Het interbellum F de periode tussen de twee wereldoorlogen 1918

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Wij worden Europeanen … Of zijn we het al? INHOUDSOPGAVE INLEIDING ................................................................................................. 4 EUROPA OP DE KAART ................................................................................ 4 HET INTERBELLUM => PERIODE TUSSEN DE TWEE WERELDOORLOGEN ...... 6 1. Duitsland ........................................................................................... 6 2. Rusland ............................................................................................. 8 DE TWEEDE WERELDOORLOG => 1939 – 1945 ........................................... 10 1. Welke vijanden stonden tegenover elkaar? ........................................... 10 2. Korte samenvatting van de gebeurtenissen tijdens WO II. .................... 12 NA DE 2DE WERELDOORLOG => VERDEELDE WERELD => KOUDE OORLOG ......................................................................................... 14 1. Wat gebeurde met Hitler? ................................................................... 14 2. Wat gebeurde met Europa? ................................................................. 15 3. Wat gebeurde met Duitsland? ............................................................. 16 4. De militaire organisaties NAVO en Warschaupact .................................. 20 5. Het einde van de Koude Oorlog en de val van de Berlijnse Muur… ......... 22 VERWERKING VAN DE CURSUS DOOR MIDDEL VAN EEN FILM => “GOOD BYE LENIN!” .................................................................................... 24 VIDEOREPORTAGE: DE LAATSTE DAG … ...................................................... 27 DE EUROPESE INTEGRATIE: ONTSTAAN EN GROEI ...................................... 29 1. Het begrip Europese integratie ............................................................ 29 2. Moeizaam begin van de Europese integratie ......................................... 29 a. Het ontstaan van de integratiegedachte b. De Benelux: het goede voorbeeld:

3. Verdere integratie van Europa ............................................................. 30 a. Economische samenwerking door “De Zes” van Europa i. Een nieuwe gedachte

b. De EG verruimt zich tot de EU

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

1

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE => BESTUUR ................................... 41 1. De Europese Raad .......................................................................... 41 a. Wie?

b. Wat? c. Waar?

2. De Europese Commissie.................................................................. 41 a. Wie? b. Wat? c. Waar? d. Waarom?

3. De Ministerraad .............................................................................. 42 a. Wie? b. Wat? c. Waar? d. Waarom?

4. Het Europees Parlement ................................................................. 43 a. Wie? b. Wat? c. Waar? d. Waarom?

5. Het Europees Hof van Justitie ......................................................... 43 a. Wie? b. Wat? c. Waar? d. Waarom?

WAT DOET DE EUROPESE UNIE? ................................................................. 51

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

2

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Extra:

JAAROPDRACHT EUROPA: ‘DE LANDEN VAN DE EUROPESE UNIE’ Deze opdracht is heel erg belangrijk aangezien hij gelinkt is aan het examen.

 WAT MOET JE DOEN? Je stelt een map samen waarin je 4 landen van de Europese Unie voorstelt. Je stelt twee “nieuwe” landen (die pas in 2004 en/of 2007 toegetreden zijn tot de EU) en twee “oude” landen voor.

 WAT MOET JE MIJ VAN DIE 4 LANDEN VOORSTELLEN IN JE MAP? 

Aardrijkskundige gegevens  grootte van het land  buurlanden van het land  aantal inwoners  een kaart van het land eventueel: belangrijke kenmerken van het land zoals een bergketen, een rivier, … die belangrijk is/zijn.



Staatkundige gegevens  bestuursvorm van het land (republiek of monarchie?)  staatshoofd  vlag  taal / talen  godsdienst(en) welke en hoeveel % van de bevolking?



Typische producten en gerechten van het land  Wat is / zijn typisch(e) product(en) en gerecht(en) van dit land?



Typische monumenten en / of toeristische trekpleisters van het land  Wat zijn de bekende monumenten en de toeristische trekpleisters van het land?

 WAT DOE JE MET DEZE OPDRACHT? 



