Werkdocument Emmely Cambier - Depressie 2012-2013

Paper: Ict en bronnenonderzoek

Emmely Cambier Katho Kortrijk - 1BaTP

Emmely Cambier – Paper

Pagina 1

Inhoudstafel INFORMATIE OVER HET ARTIKEL “BIPOLAIRE STOORNISSEN” ...... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. REFERENTIE ........................................................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. CONTEXT .............................................................................................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. DE AUTEUR ........................................................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. STRUCTUUR .................................................................................................................................... 5 LIJSTEN MET: ................................................................................................................................ 6 BRONNEN NOG DOOR TE NEMEN .......................................................................................................... 6 ORGANISATIES ................................................................................................................................. 6 SPECIALISTEN................................................................................................................................... 6 TREFWOORDENLIJST .......................................................................................................................... 7 EXCEL ......................................................................................................................................... 11 VINDPLAATS BRONNEN TABEL ............................................................................................................ 11 ANDERE STATISTIEKEN OMTRENT DEPRESSIE .......................................................................................... 13 JURIDISCHE EN POLITIEKE CONTEXT ............................................................................................ 13 JURIDISCHE CONTEXT ....................................................................................................................... 13 POLITIEKE CONTEXT ......................................................................................................................... 17 PERSOONLIJK BESLUIT ................................................................................................................ 19 HOE IS DE OPDRACHT VERLOPEN? ....................................................................................................... 19 HEB IK VOLDOENDE INFORMATIE GEVONDEN? ....................................................................................... 19 WAT HEB IK GELEERD? ..................................................................................................................... 19 WAAR MOET IK NOG IN GROEIEN? ...................................................................................................... 20 BIBLIOGRAFIE ............................................................................................................................. 20

Emmely Cambier – Paper

Pagina 2

1. Informatie over het artikel “Bipolaire stoornis” 1.1. Referentie Kupka, R. (2003). Bipolaire Stoornissen. Bijblijven, 19 (9), 374-380. Doi: 10.1007/BF03059740 1.2 Context Het artikel heb ik gevonden via de digitale bibliotheek Limo en is afkomstig van het tijdschrift “Bijblijven”. Dit is een nascholingstijdschrift bedoeld voor huisartsen en specialisten om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen binnen en buiten hun werkterrein. Het tijdschrift verschijnt 10 maal in een jaar, en dit onder de vorm van themanummers. De auteurs van het tijdschrift zijn: prof. dr. W.J.H.M. van den Bosch (hoofdredacteur), dr. P. Dieleman, mw. dr. A.J. Berendsen, C.J. in 't Veld, prof.dr. B. Meyboom-de Jong, M. van der Wel. Inhoud: In het artikel “Bipolaire Stoornissen” wordt het onderscheid beschreven tussen een bipolaire stoornis I en bipolaire stoornis II. Hierbij wordt aangetoond dat de soort bipolaire stoornis afhangt van de aard en de ernst van de stemmingsepisoden en het belooppatroon dat daarbij aansluit. Vervolgens wordt het beloop, de comorbiditeit en behandeling uitvoerig besproken. Tot slot wordt kort besproken in hoeverre de huisarts een aandeel kan uitoefenen in de behandeling van de patiënt 1.2 De auteur

Prof. dr. R.W. Kupka

Prof. Dr. R.W. Kupka is geboren in 1957. Hij is hoogleraar Bipolaire Stoornissen aan het VU Medisch Centrum en werkzaam bij GGZ inGeest in Amsterdam en Hoofddorp, en is daarnaast verbonden aan het Behandelcentrum Bipolaire Stoornissen van Altrecht GGZ in Utrecht. Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam, en specialiseerde zich tot psychiater in het Academisch Medisch Centrum, waar hij aansluitend werkzaam was als universitair docent. Nadien werkte hij als psychiater, onderzoeker en opleider psychiatrie bij Altrecht. Emmely Cambier – Paper

Pagina 3

Hij houdt zich sinds 1995 bezig met onderzoek naar en behandeling van mensen met een manisch-depressieve stoornis, en promoveerde in 2003 op het proefschrift: “Discriminating factors in rapid and non-rapid cycling bipolar disorder”. Hij was een van de hoofdonderzoekers bij het “Stanley Foundation Bipolar Network”, een samenwerkingsverband van Amerikaanse, Nederlandse en Duits instituten. Hij is (co-)auteur van meer dan 100 wetenschappelijke artikelen en 25 boekhoofdstukken, en was eindredacteur van het eerste Nederlandstalige Handboek Bipolaire Stoornissen, dat in 2008 verscheen. Hij is voorzitter van het landelijk Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (KenBiS). (Bron: http://www.bipolairplatform.com/files/CV%202011%20Prof.%20dr.%20R.W.%20Kupka.pdf)

Bronnenlijst van nog een aantal andere werken van Prof. Dr. R.W. Kupka: -

Kupka, R. (2006). Psychologie en psychotherapie van de bipolaire stoornis. Tijdschrift voor pyschiatrie, 48 (12), 915-920.

-

Kupka R. (1997). De life-chartmethode voor de manisch-depressieve stoornis. Tijdschrift voor pyschiatrie, 39 (3), 232-239.

-

Nolen, W.A. , Kupka, R.W. , Schulte, P.F.J. , Knoppert-van der Klein, E.A.M. ,Honig, A. ,Reichart, C.G. et al. (2008). Richtlijn bipolaire stoornissen. 2de, herz. Dr. Utrecht : De Tijdstroom

-

Kupka R., Knoppert E. (2009) Handboek bipolaire stoornissen. Utrecht : De Tijdstroom

-

Kupka, R. (2012). Lithium-geïnduceerde hyperparathyreoïdie. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 156 (7), 291-294.

-

Kupka, R., Selten, J.P, Laan, W., Smeets, H., Van Os, J. (2011). Meer kans op depressie en psychose bij allochtonen. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 155 (18), 823-829

-

Kupka, R. (2001). Valproaat en lithium verschillen niet van placebo bij bipolaire stoornis. Maandblad geestelijke volksgezondheid, 56 (10), 976-970

-

Kupka, R., Hillegers, M. (2012). Stagering en profilering bij bipolaire stoornissen. Tijdschrift voor psychiatrie , 54 (11), 949-956

-

Kupka, R., Dols, A., Van Gerven, H., Oostervink, F., Schouws, S., Tolner, I. (2012). Aandachtgspunten voor de behandeling van ouderen met een bipolaire stoornis. Tijdschrift voor psychiatrie, 54 (1), 75-80

-

Kupka, R. (2009). Helpen psychosociale interventies terugval te voorkomen bij bipolaire stoornissen? Maandblad geestelijke volksgezondheid,64 (3), 177 - 179.

