Serieschakeling van zonnepanelen

Handleiding 12 Volt in huis

Inhoud

Waarom 12 Volt? Installatie Ledverlichting Zonnepanelen Regelaars Accu's Opladers Televisie's Computers Nawoord

Waarom 12 Volt ? Waarom zou men de elektrische installatie in huis op 12 Volt laten werken en niet op bijvoorbeeld 11 of 6 Volt ? Voor 1965 hadden auto's een accu van 6 Volt onder de motorkap en werkten ook alle lampen op 6 Volt. Later koos men voor 12 Volt. De reden was dat een cel in de oude loodaccu precies 2 volt oplevert en met 6 cellen van 2 volt maakt dat 12 volt. Dit is de reden waarom men toen niet voor bijvoorbeeld 11 volt heeft gekozen maar voor een veelvoud van 2 volt. De reden waarom men later voor 12 volt heeft gekozen in plaats van 6 volt is omdat dan bij hetzelfde vermogen de halve stroomsterkte nodig heeft en dus ook minder energieverliezen zodat men dunnere kabels kon gebruiken wat weer goedkoper was. Uiteindelijk was geld er dus de oorzaak van om voor 12 volt te kiezen in plaats van 6 volt. Momenteel heeft men echter 230 Volt wisselspanning in huis. Om een accuspanning van 12 Volt gelijkspanning om te zetten in een 230 Volt wisselspanning is een omvormer nodig die ook weer vermogen verbruikt. Wanneer men echter voor 12 Volt zou kiezen heeft men dus minder vermogen nodig en dus ook minder zonnepanelen nodig om licht, televisie, computer en andere electronische apparatuur te kunnen laten werken en is het dus weer goedkoper om alles op 12 Volt te laten werken in plaats van op 230 Volt. Omdat veel boten en caravans dus ook een accu van 12 volt aan boord hebben is men ook televisie's, dvd-spelers, interactieve tv ontvangers, koelkasten enz. gaan ontwikkelen die op 12 volt kunnen werken. Zo is het gekomen dat veel televisie's, dvdspelers, interactieve tv ontvangerslaptops enz. een 12 volt DC adapter hebben zodat ze zowel op 12 volt DC als op 230 Volt aangesloten kunnen worden. Maar waarom zou men nog 230 Volt in huis hebben als al deze elektronische apparaten een 12 volt DC plug aansluiting hebben ? De reden is dat huizen niet meer worden gebouwd door de mensen zelf. Vroeger toen men nog zelf een eigen huis bouwde, zo'n 100 jaar geleden overigens nog van eikenhout, leem en riet, kon men het huis aan de eigen wensen worden aangepast. Wanneer men nu een eigen huis zou bouwen zou men er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen dat er een dakhelft op het zuiden gericht zou worden, zodat zonnepanelen rond het middaguur hun maximale opbrengt kunnen halen, en ook gelijk stopcontacten in huis op 12 volt DC in te bouwen zodat men deze apparatuur direct op het 12 DC Volt net kan pluggen.

Verlichting en electronische apparatuur zoals televisie's, dvd-spelers en beeldschermen van computers werken momenteel meestal al op 12 volt. Voorheen werkten ze alleen intern op 12 volt en hadden ze nog een 230 Volt wisselspanning aansluiting en moest men intern de voeding overbruggen om elektronische apparatuur om te bouwen naar 12 Volt. Maar momenteel hebben televisie's, beeldschermen, dvdspelers, batterijopladers, interactieve tv ontvangers enz. ook een 12 volt aansluiting en is soms al via dc-plug aan een externe voeding gekoppeld zodat men deze apparatuur met een dc-plug direct op een 12 volt stopcontact kan aansluiten. Zo'n 20 jaar geleden toen er nog geen 12 volt ledlampen bestonden werden 12 volt autolampen gebruikt om toch verlichting in huis te hebben waar men geen elektriciteitsnet had zoals nu nog steeds het geval is in bergdorpen van de Alpenlanden en in het buitengebied van Oost-Europa. Autolampen hebben toch al gauw een wattage van 5, 10, 21 of 55 Watt en met de ledlampen van 3 en 4,5 Watt is dit vermogen een stuk minder geworden zodat verlichting een stuk langer kan branden. Ook is het vermogen van zonnepanelen toegenomen en zijn panelen geschikt voor 12 volt systemen momenteel tot vermogens van 150 Watt te verkrijgen. Nu led-televisie's en dvd spelers ook op 12 volt te verkrijgen zijn en het vermogen van een ledtelevisie is verminderd tot 15 of 22 Watt kan men ook zonder problemen uren televisie kijken zonder dat de accu binnen een paar uur leeg raakt. De led-televisie's hebben momenteel tevens een VGA-aansluiting zodat ze ook als beeldscherm voor de computer te gebruiken zijn. De 12 Volt ledlampen kan men in bestaande fittingen steken wanneer men verloopfittingen naar MR16, 12 volt dus, gebruikt. Men kan met de bestaande schakelaars schakelen zodat men de bestaande elektrische bedrading intact kan laten, alleen moet men de bestaande stopcontacten vervangen door 12 volt-stopcontacten zodat men 12 Volt apparatuur met 12 volt dc-pluggen kan aansluiten. Deze 12 volt stopcontacten kan men in de bestaande inbouwdozen in de muur inbouwen.

Accu's van boormachines en batterijen zijn ook met een 12 Volt accu op te laden. Mobiele telefoons zijn ook met de bijgeleverde autoadapter ook al gewoon op 12 Volt op te laden. Voor het gebruik van verlichting, televisie, dvd-speler, computer heeft men tegenwoordig aan één zonnepaneel al voldoende, alleen in de winterse donkere maanden en er weinig tot geen zon is, is zonnenergie alleen niet voldoende of men moet met meerdere zonnepanelen gaan gebruiken of een windmolentje erbij om de donkere korte dagen zonder zonneschijn zien te overbruggen. Niet alleen autoradio's maar ook stereotorens met radio, cd-speler en cassettedeck zijn op 12 volt te krijgen. Deze zijn inmiddels ook volop 2e hands te krijgen. Deze Aiwa heeft naast een netspanningsnoer ook een 12 volt aansluiting voor een 12 Volt DC plug. Het maakt voor het geluid niets uit of deze nu op 230 Volt of op 12 Volt werkt, de 230 Volt wordt anders ook omgezet naar 12 Volt DC aangezien electronica nu eenmaal op gelijkspanning werkt.

De Makita DC18SE Autoacculader voor 9,6-18 Volt Lition/Ni-MH accu's heeft een laadstroom van 2,6 A en is geschikt voor een voedingspanning van 12 tot 24 volt. Met deze accuoplader van Makita kan men dus de accu's van 9,6 tot 18 Volt van Makita opladen. De GP-ReCyKo is een universele batterijenlader met een 12 volt adapter. Doordat deze batterijoplader een adapter heeft met een losse 12 volt DC-plug kan deze zo met een los snoertje op het 12 volt stopcontact aangesloten worden. Deze batterijoplader wordt verkocht bij de bouwmarkten.

De pinautomaten van CCV hebben ook een 12 volt adapter. U kunt dus ook in uw winkel in de middle of nowhere gewoon pinnen.