Je verzamelt alle info die je nodig hebt en maakt daar een keurig, overzichtelijk en samenvattend geheel van. Je kopieert en plakt dus niet zomaar alles van het internet! Om dit te vermijden leg ik je een beperking op. Je werkje mag uit maximum 12 bladzijden bestaan (voorblad en inhoudsopgave niet inbegrepen). Op _________________________________ (datum) dien je je map in, net voor de examens dus, en op het examen zal je een heel algemene vraag over de inhoud van je map krijgen. Hieraan zal ik duidelijk kunnen zien of je de map zelf samengesteld hebt, of je alles wat er in je map zit zelf gelezen hebt en of je de structuur van je map kent. Als je er zelf je werk van gemaakt hebt, dan vind je blindelings je weg in je eigen map / taak natuurlijk!

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

3

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

INLEIDING Door onze woonplaats zijn wij Vlaming, Belg en ook Europeaan. In dat oude Europa met zijn lange oorlogsgeschiedenis is sinds de laatste wereldoorlog een nieuwe geest gegroeid: in plaats van mekaar te bekampen, werken een aantal landen steeds nauwer samen. We groeien stilaan naar één geheel, één staat: Het Verenigd Europa. Meer en meer worden we betrokken bij die Europese eenwording: we stemmen het Europees Parlement, werken binnen onze school aan Europese projecten, betalen met één munt binnen heel wat Europese landen, … In dit thema zoeken we antwoorden op veelgestelde vragen over de Europese Unie. Stap voor stap ontdekken we de geschiedenis, het heden en de toekomst van de grote puzzel dat Europa is… Veel succes.

EUROPA OP DE KAART Om te kunnen weten waarover we spreken in dit thema, moeten we weten welke landen behoren tot het werelddeel Europa. Let wel: niet alle landen die in het geografische Europa liggen behoren tot de Europese Unie. Op de volgende bladzijde vind je een kaart van Europa. Probeer alle landen te benoemen. Maak hiervoor gebruik van de atlas.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

4

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

45

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

5

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Extra: Ken je ook de hoofdsteden van de landen die je zojuist aangeduid hebt?

1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

9)

10)

11)

12)

13)

14)

15)

16)

17)

18)

19)

20)

21)

22)

23)

24)

25)

26)

27)

28)

29)

30)

31)

32)

33)

34)

35)

36)

37)

38)

39)

40)

41)

42)

43)

44)

45)

HET INTERBELLUM => PERIODE TUSSEN DE TWEE WERELDOORLOGEN 1. Duitsland In 1929 ging het helemaal mis met de economie in de wereld. Economie heeft met geld te maken. Als mensen veel / voldoende geld verdienen, gaat het goed met de economie. Maken bedrijven weinig winst, dan gaat slecht met de economie en verliezen mensen hun job. Arbeiders worden ontslagen, kunnen minder producten kopen, bedrijven maken minder winst… en zo gaat de cirkel rond en verder. In de geschiedenis is het altijd zo geweest dat er goede economische tijden waren, gevolgd door slechtere. In 1929 liep het helemaal fout… alle landen in de wereld werden getroffen, maar vooral Duitsland kreeg zware klappen. Duitsland was na de Eerste Wereldoorlog immers verplicht om herstelbetalingen te betalen.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

6

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Wat zijn volgens jou “herstelbetalingen”? Terwijl je nadenkt, hou vooral de rol

van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog in gedachten, zij waren de hoofdrolspeler in die oorlog en waren die eigenlijk ook begonnen…

Het is dus voor de hand liggend dat het economisch gezien in Duitsland heel erg slecht ging na de Eerste Wereldoorlog. Kan je je voorstellen dat de gewone mensen in Duitsland ontevreden waren.

1920 1928 1932 1935 1938

Verenigde Staten

Duitsland

4% 4% 25% 20% 19%

10% 13% 44% 12% 2%

Verenigd Koninkrijk 13% 12% 23% 17% 13%

Frankrijk 3% 2% 3.5% 5% 4%

Dit schema toont aan hoeveel werklozen er waren tussen de twee wereldoorlogen in vier verschillende landen.  Wat stel je vast?

 Vergelijk de werkloosheid in Duitsland tussen 1932, 1935 en 1938. Wat stel je

vast? Wat is de verklaring hiervoor denk je?

 Wat is de reactie van de burgers in een land als de economie zwak is en de

werkloosheid hoog. Probeer kernwoorden te gebruiken.

