Overzicht van symptomatische behandelmogelijkheden van
Short Description
Download Overzicht van symptomatische behandelmogelijkheden van...
Description
Overzicht van symptomatische behandelmogelijkheden van symptomen bij SCA Inleiding. Bij de behandeling van mensen met SCA neemt revalidatie een centrale plaats in. Klachten van dubbelzien kunnen vaak verbeterd worden met een prismabril of een oogspiercorrectie, zie hiervoor het artikel van Dr. Pott in de Adca-krant van 2006-... Wat betreft het gebruik van medicijnen bij SCA is het eerst van belang om te weten dat er voor de ataxie zelf, het verlies van coördinatie en het verminderde evenwicht, geen bewezen effectieve medicijnen zijn. In het verleden is vaak geprobeerd om de ataxie of het niveau van functioneren met medicijnen te verbeteren en van een aantal medicijnen, waaronder choline, 5-hydroxytryptofaan, buspiron, trimetoprim, physostigmine en amantadine, is wel eens verbetering beschreven. In goed gecontroleerde, vergelijkende onderzoeken is echter van geen van geen enkel medicijn een duidelijk bewijs van hun werkzaamheid geleverd. In feite geldt dat echter ook voor fysiotherapie en logopedie, behandelingen die algemeen wel als nuttig worden beoordeeld. Medicijnen kunnen met min of meer succes worden gebruikt bij de volgende symptomen bij SCA. - benauwdheid: dit is gelukkig een weinig voorkomend SCA probleem. Niet zelden hangt het samen met (stil) verslikken en luchtwegontstekingen. Een (gevoel) van nachtelijke benauwdheid kan ook te maken hebben met bepaalde medicijnen of met een droge mond. Zelden is er daadwerkelijk een onvoldoende ademhaling; daarvoor is een specialistische beoordeling aangewezen. Bij chronische benauwdheid kan gebruik van zuurstoftoediening via een zuurstofconcentrerende machine of via een zuurstofcilinder geïndiceerd zijn. - depressiviteit: hierbij is het van belang om onderscheid te maken tussen een depressieve reactie of verdriet en een echte depressie. Een depressieve reactie is een onvermijdelijk onderdeel van het acceptatieproces, zie boven en is dat is gewoonlijk geen reden voor medicamenteuze behandeling. Als er sprake is van een echte depressie is behandeling met een antidepressivum, zoals een tricyclisch antidepressivum (TCA) of een SSRI medicijn zinvol. Behandeling met een antidepressivum duurt in principe tenminste 4 maanden. - dystonie: de middelen die hiervoor soms enige verbetering geven zijn amantadine (Symmetrel) 100-300 mg /dag en biperideen (Akineton) 1-4 mg/ dag of trihexyphenyl (Artane) 2-6 mg/dag. Akineton en Artane geven vaak bijwerkingen van een droge mond, trage darm en blaasfunctie en impotentie en soms ook van afwezigheid - impotentie: bij SCA kunnen door een stoornis in het autonome zenuwstelsel erectiele impotentieklachten ontstaan. Als behandeling hiervoor kan sildafenil (Viagra) worden geprobeerd. Het middel wordt niet vergoed. Andere behandelingen zoals met behulp van een injectie kunnen het best worden begeleid door een specialist urologie. - incontinentie: bij incontinentie moet eerst verder diagnostisch gekeken worden om de oorzaak vast te stellen. Bij incontinentie door versterkte aandrang hebben bekkenbodemspieroefeningen vaak zin. Als deze oefeningen onvoldoende helpen, kan voor een sterk werkende blaasspier een blaasverslappend middel gebruikt worden, zoals tolterodine (Detrusitol) 2 mg twee maal per dag, oxybutinine (Dridase) 2,5 mg 1-3 maal per dag, solifenacine (Vesicare) 5 mg 1 maal per dag, fesoterodine (Toviaz) 4 mg 1 maal per dag, of darifenacine (Emselex) 7,5 mg 1 maal per dag. Bij blaasretentie moet er bij mannen eerst gekeken worden naar prostaatvergroting. Als dat het geval is, kan behandeling met een middel zoals tamsulozine (Omnic) zinvol zijn. Voor een te slappe blaasfunctie kan distigmine (Ubretid) 5 mg per 1-3 dagen worden gebruikt. - moeilijk ophoesten: voor mensen die moeilijk ophoesten omdat er onvoldoende kracht is, kan de techniek van “airstacken” (luchtstapelen) nuttig zijn om het ophoesten