Installatie Om 12 volt in huis te gebruiken heeft u naast een zonnepaneel, regelaar en de accu ook een zekeringenkast nodig. Aangezien bij het gebruik van accu's de stroomsterkte erg groot kan worden is het belangrijk de installatie goed te zekeren in verband met brandgevaar. Mijn voorkeur is dan ook om de standaard elektrabuizen, inbouwdozen, bedrading, lasklemmen en schakelaars te gebruiken zoals die ook voor het 230 Volt net gebruikt worden en geen rood/zwart tweelingsnoertjes met telefoonkrammetjes op de plinten te gaan timmeren. Maar in plaats van een meterkast met groepenkast hoeft u alleen een regelaar, accu met zekeringenkast die geschikt is voor autozekeringen op te hangen. Er zijn momenteel nog geen voorschriften over hoe men 12 volt in huis moet installeren al is het logisch om de gangbare voorschriften voor 230 volt installaties in huis en 12 volt bedrading zoals die in auto's gebruikt wordt over te nemen. Wanneer men voor 12 Volt in huis kiest bespaard men op de meterkast, groepenkast, aardlekschakelaar, het slaan van de aardpen en het vastrechttarief, waarvoor men dan een paar zonnepanelen, regelaars en accu's kan aanschaffen. Wanneer men in een nieuw te bouwen huis direct voor 12 Volt zou kiezen is het om het even en zijn er dus verder geen hogere investeringskosten dan wanneer men voor 230 Volt van het elektriciteitsbedrijf zou kiezen. Voorschriften Hierbij zal ik enkele belangrijke voorschriften opsommen zoals die voor de aanleg van elektriciteit in huis en in de auto gelden: - Er mogen niet meerdere groepen in één buis gelegd worden. - Alle groepen moeten gezekerd zijn, de zekering moet zo licht mogelijk zijn en bij kortsluiting zeker doorbranden. - De draden mogen bij maximale belasting op een warme zomerdag met veel zonlicht niet warm of heet worden. Dit geldt ook voor de kabel van zonnepaneel naar de regelaar en van de regelaar naar de accu. - Houd rekening met spanningsverliezen bij lange afstanden dat de zekering ook doorbrandt bij sluiting aan het einde van een hele lange kabel. - Draden mogen niet zonder buis door de muur heen of door ijzer heen, gebruik een doorvoerrubber als het door ijzer heen moet. - Het gebruik van kroonsteentjes is zowel in huis als in de auto vanwege het ontbreken van een

trekontlasting niet toegestaan behalve voor het ophangen van lampen. - Draden mogen niet te strak gelegd worden maar altijd wat speling hebben als er aan getrokken wordt. - Leg draden in de inbouwdozen in een lus als deze in de lasdoos niet onderbroken worden zodat deze later eventueel doorgeknipt kunnen worden wanneer deze ook in deze lasdoos vertakt moeten worden. - Buizen op de muur moeten altijd met zadeltjes vastgezet worden zodat deze niet kunnen gaan hangen. Voor pvc buizen geldt een maximale afstand van 50 cm als deze vertikaal lopen, horizontaal om de 40 cm. bij - Leg buizen in de muur altijd loodrecht en vertikaal boven en onder een stopcontact of schakelaar en niet in allerlei bochten door de muur. Als men later een schilderijtje wil ophangen weet men zo waar men niet in de muur moet boren, dus niet boven of onder een stopcontact of schakelaar. - Bij gebruik van kabelschoenen moet men altijd kabelschoenen met trekontlasting gebruikt worden. Veel kabelschoenen die te koop zijn in bouwmarkten hebben geen trekontlasting. - Gebruik voor het aanknijpen van kabelschoenen altijd de kabelschoentang, dus niet de waterpomptang. Er zijn kabelschoentangen voor geïsoleerde en ongeïsoleerde kabelschoenen. - De isolatie van de draad moet in de trekontlasting van de kabelschoen aanwezig zijn, dus mag niet te ver gestript worden. - De draden moeten een stukje uit de kabelschoen steken zodat zichtbaar is dat ze niet te kort gestript zijn. - Draai schroeven in kroonsteentjes, stopcontacten, schakelaars en groepenkasten altijd stevig aan zodat ze niet los kunnen gaan zitten en gaan vonken waardoor ze warm kunnen worden. - Sinds de elektriciteit is uitgevonden is naast blikseminslag en open vuur ook elektriciteit een belangrijke oorzaak geworden van brand door bijvoorbeeld knagende muizen. Leg snoeren dan ook niet los tussen de vloeren en plafonds maar altijd in een buis. Zekeringen Er moeten zekeringen geplaatst worden op 2 punten: - tussen de regelaar en accu - na de regelaar, dus voor de verlichting en andere verbruikers De zekering tussen regelaar en accu moet zwaar genoeg zijn dat wanneer op een zomerse dag het zonnepaneel de maximale stroomsterkte kan bereiken deze niet kan doorbranden. Kies dus ook altijd een regelaar met een stroomsterkte die groter is dan de maximale stroomsterkte die het zonnepaneel kan bereiken. De zekering na de regelaar is afhankelijk van het vermogen dat men uit de accu wil trekken. Deze zekering dient ervoor om de regelaar te beschermen dat bij kortsluiting of te hoge belasting geen te hoge stroom kan gaan lopen en de regelaar stuk kan gaan. Tussen het zonnepaneel en de regelaar hoeft dus geen zekering geplaatst te worden. Bij een kortsluiting in de aansluiting met het zonnepaneel zal weliswaar de maximale opgewekte stroomsterkte door het zonnepaneel gaan lopen maar zal de spanning vanwege de kortsluiting

over de regelaar 0 Volt zijn en er geen stroom meer door de regelaar gaan lopen en dus ook niet stuk kunnen gaan. Spanningsverliezen Bij het gebruik van 12 Volt in huis met gebruik van bestaande installatiedraden van 2,5 mm2 wordt het wel belangrijk om te letten op de stroomsterkte die kan gaan lopen, want hoe hoger de stroomsterkte hoe hoger de spanningsval zal worden. Het is dus belangrijk meerdere groepen te maken zodat de stroomsterkte per groep beperkt blijft. Aangezien men bij gebruik van zonnepanelen zuinig moet omgaan met elektriciteit is het niet alleen belangrijk om op energiezuinige verlichting en apparatuur over te stappen zoals 12 Volt led-verlichting en 12 Volt led-televisie's maar is dit ook belangrijk om de stroomsterkte beperkt te houden. Nu maakt het voor de led-verlichting niet zoveel uit dat de spanning wat lager is geworden, de led-verlichting zal iets zwakker branden, maar wanneer bij een led-televisie de spanning te laag wordt valt het beeld weg, terwijl het geluid het nog wel blijft doen. Gebruik voor DC-snoeren die men op de led-televisie aansluit altijd kabels met aders van minimaal 0,75 mm2. Bij dunnere snoeren kan het spanningsverlies te groot worden waardoor de led-televisie het niet meer doet. DC-inbouw contacten Voor 12 Volt systemen worden over het algemeen geen sigarettenaansteker stopcontacten gebruikt zoals die in de auto aanwezig zijn maar de 12 Volt DC chasis inbouwcontacten van 5,5 mm x 2,5 mm zoals die ook veel gebruikt worden op de boot. Mijn advies is dan ook om het chasis contact van 5,5 mm x 2,5 mm als standaard aan te nemen voor 12 Volt systemen. Polariteit adapters

De standaard voor de polariteit is dat de pluspool op de binnenkant en de min-pool aan de buitenkant van het chassis-deel is. Het is dan ook de bedoeling dat men de plus pool aan de binnenkant van de voedingsplug soldeert en de min aan de buitenkant van de voedingsplug. De wereld is momenteel verdeeld wat betreft de afmetingen van de dc-pluggen en de polariteit die aan de adapters zitten. Er zal dus een standaard moeten komen willen apparaten met een DC-plug in 12 Volt stopcontacten passen en ook nog eens de goede polariteit hebben. Momenteel worden televisie's, beeldschermen, dvd-spelers, printers, stereotorens e.d. allemaal met de plus-pool op de