 In Duitsland kwam Adolf Hitler in de jaren ’30 aan de macht. Kan je een

verklaring vinden voor het feit dat hij en zijn Nazi-partij aan de macht kwamen?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

7

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

2. Rusland In 1917 hield Rusland op met vechten in de Eerste Wereldoorlog. Er kwam een opstand tegen de Tsaar (= de Russische “koning”). Hij en zijn familie werden vermoord. Rusland werd een republiek.  Wat is een “republiek”?

In het begin van de twintigste eeuw was de Russische bevolking heel erg ontevreden, want de levensomstandigheden waren slecht, er was veel armoede.

 Op deze foto zie je de levensomstandigheden waarin de Russische boeren moesten leven. Vooral zij hadden het slecht.

Tijdens een protestmars in Sint-Petersburg in 1905, schoot het leger van de Tsaar 130 mensen dood. Je kan er vast wel inkomen dat er heel wat ontevredenheid was in Rusland en dat er stemmen opgingen om een “ander” of toch zeker een beter bestuur. Net zoals je daarnet vaststelde bij Duitsland. Alle groepen die tegen de Tsaar geprotesteerd hadden, werden verboden maar bleven natuurlijk ondergronds voortbestaan. Een aantal van die groepen waren geïnspireerd door het boek van Karl Marx “Het communistisch manifest”. In dat boek schreef hij dat het verschil tussen rijke en arme mensen slecht is, omdat de rijken de armen onderdrukken. Dit systeem van rijke en arme mensen noemt men het “kapitalisme” Marx vond dat de arme mensen in opstand moesten komen tegen dit systeem en dat men moest overschakelen op het “communisme”, een systeem waarbij de rijkdom eerlijk verdeeld wordt tussen alle mensen.  Markeer in de tekst hierboven de twee verschillende systemen die vermeld

worden + de (korte) uitleg ervan.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

8

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 De definitie van het “communisme” is:

 Ken je een ander woord voor “opstand”?

____________________________

Karl Marx schreef zijn boek “Het communistisch manifest” in 1848. Zijn ideeën waren echter al veel ouder. Die ideeën hielden in dat alle spullen van iedereen, het hele volk samen waren. Van de samenleving dus. Een ander woord voor samenleving is “commune”.



Karl Marx

Eén van de aanhangers van Karl Marx was Vladimir Lenin. Hij probeerde -nadat de Tsaar was afgezet- de macht te grijpen. In november 1917 greep Lenin zijn kans. Ze hadden hun staatsgreep (= een groep personen neemt de macht in een land over van het staatshoofd dat aan de macht is, ze grijpen letterlijk de macht van de staat) goed voorbereid.

Op 7 november werd de voorlopige regering gevangen genomen en afgezet. Lenin werd nu met zijn communisten en de sovjets de baas over het grootste land ter wereld. De macht in de fabrieken werd aan arbeiders gegeven. In datzelfde jaar stopte Rusland met de oorlog. De hamer en de sikkel vormen het nieuwe symbool van de Sovjet-Unie. De hamer staat voor de arbeiders en de sikkel voor de boeren. Vanaf dat moment heette Rusland dus de Sovjet-Unie (USSR). Dat is zo gebleven tot eind jaren ’80 – begin jaren ’90.

De hamer en de sikkel vormen het nieuwe s

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

9

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Besluit: In wat nu Rusland is, heerste vanaf ongeveer het einde van de Eerste Wereldoorlog een systeem wat het communisme heet. In het communisme wordt geleefd volgens het principe dat alles van iedereen is en dat iedereen gelijkwaardig is. Drie andere landen werden gewoon ingepalmd door de USSR, namelijk Estland, Letland en Litouwen Ook de landen rond de (toenmalige) USSR of Sovjet-Unie werden geregeerd door een communistisch systeem. Deze landen waren Polen, Tsjechoslowakije (nu Tsjechië en Slovakije), Roemenië, Bulgarije en Hongarije en OostDuitsland. Ze waren hier onrechtstreeks de baas. Deze landen bleven net als de USSR zelf communistische landen tot eind jaren ’80 alles begon te veranderen…