Emmely Cambier – Paper

Pagina 4

1.3 Structuur De structuur van de tekst is duidelijk, er is namelijk een verdeling in titels en ondertitels. Toch vind ik dat dit beter zou zijn met nummering, maar in de tekst is dit enkel zo dat de titels in een vet lettertype zijn en de ondertitels in gewoon lettertype. Dit vind ik minder duidelijk. In het begin van de tekst wordt een korte samenvatting aangegeven van wat er in het artikel aan bod komt. Ook zijn er doorheen het artikel 3 figuren en een tabel weergegeven ter illustratie, die voor verduidelijking zorgen. Af en toe komen een aantal vaktermen aan bod, verder wordt alles duidelijk beschreven. Er zijn referenties doorheen de tekst maar het nadeel is dat bij de literatuurlijst de referenties niet genummerd staan, waardoor men moet tellen, wil men de juiste verwijzing zien. Ten slotte wordt er op het einde van het artikel een conclusie weergegeven die handig is vanuit het perspectief van de huisarts. Ook wordt er een woordje uitleg gegeven over de patiëntenvereniging in Nederland. Het artikel word afgesloten met een literatuurlijst. De concrete onderdelen van de tekst zijn: - Samenvatting - Inleiding - Diagnostiek en classificatie  Manische en hypomane episoden  Depressieve episoden  Gemengde episode  Bipolaire stoornis I en II - Beloop - Comorbiditeit - Etiologie - Behandeling  Acute behandeling  Manie  Depressie  Onderhoudsbehandeling  Zwangerschap en postpartum - Rol van de huisarts  Lithium - Conclusie - Patiëntenvereniging - Literatuur

Emmely Cambier – Paper

Pagina 5

2. Lijsten met : 2.1. Bronnen nog door te nemen -

Nolen W.A, Kupka R.W, Schulte P.F.J, Knoppert-van der Klein E.A.M, Honig A., Reichart C.G (2008). Richtlijn bipolaire stoornissen, De Tijdstroom. Van West, D., Deboutte, D., Van strien, A. (2003). De bipolaire stoornis bijkinderen en adolescenten:miskend of overgediagnosticeerd?. Tokk, 28, 126-138. Vandenberg, B., Knoppert-vanderklein, Vanzaanz, J. (2006).Psychotherapeutische behandelmogelijkheden voor bipolaire stoornissen. Tijdschrift voor psychiatrie, 48, 905-913

2.2. Organisaties  Depressie algemeen: -

Belgische Liga van de Depressie vzw  URL: www.liga-depressie.org Federatie van Vlaamse Simileskringen vzw  URL: http://www.similes.org/ Psychiatrie.be  www.psychiatrie.be VVGG - Vlaamse Vereniging Geestelijke Gezondheid vzw  www.vvgg.be CAW: Centrum voor Algemeen Welzijnswerk

 Bipolaire stoornissen: -

Ups & Downs vzw  www.upsendowns.be Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen (VMDB)  http://www.vmdb.nl/ Altrecht  www.altrecht.nl GGZ ingeest  www.ggzingeest.nl

2.3. Specialisten     

Emil kraepelin Martin Seligman J.W. Renes (psychiater) B.M.G. Arts (psychiater) R. Hoekstra (psychiater)

Emmely Cambier – Paper

Pagina 6

2.4. Trefwoordenlijst Hypomanie: Hypomanie is een lichte vorm van manie. Evenals bij een manie treden hyperactiviteit, overmatige vreugde, impulsiviteit of prikkelbaarheid op, maar het contact met de realiteit gaat niet verloren en er treden ook geen psychotische symptomen op (zoals wanen en hallucinaties). In lichte gevallen hoeft hypomanie niet eens als een aandoening gezien te worden, maar in combinatie met andere symptomen (met name depressiviteit) kan er wel sprake zijn van een stemmingsstoornis Bron: wikipedia Profylactisch: profylactisch bijv.naamw.Uitspraak: [profi'lɑktis] met de bedoeling om te voorkomen dat iets gebeurt, in het bjizonder dat je ziek wordt Voorbeeld: `profylactische toediening van antibiotica`Synoniem: preventief Bron: Encyclo Online encyclopedie Lithium: Lithiumcarbonaat (Li2CO3) is een lithiumzout van diwaterstofcarbonaat. Het is een wit poeder, waarvan de oplosbaarheid in water afneemt met stijgende temperatuur. Lithiumcarbonaat komt in de natuur voor als het zeldzame mineraal zabuyeliet. Toepassingen Lithiumcarbonaat wordt gebruikt bij de productie van aluminium, glas en keramiek, om de helderheid en witheid te verbeteren. Ook wordt het als toevoeging bij cement gebruikt, zodat het sneller droogt. De stof wordt ook in de farmacie ingezet, onder andere als middel tegen bipolaire stoornis, schizofrenie en mengvormen van deze stoornissen. Sinds geruime tijd wordt lithiumcarbonaat in doseringen tussen de 200 en 600 mg. gebruikt als profylaxe bij clusterhoofdpijn. Door de "vrij" lage dosering treden er meestal weinig tot geen bijwerkingen op. Het blijkt, met name voor patiënten met de chronische vorm van clusterhoofdpijn, goede resultaten te geven. In de verbrandingsresten van planten (o.a. van tabak) komt ook lithiumcarbonaat voor Bron: wikipedia

Emmely Cambier – Paper

Pagina 7

Carbamazepine: Carbamazepine is een anti-epilepticum; een medicijn dat de verschijnselen van epilepsie onderdrukt. Het wordt ook voorgeschreven in de behandeling van patiënten met een bipolaire stoornis en trigeminusneuralgie. Het exacte werkingsmechanisme is onbekend. Carbamezepine wordt in Nederland op de markt gebracht onder de namen: Carbamazepine, Carbymal® en Tegretol®. Er wordt gewaarschuwd voor mogelijke interactie met verschillende stoffen, waaronder alcohol en spierverslappers. Regelmatige bepaling van de bloedspiegels is aan te raden vanwege beïnvloeding van het metabolisme en serumspiegels van comedicatie (andere anti-epileptica en Theofylline). Bron:wikipedia Valproaat: geneesmiddel bij epilepsie en manisch-depressiviteit Bron: Encyclo Online encyclopedie Unipolaire depressie: Gewone depressie zonder manische perioden. Bron: Encyclo Online encyclopedie Bifasisch: in twee tijden verlopend Bron: Encylo Online encyclopedie Comorbiditeit: Combinatie van twee of meer aandoeningen bij één persoon Bron: encyclo

