Welke patiënten dienen niet onmiddelijk behandeld te

Prostaatkanker: Welke patiënten dienen niet onmiddelijk behandeld te worden

Bruno Mortelmans

Hoe ontstond het concept “Active surveillance “ •

•

• • • •

Toename van het aantal prostaatkankers (tgv het meer bepalen van de PSA en multi core biopsie schema’s) – Diagnose bij 15-20 % – Risico om te overlijden tgv prostaatca: 3% Autopsie studies – 60-70% prostaatkanker aangetoond en overleden tgv andere oorzaak – 10-15 % : gleasonscore : 7 Laagrisico prostaatca: – Behandelen of niet behandelen : geen invloed op de overleving Laag % van de laag risico patiënten worden bedreigd op lange termijn 45 % van prostaatkanker ontdekt via PSA kunnen conservatief behandeld worden Hoe kan overtreatment vermeden worden?

Bruno Mortelmans

Active surveillance - Watchful waiting

•

Active surveillance: – Actieve monitoring – “Wanneer dient de curatieve therapie uitgevoerd te worden?” • Niet onmiddellijk behandelen ,alleen wanneer de ziekte levensbedreigend is

•

Watchful waiting – “Wanneer zal de niet curatieve behandeling ingesteld worden?”

Bruno Mortelmans

Active surveillance

Watchful waiting

Doel van behandeling

curatief

palliatief

Follow up

Vastgelegd schema

Patiënt specifiek

Opvolging/ markers

PPA,PSA,rebiopsie,MRI(optioneel)

Geen schema

Bedoeling

-Minimaliseren van - Minimaliseren van behandelingsgerelateerde toxiciteit behandelingsgerelateerde -Zonder de overleving nadelig te toxiciteit beinvloeden

Levens expectantie

> 10 jaar

10 jaar levensexpectantie c T1-2 PSA minder of gelijk aan 10 10 biopsies Gleason minder of gelijk aan 6 Minder of gelijk aan 2 positieve biopsies Minder of gelijk aan 50 % tumorinvasie per biopsie DRE PSA Repeat biopies

Jaarlijks of 2 jaarlijks? Bij biopsie progressie wordt een aktieve therapie ingesteld.

Bruno Mortelmans

Guidelines 2014: Watchful waiting •

•

Patiënten: – die een aktieve behandeling weigeren omwille van de neven effecten – Vooral patiënten met een korte levensexpectantie Afhankelijk van de symptomen en de ziekte progressie zal de niet curatieve behandeling gestart worden.

Bruno Mortelmans

• • •

70% in perifere zone 5-15%: centrale zone Rest in de transitiezone

Anatomie Transitie zone

Perifere zone

Centrale zone Transitie zone

Centrale zone

Centrale zone

Perifere zone

Bruno Mortelmans

Transitie zone

Perifere zone

TNM classificatie T: primaire tumor • • •

TX – Primaire tumor kan niet worden aangetoond T0 – Geen evidentie voor primaire tumor T1 – Niet aantoonbaar bij ppa of zichtbaar bij beeldvorming • T1a – < 5 % prostaatresectie – (gleason < 7 ) • T1b – > 5 % prostaatresectie – (gleason > 7) • T1c – Biopsie ( tgv PSA stijging )

Bruno Mortelmans

TNM classificatie T: primaire tumor

•

T2 – Tumor beperkt tot de prostaat(apex en kapsel inbegrepen) • T2a – Invasie = of minder dan 50% van 1 kwab

• T2 b – Invasie > 50 % 1 kwab

• T2C : invasie van beide kwabben Bruno Mortelmans

TNM classificatie T: primaire tumor

•

T3 – Groei doorheen prostaatkapsel • T3a – Extracapsulaire uitbreiding » Uni - of bilateraal • T3b – Invasie zaadblaasjes

•

T4 – Invasie blaashals,externe sfinkter ,rectum ,levator ani ; bekkenwand

Bruno Mortelmans

TNM classificatie N : regionale lymfeklieren • • •

Nx – Geen evaluatie mogelijk N0 – Geen positieve regionale lymfeklieren N1 – Positieve regionale lymfeklieren

Bruno Mortelmans

TNM classificatie M : meta’s • • •

Mx – Niet aantoonbaar M0 – Geen meta’s M1 – Meta’s • M1 a – Niet regionale lymfeklieren • M1 b – Botmeta’s • M1 c – Meta’ s op andere plaatsen » Lever , long , hersenen , huid

Bruno Mortelmans

Gelocaliseerd prostaatcarcinoma. • Low risk – PSA