binnenkant geleverd en de min-pool op het chassis vandaar dat mij het handigst lijkt om ook bij de stopcontacten de binnenkant met de plus te verbinden en de buitenkant met de min. Sommige apparaten zoals veel audioapparatuur hebben vaak een adapter met een omgekeerde polariteit, dus de plus-pool op de buitenkant en de min-pool op de pen. In dit geval kunt u beter het betreffende apparaat openmaken en de 2 draden naar de chassisdeel omwisselen en opnieuw vast solderen zodat ook deze apparaten op een 12 Volt stopcontact kunnen worden aangesloten. Stopcontacten Inbouwstopcontacten voor 12 Volt systemen zijn te verkrijgen in 2 verschillende uitvoeringen. Zo zijn er stopcontacten die geschikt zijn voor sigaretten-aanstekerpluggen zoals die ook in auto's gebruikelijk zijn en stopcontacten die geschikt zijn voor 12 Volt DC-pluggen zoals die meegeleverd worden bij uw televisie en dvd-speler op 12 Volt. Apparaten met een autostekker bedoeld voor in de auto kan men in deze sigarettenaanstekerstopcontacten zoals die ook in auto's ingebouwd zijn gebruiken. Alles wat dus in de auto of in de camper gebruikt kan men met deze inbouwstopcontacten dan ook in huis gebruiken. Deze stopcontacten zijn net als in de auto wel wat gammel, als u de stekker iets beweegt kan het zijn dat er geen contact meer is vandaar dat er er ook de stopcontacten met DCpluggen zijn, maar voor als men een luchtbed in huis wil oppompen in plaats van bij de auto met een 12 Volt luchtpompje dan is dat ook in huis mogelijk. Moderne apparaten hebben echter een dc-plug zoals led-televisie's, dvd-spelers, interactieve tv ontvangers, laptops, led-beeldschermen, deskjet printers, batterijopladers, opladers van accuboormachine enz. zodat men ook deze apparaten rechtstreeks op het 12 Volt stopcontact kan aansluiten en men niet langer de bijgeleverde adapter hoeft te gebruiken. Inbouwen van 12 Volt stopcontacten Wanneer men de bestaande 230 Volt stopcontacten in huis wil vervangen dan kan men deze gewoon vervangen door 12 Volt stopcontacten, ze passen in bestaande moderne inbouwdozen. Bij gebruik van sigarettenaanstekerstopcontacten moeten de inbouwdozen wel extra diep zijn, namelijk 5 cm in plaats van 4 cm zodat de sigarettenaanstekerstopcontacten in de inbouwdoos passen. Men hoeft de 2,5 mm2 bedrading van de huidige installatie niet te vervangen. In de woonkamer en de slaapkamers zijn de stopcontacten meestal niet geaard en heeft men 2 draden naar de inbouwdozen lopen die men kan gebruiken. Het is bij het gebruik van 12 volt stopcontacten wel van belang dat de massa aan het

chassis van het DC-contact wordt gelegd en de +12 Volt aan de middelste pool van het sigarettenaanstekerstopcontact of van het DC-contact. De meterkast kunt u laten weghalen en de groepen kunt u via de regelaar op de accu aansluiten. De regelaar moet echter wel beveiligd worden met een zekering, er moet zowel een zekering gelegd worden in de plus-draad tussen de accu en de regelaar en in de plus-draad van de regelaar naar de groep met verlichting in huis. Er hoeft dus geen zekering tussen zonnepaneel en de regelaar gelegd te worden al kan dit verder geen kwaad. Zekeringenkastjes met 12 Volt zekeringen zijn te koop in de winkel. Men kan trouwens ook de zekeringen uit de auto gebruiken of uit uw reserveset lampen halen of automatische zekeringen gebruiken.

12 Volt ledverlichting Nu ledverlichting op 12 Volt ook te krijgen is in 3 Watt (180 lumen) en 4,5 Watt (400 lumen) is verlichting op 12 Volt pas echt interessant geworden. Doordat zulke lage wattages mogelijk zijn wordt de accu zo laag belast dat ook in bewolkte weersomstandigheden met één zonnepaneel de accu opgeladen kan worden om toch de hele avond verlichting in huis te hebben. Zo zijn 2 ledlampen van 3 Watt in de keuken vaak voldoende en in de wc één ledlamp van 3 Watt voldoende. Om grotere ruimtes te verlichten zou men dan het beste ledlampen van 4,5 Watt kunnen gebruiken, zodat men minder lampen nodig heeft. Als sfeerverlichting op donkere plaatsen onder kasten kan men ledstrips plakken. Vrijwel alle ledstrips werken op een spanning van 12 volt en kan men samen met de overige verlichting met de bestaande schakelaar aanzetten. Men kan ledstrips in stukjes knippen en aan het restant nieuwe draadjes solderen zodat alle stukjes ledstrips gebruikt kunnen worden.

Spotjes aan het plafond kan men eenvoudig ombouwen van 230 Volt wisselspanning naar 12 volt wanneer er al een 12 Volt halogeenlamp van 20 Watt met G4 aansluiting ingebouwd is. Men kan de transformator overbruggen en de 12 volt halogeenlamp door een 12 volt / 3 Watt ledlamp met G4 aansluiting vervangen en rechtstreeks op het 12 volt net aansluiten. Bureaulampen kan men eenvoudig ombouwen van 230 Volt wisselspanning naar 12 volt wanneer er al een 12 Volt halogeenlamp van 20 Watt met G4 aansluiting ingebouwd is. Men kan de transformator overbruggen en de 12 volt halogeenlamp door een 12 volt / 1,5 Watt ledlamp met G4 aansluiting vervangen en de stekker vervangen door een sigarettenaanstekerstekker of door een DC-plug.

Zonnepanelen Zonnepanelen zijn er in allerlei verschillende uitvoeringen. De zonnepanelen die door installateurs op de daken van huizen worden geïnstalleerd zijn doorgaans niet geschikt voor 12 Volt systemen. Zonnepanelen zoals die door installateurs op het dak gelegd worden noemt men on-grid systemen. Wanneer men zonnepanelen wil gebruiken zoals die nu op de camper en de boot worden gebruikt heten off-grid systemen. Off-grid en on-grid Er zijn 2 soorten systemen: • Off-grid systemen zoals de 12 en 24 Volt systemen • On-grid systemen voor omvorming naar 230 Volt wisselspanning Het belangrijkste verschil zit hem in het aantal cellen dat een zonnepaneel heeft. Zonnepanelen voor off-grid en on-grid zijn aan het volgende te herkennen: • Off-grid 12 volt systemen: 36 cellen • Off-grid 24 volt systemen: 72 cellen • On-grid panelen voor 230 volt: 60 cellen Zo hebben zonnepanelen voor 12 volt systemen: • 36 cellen • max. vermogensspanning: 18 Volt • een nullastspanning: rond de 22,5 Volt • zijn verkrijgbaar tot vermogens tot rond de 150 Watt Zo hebben zonnepanelen voor 24 volt systemen: • 72 cellen • max. vermogensspanning: 36 Volt • een nullastspanning: tot 45 Volt • zijn verkrijgbaar tot vermogens tot rond de 300 Watt Zo hebben zonnepanelen voor op het dak voor omvorming naar 230 Volt wisselspanning: • 60 cellen • max. vermogensspanning: rond de 30 Volt • een nullastspanning: rond de 37 Volt • zijn verkrijgbaar tot vermogens tot rond de 250 Watt Dit zijn alvast wat belangrijkste weetjes die u moet weten voor u zonnepanelen gaat aanschaffen. De reden waarom zonnepanelen voor 12 volt systemen tot vermogens gaan van rond de 150 Watt

is dat de stroomsterkte bij 150 Watt panelen al rond de 8 A ligt. Hoe hoger de stroomsterkte wordt hoe dikker de kabels moeten worden zodat ze niet te warm worden. Wanneer op een warme zomerdag de zon volop schijnt kan de stroomsterkte anders zo hoog oplopen dat de isolatie van de kabels gaat smelten wat tot brandgevaar kan leiden.

Polychristal, monochristal en Full black Zonnepanelen worden aangeboden in de kleuren polychristal, monochristal en Full black. Het enigste verschil zit hem in de kleur, er is dus nauwelijks verschil in energieopbrengst bij dezelfde oppervlakte. Polychristal zonnepanelen die blauw van kleur zijn als de zon er op schijnt zijn het goedkoopst, monochristal meestal iets duurder en de Full black panelen het duurst. Serieschakeling van zonnepanelen Zonnepanelen voor 12 en 24 Volt systemen worden doorgaans per stuk gebruikt. Zo'n paneel wordt met een PWM-regelaar op een accu aangesloten. Panelen die op het dak worden gelegd worden allemaal in serie geschakeld zodat men de spanning van elk paneel bij elkaar opgeteld kan worden. Wanneer de spanning van één paneel rond de 30 Volt met een open klemspanning (= nullastspanning) van 37 Volt zal men wanneer men 10 panelen aan elkaar koppelt een spanning krijgen van 370 Volt. De maximale systeem spanning van deze panelen bedraagt meestal 1000 Volt. Vervolgens wordt deze spanning met een omvormer omgezet van een gelijkspanning naar een wisselspanning van 230 Volt. Men kan zonnepanelen van 12 en 24 Volt ook in serie schakelen. Men kan deze zonnepanelen dan niet meer met een PWMregelaar op de accu aansluiten maar moet men een MPPTregelaar gebruiken zoals de MPPT 100/50. De 100 staat voor een maximale systeemspanning van 100 Volt en de 50 voor de maximale laadstroom van 50 A. Men kan dus nu ook 250 Watt panelen zoals die door installateurs op het dak gelegd worden met een spanning van rond de 30 Volt gebruiken om in serie te schakelen. Men moet dan echter rekenen met de open klemspanning van 37 Volt en niet met de nominale spanning van 30 Volt. Men kan nu maximaal 2 panelen in serie schakelen zodat een spanning ontstaat van rond de 2 x de klemspanning van 37 Volt = 74 Volt. De totale systeemspanning is dan dus 74 Volt en deze moet onder de 100 Volt blijven die de MPPT 100/50 aan kan.