Emmely Cambier – Paper

Pagina 8

Rapid cycling:

Rapid Cycling bipolaire stoornis, hiervan spreek je wanneer een patiënt met een bipolaire stoornis vier of meer periodes van manie en depressie heeft doorstaan in het jaar dat voorafgaat waar de diagnose werd gesteld. Het wordt ook wel de snelle schommelaar genoemd. De episodes komen bij de rapid cycling bipolaire stoornis heel snel achter elkaar, met daartussen ook normale periodes. Bij deze soort van bipolaire stoornis zijn er meerdere varianten. Wanneer je rechtstreeks overgaat van de ene episode in de andere episode, zonder normale tussenperiode, dan is deze stoornis ernstiger dan de gewone rapid cycling bipolaire stoornis. Verschillende patronen van deze ziekte wordt vandaag de dag, gegroepeerd en ondergebracht onder de rubriek rapid cycling. Bron: http://www.bachbloesemadvies.be/infohoek/bipolaire-stoornis-info/de-rapid-cyclingbipolaire-stoornis.htm Antenataal: voor de geboorte Bron: enyclo Multimodaal: Uitleg: gericht op verschillende gebieden of aspecten Bron: enyclo Stemmingsstabilisator: Met een stemmingsstabilisator wordt een middel bedoeld waarmee men manieën en depressies bij een bipolaire stoornis kan onderdrukken en voorkomen. Het gebruik van stemmingsstabilisatoren heeft een lange termijn doel, namelijk het stabiliseren van de stemming op de lange duur. Acute episoden kunnen echter dikwijls niet goed behandeld worden met een stemmingsstabilisator en hiervoor wordt dikwijls gebruik gemaakt van een antipsychoticum, antidepressivum of een benzodiazepine-agonist. Kenmerkend aan een stemmingsstabilisator is dat het zowel depressieve en manische episoden kan onderdrukken en voorkomen, waarbij de andere middelen slechts op één van deze verschijnselen inwerken. Stemmingsstabilisatoren worden soms ook toegepast bij de bordeline persoonlijkheidsstoornis, agressie, verslavingen en eetstoornissen. Bron: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/49007-stemmingsstabilisatoren.html

Emmely Cambier – Paper

Pagina 9

Dysfore Uitleg: onprettige stemming, zoals depressie, ongerustheid of prikkelbaarheid. synoniem: dysfore stemming Bron: encyclo Agitatie Uitleg: rusteloze activiteit gepaard gaande met angst en opwinding Bron: enyclo Hypersomnia: is een slaapstoornis. De aandoening wordt gekenmerkt door overmatige slaperigheid overdag en kan een symptoom zijn van verschillende lichamelijke of psychische ziektebeelden. De slaperigheid komt voor in verschillende gradaties, van bijvoorbeeld vermoeidheid na een maaltijd tot onbedoeld wegdommelen in gezelschap. Door slaperigheid vertonen lijders soms 'automatisch' gedrag, dat ze zich na afloop vaak niet kunnen herinneren. Ondanks de slaperigheid is er in principe geen sprake van overmatige vermoeidheid en heeft een lijder voldoende energie voor zijn taken. Sociaal kan hypersomnia een behoorlijk probleem vormen. Het komt voor dat de omgeving iemand als lui of ongemotiveerd ziet en in slaap vallen tijdens bijvoorbeeld een vergadering wordt niet als acceptabel gezien. Vaak proberen mensen met de aandoening dan ook te maskeren dat ze eraan lijden door bijvoorbeeld tussendoor op een rustige plaats even te slapen. Meestal hebben ze zelf geen erg positief beeld van hun prestaties op het werk. Een ernstige vorm van hypersomnia wordt narcolepsie genoemd. Hierbij kan iemand zich niet meer verzetten tegen slaapaanvallen en valt plotseling in slaap. Doordat de spieren zich onmiddellijk ontspannen, komt het voor dat iemand plotseling ten val komt. Dit kan levensgevaarlijk zijn in omstandigheden waarbij doorlopende aandacht vereist is, bijvoorbeeld tijdens het autorijden. Bron: wikipedia WOORDEN VAN HET COLOFON OF VOOR- ACHTERFLAP VAN HET BOEK: handboek bipolaire stoornissen: Recidiverend: terugkerend Bron : enyclo

Emmely Cambier – Paper

Pagina 10

3. Excel 3.1. Vindplaats bronnen in tabel

Bron Bijl RV, Zessen G van, Ravelli A. Psychiatrische morbiditeit onder volwassenen in Nederland: het nemesis-onderzoek. ii. Prevalentie van psychiatrische stoornissen. Ned Tijdschr Geneeskd 1997;141:2453-60.PubMed

Locatie KATHO Campus Kortrijk gelijkvloers KKOGV Tijds. gezondheidszorg 133(1989)-2009 Beschikbaar / Niet uitleenbaar

American Psychiatric Association, Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 4th edition (dsm-iv). American Psychiatric Press, Washington 1994. Nederlandse vertaling: Koster van Groos GAS. Beknopte handleiding bij de diagnostische criteria van de dsm-iv. Lisse: Swets & Zeitlinger, 1995.

KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV Plaatsnummer: 616.895 Beschikbaar / Normale uitleen  Beschikbaarheid en plaats in andere instellingen KULeuven Biomedische Bib. MGAS: Biomedische Bibliotheek MGAS Plaatsnummer: R/18345 Beschikbaar / Uitzonderlijke leen  NEDERLANDSE VERSIE: Beknopte handleiding bij de diagnostische criteria van de DSM-IV. KATHO Campus Roeselare open rek KROOR Plaatsnummer: 616.89/38 Beschikbaar / Normale uitleen KHBO Campus Brugge Plaatsnummer: 606.3 /083

Kupka RW, Akkerhuis GW, Nolen WA, Honig A. De life-chartmethode voor de manischdepressieve stoornis. Tijdschr Psychiat 1997;39:232-9.:

KATHO Campus Kortrijk KATHO Campus Kortrijk gelijkvloers KKOGV Plaatsnummer: 21(1979)- volledig online via http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl Tijds. gezondheidszorg Beschikbaar / Niet uitleenbaar

Vonk R, van de Wetering BMJ, Niermeijer MF. De erfelijkheid van psychiatrische aandoeningen. Recente ontwikkelingen deel II: bevindingen bij schizofrenie, stemmingsstoornissen en de ziekte

KATHO Campus Kortrijk KATHO Campus Kortrijk gelijkvloers KKOGV Plaatsnummer: 21(1979)- volledig online via http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl

Emmely Cambier – Paper

Pagina 11

van Altzheimer. Tijdschr Psychiat 1998;40:82-94

Tijds. gezondheidszorg Beschikbaar / Niet uitleenbaar

Nolen WA, Hartong ETM, Knoppert-van der Klein EAM (red.). Behandelingsstrategieën bij de manisch depressieve stoornis. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 1996.

KATHO Campus Kortrijk KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV Plaatsnummer: 616.893 Beschikbaar / Normale uitleen  Beschikbaarheid en plaats in andere instellingen KAHO SL Campus Sint-Niklaas Plaatsnummer: 606.3 46 Beschikbaar / Gewone uitleen (3 weken)

Knoppert-van der Klein EAM, Kölling P, van Gent EM, van Kamp IL. Consequenties van een bipolaire stoornis en gebruik van stemmingsstabilisatoren voor het beleid rond zwangerschap. Ned Tijdschr Geneeskd 1997;41:1960-5. Jamison KR. An unquiet mind. Alfred Knopf, New York 1995. In het Nederlands vertaald als: De onrustige geest. Amsterdam: Luitingh-Sijthoff, 1996.

KATHO Campus Kortrijk KATHO Campus Kortrijk gelijkvloers KKOGV Plaatsnummer: 133(1989)-2009 Tijds. gezondheidszorg Beschikbaar / Niet uitleenbaar KATHO Campus Kortrijk KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV  NEDERLANDSE VERSIE: Plaatsnummer: 616.893 Beschikbaar / Normale uitleen  Beschikbaarheid en plaats in andere instellingen KAHO SL Campus Sint-Niklaas Plaatsnummer: 606.3 34 Beschikbaar / Gewone uitleen (3 weken)

Emmely Cambier – Paper

Pagina 12

3.2. Andere statistieken omtrent depressie http://www.zorg-en-gezondheid.be/Cijfers/Zorgaanbod-en-verlening/Cijfers-over-geestelijkegezondheidszorg/ http://www4.vlaanderen.be/dar/svr/Cijfers/Pages/Excel.aspx

4. Juridische en politieke context 4.1. Juridische context

De bevoegdheden inzake gezondheidszorg in België zijn verdeeld over verschillende beleidsniveaus en overheidsinstanties. Op federaal niveau is de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu belast met het beleid inzake Volksgezondheid en gezondheidszorg. Daarnaast heeft het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) een belangrijke rol inzake het beheer van de verplichte verzekering voor en de terugbetaling van geneeskundige zorgen. Op niveau van de gemeenschappen en gewesten is aan Vlaamse kant het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid de bevoegde overheidsinstantie, aan Waalse kant zijn de bevoegdheden verdeeld over het Waalse Gewest en de Franstalige gemeenschap..

Federale overheid HET DIRECTORAAT-GENERAAL "ORGANISATIE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN" Het Directoraat-generaal ‘Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen' is bevoegd inzake de wetgeving op het vlak van: • ziekenhuizen • patiëntenrechten • bio-ethiek • orgaandonatie • euthanasie • embryo's ORGANISATIE Het Directoraat-generaal ‘Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen' omvat de diensten: • Boekhouding en Beheer van de ziekenhuizen • Acute Ziekenhuizen, Chronische en Ouderenzorg • Psychosociale Gezondheidszorg • Datamanagement • Legal Management Emmely Cambier – Paper

Pagina 13

• Management Office ACTIETERREIN De gezondheidszorg in België omvat 7 soorten van verzorgingsinstellingen, elk met een specifiek zorgaanbod, een eigen infrastructuur en werking en eigen financieringsmechanismen: • algemene (AZ) en psychiatrische ziekenhuizen (PZ) • rust- en verzorgingstehuizen (RVT's) • centra voor dagverzorging • psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT's) • initiatieven ‘Beschut Wonen' (BW) • spoedgevallendiensten • medische urgentiediensten (MUG's) DIENSTEN EN BEVOEGDHEDEN Dienst Acute Ziekenhuizen, Chronische en Ouderenzorg Deze dienst buigt zich over het gezondheidszorgbeleid, met inbegrip van de programmatieregels en de erkenning¬normen voor de verzorgingstellingen (ziekenhuizen, RVT's, PVT's, BW)* en de evaluatie van de medische en verpleegkundige activiteiten in de ziekenhuizen. Andere belangrijke thema's binnen deze dienst zijn de ouderen-, chronische en palliatieve zorg, kwaliteit en veiligheid binnen ziekenhuizen, orgaandonatie en embryo's en de uitwisseling van gezondheidsinformatie tussen zorgverstrekkers (zoals de elektronische identiteitskaart, het gezondheidsidentificatie¬nummer en het BeHealth-platform). Dienst Psychosociale Gezondheidszorg Deze dienst bepaalt de behoeften en werkt concepten voor voorzieningen en diensten uit op het vlak van geestelijke gezondheidszorg (PAAZ**, PZ, PVT's, BW)* en interculturele bemiddeling. In het kader van de vigerende regelgeving stippelt de dienst een evidence-based beleid uit via pilootprojecten. Dienst Datamanagement Deze dienst verzamelt en analyseert gegevens die dienen voor de voorbereiding van het beleid en het opstellen van het budget van de verzorgingsinstellingen. Het betreft de registratie van medische en verpleegkundige gegevens (met inbegrip van de gegevens afkomstig van de MUG-diensten) binnen de algemene ziekenhuizen en de psychiatrische voorzieningen, en structurele en boekhoudkundige gegevens van alle verzorgingsinstellingen. Dienst Legal Management Deze dienst is belast met het uitwerken van wetsont¬werpen, uitvoeringsbesluiten, de omzetting van richtlijnen en het verstrekken van advies aan interne en externe stakeholders. Op internationaal vlak volgt de dienst de raamakkoorden op en de ontwerpen van richtlijn. Verder is de dienst verantwoordelijk voor de klachtenbemiddeling in het kader van de Ombudsfunctie Patiëntenrechten. Tot slot fungeert deze dienst ook als secretariaat van de raden en commissies en de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid. Dienst Boekhouding en Beheer der ziekenhuizen. Deze dienst stelt de budgetten op van de verzorgings¬instellingen (ziekenhuizen, PVT's, BW) en verzekert de controle, het beheer en de verdeling van een jaarlijkse budgettaire enveloppe van meer dan 5 miljard euro tussen de ziekenhuizen. Web: www.health.fgov.be Emmely Cambier – Paper

