No Slide Title - Mijnvakbond.nl is verhuisd

Een grijze ramp of een uitdaging? Ouderenzorg nu en in de toekomst Prof. Dr. D. Post Em. Hoogleraar Sociale Geneeskunde Universiteit van Groningen

Ouderen niet allemaal hetzelfde Vijf ouderensegmenten • Vitalen: brede interesse, veel op reis, gezond • Toekomstgerichte vitalen: kijken al naar mogelijke aanpassingen • Eenzame redzamen: negatieve instelling, cognitieve beperkingen, behoefte aan hulp, beperkte interesse • Cognitief beperkte eenzamen: veel aanpassingen en zorg nodig, vooral huishoudelijke hulp • Hulpbehoevenden: uitgebreid hulp nodig om thuis te blijven

Levensfasen Ouderen zijn niet oud meer • Vroeger drie fasen, jeugd, gezin/werkfase en ouderdomsfase Nu: • Tot 25 jaar jeugdfase • 25-55 jaar volwassenheid • 55-75 jaar fase van de kroon op het leven,autonome zelfbepaling • Boven 75 jaar ouderdomsfase

Derde levensfase= tweede adolescentie Identiteitscrisis na stoppen met werken Zoeken naar een nieuwe invulling Manifesteren van nieuwe sociale

productiviteit, dienstbare opstelling naar de samenleving Heroriëntatie op de samenleving Nieuwe carrière: flexibel ingevuld,parttime

Veranderingen in de leefsituatie en levensloop • In 2005 werkte 52% van de mannen en 27% van de vrouwen van 55-64 jaar.

In 1992 was dit nog slechts 40% en 11%

• Ouderen vervullen een belangrijke rol in het vrijwilligerswerk en bij de mantelzorg;

• Veel ouderen stoppen na hun 75ste levensjaar met

vrijwilligerswerk en recreatieve activiteiten, ook daalt hun aanbod van informele zorg.

Op naar de verzilverde samenleving Prof Dr. Dick Sipsma in zijn essay: “Van oude mensen, de dingen die komen gaan” hierover:

• Zolang men er van uit gaat dat ouderen chagrijnige,

egocentrische en krakkemikkige wezens zijn, blijft een samenleving met een groot aantal grijsaards een doem. Zodra je positief naar hen probeert te kijken, rijst het beeld op van een gezegende samenleving die in elk geval beter en evenwichtiger is dan de onheilsprofeten ons nu schetsen.

• Grondige bezinning nodig over alle aspecten van een

maatschappij met een omgekeerde bevolkingspiramide.

Consequenties van de vier faseindeling • Ouderenbeleid pas voor 75-plussers • Senioren tot 75 jaar inzetten in vooral de zorg

• • •

en dienstverlening op basis van vrijwilligheid Ouderenzorg runnen met derde levensfase mensen Ervaring gebruiken AOW alleen voor de 10% oudsten in de samenleving?

SCP rapportage ouderen 2006

Vrijwilligerswerk en mantelzorg • 45% van de 50-69 jarigen doet vrijwilligerswerk (Bijna

40% geeft informele zorg,

• Een kwart geeft hulp aan kleinkinderen • Een derde heeft in een periode van twee jaar tijd deelgenomen aan collectieve acties.

• Mannen houden zich vaker bezig met vrijwilligerswerk en politieke activiteiten

• Vrouwen zijn vaker actief met informele zorg en de zorg voor kleinkinderen

• De maatschappelijke inzet is het grootst onder hoog opgeleide en jongere ouderen.

