Zorgverkoop Wijkverpleging 2016 Mantelzorgbeleid Leger des Heils

Beleidsnotitie : Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015

Sector : Wijkverpleging Leger des Heils Laatst geëvalueerd : Augustus 2015

Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 1

Inleiding Deze beleidsnotitie ‘Mantelzorg’ heeft betrekking op het inschakelen van mantelzorgers/familie bij de ondersteuning van cliënten. Mede door middel van een actieve inzet van familie en andere naasten bij de zorg en begeleiding zijn cliënten in staat (opnieuw) te (blijven) participeren in de maatschappij. Gezien alle maatschappelijke ontwikkelingen waarbij steeds vaker aan de cliënt gevraagd wordt om zelf de regie te nemen en zelf hulp en ondersteuning te vragen aan leden van zijn netwerk, is het van belang om de uitgangspunten met betrekking tot mantelzorgbeleid vast te leggen. In onderstaande nota ‘Mantelzorgbeleid’ wordt beschreven hoe de organisatie met betrekking tot mantelzorgers/familieleden/naasten bij het Leger des Heils ( LdH ) geregeld is.

Definitie: Er is sprake van mantelzorg wanneer: * familie/ vrienden hun naaste thuis of in de zorgstelling ondersteunen en * hierdoor de positie van de cliënt wordt versterkt; * hierdoor de contacten met de buitenwereld langer mogelijk blijven; * hierdoor sprake is van een meer vertrouwde omgeving; * hierdoor sprake kan zijn van het handhaven van persoonlijke details in de verzorging

1. Waarom mantelzorgers inschakelen ? Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 2

Naast het gegeven dat er aan verschillende basale behoeften zoals voedsel, onderdak en veiligheid voldaan moet worden, kent de mens ook een grote behoefte aan sociaal contact. Mensen hebben anderen nodig om goed te kunnen functioneren. Het inschakelen van mantelzorgers/naasten kan daarbij herstel bevorderend werken. Bovendien komt de cliënt via mantelzorgers en naasten ook in contact met verschillende systemen in de maatschappij. Volgens Sheperd ( 1989) stoelt een succesvolle rehabilitatie van een chronische patiënt/cliënt met name op interventies uit het sociale milieu. De laatste jaren is er bestuurlijk breed ingezet om zorg thuis te leveren, maar deze beweging kan alleen van de grond komen met betrokkenheid en ondersteuning van de sociale omgeving van cliënt. Bij cliënten van het Leger des Heils zijn familieleden, vrienden en buren vaak uit zicht. Cliënten geven ook regelmatig aan dat er “te veel is gebeurd “waardoor zij huiverig zijn om de contacten te hernieuwen.

Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 3

2. Aandachtspunten ontwikkeling mantelzorgbeleid Het mantelzorgbeleid binnen het Leger des Heils dient gericht en actief aandacht te krijgen vanwege de specifieke doelgroep van het Leger des Heils. Immers de contacten met familie en vrienden zijn er niet (meer) of staan ernstig onder druk. Door gebeurtenissen in het verleden zijn veel cliënten van het Leger des Heils contacten met hun familie/naasten verloren. Ook al stimuleren medewerkers hen om deze contacten weer aan te halen; veel cliënten willen dit niet meer. “Er is te veel gebeurd “ zeggen ze en “Mijn familie zit niet op mij te wachten”. Juist nu is het van belang deze contacten te herstellen. De uitkomsten van een evaluatie in 2014 op dit onderwerp hebben er toe bijgedragen dat er meer inzicht is gekomen ten aanzien van dit onderwerp. Ervaring leert dat, wanneer familie, vrienden en buren daadwerkelijk in kaart worden gebracht; het aantal contacten dat mogelijk weer opgepakt kan worden, soms meevalt maar vaak ook tegenvalt. Een ‘netwerk inventarisatie’ op papier is daarom een belangrijk hulpmiddel zodat men in één oogopslag kan zien of er sprake is van familie en/of naasten waarmee contact gelegd kan worden. Hierbij kan ook gedacht worden aan buren, nichten/neven en/of oude vrienden. Bij cliënten van het Leger des Heils wordt moet vaak geconstateerd worden dat er echt geen netwerk (meer) is. 2.1.Aandachtspunten met betrekking tot mantelzorgbeleid Uit de evaluatie van het mantelzorgbeleid en uit onderzoek blijkt het volgende : 1. Als er nog een klein sociaal netwerk rondom de cliënt bestaat, dan zijn dit vaak familieleden. Zij blijven het langst deel uit maken van het netwerk. 2. Bij veel cliënten van het Leger des Heils is er geen sprake (meer) van contact met mantelzorgers/familie/naasten. 3. Hulpverleners zijn goed op de hoogte van de contacten die cliënten hebben met familieleden; contacten met (oude) vrienden en buren kunnen ook in kaart gebracht worden. 4. Hulpverleners registreren systematisch de contactgegevens van familieleden/naasten in het cliënt registratiesysteem. 5. Om inzicht te krijgen in het netwerk van de cliënt helpt het om de frequentie en de inhoud van de contacten met familie/naasten systematisch in kaart te brengen 6. Cliënten kunnen, voorzichtig en stap voor stap gestimuleerd worden om weer contact op te nemen met hun familie/naasten wanneer alle banden met hen verbroken zijn.