Pagina 14

Vlaanderen Het beleid inzake volksgezondheid en gezondheidszorg wordt in Vlaanderen uitgevoerd door het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid , dat deel uitmaakt van het Vlaams Ministerie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Het agentschap heeft als missie de voorwaarden te scheppen om het welzijn en de gezondheid van de huidige en toekomstige Vlaamse bevolking te bevorderen, te behoeden of te herstellen met het oog op een optimaal welzijns- en gezondheidsniveau van de burger. Het agentschap programmeert, erkent en subsidieert hiervoor voorzieningen binnen de thuiszorg, de ouderenzorg, de algemene en de geestelijke gezondheidszorg. Daarnaast zet het in de uitvoering van het preventieve gezondheidsbeleid projecten en programma's op en erkent en subsidieert het initiatieven die deze uitvoeren. Ook de coördinatie en de opvolging van vaccinatieprogramma's en het nemen van preventieve maatregelen om de verspreiding van infectieziekten tegen te gaan zijn kernopdrachten. Om de volksgezondheid te beschermen worden inspecties uitgevoerd, milieuvergunningen geadviseerd en klachten en incidenten behandeld. Het agentschap beheert ook het "Vlaams Zorgfonds”, een intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid, dat instaat voor praktische uitvoering van de Vlaamse Zorgverzekering . De Vlaamse zorgverzekering biedt een tegemoetkoming in de kosten voor niet-medische zorg. Het systeem van de Vlaamse zorgverzekering valt uiteen in twee delen: enerzijds de aansluiting bij een zorgkas en de betaling van de jaarlijkse bijdrage en anderzijds het verlenen van een uitkering voor thuiszorg of voor residentiële zorg als men zorgbehoevend is. De strategische doelstellingen van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid zijn: 1. Kiezen voor een gezonde leefstijl 2. Ziekten, hun risicofactoren of hun verwikkelingen voorkomen 3. De performantie van zorg – en gezondheidsvoorzieningen bevorderen en bewaken 4. Zorg- en gezondheidsaanbod afstemmen op de mate van zorgbehoevendheid van de bevolking 5. Toegankelijke en betaalbare zorg mogelijk maken 6. De actieve participatie en de correcte bejegening van zorgvragers worden versterkt Om zijn beleid te optimaliseren en de uitvoering ervan te evalueren wil Vlaanderen 'meten om te weten'. Daarom zijn voor elke operationele doelstelling indicatoren bepaald die worden opgevolgd. Concreet beleid inzake gezondheidszorg: 

Preventief gezondheidsbeleid:

Vlaanderen voert een eigen preventief gezondheidsbeleid om gezondheidswinst op bevolkingsniveau te realiseren en zo de levenskwaliteit te verhogen. Naast een preventieve gezondheidszorg kiest Vlaanderen voor een facettenbeleid. Dit gebeurt wanneer initiatieven op andere beleidsdomeinen, zoals onderwijs, werk, mobiliteit of milieu, een gunstig effect kunnen hebben op de volksgezondheid. Het Team Preventie zorgt, met betrekking tot gezondheidsbevordering en ziektepreventie, voor het erkennen, subsidiëren, opvolgen, aansturen en evalueren van initiatieven en organisaties, waaronder de loco-regionale netwerken voor preventie (LOGO's). Kernthema's zijn: voeding en bewegen, middelengebruik (tabak, alcohol en drugs), seksuele Emmely Cambier – Paper

Pagina 15

gezondheid (met inbegrip van de preventie van seksueel overdraagbare aandoeningen), preventie in de geestelijke gezondheidszorg, bevolkingsonderzoeken (gesystematiseerde opsporingsonderzoeken, bijvoorbeeld naar aangeboren (metabole) aandoeningen en (borst)kanker), preventie van kanker, hart- en vaatziekten en diabetes, preventieve jeugdgezondheidszorg en het erkennen van de bedrijfsgezondheidszorgdiensten. 

Curatief gezondheidsbeleid:

De Vlaamse overheid staat in voor de planning, het toezicht en de erkenning van een waaier van zorg- en gezondheidsvoorzieningen. Voor een aantal voorzieningen is ze volledig bevoegd, voor andere baseert ze zich op basisnormen die door de federale overheid zijn bepaald. De Vlaamse overheid kan altijd normen toevoegen, zolang deze niet ingaan tegen de federale normen. De Vlaamse overheid hecht hierbij bijvoorbeeld veel belang aan de kwaliteit van de zorg. Het Team Geestelijke Gezondheidszorg en Ziekenhuizen zorgt voor: - Erkennen, aansturen en subsidiëren van centra voor geestelijke gezondheidszorg - Erkennen en plannen van psychiatrische ziekenhuizen, psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) en beschut wonen (BW) - Erkennen en plannen van algemene ziekenhuizen 

Thuiszorg en ouderenbeleid:

De Vlaamse overheid staat in voor de planning, de erkenning en het toezicht van de thuiszorgvoorzieningen en de ouderenvoorzieningen. Daarnaast is de Vlaamse overheid ook bevoegd voor de subsidiëring van de thuiszorgvoorzieningen. Het Team Eerstelijn en Thuiszorg zorgt voor ondersteuning, erkenning, subsidiëring van initiatieven en organisaties die werken rond eerstelijnsgezondheidszorg (SIT's, palliatieve netwerken en teams voor thuisverpleging ) en thuiszorg (lokale en regionale dienstencentra, diensten voor oppashulp, verenigingen van gebruikers en mantelzorgers). Het Team Ouderenvoorzieningen zorgt voor de aansturing, de erkenning en subsidiëring van initiatieven en organisaties die werken rond de residentiële zorg voor bejaarden: Rust- en verzorgingstehuizen (RVT), Rusthuizen (ROB), Serviceflats, Centra kortverblijf en dagverzorgingscentra. Dit team verzorgt ook de Rusthuis-Infofoon . De Rusthuis-Infofoon behandelt klachten over rusthuizen en service-flats en geeft informatie over de reglementering.

