10/02/16
Differentiëren in de lessen geschiedenis Guy Putseys Tim Puttevils Karel Van Nieuwenhuyse
Overzicht • Wat is differentiatie? o o o o o
Enkele vaststellingen Wat doen we al? Doelstelling Beginsituatie Wat is het niet?
• Taal en differentiatie • Evaluatie en feedback • Uitnodiging: focusgroep differentiëren ~ historisch denken
1
10/02/16
Wat is differentiatie? Enkele vaststellingen • Differentiatie = basishouding Respect voor leerlingen = oog hebben voor hun eigenheid o Differentiëren = oog hebben voor leerlingenverschillen à doel: elke leerling een niveau hoger brengen o
• Leerplan geschiedenis o o o
Halfopen leerplan Mogelijkheid tot keuze leerinhouden Ruimte voor differentiatie
Wat is differentiatie? Wat doen we al? • BKD = nieuwe beleidsterm, maar we doen dit al langer o
Differentiëren volgens motivatie en belangstelling • Verschillende thema’s • Verplicht vanuit het leerplan (bv maatschappelijke domeinen) • Keuzemogelijkheden thema’s/onderwerpen
o
Differentiëren volgens leermiddelen en lesmaterialen • Brede waaier aan bronnen (tekstueel, visueel, audiovisueel, …)
o
Differentiëren volgens niveau van het product • Basis en uitbreiding
2
10/02/16
Wat is differentiatie? Wat doen we al? • BKD in de lessen geschiedenis ≠ makkelijk o
Context van het vak • Weinig lesuren (1 à 2 lesuren) • Veel leerlingen
o
Alle leerlingverschillen in kaart brengen? • Niet mogelijk • Niet wenselijk
Wat is differentiatie? Doelstelling
Hoe kunnen we op een haalbare manier onze lessen en werkvormen aanpassen zodat we meer aandacht kunnen schenken aan de verschillen tussen leerlingen, met als doel het historisch denken van elke leerling op een hoger niveau te brengen?
3
10/02/16
Wat is differentiatie? Beginsituatie Hoe kan je leerlingverschillen in kaart brengen?
• Door deze vraag meteen aan de volledige groep te stellen?
• Een veilige leeromgeving is belangrijk • Hoe kunnen we – op een haalbare wijze – onze werkvorm zodanig aanpassen dat we wel rekening houden met verschillen tussen leerlingen?
Wat is differentiatie? Beginsituatie • Bv vraagstrategieën … Question & answer
Buzzgroups
• Verschil in: o o o o
Het aantal leerlingen dat mee zal denken De informatie die de leerkracht van zijn leerlingen krijgt De feedback die de leerlingen krijgen Bedenktijd (veilige leeromgeving)
4
10/02/16
Wat is differentiatie? Beginsituatie • ICT-tools, als kahoot, socrative, nearpod, … • Exit cards • Flipping the classroom o
Bv „Ik kan helemaal geen spotprenten“ (cfr. Kleio)
• Toetsen/taken/proefwerken o o
“Slim” evalueren Deelvragen volgens competenties/vaardigheden
5
10/02/16
6
10/02/16
7
10/02/16
Wat is differentiatie? Wat is het niet? • Niet alle verschillen in kaart brengen o o
Onmogelijk Start met realistische, kleine doelen • Op welke vlak(ken) wil je differentiëren? • Mik op specifieke vaardigheden • • • • • •
Kaart lezen Werken met tijd Tekstuele bronnen begrijpen Een mondelingen redenering opbouwen Spotprenten interpreteren …
• Niet (enkel) toe te passen in één les ➜ lessenreeks • Niet enkel voor de zwakkere leerlingen
Taal en differentiatie • Geschiedenis = talig vak “De grenzen van m’n taal zijn de grenzen van mijn werkelijkheid.”