Het Leger des Heils heeft een speciale afdeling die familie/naasten opspoort. Voor situaties waarin m.b.t. familierelaties echt geen herstel mogelijk is, is het beleid van “Maatjes’ opgezet. Maatjes zijn vrijwilligers die persoonlijk aan een cliënt gekoppeld worden en op bepaalde punten mantelzorgers/naasten kunnen vervangen. Zie verder onder punt 2.3. 2.2. Concrete acties om het mantelzorgbeleid te stimuleren De medewerkers van het Leger des Heils stimuleren cliënten om weer contact op te nemen. Er wordt stapsgewijs aan herstel van contacten gewerkt: 1. Hulpverleners stimuleren de cliënt actief om contact te zoeken met familieleden/naasten. Hierbij wordt er laagdrempelig gestart door het sturen van een kaartje, een telefoongesprek of een e-mailbericht. Pas in een veel later stadium kan er sprake zijn van een eventueel bezoek en als alles goed verloopt kan er pas daarna een inventarisatie gemaakt worden om na te gaan wat zij voor elkaar kunnen betekenen. Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 4

2.

3.

4.

Hulpverleners gebruiken een afgesproken en vaste systematiek voor een netwerkinventarisatie om, met behulp van de cliënt, (bestaande) contacten met familie en naasten in kaart te brengen. Contact met familie/naasten wordt standaard besproken tijdens het anamnesegesprek en zorgplanbesprekingen. Indien relevant wordt dit onderwerp opgenomen als doelstelling in het zorgplan. In veel gevallen kan hier om bovengenoemde redenen pas in een later stadium een inventarisatie gemaakt worden. Wanneer het niet mogelijk is om weer contact op te bouwen met familie/naasten kan gezocht worden naar een maatje/vrijwilliger.

Als onderdeel van het herstelgericht werken, is het stimuleren van contacten met familie en het gebruik van een netwerkinventarisatie onderwerp van gesprek tussen Cliëntenraad en Bestuur. Een netwerkinventarisatie is een hulpmiddel waarmee het netwerk van de cliënt in kaart wordt gebracht waardoor in duidelijk wordt wie, hoe vaak ,op welke wijze contact heeft met de cliënt. Zo’n inventarisatie is een goed instrument om zowel voor de cliënt als voor de hulpverlener inzicht te krijgen in zijn sociale netwerk en om naar aanleiding hiervan dit netwerk eventueel uit te breiden.

Uitleg netwerkinventarisatie Een netwerkinventarisatie is er om het cliëntsysteem goed in beeld te krijgen. Stap 1: Inzicht krijgen in het netwerk van de cliënt en de cliënt zelf. Stap 2: In kaart brengen en beschrijven van het sociale netwerk van de cliënt. Stap 3: Beoordelen van de kwaliteit van het bestaande sociale netwerk. Stap 4: Stellen van doelen en bijbehorende acties t.a.v. het sociale netwerk. Stap 5: Bovenstaande stappen verwerken in het zorgplan van de cliënt. Stap 6: Uitvoeren van de doelen en bijbehorende acties. Stap 7: Om de drie maanden evalueren en eventueel bijstellen van de doelen en de bijbehorende acties (dit loopt samen met het zorgplan).