Wallonië Het beleid inzake gezondheidszorg in Wallonië is verdeeld over het Waalse gewest en de Franse gemeenschap. Veralgemeend kan men stellen dat het beleid inzake volksgezondheid (gezondheidsbevordering en preventief gezondheidsbeleid) wordt uitgevoerd door de franse gemeenschap, terwijl het Waalse gewest belast is met het beleid inzake gezondheidszorg (zorgverlening in en buiten de zorgvoorzieningen). De Franse gemeenschap Het directoraat-generaal Gezondheid is belast met gezondheidspromotie, bevolkingsonderzoek (ondermeer borstkankerscreening), infectieziekten (ondermeer vaccinatie), gezondheidsinspectie, en sport en gezondheid (ondermeer doping). Het Waalse gewest Het beleid inzake de zorgverlening, in de zorginstellingen en daarbuiten, is een gemeenschapsbevoegdheid waarvan de Franstalige gemeenschap voor het Franse taalgebied de uitoefening van de bevoegdheid heeft overgedragen aan het Waalse gewest, uitgezonderd voor wat de universitaire ziekenhuizen betreft. Emmely Cambier – Paper

Pagina 16

Op het gebied van de gezondheidszorg kent het Waalse gewest subsidies toe voor de bouw en de inrichting van de medisch-sociale instellingen. Zij is belast met de inspectie en de goedkeuring van de algemene en de psychiatrische ziekenhuizen, de beschermde woningen, de rust- en verzorgingstehuizen, evenals voor de huizen voor psychiatrische verzorgingen. De diensten van psychische gezondheidszorg, de coördinatiecentra van de thuiszorg en -diensten, de medische huizen, evenals de pilootacties inzake psychische gezondheid en drugverslaving maken deel uit van de bevoegdheden van het Waalse gewest.

4.2 Politieke context

Visie OPEN VLD: Open VLD wil de sterkte van de sociale zekerheid in ons land behouden door te hervormen. Volgens Open VLD moet de activiteitsgraad omhoog door bijvoorbeeld meer in te zetten op het activeren van werkzoekenden. Liberalen willen mensen sterker maken door de mensen die zorg nodig hebben op een emancipatorische wijze te benaderen. Dit door mensen te helpen met hun problemen en waar nodig permanente begeleiding en ondersteuning te bieden zodat ze een zo kwaliteitsvol mogelijk leven hebben. Zorg moet betaalbaar en toegankelijk blijven en daarvoor moet de gebruiker gesubsidieerd worden, en niet zozeer de voorziening. Op die manier wordt elke zorggebruiker en zorgverstrekker gelijk behandeld. Door de mensen centraal te plaatsen in het zorgbeleid en door hen de vrijheid te geven op zoek te gaan naar zorg-op-maat, zal de zorgsector meer zuurstof krijgen. Er zal meer flexibel kunnen gewerkt worden en de concurrentie zal kunnen spelen met een nog betere dienstverlening tot gevolg.

Emmely Cambier – Paper

Pagina 17

 Actualiteit open vld:

Slachtofferhulp bij zelfdoding kan beter 8/03/2009

8 maart 2009 - Op vraag van Open Vld werd zaterdag in het Vlaams Parlement een themadag georganiseerd over zelfdoding en depressie bij jongeren. Zowel de mensen uit het werkveld als jongeren die al met zelfdoding werden geconfronteerd, erkennen dat er in Vlaanderen al heel wat initiatieven worden genomen. “Toch zeggen ze ook dat het hier en daar beter kan,” zeggen Vlaams Open Vldparlementsleden Vera Van der Borght en Annemarie Hoebeke. “Onder meer op het vlak van slachtofferhulp voor de nabestaanden van iemand die zelfdoding heeft gepleegd.”

Vera Van der Borght zal daarom aan haar partijgenoot en minister van Binnenlandse Zaken, Guido De Padt, vragen om erover te waken dat politieagenten die een zelfdoding moeten gaan melden bij de nabestaanden, van in het begin vergezeld zijn van mensen van slachtofferhulp. “Uit verschillende getuigenissen bleek dat vele nabestaanden zich tijdens die eerste verschrikkelijke minuten en uren, vaak in de steek gelaten voelen.”Toen vorig jaar sommige media berichtten dat meer en meer ouders hulp vroegen voor hun uitgebluste kinderen, pleitte Open Vld-voorzitter Bart Somers voor een breed en grondig maatschappelijk debat over depressie en zelfdoding bij jongeren. “Een moderne Westerse samenleving als de onze, die zichzelf vaak als voorbeeld ziet voor de rest van de wereld, kan het zich niet veroorloven dat zoveel jongeren depressief zijn en zelfdoding plegen,” aldus Somers toen. Op vraag van Open Vld hield de commissie Welzijn van het Vlaams parlement verschillende hoorzittingen over dit onderwerp. “Het blijft opvallend dat er in Vlaanderen 2,5 keer meer jongeren zelfdoding plegen als in Nederland. Hoe komt dat? En hoe kunnen we hieraan verhelpen? Het zijn op die vragen dat we willen proberen een antwoord te vinden”, zegt Annemarie Hoebeke. Als voorlopig sluitstuk van het debat, vond vandaag een hele themadag plaats in het Vlaams parlement. Van der Borght: “Zowel mensen uit de hulpverlening als jongeren zelf, die al geconfronteerd werden met zelfdoding, kwamen er getuigen. Het ging vaak om emotionele, maar ook diepgaande getuigenissen. De problematiek werd grondig besproken, en men kwam tot de conclusie dat er al heel wat in Vlaanderen wordt gedaan om zelfdoding bij jongeren tegen te gaan.”Toch werden ook enkele pijnpunten bloot gelegd. Hoebeke: “Zo vraagt men uitdrukkelijk dat het Vlaams actieplan tegen zelfdoding bij jongeren wordt verder gezet na 2010. Bovendien vraagt men een overkoepelend expertisecentrum, dat de hulpverlening nog beter moet organiseren. Op die manier moeten jongeren sneller en doeltreffender geholpen kunnen worden.”Ook kwam aan het licht dat de nabestaanden zich soms in de steek gelaten voelen. Van der Borght: “Als de politie aan de deur komt om te melden dat een vader, moeder, broer of zus, zelfdoding heeft gepleegd, is de nood bij de nabestaanden op onmiddellijke opvang door slachtofferhulp zeer groot. Toch is die er al te vaak niet meteen bij. Daarom zal ik aan de minister van Binnenlandse Zaken vragen om na te gaan of hier niet aan kan verholpen worden.”Annemarie Hoebeke neemt op haar beurt het initiatief om een resolutie aan het Vlaams Parlement voor te leggen met de uitdrukkelijk vraag aan de Vlaamse Regering om de pijnpunten die er nog zijn weg te werken.

