Week 2, Dag 3, Romeinse kunst, beeldhouwkunst

75 Hoofdstuk 4: De Romeinse Oudheid, deel 2, beeldhouwkunst en schilderkunst (Samenvatting) 1. Beeldhouwkunst van de Romeinen Deze was erg populair. Griekse beelden werden gekopiëerd of in Rome gemaakt door Griekse beeldhouwers. De keizers werden exact geportretteerd in beelden, in Hellenistische stijl. Maar vaak busten of te wel vanaf de borst omhoog; geen onderlichaam. De uitdrukkingen werden niet “geflatteerd”! Verder valt de nuchtere kijk op, bij reliëfafbeeldingen op altaren, triomfbogen enz. Het gaat om ► alledaagse belevenissen ◄, nauwelijks nog om mythologie. Op het reliëf “Ara Pacis” (altaar van de Vrede) zien we nog wel Griekse aspecten, zoals de verhevenheid, maar toch ook meer individualiteit. Personen zijn herkenbaar!

Ara Pacis, of te wel “Altaar van de Vrede”

Op de Zuil van Trajanus (110 n.C.) staan als in een “stripverhaal” de verhalen afgebeeld van zijn oorlogsavonturen. Op een erezuil voor Marcus Aurelius eveneens. (zie hier onder.)

76

Links: Ere-zuil van Trajanus. Rechts die van Marcus Aurelius. (Let op: de gebouwen op het plein zijn niet uit de Romeinse cultuurperiode, maar van véél later. Het zijn renaissance gebouwen)

Foto’s: links keizer Augustus. Rechts keizer Constantijn met een andere stijl: strenger, plechtiger en grover. Dit is een oosterse invloed.

77

Foto's; twee Romeinse burgers

We zien hoe exact deze Romeinen zijn geportretteerd (behalve Constantijn dan – die is wat afwijkend, vanwege de oosterse invloed), met al hun tekortkomeningen. In de vroeg-christelijke kunst verdwijnt deze realistische weergave geheel. Schilderkunst van de Romeinen: Pompeji en Herculaneum (Extra, niet leren) Door de uitbarsting van de vulkaan de Vesuvius (bij de stad Napels) in 79 n.C. zijn in de stadjes Pompeji en Herculaneum schilderwerken bewaard gebleven in huizen die onder de lava werden bedolven. De vier “stijlen” van de schilderkunst van Pompeji 1e stijl van Pompeji. Incrustatieve stijl (“met schors bedekt”; crust = korst )) De muur werd bekleed met kleurige stukken steen en marmer. Of men schildert imitatie marmer.

1e stijl schilderkunst van Pompeji

78 2e stijl van Pompeji: Men schildert zuilen, koepels, bogen. Maar die zijn er dus niet echt! Ook doorkijkjes met landschappen alsof men door een venster kijkt. Allemaal “nep”

2e stijl

3e stijl van Pompeji. Nu verschijnen mythologische voorstellingen met plant, dier en mensen figuren. Verder fijnzinnige architecturale omlijstingen. In de late fase van deze stijl treedt een “barokachtige” (=overdreven) fantasie in.

3e stijl

4e stijl van Pompeji. Tenslotte worden illusie èn mythologische afbeeldingen gecombineerd

4e stijl

79 Inlevingsopdracht Grieks-Romeins, Alexander de Grote en keizer Augustus. De linker is de kop van Alexander de Grote. Hij leefde rond 330 v.C. Rechts is van keizer Augustus. Hij leefde van 63 vóór C. tot 14 ná C. 1. Eerst iets over beide personen als achtergrond informatie: Alexander. Alexander trok met een groot leger naar het oosten tot in India. Hij zag het als zijn taak, om overal de Griekse cultuur, filosofie en wetenschap te brengen. In feite wilde hij de Griekse cultuurimpuls naar verre landen brengen, in oostelijke richting. Dat kon niet altijd zonder veroveringen en oorlogen. Beroemd is zijn overwinning op Darius III, de koning der Perzen. Hij stichtte vele steden tot ver buiten Griekenland die de naam “Alexander” in zich dragen (zoals Alexandrië in Egypte). Het werden centra van Griekse filosofie en wetenschap. Alexander is jong gestorven, aan een mysterieuze ziekte. Augustus Hij was keizer over het Romeinse Rijk, dat zich uitstrekte van Engeland in het westen, tot Perzië in het oosten. Augustus zag het als zijn taak het enorme Romeinse rijk bijeen te houden. Hij streefde een langdurige vrede na. En tijdens zijn regering was er ook veel vrede, welvaart en handel. Hij was de keizer die de eerste volkstelling liet houden. (“Keizer Augustus heeft een gebod gegeven, dat al het volk tesaam zal zijn beschreven” - denk aan het kerstspel!) Waardoor elk mens voor eerst een nummer kreeg. En uiteindelijk misschien ook een nummer werd? De perioden waartoe beide beelden behoren  Het beeld van Alexander is uit de Hellenistische tijd, dus ca. 330-150 v.C. Zoals je weet, is één van de karakteristieken dat het goddelijke ideaalbeeld verdwijnt, ten gunste van het meer aards-individuele. Van ideaal naar realiteit.  Het beeld van Augustus is van rond het jaar nul, of iets eerder, want je ziet dat Augustus hier ook nog jong is. De Romeinen hebben voor hun beelden ook de Grieks-Hellenistische stijl als voorbeeld genomen. Conclusie: hoewel er een paar honderd jaar tussen beide beelden zit, is de stijl overeenkomstig, vanwege het Hellenisme van beiden. We mogen ze dus wel met elkaar vergelijken. Inlevingsopdracht Bekijk de beide beelden eens vanuit het gezichtspunt van wat ze uitdrukken. Bijv.:  Wat hebben de beeldhouwers in de gelaatstrekken uitgedrukt?  Wat spreekt uit Alexander’s mond? En die van Augustus?  Hoe kijken zij de wereld in? Wat drukt zich uit in hun blik?  hebben de beeldhouwers iets van de “ziel” blootgelegd van Alexander en Augustus? (Bijv. vriendelijk of onvriendelijk, vrolijk of ernstig, gevoelig of bikkelhard, aarzelend of overtuigend, wilskrachtig of slap en besluitvaardig of besluiteloos, eerlijk of oneerlijk enz. ) Met andere woorden, vertel wat volgens deze beelden Alexander en Augustus voor typen mens geweest zouden kunnen zijn. Hoe zou je hun karakter omschrijven? Wat zie je in ze? (Eén kantje schrijven over beide personen is zeker genoeg) Succes!

80