van de staat voor de arbeiders en de

DE TWEEDE WERELDOORLOG => 1939 - 1945 1. Welke vijanden stonden tegenover elkaar? De toestand in Europa bij het begin van de 20ste eeuw was onhoudbaar geworden: de Europese volkeren waren verdeeld in grondig verschillende en vijandige blokken. Er waren democratische landen, communistische landen zoals de Sovjetunie en facistische landen zoals Duitsland en Italië. Dit heeft geleid tot de rampzalige Tweede Wereldoorlog. Wat je vooral goed moet begrijpen is wie aan de Tweede Wereldoorlog deelnam, wie samenwerkte met wie,… Uiteraard vormde Duitsland niet de enige oorzaak van de oorlog: _______________ en Duitsland (Hitler en Mussolini) hadden in ’36 een bondgenootschap gesloten, en spraken van toen af aan van de ‘As’, genoemd naar de as Berlijn-Rome, die Europa in twee splitste. Italië had voor de oorlog, net als Duitsland, al enkele gebieden ingelijfd (= ________________________), nl. Ethiopië en Albanië.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

10

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Ook ____________________, dat zich in ’40 bij de As zou aansluiten, had reeds in ’31 iets dergelijks ondernomen; het had de Chinese provincie Mantsjoerije ingenomen, iets wat de rest van de wereld voor dat moment weinig kon schelen. Zo werden langzamerhand de ‘ploegen’ gevormd die het pleit zouden moeten beslechten: Duitsland, Italië en Japan tegen ‘de rest van de wereld’ Deze drie mogendheden wordt ook nog wel de “As van het Kwaad” of “de As-mogendheden” genoemd. Aan de andere kant hadden we de “geallieerden”. Dit waren het Verenigd Koninkrijk, Canada, de Sovjet-Unie (USSR) en de Verenigde Staten. Zij streden dus tegen de “As-mogendheden”.  Noteer hieronder in het schema nu wie de verschillende “partijen” in de Tweede

Wereldoorlog waren. Noteer ook hun verzamelnaam erbij.

__________________________

__________________________

dit waren

dit waren

 _____________________

 _____________________

 _____________________

 _____________________

de _____________________  _____________________ oor boeren. Vanaf dat moment heette Rusland dus de Sovjet-Unie (USSR)  _____________________

 Adolf Hitler, leider van ___________________________ (of het Duitse rijk zoals het door hem en zijn Nazi-partij werd genoemd) tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

11

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Benito Mussolini, leider van ________________________ tijdens de Tweede Wereldoorlog.

2. Korte samenvatting van de gebeurtenissen tijdens WO II.  1939: begin van WO II in Europa: Duitsland viel

binnen.

 1940: Duitsland veroverde in korte tijd Denemarken, Noorwegen, Nederland, België en Frankrijk (gedeeltelijk): men sprak van een Blitzkrieg (=

)

Ons land werd aangevallen op 10 mei: Leopold III capituleerde (=

) tegen het advies van zijn regering (20 mei 1940)

 1941: de Duitsers vielen verschillende Oost-Europese landen binnen en ook Rusland. Later staken ze over naar Afrika. In Duitsland begon de discriminatie van de

Velen van hen werden later naar gevoerd om er omgebracht te worden (meer dan 5 miljoen)  1941 (dec): begin van de ondergang van de As-landen. De Duitsers begonnen te verliezen in Rusland en in Afrika.

 1944 (6 juni): D-Day (Decision Day of dag van de Onder leiding van de Amerikanen (generaal Eisenhower) begonnen de

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

12

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Geallieerden de tegenaanval vanuit Engeland en landden in Daarna volgde de bevrijding van Frankrijk en België.

 1944-1945: Ardennenoffensief. (winter) De Duitsers vielen een laatste maal aan in de Ardennen. Hun aanval mislukte.  1945: de Geallieerden in het westen en de Russen in het oosten drongen de Duitsers terug tot in Berlijn. Hitler pleegde zelfmoord.  8 mei 1945: V-day ( Victory Day= dag van de

)

Duitsland capituleerde. Einde van WO II in Europa.  1945 (augustus): de Amerikanen lieten een atoombom ontploffen in Japan (Hirosjima en Nagasaki)

Daarna capituleerde Japan = Einde van WO II in het Verre Oosten.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

