1938 barstten de kerkvervolgingen weer in alle hevigheid los: het waren de jaren van de Grote Zuiveringen onder Stalin.

▲De goelag Archipel

Alexandr Solzhenitsyn [1918-2008];schrijver Goelag Archipel ▲

Tijdens de Grote Zuiveringen werden priesters en bisschoppen beschuldigd van de meest uiteenlopende [en vaak ook dwaze] misdaden, waarvoor ze geëxecuteerd werden. Zo zou een bisschop uit Moskou 200.000 roebels hebben gecollecteerd onder de gelovigen, om dat geld vervolgens ter beschikking te stellen aan de Gestapo. Ook beschuldigingen van spionage en trotskistische samenzweringen kwamen veelvuldig voor.

Pagina 11

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

De gevolgen van de Grote Zuiveringen waren voor de kerk enorm. Eind 1938 zaten er ongeveer 7000 priesters in de gevangenis en waren in Moskou nog slechts 25 kerken open. De kerkgebouwen waren door de overheid geconfisqueerd; als de gelovigengemeenschap gebruik wilde maken van het gebouw, moesten zij huur betalen. Voor het kleinste kerkgebouw was de huur in 1938 fl. 30.000 per jaar [guldenniveau van 1949]. De verschuldigde bedragen waren na 1 januari 1938 namelijk met 1200% verhoogd. Dat Stalin vooral een hekel had aan de geestelijkheid en haar wilde vernietigen, maar persoonlijk niet zo’n probleem had met de gewone gelovigen, bleek uit het feit, dat er, hoewel de bisschoppen en priesters te vuur en te zwaard bestreden werden, geen schoolboeken gedrukt mochten worden die het christendom belachelijk maakten. Onder de meerderheid van de Sovjetburgers leefde grote sympathie voor het christendom en het regime wilde geen opstanden aanwakkeren. Bovendien konden de arbeiders in 1938 vrij nemen tijdens de grote Kerkelijke feestdagen van Pasen en Kerstmis, maar werden daardoor wel als christenen en dus als ongeschikt voor hoge functies geregistreerd. Op zondagen moest vrijwel altijd worden doorgewerkt in de Sovjet-Unie, er bestonden rustmomenten per arbeider en per fabrieksshift.

▲Goelag kamp In de eerste vijf jaar na de revolutie werden 28 bisschoppen en 1200 priesters geëxecuteerd. In 1922 werden er 8.000 priesters en kloosterlingen vermoord. Tussen 1917 en 1930 werden er 8.287 geestelijken en monniken omgebracht. Tussen 1917 en 1935 werden er 130.000 orthodoxe priesters gearresteerd. Hiervan werden er 95.000 ter dood gebracht. Tussen 1918 en het einde van de jaren 1930 werden 42.000 geestelijken gedood. In 1932 werden ca. 10.000 kloosterlingen die hun geloof in Christus en hun roeping niet wilden verloochenen gearresteerd. Tijdens de Grote Zuivering van 19371938 werden er 168.300 geestelijken gearresteerd. Meer dan 100.000 hiervan werden geëxecuteerd. In 1937 werden 136.900 orthodoxe geestelijken gearresteerd, 85.300 van hen werden doodgeschoten. In 1938 werden er 28.300 gearresteerd en 21.500 doodgeschoten, in 1939 1.500 gearresteerd, 900 doodgeschoten, in 1940 5.100 gearresteerd, 1.100 van hen geëxecuteerd. Na de zuiveringen onder de geestelijkheid waren er in 1937 nog slechts 20 bisschoppen in vrijheid, in 1939 in waren dat er nog maar 12, tegen 163 in 1930. Aan de vooravond van de Grote Vaderlandse Oorlog in 1940-1941 waren nog maar vier bisschoppen op hun post. De overigen waren veroordeeld, vermoord of ondergedoken. De kerk in Rusland verkeerde in een toestand van volkomen desorganisatie. De grote meerderheid van alle kerken was gesloten, vernietigd of voor andere gebruiksdoeleinden bestemd. Een ommekeer in de relatie tussen de Russisch-orthodoxe Kerk en de communistische machthebbers kwam bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog (of zoals de Russen zeggen: de Grote Vaderlandse Oorlog). Als in 1941 Duitsland Rusland binnenvalt, schaart de Orthodoxe Kerk zich twijfelend en verdeeld achter de communistische regering in Moskou. De gelovigen werden opgeroepen om de grenzen te beschermen, in alle toegestane kerken moest God worden gebeden het Rode Leger de overwinning te schenken. In de Oekraïne, Wit-Rusland en andere landsdelen ontvingen de Russisch-orthodoxe ondergrondse geestelijken en grote delen van de bevolking de Wehrmacht en Hongaarse troepen als bevrijders van Communistisch atheïsme en vervolging. De Duitsers openden Pagina 12