Voor een MPPT-regelaar geldt: ingaande vermogen = uitgaande vermogen. Wanneer de accu leeg is bijv. 11,5 Volt zal de MPPT regelaar de laadspanning verlagen en dit vermogen in stroom zodat bij lege accu met een hogere laadstroom geladen kan worden. Doordat deze panelen van 250 Watt dus 2 x 250 = 500 Watt opleveren zal de MPPT regelaar bij een lege accu theoretisch een laadstroom van 500 Watt / 11,5 Volt = 43,5 Ampere opleveren. Het moet dus duidelijk zijn dat men in dit geval voor de MPPT 100/50 regelaar zal moeten kiezen om onder de maximale stroomsterkte van 50 A te blijven die deze MPPT 100/50 regelaar aan kan. Zonnepanelen leveren al stroom zodra het licht is en behalen hun maximale vermogen als de zon schijnt. Op een zwaar bewolkte winterdag levert één zonnepaneel toch nog genoeg stroom dat men die avond nog 6 uur lang 2 ledlampen van 12 Volt / 3 Watt kan laten branden. Dit kan alleen wanneer men een 12 volt systeem gebruikt zodat men geen energieverliezen heeft. In de wintermaanden bij langdurige bewolking is in de praktijk dan ook een tweede stroombron zoals een windmolen nodig om de accu’s toch vol te krijgen, zodat men naast de verlichting ook nog de televisie of computer kan gebruiken. Wat levert een zonnepaneel op? Hoeveel Wh dragen zonnepanelen bij om de accu’s weer op te laden? Dit is uiteraard afhankelijk van het weer, maar de volgende indicatie kunnen we geven bij een 80 watt piek zonnepaneel: bij zonnig weer levert ongeveer

60 Wh per uur

bij licht bewolkt met zon ongeveer

40 Wh per uur

bij zwaar bewolkt en regen ongeveer 10 Wh per uur Verbruik apparaten 12 volt:

per uur gemiddeld per dag 12 volt accu.

1 Led lamp 3 watt 3 uur per dag

9 watt 27 Wh

Uw laptop opladen

50 watt 100 Wh

Uw telefoon opladen

10 watt 20 Wh

De 60 liter koelkast op accu

35 watt 350 Wh

De 60 liter vriezer op accu

45 watt 450 Wh

LED TV + Digitenne of satelliet ontvanger 40 watt 120 Wh Drinkwaterpompje

100 watt 25 Wh

Elektrisch toilet

150 watt 25 Wh

Membraanpompje vuil water

100 watt 10 Wh

Het laadvermogen neemt af zodra de accu’s weer ongeveer 3/4 vol zijn dus het is niet eenvoudig een exacte berekening te maken. Koop echter niet te veel vermogen aan zonnepanelen. Teveel vermogen kan het zonnepaneel dan niet kwijt. Vuistregel accu capaciteit • 12V 105 A: 50 tot 80 watt zonnepaneel • 12V 210 A: 80 tot 160 watt zonnepaneel • 12V 420 A: 135 tot 250 watt zonnepaneel Schaduwwerking zonnepanelen Zonnepanelen zijn opgebouwd uit cellen. Een cel levert 0,5 Volt en al deze cellen staan in serie geschakeld. Een paneel van 250 Watt met een spanning van zo’n 30 Volt voor op het dak heeft 60 cellen, 60 x 0,5 Volt is dus die 30 Volt. In de zomer kan bij zonneschijn de zonnecellen de maximale stroom van 8 A halen. Wanneer een cel in zijn geheel is afgedekt zal de stroom van het gehele paneel naar bijna 0 A kelderen, aangezien alle cellen in serie geschakeld zijn. Wanneer men meerdere panelen aan elkaar koppelt zal dus de stroom van alle panelen naar bijna 0 A kelderen als er 1 cel van een

zonnepaneel in de schaduw ligt bijvoorbeeld doordat deze achter een schoorsteen of achter een boomtak ligt. Dat ene zonnepaneel dat achter die schoorsteen is gelegd had men in dit geval er dan ook beter niet bij kunnen plaatsen. Ook wanneer er over een cel vogelpoep ligt en deze vogelpoep bedekt een halve cel dan zal het totale vermogen van alle panelen tezamen halveren. Moderne duurdere zonnepanelen zoals van het merk Victron hebben daarom hoogwaardige omloopdiodes om het vermogensverlies dat veroorzaakt wordt door schaduw te minimaliseren. Toch kan men het ontstaan van schaduw het beste voorkomen door deze als het even kan op een plaats te leggen waar geen bomen in de buurt zijn die het zonlicht belemmeren. Zolang de zon in het oosten opkomt kan men zonnepanelen het beste plaatsen op het dakgedeelte dat op het zuiden gericht is. Goedkope chinese zonnepanelen zullen geen omloopdiodes hebben en deze moeten dus allemaal geheel in de zon liggen willen ze net zo goed werken als de zonnepanelen die wel omloopdiodes hebben. On-grid systemen Momenteel worden zonnepanelen die door installateurs op de daken worden gelegd gebruikt voor het omvormen naar 230 Volt wisselspanning. De zonnepanelen op het dak worden dan als een soort energiecentrale gebruikt voor de elektriciteitsmaatschappij voor als de zon schijnt zodat de elektriciteitsmeter terugdraait en men dus geld bespaard. Wanneer het donker is of het bewolkt weer is en men dus elektriciteit nodig heeft voor verlichting heeft zullen de zonnepanelen niet genoeg stroom opwekken en heeft men juist weer elektriciteit nodig van de elektriciteitsmaatschappij. Ook wanneer de stroom door een stroomstoring uitvalt leveren de zonnepanelen ook als de zon schijnt geen stroom meer omdat de omvormer gevoed wordt door de netspanning die dan dus juist uitgevallen is. Men blijft in dit geval dus afhankelijk van een aansluiting op de elektriciteitsmaatschappij. Deze systemen noemt men dan ook on-grid systemen. Voordelen 230 Volt: • Bestaande televisie, computer, lampen, koelkast kan men zo aansluiten • Bestaande elektrische installatie kan intact gehouden worden • Wanneer de zon schijnt en men geen verlichting nodig heeft loopt de elektriciteitsmeter terug • Men kan door de hogere spanning hogere vermogens op de bedrading aansluiten dan bij gebruik van 12 volt Nadelen 230 Volt: • Hogere energieverliezen in omvormer tijdens omzetten van gelijkspanning naar wisselspanning • Energieverliezen in omvorming van wisselspanning naar gelijkspanning in elektronische apparatuur • Men heeft dus meer zonnepanelen nodig om dezelfde hoeveelheid verlichting en apparatuur van elektriciteit te voorzien • Stroom kan momenteel nog niet opgeslagen worden zoals dat met 12 en 24 Volt wel kan in accu’s • Men heeft bij bewolkt weer en ’s nachts niet voldoende stroom en dus stroom nodig van elektriciteitsbedrijf

• Bij een stroomstoring heeft men ondanks dat de zon schijnt geen elektriciteit omdat omvormer uitvalt doordat deze door de netspanning gevoed wordt • Omvormer is een kostbaar apparaat en deze electronica heeft niet zo'n lange levensduur, dus geen 20 jaar zoals het zonnepaneel • Men blijft afhankelijk van een aansluiting op het elektriciteitsbedrijf met bijbehorende vastrechtkosten Deze handleiding is bedoeld voor off-grid systemen zoals de 12 en 24 volt systemen met regelaar en accu en ik zal dan ook niet verder ingaan op de on-grid 230 Volt systemen zoals die door installateurs op de daken gelegd worden.

Regelaars Om verlichting te laten branden in huis heeft u in principe geen accu met regelaar nodig want die kunt u dan ook rechtstreeks op een zonnepaneel aansluiten. Zodra het dag wordt gaat de verlichting aan, gaat de zon schijnen dan gaat de verlichting wat feller branden, en wordt het donker dan gaat de verlichting weer uit. Maar wanneer u ook 's avonds als het donker is verlichting in huis wilt hebben dan heeft u een accu nodig en dus ook een regelaar om de accu te beschermen. Zonnecellaadregelaars U kunt nooit een zonnepaneel direct op een accu aansluiten! Er moet altijd een spanningsregelaar tussen. Deze spanningsregelaar zit in de laadregelaar en regelt dat de accu op de juiste manier wordt opgeladen. Zonnecellaadregelaars dienen er voor om overladen van de accu te voorkomen omdat anders de accu beschadigd. Deze zonnecel lader wordt tussen een zonnecel 12V= ( ontlaadspanning 14..22V=) en een 12V= accu geplaatst om het overladen te verhinderen. Led indicatie voor accu "vol"(ca. 14.4V) en led voor "wordt geladen". Ook zijn er laadregelaars die 2 accu's kunnen opladen. Als er 2 accu's aangesloten zijn, dan worden ze gescheiden na elkaar geladen. De accu die de laagste laadspanning geeft, krijgt meer laadstroom toegedeeld, d.m.v. led indicatie. Accubewakers Accubewakers voorkomen een te grote ontlading van de accu waardoor deze kan beschadigen. Wanneer de spanning van de accu onder een kritische spanning komt schakelt deze de verbinding met de stroomverbruikers. Deze accubewaker beschermt uw accu voor te grote ontlading door middel van het uitschakelen van zware apparaten zoals koelboxen, radio en tv etc... Deze schakelt automatisch weer aan, bij normale spanning.

Accusplitters Met een accu splitter kunnen 2 accu's gescheiden van elkaar worden geladen, door de voedingsbron (zonnecellen, windmolen, lader etc.). Voor laadstromen tot max. 10A ( kortstondig 20A). De laadstroom verdeeld zich zo, dat een "lege" accu sterker geladen wordt dan een "volle" accu. Ideaal voor campers, caravans als een accu voor TV/radio etc. gebruikt wordt, en de 2e accu voor het starten van de motor "vol" moet blijven, of bijvoorbeeld voor het weekend huis waar de accu van het alarm niet "leeg" mag zijn. PWM regelaars PWM regelaars (Pulse Width Modulation) zoals die van Steca en Victron zijn vrij gangbaar voor het aansluiten van een accu op een zonnepaneel. Deze regelaars zorgen ervoor dat de accu niet overladen kan worden maar ook niet te ver ontladen kan worden. Eigenlijk zijn dit een soort 2-in-1 regelaars want deze regelaars bewaken in tegenstelling tot de hierboven genoemde regelaars zowel de ingaande als de uitgaande stroom. PWM regelaars zorgen er voor dat wanneer de accuspanning te hoog wordt het zonnepaneel wordt uitgeschakeld en bij een te lage accuspanning dat de verbruikers worden uitgeschakeld. De laadstroomregelaar heeft een beveiliging die de accu automatisch "afkoppelt" op het moment dat de accu spanning onder een bepaald spanningsniveau komt. Dit spanningsniveau ligt bij de meeste laadregelaars bij zo'n 11 Volt. Dus ondanks dat de accu nog zeker wat energie bevat zal de laadregelaar voorkomen dat de accu nog verder ontladen wordt. Een PWM regelaars is dus niets anders dan een schakelaar die bij een bepaalde spanning het zonnepaneel of de stroomverbruikers zoals verlichting, televisie of koelkast uitschakelt om te voorkomen dat de accu beschadigd. Er zijn ook duurdere PWM regelaars met een display maar wat werking betreft is er geen verschil met de goedkopere PWM regelaars. Bij het bepalen van de regelaar is het belangrijk dat de maximale stroom van het zonnepaneel nooit boven de maximale stroom van de regelaar kan uitkomen. Gebruik de volgende regelaar: • Tot 80 Watt zonnepaneel 36 cellen: Steca Solsum 6.6F 12/24V 6A of Victron Blue Solar PWM-Light 12/24-5 • 100 t/m 130 Watt zonnepaneel 36 cellen: Steca Solsum 8.8F 12/24V 8A of Victron Blue Solar PWM-Light 12/24-10 • 150 t/m 170 Watt zonnepaneel 36 cellen: Steca Solsum 10.10F 12/24V 10 of Victron Blue

Solar PWM-Light 12/24-10 • 250 Watt zonnepaneel 60 cellen: MPPT regelaar 20 A of Victron MPPT 100/30 MPPT regelaars MPPT staat voor Maximum Power Point Tracking. Dit is een techniek waardoor een laadstroomregelaar uit een zonnepaneel meer vermogen gehaald kan worden dan wanneer de laadregelaar of zonnepaneelomvormer deze MPPT techniek niet bezit. Een laadstroomregelaar met MPPT kan tot 30% meer energie uit een zonnepaneel halen. Een laadstroomregelaar met MPPT kost vaak meer dan 2x zoveel als een PWM regelaar maar die kosten haal je er zo uit doordat het zonnepaneel wat kleiner kan zijn omdat je meer opbrengst uit het zonnepaneel haalt. Met een traditionele PWM regelaar zal nooit het maximale vermogen van een zonnepaneel aan een accu kunnen worden afgegeven. Bijvoorbeeld een paneel van 100 Wp levert bij een bepaalde maximale zoninstraling een stroom van 5,55 A bij een spanning van 18V. Vermogen is stroom x spanning, dus 5,55V x 18V = 100 Watt. Wordt dit paneel aangesloten op een lege accu, stel 11,5 V dan levert het zonnepaneel op dat moment maar 5,55A x 11,5V = 64 Wp. Een MPPT-regelaar bepaalt het optimale werkpunt zodat het maximale vermogen uit het paneel wordt gehaald en zet dit om naar de lagere accuspanning. In feite zal deze regelaar dus meer stroom aan de accu leveren dan dat het zonnepaneel levert. Het meeste voordeel wordt bereikt bij lage accuspanning. Als de accu voller raakt neemt het voordeel af. Bijvoorbeeld: 18 Volt zonnepaneelspanning / 11,5 Volt accuspanning * 5,55A = 8,68A. Een MPPT regelaar kan in theorie met een 100 Watt zonnepaneel een accu met een spanning van 11,5 Volt laden met 8,68 Ampère. Deze MPPT regelaars halen wel 20 tot 30 % meer vermogen uit uw zonnepaneel dan een conventionele PWM regelaar. Dakpanelen Panelen met 60 cellen bedoeld voor op daken met en een nominale spanning van rond de 30 Volt kunnen ook gebruikt worden om 12 Volt accu’s op te laden, maar aangezien 18 volt genoeg is om een 12 volt accu op te laden wordt het resterende spanning, dus zo’n 12 Volt x 8 A = 96 Watt niet benut wanneer de gangbare PWM regelaars gebruikt worden. Wil men dit vermogen dat anders verloren gaat toch benutten dan dient men de duurdere MPPT regelaars te gebruiken, die zetten de resterende spanning naar een hogere stroomsterkte omzetten zodat de accu’s van 12 Volt met een hogere stroom geladen kunnen worden. Voor het laden van 24 Volt accu’s is de nominale spanning van 30 volt van panelen met 60 cellen die op daken worden geplaatst juist weer te laag. Voor MPPT regelaars geld dat het ingaande vermogen gelijk is aan het uitgaande vermogen ongeachte de spanning van het gebruikte zonnepaneel.

Met een MPPT regelaars kan de overtollige spanning van een paneel zoals die op daken wordt gebruikt toch optimaal benut worden om 12 Volt accu’s op te laden. Men kan deze panelen bedoeld voor 230 Volt allemaal in serie schakelen zodat een spanning van 230 tot 400 Volt bereikt wordt. Deze gelijkspanning kan men dan met een omvormer omzetten naar 230 Volt wisselspanning. Voor het laten branden van ledverlichting is omvorming naar wisselspanning niet nodig want die kunnen ook op gelijkspanning werken. Aangezien men verlichting juist wil gebruiken als het donker is, en wisselspanning niet opgeslagen kan worden in een accu zoals met gelijkspanning wel mogelijk is zal deze gelijkspanning dus juist weer omlaag gebracht moeten worden om accu’s te kunnen opladen. Om daarna 230 Volt ledlampen op de accu te kunnen laten branden zal de 12 Volt accuspanning met een omvormer eerst in wisselspanning en vervolgens omhoog getransformeerd moeten worden, waarbij energieverliezen in de omvormer zullen zijn in de vorm van warmte. Dit is de reden waarom ik de voorkeur geef aan 12 Volt ledverlichting in plaats van 230 Volt ledverlichting. Omzetting van gelijkspanning vanuit het zonnepaneel naar wisselspanning is dan niet nodig en omzetting van gelijkspanning vanuit de accu naar 230 Volt wisselspanning die nodig is voor de 230 Volt ledlampen is dan niet nodig. Spanningsregelaars zullen de stroom uitschakelen zodra de accuspanning onder de 11 Volt terecht komt en zal de verlichting in huis dus uit gaan. Men kan dan eventueel een andere accu aansluiten om toch weer licht te hebben. Ook zal door vorst de capaciteit enorm afnemen, daarom is het aan te raden een accu in een verwarmde ruimte te hebben staan zodat de capaciteit maximaal is.

Accu's Een zonnepaneel wordt via een regelaar aangesloten op een 12 volt accu. De regelaar zorgt ervoor dat de accu niet overladen kan worden maar ook niet te ver ontladen kan worden. Autoaccu’s hebben standaard een capaciteit van rond de 44 Ah en diesels 60 Ah. Doordat autoaccu's bedoeld zijn als startaccu en in korte tijd een hoge stroom moeten kunnen leveren hebben deze vele dunnere platen per cel. Tractieaccu's en semi-tractieaccu's die zijn bedoeld voor lagere stromen maar voor diepere ontladingen en hebben minder maar dikkere platen per cel. Een vuistregel voor de laad en ontlaadstroom is maximaal 10 % van de capaciteit van de accu. Voor auto’s geld dus een maximale laadstroom van zo'n 4 A aangezien de capaciteit 44 Ah is en voor dieselaccu's dus een laadstroom van 6 A. Bij een hogere laadstroom of ontlaadstroom zal de accu op een gegeven moment stuk gaan. Maximaal mag continue dus ook zo'n 4 A aan een autoaccu onttrokken worden. Bij een te grote of diepe ontlading zal een accu niet meteen maar op gegeven moment eerder stuk gaan. Voor een oudere autoaccu is een volledige ontlading vaak de genadeklap. Theoretisch kan een autoaccu van 44 Ah kan dus een maximaal 44 uur lang dus 1 A leveren, dat zijn dus 4 ledlampen van 3 Watt aangezien een ledlamp van 12V/3W = 0,25 A verbruikt. Aangezien een autoaccu maar voor 20% ontladen mag worden kunnen deze lampen maar 44 x 0,20 = 8,8 uur branden maar in de praktijk zullen de lampen korter branden, maar in ieder geval nooit langer. Deze accu's zijn in principe ongeschikt voor cyclische toepassing maar het werkt wel als men niet al te veeleisend is en men niet een al te hoog rendement nodig heeft zoals met AGM en GEL accu's te halen is. Autoaccu's die zodra het gaat vriezen het tijdens het starten laten afweten doordat als de temperatuur daalt de capaciteit afneemt en zodra de temperatuur weer boven nul komt weer de startmotor willen ronddraaien en zijn in de winter dus onbetrouwbaar en worden daarom afgedankt maar dit zijn de beste om nog een aantal jaren de verlichting in huis op te laten branden. Deze afgedankte autoaccu's zijn vaak gratis af te halen bij garagebedrijven. Vanwege de milieuboekhouding moeten er bij garagebedrijven niet meer accu's uitgaan als er binnenkomen dus men kan het beste dan een kapotte accu inleveren om een "goede" afgedankte autoaccu te kunnen ophalen. Voor zonnepanelen-systemen worden semi-tractie accu's, AGM en GEL accu's gebruikt. Tractie accu’s vindt men vaak in heftrucks en in kleine, elektrische machines zoals industriële schrob- en veegmachines. Bij tractie accu’s is een afwijkende laadmethode vereist en zijn niet geschikt voor zonnepanelensystemen. Een semi-tractie accu heeft minder, maar wel dikkere platen per cel. Deze accu’s leveren relatief gezien minder startstroom, maar kunnen wel vaker en dieper

ontladen worden (200 tot 500 volledige cycli). Dit soort accu’s zijn prima geschikt als boordaccu en kan in geval van nood als startaccu worden gebruikt. GEL en AGM accu's De AGM-reeks is door de zeer lage interne weerstand uitermate geschikt voor toepassingen met een hoge stroomafgifte, zoals omvormers, boegschroeven, lieren en startmotoren. De GELaccumodellen bieden de beste duurzaamheid bij diepontlading en een in het geheel langere levensduur. Het gebruik van zuivere materialen en loodcalciumplaten zorgt bij zowel AGM- als GEL-accu's voor een zeer lage zelfontlading, waardoor de accu's niet ontladen raken, zelfs als deze langere tijd niet worden opgeladen. Beide accureeksen worden geleverd met platte koperen aansluitingen met gaten voor M8 bouten om een zo best mogelijk contact te waarborgen en accupolen niet nodig zijn. Een belangrijk deel van de bezwaren die aan de natte accu kleven zijn ondervangen. De belangrijkste voordelen van AGM en GEL accu's zijn: - geringere zelfontlading - diepere ontlading mogelijk - kan vaker worden ontladen - beter geschikt voor serie- en parallelschakeling - onderhoudsvrij en gesloten bouwwijze - geen ventilatie noodzakelijk bij juiste lading

GEL-accu Hier is de elektrolyt als gel geïmmobiliseerd. In vergelijking met AGM accu’s hebben Gel accu’s over het algemeen een langere levensduur, zowel bij ‘float’ en ‘cycling’ gebruik. De GEL accu is dus het meest geschikt voor gebruik in huis waarbij men geen kortstondige hoge stromen nodig heeft. AGM-accu De letters AGM staan voor Absorption Glass Mat en is ook een onderhoudsvrije accu. Het elektrolyt (water en zwavelzuur) is opgenomen in een glasfiber mat met een hele fijne structuur. Ook de AGM-accu is zeer geschikt voor toepassing als boordaccu in de kampeerauto of in de boot. AGM accu’s zijn in vergelijking met Gel accu’s meer geschikt voor het leveren van zeer hoge stroom gedurende korte tijd (het starten van de motor bijvoorbeeld). Zelfontlading AGM en GEL accu's Door het gebruik van loodcalcium roosters en zeer zuivere materialen kunnen AGM en GEL accu’s lange periodes zonder laden moeiteloos aan. De zelfontlading is minder dan 2% per maand bij een temperatuur van 20°C. Deze ontlaadsnelheid verdubbeld bij iedere temperatuur

verhoging van 10°C. AGM en GEL accu’s kunnen zodoende tot een jaar lang bewaard worden zonder dat zij opnieuw geladen hoeven te worden; mits dit bij een relatief lage temperatuur gebeurt. Het effect van temperatuur op de levensduur Een hoge temperatuur heeft een zeer negatief effect op de levensduur. • AGM accu's: 7-10 jaar bij 20 °C, 4 jaar bij 30 °C en 2 jaar bij 40 °C • GEL accu's: 12 jaar bij 20 °C, 6 jaar bij 30 °C en 3 jaar bij 40 °C Spanningsniveau’s Spanningsniveau’s 12 Volt accu’s: • Vol = 12,6 Volt • Leeg = 11,0 Volt • Stuk = 10,0 Volt In onderstaande lijst vindt men de voltages waarmee men kan zien hoe diep de accu is ontladen: 12.6+V 100% 12.50V 90% 12.42V 80% (Auto accu's mogen tot 20% ontladen worden) 12.32V 70% 12.20V 60% 12.06V 50% (Semi Tractie accu's mogen tot 50% ontladen worden) 11.90V 40% 11.75V 30% (AGM accu's mogen tot 70% ontladen worden) 11.58V 20% (GEL accu's mogen tot 80% ontladen worden) 11.31V 10% 10.50V 0% Deze ontladingsvoltages gelden voor bijna alle lood-zuur accu's. Een startaccu mag tot 20% ontladen worden, Een semi-tractie accu mag tot 50% ontladen worden en een GEL accu mag maximaal tot 80% ontladen worden. Met dit lijstje en een voltmeter kunt u nagaan hoe diep uw accu ontladen is. Een volle autoaccu staat maximaal op 13,8 Volt tot 12,6 Volt, een volledige lege accu is 11 Volt en bij 10 Volt is een accu stuk. Dit betekent dat niet alleen een autoaccu maar ook een semitractieaccu niet verder ontladen mag worden dan 11 Volt. Aangezien een zonnepaneel maximaal 8 A kan leveren en bij een 250 Watt paneel in combinatie met een MPPT regelaar nog meer stroom moet de capaciteit van de accu’s wel groot genoeg zijn om beschadiging van de accu’s te voorkomen. Bij een laadstroom van 8 A is het dus noodzakelijk 2 autoaccu’s parallel te schakelen zodat een capaciteit van 2x 45 Ah = 90 Ah

bereikt wordt, zodat de laadstroom onder de 10% van de capaciteit van de accu’s blijft. Men kan de capaciteit van autoaccu’s verhogen door autoaccu’s parallel te schakelen. Zit er een slechte accu tussen dan wordt de totale capaciteit bepaald door de slechtste accu.

Opladers Wanneer men elektrisch gereedschap met een accu wil gebruiken dan kan men het beste kiezen voor elektrisch gereedschap met een accu van 12 Volt. Accu's van 12 volt zou men met een acculader rechtstreeks aan het zonnepaneel met een uitgangsspanning van 20 Volt kunnen hangen zodat men minimale energieverliezen heeft doordat spanningen niet eerst omgezet hoeven te worden naar 12 Volt en daarna weer terug naar 20 Volt om een accu van 12 Volt te kunnen opladen. Men heeft namelijk een hogere spanning nodig om een accu te kunnen opladen, zo is ongeveer 20 Volt nodig om een accu van 12 volt te kunnen opladen. Zo hebben veel laptops een accu van 10,8 Volt, waardoor de bijgeleverde adapter een spanning heeft van 19 Volt om de accu van 10,8 Volt van de laptop te kunnen opladen. De acculaadregelaar van Kemo heeft een maximale laadstroom van 1,5 A zodat de accu's van het elektrische gereedschap niet kunnen beschadigen. Wanneer men een zo'n 12 volt accu van het elektrisch gereedschap rechtstreeks aan de spanningsregelaar van het zonnepaneel hangt kan de laadstroom te hoog oplopen waardoor de accu kan beschadigen. Makita Autoacculader De Makita DC18SE Autoacculader voor 9,6-18 Volt Lition/Ni-MH accu's heeft een laadstroom van 2,6 A en is geschikt voor een voedingspanning van 12 tot 24 volt. Met deze accuoplader van Makita kan men dus de accu's van 9,6 tot 18 Volt van Makita opladen. Wanneer men kiest voor elektrisch gereedschap met een accu van 12 Volt is deze autoaccuoplader overbodig en kan men rechtstreeks met de acculader aangesloten op een zonnepaneel opladen zodat het opjagen van de spanning in de accuoplader niet meer nodig is om energieverliezen te voorkomen. Of een acculader energieverliezen heeft kan men gemakkelijk ontdekken door met de hand te voelen of de oplader warm wordt. Zodra een acculader warm wordt betekent dit dat er energieverliezen zijn en die zijn te voorkomen door de accu's op de juiste manier op te laden. De acculaadregelaar van Kemo zoals hierboven is afgebeeld heeft een maximale laadstroom van 1,5 A, genoeg dus, maar niet teveel zodat de accu's van Makita niet kunnen beschadigen door een te hoge laadstroom.

Batterijopladers Batterijopladers om oplaadbare batterijen op te laden hebben vaak ook een 12 volt adapter, zodat men deze dus ook direct op een op 12 Volt accu kan aansluiten. Deze batterijopladers met externe voeding zoals die van Duracell zijn vrij gangbaar en dus ook bij kringloopwinkels te vinden. Men kan de adapter er vanaf knippen of deze met een snoer met 5,5 mm dc-plug op een 12 volt stopcontact aansluiten. De GP-ReCyKo is een universele batterijenlader met automatische laadstroomselectie en led-indicatoren. De lader is geschikt voor het opladen van twee of vier stuks NiMH-batterijen van het AA/AAA/C/Dformaat of een tot twee 9V-batterijen. De lader is voorzien van twee individuele laadkanalen voor AA/AAA/C/D batterijen en 1 laadkanaal voor 9V-batterijen. Doordat deze batterijoplader geleverd wordt met een externe adapter van 12 Volt kan men deze ook rechtstreeks op een 12 Volt stopcontact aansluiten. Deze batterijoplader wordt verkocht bij de bouwmarkten. De batterijoplader AA10 Hapé werkt op 12 V gelijkspanning en wordt geleverd met een 12 volt sigarettenaansteker-aansluiting speciaal voor gebruik in de auto of caravan, compleet met vier oplaadbare penlite batterijen Ni-CD (Nikkelcadmium) & Ni-MH (Nikkelmetaalhydride) lader voor één tot vier batterijen formaten AAA, AA, C, D & 1 9V batterij. Batterijopladers zoals de GP-ReCyKo die een 12 Volt adapter zijn handiger voor in huis want daar kan men zowel een 12 Volt DC plug op aansluiten maar ook een snoer met 12 volt sigarettenaanstekerstekker voor in de auto.

Televisie's Televisie's zijn al langere tijd op 12 Volt te krijgen, de moderne LED-televisie's beginnen bij een wattage van 15 Watt (19", diagonaal 48 cm). Wanneer men op 12 Volt in huis wil draaien is het belangrijk het wattage van alle elektronische apparatuur tot een minimum te beperken, dus kan men het beste op LEDtelevisie's overstappen die een veel lager wattage hebben. 15 watt, beeldschermdiagonaal 19" (48 cm) 22 Watt, beeldschermdiagonaal 22" (56 cm) Televisie's zijn ook te krijgen met ingebouwde DVD-speler met een wattage vanaf 36 Watt, beeldschermdiagonaal 24" (61 cm). Al deze 12 volt led-televisie's zijn ook in deze winkel te vinden.

Interactieve tv Interactieve tv werkt momenteel ook al op 12 Volt DC dus deze kan rechtstreeks op de accu aangesloten worden. Men kan gewoon de bijgeleverde adapter ervan af knippen, maar u kunt deze ook met een 5,5 mm dc-plug aansluiten op uw 12 volt stopcontact. Jammer is wel dat de aansluiting van de Sonydvdspelers 5,00 mm (6 Volt) is in plaats van 5,5 x 2,5 mm (12 Volt). Hieruit blijkt wel dat fabrikanten de standaard afmetingen voor dc-pluggen door elkaar gebruiken en dat Sony een dc-chassis contact gebruikt van 5,00 x 3,50 x 80 mm die voor 6 Volt bedoeld is.

DVD spelers Ook DVD spelers hebben een 12 Volt aansluiting, het zijn echter wel blue-ray spelers, er kunnen dus ook gewone dvd's in afgespeeld worden. Deze DVD spelers hebben een HDMI aansluiting om op de led-televisie aangesloten te worden. Hebben een wattage vanaf 9 Watt. De duurdere versie's hebben ook een 3D weergave. Jammer is wel dat de aansluiting van de Sonydvdspelers 5,00 mm (6 Volt) is in plaats van 5,5 x 2,5 mm (12 Volt). Hieruit blijkt wel dat fabrikanten de standaard afmetingen voor dcpluggen door elkaar gebruiken en dat Sony een dc-chassis contact gebruikt van 5,00 x 3,50 x 80 mm die voor 6 Volt bedoeld is. Radio's Niet alleen autoradio's maar ook stereotorens met radio, cd-speler en cassettedeck zijn op 12 volt te krijgen. Deze zijn inmiddels ook volop 2e hands te krijgen. Deze Aiwa heeft naast een netspanningsnoer ook een 12 volt aansluiting voor een 12 Volt DC plug. Het maakt voor het geluid niets uit of deze nu op 230 Volt of op 12 Volt werkt, de 230 Volt wordt anders ook omgezet naar 12 Volt DC aangezien electronica nu eenmaal op gelijkspanning werkt.