13

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

NA DE 2DE WERELDOORLOG => VERDEELDE WERELD => KOUDE OORLOG 1. Wat gebeurde met Hitler? Hitler heeft nooit een capitulatie ondertekend noch heeft ooit iemand hem ter verantwoording kunnen roepen. Hij stelde op 29 april een testament op en maakte dezelfde dag nog een einde aan zijn leven. Later werd zijn lichaam verbrand in de tuin van de Rijkskanselarij. In het testament van Hitler stond dat Dönitz zijn opvolger zou zijn. Dönitz probeerde in eerste instantie het werk van zijn voorganger voort te zetten door bevelen te blijven geven om klaar te maken voor de verdediging. Hij probeerde ondertussen om een aantal gebieden te laten capituleren uit tactische maar vooral ook humanitaire redenen. Het Duitse volk hongerde namelijk dood en was beter af in Geallieerde handen, aangezien zij voedsel vestrekten. Het duurde niet lang tot Dönitz krijgsgevangene werd gemaakt en het Derde Rijk wel moest capituleren aangezien Berlijn was gevallen.

 Hoe kwam Adolf Hitler om het leven? ________________________________________  Zijn “opvolger” liet een aantal gebieden “capituleren”. Wat betekent dat?

 Hij deed dat gedeeltelijk omwille van humanitaire redenen. Leg uit.

__________________________________________________________________ __________________________________________________________________  Dit weet je vast wel… wie was / waren de verliezende partij(en) van de Tweede Wereldoorlog? 

____________________________



____________________________



____________________________

met andere woorden de

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

14

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

2. Wat gebeurde met Europa? De winnende partijen waren natuurlijk de _________________________________, een verbond van enkele landen die streden tegen de As-mogendheden. De landen die dus de oorlog gewonnen hadden waren dus: 

____________________________



____________________________



____________________________



____________________________

Maar die landen hadden toch wel grote verschillen… In de Sovjet-Unie bijvoorbeeld heerste nog steeds het _______________________________ terwijl de rest van de geallieerden een kapitalistisch systeem aanhingen… Terwijl de West-Europese landen aan hun herstel werkten, maakte de Sovjet-Unie van deze situatie gebruik om de macht van het communisme te vergroten… i. Eerst hadden ze een aantal gebieden bij hun grondgebied aangehecht: Dit waren Estland, Letland, Litouwen (alle drie in 1940), een deel van Finland (1939-1940 tijdens de Sovjet-Finse oorlog), een deel van Polen en Oost-Pruisen (een voormalige Duitse provincie) ii. Daarnaast werden een aantal Oost-Europese landen onder invloed van de Sovjet-Unie gebracht. (de satellietstaten) De term satellietstaat wordt gebruikt om een land te omschrijven dat formeel onafhankelijk is, maar in feite gedomineerd wordt door een ander land. Die landen hadden een eigen regering, maar die zat wel volledig onder de knoet van de Russen… ze deden dus wat de USSR hen opdroeg. (!!! Je moet kunnen uitleggen wat satellietstaten zijn en ook de satellietstaten van de USSR kunnen geven)

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

15

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Toepassingen

Hier zie je de landen die onder invloed van de Sovjet-Unie vielen. Dit betekende dat deze landen automatisch ook het communistisch systeem overnamen. De satellietstaten van de USSR waren: *____________________________________ *____________________________________ *____________________________________ *____________________________________ *____________________________________ *____________________________________

Soms werden Joegoslavië en Albanië ook tot de satellietstaten van de USSR gerekend. Europa werd verdeeld in twee tegengestelde blokken: 

het communistische Oostblok



het vrije, kapitalistische Westblok

Deze verdeeldheid werd nog versterkt door het feit dat de Sovjets zich afgrendelden van alles wat met het Westen te maken had. Als je kijkt op het kaartje hierboven, zie je een vette, zwarte lijn die door Europa loopt. Die lijn scheidt het oostelijke, communistische deel van Europa van het westelijke, kapitalistische deel. Deze zwaar bewaakte, prikkeldraden grens wordt het _______________________ genoemd. De omgeving rond die prikkeldraad was soms bezaaid met mijnen.  Hoe is Duitsland op de kaart aangegeven (naam?) ________________________________________________