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

overal waar mogelijk de kerken en kloosters weer, soms ook met hulp van geestelijken van de Russisch-orthodoxe Kerk in het Buitenland. De As-mogendheden buitten gewillig de sympathie van de Russische boerenbevolking en de geestelijkheid uit voor Duitse propaganda. Tot het einde van de oorlog in mei 1945 zou een deel van de Russisch-orthodoxe geestelijkheid de strijd van het Comité voor de Bevrijding van de Volken van Rusland en oud-Sovjetgeneraal en anti-stalinist Andrej Vlasov steunen, terwijl andere Russisch-orthodoxen hun hoop toch vestigden op Stalin, zeker na 1943 en de toenemende berekenende religieuze tolerantiepolitiek vanuit het Kremlin. De regering van Stalin begreep hierdoor dat het zwaartepunt nu moest liggen bij een verenigd Russisch volk, gelovigen en atheïsten, om het nazi-leger te bestrijden. De communistische leiders schiepen dan ook zoveel mogelijk een sfeer van welwillendheid, ook om zoveel mogelijk profijt te trekken van de religie. Stalin hield op 21 november 1941 een toespraak, waarin hij zelfs sprak dat de almachtige God voor president Roosevelt belangrijk was en dat Roosevelt hieruit steun zou mogen putten. Vanaf maart 1941 had Roosevelt de Sovjet-Unie met Lend Lease Agreement leveringen gesteund voor een confrontatie met nazi-Duitsland.

▲De primaten van de Lokale Orthodoxe kerken verenigd in de kathedraal van Christus de Verlosser te Moskou.

Tijdens het paasfeest van 1942 was het, ondanks de avondklok, opeens weer toegestaan ’s avonds kerkdiensten te houden. Deze sfeer van welwillendheid werd ook tegen het einde van de oorlog nog volgehouden, toen in januari 1945 Aleksej van Petersburg door een gecontroleerd kerkconcilie (met toestemming van de communistische regering) werd gekozen tot de nieuwe patriarch. Deze Aleksej had in 1943 zelfs een medaille gekregen voor zijn daden tijdens het beleg van Leningrad. De verhouding tussen de staat en de Kerk werd hiermee wat beter, hoewel de concessies die Stalin deed vooral werden ingegeven door de wil Duitsland te verslaan, en niet zozeer uit welwillend oogpunt. In West-Europa waren sommigen van mening dat de tijd van onderdrukking in de Sovjet-Unie voorbij was. Het werd weer mogelijk contact te onderhouden met de kerkleiding in Moskou. Delegaties reisden heen en weer. Nikita Chroetsjov laat driekwart van alle kloosters en parochies sluiten. En onder Leonid Pagina 13

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Brezjnev duurden de vervolgingen voort. Een grote stroom van antireligieuze literatuur komt op gang sinds 1981. Kerken en kloosters werden gerestaureerd uit cultureel oogpunt, vergezeld van atheïstische kunstkritieken, om vooral een al of niet reële heropleving door het millennium te bestrijden. Pas in de jaren 1980 kwam er enige verandering in de strenge beperkingen op de erediensten. In 19881990 mochten enkele nieuwe kerken en kloosters gebouwd worden en werd op de scholen godsdienstonderricht mogelijk. Het millennium, herdenking van het duizendjarig bestaan van de Russisch-orthodoxe Kerk, werd in 1988 groots gevierd. Michail Gorbatsjov zorgde er in 1990 door de invoering van de "wet op de gewetensvrijheid" voor dat er complete godsdienstvrijheid kwam in het hele land. In 1991 werd godsdienstvrijheid geproclameerd onder Boris Jeltsin, die ook actief hulp bood aan de Kerk en hij vaardigde in 1992 een decreet uit wat eiste dat alle kerkelijke bezittingen werden overgedragen aan de rechtmatige kerkelijke autoriteiten. De Russisch-orthodoxe Kerk groeide vanaf 1991, mede door sociale hulp aan de zeer snel verarmende Russische burgerbevolking tijdens economische crises. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie maakte de Russisch-orthodoxe Kerk een renaissance door.