Wat willen ouderen Onderzoek Hendrik Jan Bijsterveld in Friesland  Goed wonen als eerste wens Zolang mogelijk in eigen huis In eigen omgeving blijven Hulp voor in en om het huis Maaltijdenvoorziening Veiligheid: alarmering Thuiszorg ook bij verregaande hulpbehoevendheid

Behoefte onderzoek in Brabant  Winkels in de buurt, vooral supermarkt en drogist  Brievenbus, huisarts en apotheek in de buurt  Park of bos in de buurt  Bibliotheek en wijkcentrum erg belangrijk Het meest belangrijk vonden de ouderen een correcte bejegening in de zorg en een goede beschikbaarheid

Nieuw beleid Vraagsturing is leidend principe Kleinschaligheid Wijksteunpunten Extramuralisering verzorging/verpleging In eigen omgeving blijven Wonen en zorg scheiden Probleem is de invulling van de menskracht

Ouderen een grijze ramp? REA-advies: vergrijzing positief benaderen Vergrijzing is een succesverhaal van

emancipatie, innovatie en keuzevrijheid Zorgkosten stijgen niet door vergrijzing alleen Baten van de vergrijzing wegen tegen de kosten op: vermogende ouderen met veel consumptie Vergrijzing wordt een probleem als de angst blijft regeren De maatschappij kan zich ruim van te voren op de gevolgen van de vergrijzing voorbereiden

Vergrijzing geen ramp • Zorgkosten stijgen niet door vergrijzing alleen • Nederland is een van de meest vermogende

• • •

landen Baten van de vergrijzing wegen tegen de kosten op: grotere consumptie Vergrijzing wordt een probleem als de angst blijft regeren Maatschappij kan zich ruim van te voren op de gevolgen van de vergrijzing voorbereiden

Dementie als volksgezondheidsprobleem Toename van 170.00 tot 400.000 in 2050 Totale kosten € 18 miljard Nieuwe aanpak nodig: -

tijdige diagnostiek in geheugenpoli belevingsgerichte zorg cholinesteraseremmers: memantine preventie: vasculaire risicofactoren bij gedragsstoornissen: omgangsadviezen dementia care mapping ondersteunignsprogramma’s

Problemen in de toekomst • Kostenontwikkeling • vrijwilligers en mantelzorg • kleinschalig wonen=extramuralisatie: eenzaamheid

Eenzaamheid • Bijna een derde van de bewoners van

verpleeg- en verzorgingshuzien voelt zich eenzaam • Eén op de tien mensen komt nooit buiten • Drie-kwart van de verpleeghuisbewoners is afhankelijk van anderen voor persoonlijke verzorging en het naar buiten gaan

Gezond ouder worden • • • • •

Voeding Bewegen Denkproces op gang houden Krant lezen Geheugentraining

Preventie bevorderen • Verbetering leefstijl: Bewegen Voeding alcohol beperking geheugentraining roken

• Participatie aan samenleving • Overgewicht aanpakken

Bewegen • • • • •

Hartproblemen Botproblemen diabetes spierontwikkeling slaapproblemen

Voeding • Voldoende vocht • uitgebalanceerde voeding: meer groente dan aardappels • vitamines • melk- en zuivelproducten

Geheugen • Verminderde geheugenfunctie hoort bij de ouderdom • Dementie tegengaan door geheugen te trainen: • actief in denken blijven • puzzelen • maatschappelijk geïnteresseerd blijven

Een uitdaging • Meer gebruik maken van ouderen en hen niet afschrijven • Kosten van vergrijzing nu al proberen op te vangen • Fondsvorming • Menskracht in zorg met ouderen opvangen: ouderen moeten zich bekommeren om ouderen • Ouderen stimuleren om gezond ouder te worden

Levensfase bewust vakbondsbeleid volgens J. Dijkema • VAKBONDSBELEID, niet: personeelsbeleid. Senioren zijn geen ‘personeel’.

• Oók voor senioren is het hebben van ‘werk’ (betaald of onbetaald) naast het (pensioeninkomen) belangrijk. Vrijheid beleef je pas in gebondenheid

• Minister Donner heeft de afgelopen zomer de opening geboden

om tussen je 65e en 70e levensjaar ‘op aanvraag’ met pensioen te kunnen gaan. Zijn voorstel ligt nu bij de SER.

• Ontwikkelen van een adequaat levensfase bewust vakbondsbeleid

Wat doen we in Wezep? • Extramuraliseren • Kleinschalig wonen • Scheiden wonen/zorg • Levensloopbestendig: in Wezep blijven • Nieuwbouw op drie locaties • Verpleegbedden in de drie locaties • Samenwerking Verpleging/Verzorging/Thuiszorg

Perspectief