3. Wat gebeurde met Duitsland? Men wou Duitsland na de oorlog eens goed straffen en voorkomen dat het nog eens een oorlog zou beginnen. Men verdeelde het land dus …

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

16

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Na de oorlog werd Duitsland verdeeld in 4 delen: Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjet-Unie hielden een oogje in het zeil. (Duitsland was immers in één eeuw al 2 keer begonnen met een oorlog in Europa en dit mocht nooit meer gebeuren.) Het donkerste gebied op het kaartje werd communistisch onder leiding van de Sovjet-Unie. Het land heette de DDR (Duitse Democratische Republiek) of OostDuitsland. De andere kleuren bij elkaar werd de BRD (Bondsrepubliek Duitsland) of WestDuitsland genoemd. (De Britten, Fransen en Amerikanen lieten hun delen samen en maakten er dus één deel van).

Deutsche Demokratische Republik Bundes Republik Deutschland

WEST BERLIJN

OOST BERLIJN

De hoofdstad Berlijn werd ook opgedeeld in een Amerikaans (Westen) en een Russisch deel (Oosten). (!!! Stel je eens voor dat Brugge in België ligt maar eigenlijk “eigendom” is van het Verenigd-Koninkrijk… men rijdt dus alleen in Brugge links, men spreekt er Engels…)

Als je Berlijn bekijkt wat het grondgebied betreft, dan merk je dat stad diep in OostDuitsland (= Duitse Democratische Republiek) ligt. Dat wil zeggen dat West-Berlijn niet bestuurd werd door de Sovjets maar als je het op grondgebied alleen bekijkt, dan lag het wel middenin een gebied waar de Sovjets de plak zwaaiden… Het was dus als het ware een klein stukje kapitalisme (Westen) tussen het communisme (Oosten). Veel mensen uit Oost-Berlijn vluchtten naar West-Berlijn en het Russische gedeelte liep langzaam leeg. De Sovjets moesten hier iets tegen doen.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

17

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Eerst probeerden de Sovjets West-Berlijn in te pikken? Maar dat lukte niet... In 1948 maakten de Sovjets een blokkade (Wat is dat?). Ze zorgden ervoor dat er geen goederen uit West-Europa en Amerika in West-Berlijn aankwamen. (Berlijn lag namelijk helemaal in Oost-Duitsland!) Deze blokkade duurde bijna een jaar, maar Amerika gaf zich niet gewonnen en West-Berlijn werd weer vrijgegeven. De vijandige sfeer tussen Oost en West bleef jarenlang (!!! 40 jaar) hangen. Deze periode noemen we de ____________________________________ . Steeds meer Oost-Duitsers vluchtten uit Oost-Duitsland. Er waren er nu al bijna 2 miljoen gevlucht. Men moest dus een andere oplossing vinden om de Oost-Duitsers in Oost-Duitsland te houden…  Waarom zouden mensen willen vluchten van Oost-Duitsland (het Russische, communistische deel) naar West-Duitsland?

De leider van de Sovjet-Unie, Nikita Chroetsjov (spreek uit : kroetsjof), gaf in 1961 toestemming om dwars door de stad Berlijn een muur te bouwen. Deze muur moest ervoor zorgen, dat de inwoners niet konden vluchten uit OostBerlijn. Op 13 augustus 1961 werd begonnen met de bouw van de muur (bekend als de Berlijnse Muur). De Berlijnse muur werd opgericht en bewaakt door de DDR. De muur, ruim 43 km lang, liep dwars door Berlijn en trok ruw families en vriendschappen uit elkaar. Vele Oost-Duitsers probeerden naar het rijke westen te vluchten. Zo’n vlucht was duur en zeer gevaarlijk. De muur werd door de Oost-Duitse grenspolitie zwaar bewaakt. De strenge bewakers maakten van elke beweging een foto.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

18

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

De muur was voorzien van prikkeldraad en de West-Berlijnse kant was vanaf de Oost-Berlijnse kant nauwelijks te benaderen door de aanleg van mijnenvelden. Daardoor werd Berlijn (tot 1989) in twee delen verdeeld: 

West-Berlijn behoorde bij West-Duitsland of ______________________________________________________



Oost-Berlijn behoorde bij Oost-Duitsland of ______________________________________________________

Er werden in de loop der jaren vaak spectaculaire pogingen gedaan om over de muur te klimmen, te vliegen, en er onderdoor te graven, waarbij naar schatting 76 mensen werden doodgeschoten door grenswachters. Mensen verzonnen allerlei mogelijkheden om erdoor te komen. Bijvoorbeeld kisten onder auto’s en onzichtbare verbergruimtes in auto’s.