Bron: Open VLD (8/03/2009). Slachtofferhulp bij zelfdoding kan beter. Geraadpleegd op 8/02/2013 via http://www.openvld.be/News.aspx?nid=C88E703E-FA1C-4BBD-84AC096FE185C7E5&id=50b33ce6-ff40-4bef-8c88-b07877f2ec22#anchor

Emmely Cambier – Paper

Pagina 18

5. Persoonlijk besluit 5.1. Hoe is de opdracht verlopen? Bij de aanvang van de opdracht had ik niet echt zicht op wat ik moest volbrengen. Ik dacht dat het mij niet zou lukken om zelf een website op te richten. In het begin was het dan ook even zoeken naar hoe we te werk moeten gaan met de wiki, wat er precies gevraagd werd, etc. Eens vertrokken vlotte dit wel, maar ik merk dat je wel veel geduld nodig hebt om alles goed afgewerkt te krijgen. Wat de bronnen opzoeken betreft, was dit ook niet altijd evident om een betrouwbare bron te vinden. Het publiceren op de wiki vraagt ook om overleg met collega’s en dit vlotte niet altijd even goed. Ik heb wel veel bijgeleerd door deze taak: het werken met word werd nog eens opgefrist, ik heb al wat meer leren omgaan met Excel, bronnen opzoeken, wiki maken, etc. Het is zeker en vast een leerrijke ervaring geweest, waarbij ik heb ingezien wat ik al goed kan, maar ook de zaken waar ik minder goed in ben en dus bijgevolg in moet groeien! 5.2. Heb ik voldoende informatie gevonden? Ik vind wel dat ik vlot over alle zaken informatie heb gevonden. Wat de bronnen betreft kon heeft het zoekplatform Limo me echt goed geholpen. Ook artikels, organisaties, specialisten zijn makkelijk te vinden. Ik heb ook de bronnen gecontroleerd, zoals gevraagd werd in stap 4, en dit ging redelijk vlot. Wat ik wel jammer vond was dat mijn artikel geen referenties had doorheen de tekst naar andere werken, waardoor ik sterauteurs heb moeten afleiden uit de bronnenlijst. Dat vond ik wel een minpunt aan het artikel. Verder vond ik snel en vlot veel informatie over de auteur en andere vernoemde bronnen in de bronnenlijst. 5.3. Wat heb ik geleerd? Ik heb geleerd hoe ik informatie vlotter kan opzoeken en zekerder kan zijn van de echtheid van de bronnen. Dit is een zeer belangrijk aspect naar de bachelorproef toe, dat ik zeker zal kunnen gebruiken. Wat ik ook leuk vind, is dat ik heb geleerd een wiki te maken. Dit is handig als je ermee overweg kan, en zal misschien in de toekomst nog van pas komen! Initiatief nemen is ook iets dat zeer belangrijk is tijdens dit groepswerk, in die zin dat men voorstellen durft doen, mening geven, etc. Dat heb ik ook zeker ondervonden, dat je zelf ook moet durven ondernemen, en niet afwachten.

Emmely Cambier – Paper

Pagina 19

5.4. Waar moet ik nog in groeien In heb gemerkt dat Excel een struikelblok heeft gevormd, waar ik echt nog niet goed mee overweg kan. In heb dit nooit uitgebreid gezien, wat nu wel in mijn nadeel gespeeld heeft. Ik heb namelijk bij deze stap in de opdracht veel tijd verloren, aangezien ik nog alles wat moest uittesten en uitzoeken. Ik heb dan ook gebruik gemaakt van de hulplink op de wiki “Sadan”. Ook bij Word waren er een aantal,eigenlijk basistoepassingen, waar ik even naar moest zoeken. Dus ik weet dat ik naar de toekomst toe me hier nog extra zal moeten voor inzetten. Ik heb wel al veel bijgeleerd in het zoeken naar bronnen en de APA stijl te gebruiken. Toch voel ik dat ik ook hier extra in zal moeten oefenen naar toekomstige opdrachten toe.

6. Bibliografie Bron van het artikel: Kupka, R. (2003). Bipolaire Stoornissen. Bijblijven, 19 (9), 374-380. Doi: 10.1007/BF03059740 Bronnen van andere werken van Prof. Dr. R.W. Kupka: Kupka, R. W. (2006).Psychologie en psychotherapie van de bipolaire stoornis. Tijdschrift voor psychiatrie, 12/48, 915-920. Nolen, W.A. , Kupka, R.W. ; Schulte, P.F.J. , Knoppert-van der Klein, E.A.M. , Honig, A. , Reichart, C.G. , Goossens, P.J.J. , et al. (2008).Richtlijn bipolaire stoornissen. Utrecht : De Tijdstroom. Kupka, R., Knoppert-van der Klein, E., Nolen, W. (2009).Handboek bipolaire stoornissen. Utrecht : De Tijdstroom. Kupka, R.W. , Akkerhuis, G.W. ,Nolen, W.A. ,Honig, A.(1997). De life-chartmethode voor de manischdepressieve stoornis. Tijdschrift voor psychiatrie, 3/39, 232-239. Selten, J.P, Laan, W. ,Kupka, R., Smeets, H. ,Van Os, J. (2011). Meer kans op depressie en psychose bij allochtonen. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 823-829. Bronnen van sterauteurs: Bib gent: Nolen, W.A. (1997). Depressie en manisch-depressieve stoornis : oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden. Baarn : Tirion. Katho kortrijk: Goossens, PJJ ; Knoppert-van der Klein, EAM ; van Achterberg, T. (2008).Coping Styles of Outpatients With a Bipolar Disorder . Archives Of Psychiatric Nursin,22/5. 245-253