Bezienswaardigheden: Gedurende deze pelgrimage gaan we natuurlijk de belangrijkste en mooiste kloosters, kerken en kathedralen bezoeken. Daarnaast gaan we ook musea [o.a. Tretjakov-galerie met de beroemde iconenafdeling, Poesjkin] en andere wereldlijke bezienswaardigheden [GOeM] bezoeken. Hieronder een aantal impressies van kloosters en kerken die we gaan bezoeken. Bezienswaardigheden in Moskou, onder andere:

▲Hl. Basilios kathedraal en Rode plein

▲Kathedralenplein in Kremlin

▲Kathedraal van de Ontslaping Moeder Gods

▲Christus de Verlosser kathedraal

Pagina 14

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

▲Ontslaping Moeder Gods kathedraal

▲Het rodeplein, GOeM

▲Novodevichy of Maagdenklooster

▲Hemelsvaartskerk

Bezienswaardigheden van de Gouden Ring, onder andere:

▲Ontslapingskathedraal, Vladimir

▲Suzdal Pagina 15

▲Hl. Serafim van Sarov klooster, Sarov

▲Ivanovo © Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

◄ Kostroma

▲Voorspraakkerk te Nerl

▲Yaroslavl

▲Rostov Veliki

▲Pereslavl Zalessky

▲Sergiev Posad Pagina 16

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

Het [voorlopig] reisprogramma: Reisprogramma Pelgrimage 2017: de Gouden Ring van Rusland: Day Day: nr.:

Date: Transport:

Bestemmingen:

1

4-sep > Flight: Amsterdam > Moskou > Bus

+ Vlucht naar Moskou + Aankomst in Moskou om16.00u [lokaal] + Met de bus naar hotel + Inchecken hotel + Rondrit door de stad: 'Moscow by night' met de bus + Gezamenlijk diner in de stad + Na ontbijt in het hotel; Tour de Moskou, bezoek aan: > De Rodeplein > Basileos kathedraal > Kazan kathedraal + Lunchen bij GOeM + In de middag bezoek: > Kremlin complex en Patriarchaal Paleis + Metro excursie + Diner in de stad + Na ontbijt in het hotel: bezoek aan Tretjakovgalerie [de iconenafdeling!] + Daarna bezoek aan klooster Novodevichy [de Nieuwe Maagdenklooster] + Lunch bij Danilovsky markt + In de middag bezoek aan Donskoyklooster + Vigilie bijwonen in de Christus de Verlosser Kathedraal + Diner in de stad + Na vroeg ontbijt in het hotel, vertrek uit Moskou via Vladimir naar Diveevo /Sarov + Lunch in Vladimir + Daarna vertrek naar Sarov + Aankomst bij Serafimo-Diveevsky klooster + diner in Sarov + Sarov in het klooster: bijwonen van de ochtenddienst en de Heilige Liturgie + In de middag, na de lunch: naar de bron van Hl. Serafim.

2

3

4

5

maandag

dinsdag

woensdag

5-sep

6-sep

donderdag 7-sep

vrijdag

Pagina 17

8-sep

> Bus

> Bus

> Bus

> Bus

versie 0.6 Acommodation:

Overnachting in Moskou 1e nacht

Overnachting in Moskou 2e nacht

Overnachting in Moskou 3e nacht

Overnachting Sarov 1e nacht

in

Overnachting Sarov 2e nacht

in

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

6

7

8

zaterdag

zondag

maandag

Pagina 18

9-sep

10sep

11sep

+ Na ontbijt, vertrek via Moerom naar Suzdal + Aankomst in Suzdal: lunchen bij Torgovaya Ploshchad markt > wandelen door Torgovaya Ploshchad markt + in de middag: > bezoek aan het Kremlin van Suzdal > bezoek Verlosser klooster van Hl. Euthymius > bezoek Intercessie klooster en evt. bijwonen van de Vigilie + Diner in Suzdal + Na ontbijt in het hotel: vertrek naar Bogolyubovo + In Bogolyubovo, bezoek: > Kathedraal van de Ontslaping Moeder Gods > Kerk van de Geboorte Moeder Gods > Kerk van de Intercessie bij de Nerl + Lunchen in Bogolyubovo + Na de lunch, vertrek naar Vladimir + In Vladimir; bezoek aan: > Kathedraal van de Ontslaping Moeder Gods > Kathedraal van Hl. Dimitri + Terug naar Suzdal + Diner in Suzdal + In de ochtend: vertrek via Kostroma naar Jaroslavl + In Kostroma: stadstour Kostroma, inclusief bezoek Ipatjev klooster + lunchen in Kostroma + na de lunch: vertrek naar Jaroslavl + Aankomst in Jaroslavl: korte stadsrondrit Jaroslavl bezoek aan Ilja kerk en Kremlin + diner in de stad