Het uiteindelijke doel is om te komen tot een actieve inzet van mantelzorgers ten behoeve van de cliënt. Doelen hieromtrent worden vastgelegd in het zorg(leef)plan.

Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 5

2.3. Inzetten van netwerkvrijwilligers en maatjes Wanneer blijkt dat er geen directe naasten zijn, worden er zgn. ‘Netwerkvrijwilligers’ en/of ‘Maatjes’ voor de cliënten van het Leger des Heils ingezet. De vrijwilligerscoördinator of de daarvoor aangewezen persoon zoekt naar aanleiding van gerichte vragen van cliënten actief naar een netwerkvrijwilliger die de cliënt breed kan ondersteunen en/of naar een maatje die hem/haar gezelschap houdt of waarmee een hobby kan worden uitgeoefend.

“Maatjes’ zijn vrijwilligers die specifiek aan een bepaalde cliënt gekoppeld worden. Zij ondernemen op afgesproken tijdstippen gedurende een bepaalde tijd gezellige dingen met de cliënten. Maatjes maken afspraken met de cliënt zelf.

Netwerkvrijwilligers zijn vrijwilligers die al in een vroeg stadium van de hulpverlening ingeschakeld worden om cliënten gedurende een bepaalde afgesproken tijd en in nauw overleg met de hulpverleners te ondersteunen op een bepaald gebied. Voorbeelden van hun inzet zijn; het helpen op orde brengen van de administratie en/of hen begeleiden in het weer in contact komen met de familie/vrienden. Netwerkvrijwilligers hebben ervaring in het ondersteunen van mensen en doen alles in nauw overleg met de hulpverleners. Zij vervangen de hulpverleners niet maar geven extra steun aan cliënten wanneer dit nodig is. Er kan met behulp van Netwerkvrijwilligers sprake zijn van Informele Zorg waardoor het mogelijk is om de hulpverlening door professionals geleidelijk af te bouwen en/of te verkorten.

Ook bij de inzet van maatjes en netwerkvrijwilligers blijft het van belang de cliënt te stimuleren om contact op te nemen/ te hernieuwen met hun familie/naasten zodat deze op den duur naast en/of in plaats van maatjes en netwerkvrijwilligers de cliënt kunnen ondersteunen. Dit vraagt om zorgvuldige en afgewogen stappen die enige tijd in beslag nemen. In het geval van bepaalde cliënten van het Leger des Heils zal het niet lukken om ooit dit doel te bereiken.

3. Begeleiding mantelzorgers

Het is belangrijk dat de medewerkers actief betrokken zijn en blijven bij de inzet van mantelzorgers/maatjes/netwerkvrijwilligers. 3.1. Begeleiding mantelzorgers Mantelzorgers krijgen standaard uitleg van de hulpverleners over de gang van zaken. Er wordt een vaste medewerker aangewezen, bij voorkeur de vaste hulpverlener van de cliënt, die zorgt voor een kennismaking en afspraken maakt over de inzet, Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 6

de afspraken met de mantelzorger, mede afhankelijk van het doel wat beoogd wordt, vastlegt in het zorgplan/cliëntendossier en de contacten met de mantelzorger onderhoudt en deze ondersteunt als het nodig is of er zorg voor draagt dat iemand anders die doet.

Mantelzorgers betrekken bij de zorg vraagt van de medewerker aanvankelijk een investering in tijd maar uiteindelijk kunnen deze contacten herstel bevorderend werken voor de cliënten, waardoor het welzijn en de maatschappelijke participatie van de cliënt verhoogd kunnen worden. Vanuit de organisatie kan eventueel in samenwerking met andere zorgaanbieders, per gebied minimaal één keer per jaar een bijeenkomst belegd worden voor mantelzorgers ter ondersteuning en lering. Ook kunnen mantelzorgers dan onderling hun ervaringen uitwisselen; dia kan hen sterken in hun positie als mantelzorger.

3.2.

Begeleiding Netwerkvrijwilligers en Maatjes

De organisatie van de begeleiding van Netwerkvrijwilligers en Maatjes valt onder de verantwoordelijkheid van de vrijwilligerscoördinator en/of een ander daartoe aangewezen persoon in overleg met het management. De begeleiding van deze groep dient intensief en goed doordacht uitgevoerd te worden.

Mantelzorgbeleid Leger des Heils 2015 ( EAdG)

Pagina 7