• Taal als hefboom van differentiatie o
Differentiëren volgens leermiddelen: • Lange versus korte teksten • Moeilijkheidsgraad van de teksten
8
10/02/16
Taal en differentiatie • Taal als hefboom van differentiatie o
Differentiëren volgens leermiddelen: • Lange versus korte teksten • Moeilijkheidsgraad van de teksten • Talige ondersteuning: • • •
Begrippendidactiek Leesstrategieën Schrijfkaders
9
10/02/16
Taal en differentiatie Voorbeeld schrijfkader “De industriële revolutie” a) In welke eeuw begon de industriële revolutie? _______ eeuw b) Hoe is de industriële revolutie ontstaan? Vul de volgende tekst verder aan. Vul de volgende termen in op de juiste plaats EN leg uit wat deze betekenen: industriële revolutie, agrarische revolutie, demografische groei. Schrijf in zinnen! Eerst was er een _________________________________, dit betekent: __________________________ ____________________________________________________________________________________ Dan was er een _________________________________, dit betekent: ___________________________ ____________________________________________________________________________________ Dat had tot gevolg dat: 1. __________________________________________________________________________________ 2. __________________________________________________________________________________ Tot slot was er een _________________________________, dit betekent: ________________________ ____________________________________________________________________________________
Taal en differentiatie Voorbeeld schrijfkader “Communisme en socialisme” Vul onderstaande tekst aan, zodat deze historisch correct is: De socialisten vonden de communisten gelijk hadden als ze zeiden dat er een groot probleem bestond in de 19de-eeuwse maatschappij, namelijk: ___________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ Zij vonden echter dat de communisten het mis hadden als ze dachten dat ______ __________________________________ een oplossing was voor het probleem. De socialisten zagen bijvoorbeeld ______________________________________ als een oplossing voor het probleem, want op deze manier __________________ _________________________________________________________________
10
10/02/16
Taal en differentiatie • Taal als hefboom van differentiatie o
Differentiëren volgens leermiddelen: • Lange versus korte teksten • Moeilijkheidsgraad van de teksten • Talige ondersteuning: • • •
Begrippendidactiek Leesstrategieën Schrijfkaders
• Materiaal (tekst of illustraties)
Taal en differentiatie Voorbeeld standensamenleving
11
10/02/16
Taal en differentiatie • Taal als hefboom van differentiatie o
Differentiëren volgens leermiddelen
o
Differentiëren volgens denkniveaus • Diepgang van de analysevragen • Basis en uitbreiding
o
Differentiëren volgens ondersteuning van de opdrachten • Tempo • Niveaugroepen: geen / matige / veel ondersteuning MAAR: opgelet; niet systematisch doen (gevaar stigmatisering)
Taal en differentiatie Voorbeeld Het College in Vilvoorde • • • • •
Diataaltesten (1ste-4de jaar SO)
•
Voor niveaus C – D – E wordt individuele taalondersteuning geboden Taalbeleid voor schooltaal
•
Tekstbegrip Begrijpend leesniveau Leesniveaus: A – B – C – D – E Type lezer: goed – compenserend – schools – probleemlezer
12
10/02/16
Taal en differentiatie Voorbeeld Modern Imperialisme 5de jaar • •
Oefening in historisch denken Fragmenten uit 4 verschillende handboeken geschiedenis (1923 – 1948 – 1985 – 2009)
•
Oorzaken – gevolgen – beeld van de inwoners – beeld van Leopold II 2015: differentiëren volgens leermiddelen
• •
2016: differentiëren volgens ondersteuning o (Drie mogelijke niveaugroepen) o
In mijn klassen enkel matige en geen ondersteuning toegepast
Evaluatie en feedback • Differentiëren volgens evaluatie o
Verschillende toetsen/examens • Zinvol en interessant • Maar: bijzonder tijdsintensief • Stoot op weerstand
o
Uitgangspunten • Basis- en uitbreidingsdoelen bepalen • Met als doel: lln naar een hoger niveau tillen
13
10/02/16
Evaluatie en feedback Opdracht: Rangschik deze toetsvragen volgens moeilijkheidsgraad
A. Wat is het verband tussen het afbrokkelende Ottomaanse rijk en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?
B. Geef vier oorzaken van de Eerste Wereldoorlog. C. Welk land draagt volgens jou de grootste verantwoordelijkheid bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog? Geef twee argumenten.
Evaluatie en feedback Mogelijke oplossing:
Volgens Taxonomie van Bloom
1. Geef vier oorzaken van de Eerste
→ ONTHOUDEN
2. Wat is het verband tussen het
→ TOEPASSEN (met inzicht)
Wereldoorlog.
(en begrijpen)
afbrokkelende Ottomaanse rijk en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?
3. Welk land draagt volgens jou de grootste
→ EVALUATIE
verantwoordelijkheid bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog? Geef twee argumenten.
14
10/02/16
Evaluatie en feedback • Taxonomie van Bloom
Evaluatie en feedback • Differentiëren volgens soorten vragen o
Laat lln uit een reeks van vragen kiezen • Verschil volgens leermiddelen (cf. standensamenleving) • Verschil volgens talige skills van antwoorden (bv. volzinnen, schema, …) • Verschil in talige ondersteuning
o
Werken met boventallige punten
o
Laat lln zelf een vraag opstellen • Volgens interesse • Volgens uitkomst
15
10/02/16
Evaluatie en feedback • Meerdere vormen van evaluatie o o o
(openboek)toetsen (vaardigheids)taken …
Voorbeeld Salco Haasrode 6de jaar
Evaluatie en feedback • Feedback
Voorbeeld Het College Vilvoorde 5de jaar
16
10/02/16
Voorbeeld Het College Vilvoorde 5de jaar
Evaluatie en feedback
Voorbeeld STK - Vakgroep geschiedenis
17
10/02/16
Differentiëren in de lessen geschiedenis
Oproep • Nood aan verdieping en uitwisseling? • Interesse om samen te denken en te werken rond differentiatie in de lessen geschiedenis? • Volgende stap: afbakenen niveaus van historisch denken, en materialen ontwikkelen die hierop werken!
• Aanbod o o o o
Vakdidactische leergemeenschap BKD geschiedenis Traject van vijf tot zes werkvergaderingen Start september 2016 Geïnteresseerden • Exit cards • Mailen (vóór 1 mei) naar
[email protected]
18
10/02/16
19
10/02/16
Oproep • Nood aan verdieping en uitwisseling? • Interesse om samen te denken en te werken rond differentiatie in de lessen geschiedenis? • Volgende stap: afbakenen niveaus van historisch denken, en materialen ontwikkelen die hierop werken!
• Aanbod o o o o
Vakdidactische leergemeenschap BKD geschiedenis Traject van vijf tot zes werkvergaderingen Start september 2016 Geïnteresseerden • Exit cards • Mailen (vóór 1 mei) naar
[email protected]
Bedankt voor jullie aandacht!
[email protected] [email protected] [email protected]
20