Versie februari 2007
te vergemakkelijken. Bij airstacken worden de longen eerst extra met lucht gevuld met behulp van een beademingsballon, voordat met eigen kracht of met uitwendige hulp van anderen slijm uit de luchtweg wordt opgehoest. - moeheid: dit is een niet gemakkelijk te verbeteren verschijnsel: ook somberheid kan b.v.een gevoel van moeheid geven. In de eerste plaats is van belang om te zorgen voor een goede nachtrust en een goed dag-nacht ritme en verder is het ook van belang om te zorgen voor een zo goed mogelijke fysieke conditie. Bij moeheid door spierstijheid of traagheid geeft levodopa soms verbetering (zie boven) en bij vermoeheid door spierzwakte geeft pyridostigmine 60 mg, 2-4 tab. per dag, of frampridine 7,5 mg 1-2 tab. per dag soms verbetering. - trillend of wazig zien:soms is er bij SCA sprake van trillende oogbewegingen (nystagmus). Bij SCA1 en SCA3 gaat het vooral om een nystagmus bij opzij kijken, bij SCA6 gaat het om een neerwaartse (“downbeat”) nystagmus. Met name bij SCA6 kan er ook bij vooruit kijken sprake zijn van wazig of “druk” zien. Eventueel kan daarvoor medicatie met acetazolamide (1-2 maal 250 mg/ dag) geprobeerd worden en onder specialistisch toezicht kan eventueel een behandeling met 4-aminopyridine (10-30 mg/dag) geprobeerd worden. - (zenuw)pijn: zenuwpijn of neuropathische pijn komt bij SCA niet zelden voor en kan dan ook de voornaamste klacht zijn. Deze pijn wordt niet veroorzaakt door weefselbeschadiging maar is het gevolg van een stoornis in de zenuwen of het ruggenmerg zelf. Meestal gaat het om pijn in de benen of in het zitvlak. Voor de beoordeling en behandeling hiervan is meestal een specialistische (neurologische) beoordeling zinvol. De medicamenteuze behandeling van “gewone” pijn gebeurt volgens een “ladder”: eerst paracetamol, zonodig met coffeïne of codeïne, als tweede stap morfineachtige middelen zoals tramadol (Tramal of Tramagetic) en als derde stap morfine zelf: oxycodon of methadon. Als ondersteuning kan in alle stappen gebruik gemaakt worden van een tricyclisch antidepressivum, zoals imipramine (Tofranil) of amitriptyline (Tryptizol). Bij chronische neuropathische (zenuw)pijn kunnen als eerste middel imipramine, buspirine of pregabaline gegeven worden en soms kan zenuwstimulatie (TENS), geïnstrueerd door een ervaren fysiotherapeut of verpleegkundige, ook verlichting geven. Een voordeel van TENS is het ontbreken van ernstige bijwerkingen, die meestal wel voorkomen bij gebruik van sterke pijnstillers, zoals morfine. Een goede verbetering van de (neuropathische) pijn bij SCA kan vaak worden bereikt door (medicinale) marihuana, b.v. in de vorm van thee. Omdat nog niet alle artsen voldoende op de hoogte zijn van het gebruik van marihuana of cannabis, wordt aan het gebruik hiervan wat extra aandacht geschonken. Bij gebruik van cannabis kunnen twee effecten worden onderscheiden: een psychisch effect (“high” zijn) en een pijnstillend effect. Het psychische effect wordt vooral veroorzaakt door THC (tetrahydrocannabinol of dronabinol) en het pijnstillende effect door CBD (cannabidiol). Er zijn thans bij de apotheek drie varieteiten medicinale cannabis flos verkrijgbaar, te weten: Bedrocan (18-20% THC en
View more...
Comments