Emmely Cambier – Paper

Pagina 20

Knoppert-van der Klein, E.A.M. (2002). Stemmingsstoornissen tijdens de zwangerschap en postpartumperiode. Tijdschrift voor psychiatrie,6/44, 397-401 Bronnen van auteur - Internet: Kupka, R. (2011).Bipolaire Stoornissen en ADHD: Overlap en comorbiditeit. 1-42. Geraadpleegd via http://www.adhdnetwerk.nl/ADHD.aspx Het artikel: Bipolaire Stoornissen en ADHD: Overlap en comorbiditeit. Kupka,R. (2011). Manisch-depressief: hebben of zijn? 1-14. Geraadpleegd via www.kenniscentrumbipolairestoornissen.nl Het artikel: Manisch-depressief: hebben of zijn? Kupka,R., Visser, H.M. (2012). Bipolaire stoornis en adhd bij volwassenen: differentiatie, comorbiditeit en farmacotherapie. Geraadpleegd via http://www.psyfar.nl/artikels/artikels_item/t/bipolaire_stoornis_en_adhd_bij_volwassenen_differen tiatie_comorbiditeit_en_farmacotherapie Het artikel: Enkel samenvatting terug te vinden, indien men het hele artikel wil lezen moet men zich lid maken van de website. Regeer, Mw E.J., Kupka, R. (2011). De lithiumresponder: fenotypisch en genotypisch herkenbaar? Geraadpleegd via http://www.psyfar.nl/artikels/artikels_item/t/de_lithiumresponder_fenotypisch_en_genotypisch_he rkenbaar Het artikel: Enkel samenvatting terug te vinden, indien men het hele artikel wil lezen moet men zich lid maken van de website. Kupka, R.W., Renes, J.W. (2006). Depressie en antidepressiva bij bipolaire stoornissen. http://www.psyfar.nl/uitgebreid_zoeken/auteur/kupka_r_w Het artikel: Enkel samenvatting terug te vinden, indien men het hele artikel wil lezen moet men zich lid maken van de website. Vaktijdschriften relevant voor het thema depressie:    

Maandblad geestelijke gezondheid Nederlands tijdschrift voor evidence based practice Psychopraktijk: vakblad voor psychologie, psychotherapie en psychiatrie Tijdschrift voor psychiatrie: 2 artikels

Geschwind,N. (2012). Mindfulness-based cognitieve therapie ook effectief bij mensen met minder dan drie depressies. Tijdschrift voor psychiatrie, 54/12, 1039-1040 Het artikel: Mindfulness-based cognitieve therapie ook effectief bij mensen met minder dan drie depressies.

Emmely Cambier – Paper

Pagina 21

Wichers,M. (2012). Negatieve levensgebeurtenissen en depressie; de complexiteit ontrafeld. Tijdschrift voor psychiatrie, 54/4, 391-392 Het artikel: Negatieve levensgebeurtenissen en depressie Bijdrage uit een verzamelwerk: Sitsen, J.M.A. (2007). Depressie tijdens de zwangerschap. Medische Farmaceutische Mededelingen (pp. 259-260). Eindwerken en bachelorproeven: Dejonckheere, M. (2012). Depressie, meer dan zomaar een dipje : Informatieve brochure over depressie[Theses]. Plaats:KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV Vandenberghe, N. (2012). Depressie en angst bij personen met fibromyalgie : Epidemiologisch onderzoek binnen het MPC UZ Gent[Theses].Plaats: KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV Kerwyn, L. (2012). Hoe beïnvloedt het therapeutisch aanbod de depressieve stemming bij alcoholverslaafden : Voor- en nameting aan de hand van de Beck Depression Inventory II binnen het PZ OLV te Brugge.[Theses]. Plaats:KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV Dejonghe, B. (2010). Pre-therapie bij depressie : (H)erkenning van het persoonlijk lijden bij mensen met een depressie.[Theses]. Plaats: KATHO Campus Kortrijk eerste verd. KKOEV Kranten / Tijdschriften: Auteur onbekend. (21,februari,2013) Depressie blijft groot taboe op kantoor. De standaard. Geraadpleegd via http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20130221_007&word=depressie Baumers, K. (31,oktober,2012) Nog nooit zoveel mensen thuis met depressie. De standaard. Geraadpleegd via http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121030_00353767 De Ceulaer, J.(3, december, 2012) Een depressie is niet langer alles of niets. De standaard. Geraadpleegd via http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121202_00389153 Van Leemputten,P.(18, juni, 2012) Internetgebruik kan wijzen op depressie. De standaard. Geraadpleegd via http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DS20120618140603 Snoeys,A.(31,oktober,2012) Recordaantal mensen met depressie blijft thuis. HLN. Geraadpleegd via http://www.hln.be/hln/nl/37/Psycho/article/detail/1526421/2012/10/31/Recordaantal-mensenmet-depressie-blijft-thuis.dhtml Boeken: Kerkhof, A.J.F.M. ; Luyn, J.B. (2010) Suïcidepreventie in de praktijk. Bohn Stafleu van Loghum: Houten Molenaar, P.J. ; Don, F.J. ; Bout, J. ; Sterk, F. ; Dekker, J . (2009). Cognitieve gedragstherapie bij depressie. Bohn Stafleu van Loghum: Houten Emmely Cambier – Paper

Pagina 22

Nimwegen, L. ; Brand, R. ; Dieleman, S. ; Ju, M . (2008). Leidraad psychiatrie . Bohn Stafleu van Loghum: Houten De Bie, Jef (Editor) ; van den Ameele, Hans (Editor) ; Bervoets, Chris ; De Witte, Andy ; Lemey, Lieve ; Kerkhofs, Helen (Editor). (2011).Eerste hulp bij cliënten met psychiatrische problemen. Brugge : Vanden Broele, 2011 Andere (extra) bronnen als hulp bij het maken van de website: http://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina (trefwoordenlijst) http://limo.libis.be/primo_library/libweb/action/search.do?dscnt=1&fromLogin=true&dstmp=13637 04303107&vid=KATHO&fromLogin=true&fromLogin=true (bronnen) http://www.encyclo.nl/ (trefwoordenlijst) http://depressie1213.wikidot.com/help (hulp opmaak site) http://openbarediensten.acv-online.be/default/werkplaats/werkplaats.asp (afbeeldingen Federaal en Vlaams niveau) http://www.standaard.be/ (krantenartikels) http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl (artikels)

Emmely Cambier – Paper

Pagina 23