De DC-plug aansluiting van deze aiwa is net als de Sony DVDspelers een 5 mm in plaats van 5,5 mm die voor 12 Volt bedoeld is. Dit betekent dat u de DC-plug van 5,5 x 2,5 mm moet vervangen door een 5,00 x 3,50 x 0,80 mm zodat de DC-plug in deze Aiwa past.

Computers

Led-beeldschermen op 12 volt zijn momenteel in vele merken en afmetingen te verkrijgen. Printers en scanners met externe adapter zijn ook vrij gemakkelijk om te bouwen zodat ook printers en scanners op 12 Volt kunnen werken. Moderne scanners hebben overigens enkel een USB aansluiting, 5 volt dus, zodat deze hun voeding uit de computer halen en geen exteren adapter hebben 15 watt, beeldschermdiagonaal 19" (48 cm) 22 Watt, beelschermdiagonaal 22" (56 cm) Led-televisie's hebben tevens een VGA-aansluiting zodat ze ook als beeldscherm voor de computer te gebruiken zijn. De laptop kan men als computerkast op een 12 volt stopcontact aansluiten en een externe muis en een toetsenbord kan men op de usb-poort van de laptop aansluiten. Men kan via het configuratiescherm het beeldscherm van de laptop uitschakelen en de externe monitor als beeldscherm 1 kiezen.

Met een losse VGA kabel kan een led-televisie op de computer aangesloten worden. Deze losse VGA kabels zijn net als andere computerkabels bij kringloopwinkels in grote aantallen te vinden.

de Greatzschakeling, een dubbelezijdige gelijkrichter zodat een spanningsval van 1,2 volt ontstaat Aangezien de accu van een laptop 10,8 Volt is kan men ook een 5,5 mm dc-chassis deel in de achterkant of zijkant van de laptop boren en in de laptop er een gelijkrichter of brugcel op aansluiten die uit 4 diodes bestaat zodat een spanningsval van 2 x 0,6 volt = 1,2 volt ontstaat zodat van de 12 nog maar 12 V - 1,2 Volt = 10,8 Volt overblijft, precies gelijk aan de spanning van de interne accu van de laptop. Zo kan men eenvoudig gangbare laptops die intern op een accu van 10,8 werken gewoon direct op een 12 volt accu aansluiten. Beeldschermen Beeldschermen met externe voeding van 12 volt zijn al lange tijd bij kringloopwinkels te vinden. Men kan deze beeldschermen direct op 12 volt aansluiten en heeft men de bijgeleverde adapter dus niet meer nodig. Het nadeel is echter dat het meestal om TFT LCD monitors gaat en de 17" (43,2 cm) monitor heeft een wattage van 45 Watt (3,5 A), zo'n 3 keer meer vermogen dan de 12 volt led-beeldschermen die momenteel in de winkel te koop zijn.

Printers De bekende oude deskjet printers van Hewlett Packard met externe voeding van 18 volt zijn eenvoudig op 12 volt aan te sluiten met behulp van een omvormer van 12 naar 18 Volt. Een bijkomend voordeel is dat de inktcartriges van deze oude HP deskjest printers veel groter zijn, zo'n 44 ml dan de modere printers en kan men met een zwarte inktcartridge wel 833 pagina's printen. Moderne All-in-One printers hebben meestal maar een inktcartridge van zo'n 15 ml zodat men maar 300 pagina's met zo'n moderne printer kan printen. Deze moderne printers van HP hebben allemaal een interne adapter die zowel een spanning van 16 Volt en 32 Volt maakt en dit maakt het duurder en lastiger om met spanningsverdubbelaars deze beide spanningen te maken. Ook kan een gangbare spanningsverdubbelaar de spanning van 12 volt opjagen tot 24 volt, dus een spanning van 32 volt is dan niet haalbaar. Met de spannings-verdubbelaar kan men spanningen in de range van 6 tot 14 volt verdubbelen naar 12 tot 28 volt. De uitgangsspanning van de spanningsverdubbelaar is met een instelpotentiometer naar boven te begrenzen zodat deze is af te regelen op maximaal 18 Volt die nodig is bij gangbare deskjet printers. Het blijkt belangrijk te zijn dat deze spanning exact 18 Volt is dus geen 19 Volt want anders doet de printer het niet. Voor wie geen verstand van electronica heeft kan deze omvormer ook kant en klaar kopen in een doosje zodat men de printer zo kan aansluiten zonder dat men de spanningsverdubbelaar hoeft af te regelen. De omvormer van 12 naar 18 volt is speciaal ontwikkeld voor het aansluiten van de bestaande gangbare 18 volt HP deskjet printers met externe voeding. Zo is het niet nodig de veel duurdere mobiele 12 volt printers die momenteel op de markt zijn te kopen om een printer op een 12 volt accu aan te kunnen sluiten. De volgende deskjet printers zijn geschikt:

HP deskjet printer met inktcartrige nr 45: 710, 712, 720, 722, 750c, 755c, 815c, 820c, 830c, 832, 850c, 855c, 870c, 880c, 890c, 895c, 930c, 932c, 925c, 950c, 952c, 959c, 960c, 970c, 980c, 990c, 995c, 1000, 1100c, 1120c, 1125c, 1180c, 1280c, 1600c, 6122, 6127. HP deskjet printer met inktcartrige nr 15: 810c, 812c, 816c, 817c, 825c, 840c, 841c, 842c, 843c, 845c, 916c, 920c, 940c, 3810, 3816, 3820, 3822. Scanners Scanners van canon zijn tegenwoordig te koop met USB aansluiting, en voor de voeding wordt ook de USB gebruikt aangezien een scanner maar een vermogen van 2,5 Watt nodig heeft. Deze moderne scanners die op een USB aansluiting van de computer aangesloten kunnen worden werken dus op 5 Volt en hebben geen externe adapter. ADSL-modem De ADSL-modem zoals de Experia Box V9 (ZTE ZXHN H368N) die KPN levert bij een abonnement op televisie, telefoon en internet werkt op 12 volt zodat u geen aanpassingen hoeft te maken. U hoeft enkel de dc-plug direct op het 12-volt stopcontact aan te sluiten.

Netwerkswitch De switch van bijvoorbeeld het merk Netgear voor het aansluiten van uw interactieve tv, telefoon en internet werkt op 12 volt zodat u geen aanpassingen hoeft te maken. U hoeft enkel de dc-plug direct op het 12-volt stopcontact aan te sluiten.

Glasvezel Glasvezel van NT zoals die door KPN wordt geïnstalleerd werkt ook op 12 volt. U hoeft enkel de dc-plug direct op het 12-volt stopcontact aan te sluiten. Aangezien al deze apparatuur op 12 volt werkt moet u dus wel veel 12 volt dc stopcontacten bij elkaar hebben om al deze apparaten op aan te kunnen sluiten.

Nawoord Deze informatie is bedoeld voor hen die graag zonder aansluiting op het elektriciteitsnet toch verlichting, televisie, computer en elektrisch gereedschap willen kunnen gebruiken. Hoewel 12 volt al langere tijd gebruikelijk is in de auto, caravan of boot blijkt de drempel om 12 volt voor de verlichting in huis te gaan gebruiken toch nog groot, terwijl de techniek om zonnestroom in huis te gebruiken inmiddels volwassen is en ook nog eens betaalbaar is. Met deze website wil ik mijn kennis delen met iedereen die ook geïnteresseerd is om 12 volt in huis te gebruiken en wat daar momenteel voor op de markt is om dit te realiseren. Dus voor iedereen die met één zonnepaneel, regelaar en accu elektriciteit in huis wil hebben, dus ook als het donker is. Voor wie maar één zonnepaneel dat gewoon in de tuin staat of bijvoorbeeld op een kippenhok ligt en niet een heel dak vol panelen wil hebben. Voor iedereen die zonder aansluiting op het elektriciteitsnet wil leven of als u een vakantiehuisje hebt in de middle of nowhere, in de bergen of in Oost-Europa waar niet overal stroom is en u toch verlichting, televisie, computer en elektrisch gereedschap wilt gebruiken. Ik hoop dat u met de informatie op deze website alvast wat verder bent gekomen hoe u 12 volt in huis kunt gebruiken. Voor iedereen die nog meer informatie wil over het gebruik van 12 volt in huis, behalve voor in de auto, camper of de boot of heeft u nieuwe tips ga dan naar de website van www.12voltinhuis.nl