Overnachting Suzdal 1e nacht

in

Overnachting Suzdal 2e nacht

in

Overnachting Jaroslavl 1e nacht

in

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

9

10

11

dinsdag

woensdag

12sep

13sep

donderdag 14sep

Pagina 19

> Bus

> Bus

> Bus

+ Vroeg in de ochtend: de Goddelijke Liturgie bijwonen in Ephiphanie en Hl. Anastasia klooster + Daarna brunchen in Susaninskaya Ploshchad markt + Na de lunch wandeling door Susaninskaya Ploshchad markt + Daarna bezoek Hl. Ipaty klooster: > Kathedraal van de Hl. Drieeenheid > Museum van de Houten architectuur + Daarna terug naar hotel om onze bagage op te halen en vertrek naar Yaroslavl + Aankomst in Yaroslavl, inchecken hotel + diner in de stad + Na ontbijt in het hotel: vertrek naar Rostov via Uglitsj + In Uglich, bezoek: > Kremlin > Kerk van Hl. Dmitry op het bloed > Hl. Transfiguratie kathedraal + lunch in Uglitsj + Na de lunch: vertrek Rostov-Veliky [1,5uur rijden] + Aankomst in Rostov-Veliky: inchecken hotel + Diner in de stad

Overnachting Yaroslavl 2e nacht

in

Overnachting Rostov-Veliky 1e nacht

in

+ Na ontbijt in de ochtend bezoek aan Rostov-Veliky Kremlin: > Kathedraal van de Ontslaping Moeder Gods > Kerk van de Moeder Gods Hodigitria > De kathedraal van Onze Verlosser over de Galerijen + Lunch in de stad + Na de lunch vertrek naar Pereslavl Zalesky + In Pereslavl-Zalessky, bezoek: > Kremlin > Hl. Transfiguratie kathedraal > Kerk van Peter de Metropoliet + Daarna vertrek naar Sergiev Posad [1 uur rijden] + Aankomst in Sergiev Posad: Overnachting in inchecken hotel Sergiev Posad + Diner in de stad 1e nacht

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

12

13

vrijdag

zaterdag

15sep

16sep

> Bus

> Bus

+ Na ontbijt in de ochtend: bezoek aan klooster Sergiev Posad > Kathedraal van de Hl. Drieeenheid > Kathedraal van de Ontslaping Moeder Gods > Kapel op de bron > Refter van de Kerk van Hl. Sergius + Lunchen in de stad + In de middag: vertrek naar Moskou [1 uur rijden] + Diner in de stad + Vrije avond + Na ontbijt in het hotel: vrije ochtend + Om 14.00h [lokale tijd]: vertrek met de bus naar de Luchthaven Domodedovo + Vertrek vlucht naar Amsterdam + Aankomst op Schiphol Amsterdam + Afscheid nemen en terug naar huis

Overnachting in Moskou 4e nacht

n.v.t.

Zoals u het kunt zien, gaan we niet alleen de kerken en kloosters in Moskou en van de Gouden Ring gaan bezoeken, maar ook verblijven we aan het klooster van de Hl. Serafim van Sarov in Sarov en brengen we een bezoek aan Tretjakovgallerie, Pushkinmuseum en Kremlin. Deze pelgrimage is een rustige, niet gehaaste reis, waar je de tijd kunt nemen om de geestelijke belevenissen tot jezelf te nemen.

◄ Vader Serafim Standhardt gaat deze pelgrimage begeleiden.

Tot slot; Met deze nieuwsbrief ontvangt u de volgende documenten: a. Welkom brief van de organisator b. Affiche van deze pelgrimage c. Brochure van de Heilige Silouan de Athoniet Pelgrimages d. Inschrijvingsformulier, waarmee u uw adresgegevens aan de organisator bekend maakt e. Deze nieuwsbrief nr. I Bij de volgende Nieuwsbrief nr. II [in januari 2017 verschijnen] zult u verdere informatie ter voorbereiding van deze pelgrimage van de organisator ontvangen [bv. wat mee te nemen; visum aanvraag, info over Moskou en bezienswaardigheden, etc.] Voor de bovengenoemde informatie wordt u verzocht om het ‘inschrijvingsformulier’ in te vullen. Indien u nog vragen hebt, kunt u mij z.s.m. via telefoon of per e-mail contact opnemen. Pagina 20

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

U kunt de foto’s van onze voorgaande pelgrimages [ter http://www.flickr.com/photos/sainthadrian/collections/ [klikken om het te openen]

illustratie]

zien

Op de Feestdag van de Ontslaping van de Moeder Gods;

Amersfoort, 15 augustus 2016 Met hartelijke groeten;

Hadrian H. DARMAJUWANA – LIEM

Organisator Pelgrimage 2017 naar Rusland Adres: Kiekberg 1.

NL-3825 CG Amersfoort. Nederland. Telefoon: +31-[0]33-2110030 [thuis, na 20hr.] Mobiel: +31-[0]6-10902725

▲ Lavra of Holy Trinity, Sergiev Posad.

Quest of the Holy Soul of Russia A pilgrimage to Moskow & the Golden Ring 4 - 16 September 2017

Pagina 21

© Nieuwsbrief I Pelgrimage Rusland Gouden Ring 2017

op: