Uterus myomatosus en zwangerschap

Uterus myomatosus en zwangerschap 10/2015 herzien 03/2017

Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ is verboden. © JIJWIJ 10/2015

Doel Zorgen voor adequate behandeling van een zwangere met een uterus myomatosus.

Definitie Myoom (fibroom/vleesboom): een goedaardige afwijking in het myometrium, bestaande uit spierweefsel, omgeven door een kapsel. Een myoom kan gelegen zijn aan de buitenzijde van de spierwand van de baarmoeder (subsereus1), in het midden van de spierwand (intramuraal2) en kan uitpuilen naar de baarmoederholte toe (submuceus3) (zie figuur). Myomen kunnen klein of groot zijn, solitair of multipel en soms gesteeld.

Prevalentie Komt ongeveer voor bij 1 op de 5 vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Meer bij oudere leeftijd en Afrikaans-Amerikaanse vrouwen.

Uitvoerenden Gynaecoloog, verloskundige

Medisch beloop Myomen groeien tijdens de vruchtbare leeftijd o.i.v. het hormoon oestrogeen; na de overgang worden ze weer kleiner. Het komt zelden voor dat een myoom kwaadaardig wordt, een snelle groei kan een aanwijzing zijn. Een myoom geeft niet altijd klachten en worden vaak bij toeval ontdekt. Klachten: langdurige en/of hevige menstruaties, tussentijds bloedverlies, buikpijn, rugklachten, opgezette buik en/of drukgevoel op andere organen als blaas of darm en last bij seksueel contact. Soms draait een myoom om zijn as hetgeen hevige buikpijn geeft door afknelling van de bloedvaten.

Diagnostiek Onderzoek naar myomen bestaat uit inwendig onderzoek en echografie. Soms wordt dit onderzoek nog aangevuld met een water/gel echo, een hysteroscopie of een MRI. Bij hevige menstruaties zal ook gekeken worden of er sprake is van bloedarmoede.

Behandeling en zorgbeleid Behandeling van kleine myomen en asymptomatische myomen is niet nodig. Grote myomen of myomen die veel klachten veroorzaken worden meestal operatief verwijderd. De benadering is afhankelijk van de grootte en de ligging van de myomen. Soms worden patiënten gedurende 6 tot 8 weken vooraf hormonaal behandeld om de myomen kleiner te maken, waardoor de operatie technisch makkelijker wordt. Behandelingen van myomen kunnen bestaan uit: • Medicamenteus: progestativa/OAC/cyclokapron/GnRH agonisten/Mirena/Esmya • Therapeutische hysteroscopie. Submuceuze myomen. • Laparotomie/laparoscopie. Intramurale of subsereus myomen. • Verwijdering van de totale baarmoeder. 1 2 3

2

uterus myomatosus en zwangerschap | 10/2015

• Embolisatie. Via de liesslagaders worden onder röntgendoorlichting door een radioloog de belangrijkste bloedvaten naar het myoom toe dicht gespoten, waarna het myoom kleiner wordt. Welke behandeling geschikt is hangt af van grootte, aantal en positie van de myomen en of er nog kinderwens is.

Complicaties Myomen en zwangerschap Tijdens een zwangerschap zullen de meeste myomen wat groter worden door de productie van oestrogenen en verhoogde uteriene bloed flow, meestal alleen in het eerste trimester. De meeste zwangeren ervaren geen problemen. Mogelijke problemen: Indien een (mn submuceus) myoom de innesteling bemoeilijkt, kan dit tot een miskraam leiden. Buikpijn. Groei-, necrose,- torsiepijn kunnen optreden. Mn indien myoom >5cm. (groei kan leiden tot relatieve afname in perfusie wat kan leiden tot ischemie en necrose) Pijnstilling middels PCM, opioiden, kort NSAID. Vroeggeboorte (OR 1.5-1.9), met name bij multipele myomen, >5cm. Afwijkende ligging van het kind. (OR 2.9) Baringsbelemmering. Als het myoom voor de uitgang van de baarmoeder ligt en indaling onmogelijk maakt. Langer ontsluitingsbeloop. Indien baarmoeder spier minder goed kan samentrekken. Antepartale bloedingen, abruptio. (OR 3.2). Mn submuceuze en retroplacentaire myomen en >7cm. Problemen met de nageboorte of bloedingen na de bevalling. (OR1.8) Indien myomectomie in de voorgeschiedenis, afhankelijk van ingreep verhoogd risico uterus ruptuur, placenta accreta Zorgpad Medium risk A. Bespreking individuele patiënt in obstetrie bespreking. -Zwangeren met een myomectomie in de voorgeschiedenis, krijgen tenminste 1 consult bij de gynaecoloog. Modus en plaats van de partus worden afhankelijk van aantal, grootte en positie van het reseceerde myoom met wel/geen opening van de caviteit, schade aan het myometrium besproken. Echografie placentatie. Primaire sectio, foetale bewaking zo nodig. -Zwangeren met een asymptomatisch subsereus myoom behoeven in principe geen klinische zorg -Zwangeren met een (klein= 5cm) of meerdere intramurale myomen krijgen een consult bij de gynaecoloog en zullen poliklinisch danwel klinisch bevallen Myomectomie wordt vermeden tijdens zwangerschap of partus, met name indien intramurale component. Uitzondering zijn symptomatische gesteelde submuceuze myomen.

Opmerkingen Verschillende factoren maken het moeilijk om de grootte van de impact van myomen op zwangerschapsuitkomst te bepalen en specifieke myoom karakteristieken te identificeren die belangrijk zijn.

Gerelateerde documenten -

3

uterus myomatosus en zwangerschap | 10/2015

Bronnen NVOG richtlijn 2006 Submukeuze myomen, diagnostiek en therapie Folder myomen en zwangerschap Amphia Ziekenhuis en Haga Ziekenhuis Ouyand DW, Norwitz ER. Pregnancy in women with uterine leiomyomas (fibroids) . UpToDate;2015.

4

uterus myomatosus en zwangerschap | 10/2015