De Bethaniendamm in Berlin-Kreuzberg. Men ziet dat een schoonmaakcolonne van de DDR het afval van het westen wegveegt. Het was destijds een soort volkssport om eenvoudigweg alles over te muur te werpen: lege flessen, vuilniszakken, luiers, olieresten. (foto: Thierry Noir, 1986)

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

19

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Toepassingen  Duid ons land aan met een RODE B  Overtrek het IJzeren gordijn met een RODE LIJN  Kleur West-Duitsland GROEN  Kleur Oost-Duitsland ROOD

4. De militaire organisaties NAVO en Warschaupact Aan weerszijden van het IJzeren Gordijn werd een militair verdrag tussen verschillende landen gesloten: i. In het WESTEN werd de NATO of NAVO opgericht. NAVO staat voor

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

20

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

ii. In het OOSTEN bond de Sovjet-Unie haar communistische buurstaten aan zich vast in een militair verdrag met het WARSCHAUPACT. Dit militaire verbond bleef bestaan tot 1991.

NAVO-landen

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

WARSCHAUPACT-landen

21

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Extra: De leden van de NAVO  Bij het ontstaan in 1949 België, Canada, Denemarken, Frankrijk, IJsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Portugal, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Samengevat: de meeste West-Europese landen, samen met Canada en de USA.  Later kwamen daar nog Griekenland en Turkije bij (1952) en ook West-Duitsland (1955) en Spanje (1982) traden toe.  Bij het einde van de Koude Oorlog traden in 1999 ook Tsjechië, Polen en Hongarije toe.  In 2004 traden ook Estland, Letland, Litouwen, Slowakije, Slovenië, Roemenië en Bulgarije toe.

Dat betekent dat de NAVO nu 26 leden kent. (Frankrijk is sedert 1966 geen lid meer van de militaire organen van de NAVO)

5. Het einde van de Koude Oorlog en de val van de Berlijnse Muur… Men heeft dit systeem kunnen volhouden tot eind de jaren ’80. De economische situatie van de DDR (=____________________________________________) werd steeds slechter, het communistische systeem bleek niet te werken. Vanuit het “communistisch moederland” kwam ook de roep naar verandering. De leider van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie (= Michail Gorbatsjov) roept zelf op om te veranderen… De USSR neemt zijn handen af van alle landen die jaren onder hun bewind vielen… in de DDR maar ook in de andere landen vinden enorme manifestaties plaats. Op 3 november 1989 verleent de DDR voor het eerst de reisdocumenten aan burgers die hen toelaat om naar het Westen te reizen… Op 9 november 1989 valt uiteindelijk de muur…  Hoelang heeft de Berlijnse Muur er gestaan? __________________________________

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

22

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Onmiddellijk werden er plannen gemaakt om de twee “Duitslanden” opnieuw te herenigen. Leg de cartoon uit:

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

23

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Extra:

VERWERKING VAN DE CURSUS DOOR MIDDEL VAN EEN FILM => “GOOD BYE LENIN!” Oost-Berlijn,

oktober

1989.

Enkele

Vastbesloten

zijn

moeder

in

leven

te

dagen voor de val van de Berlijnse muur

houden besluit Alex om zijn moeder niet te

krijgt de moeder van Alex een hartaanval,

vertellen over de ‘Wende’. Maar dit blijkt

waardoor ze in een coma raakt. Er breekt

moeilijker

dan

gedacht.

Westerse

voor de 21-jarige Alex een

automerken hebben immers

drukke tijd aan: de val van

hun intrede gedaan. De zus

de

van

Muur

brengt

immers

Alex

werkt

in

een

gigantische omwentelingen

fastfoodrestaurant waar ze

met zich mee. Terwijl alles

een relatie heeft met de

om haar heen verandert,

manager

terwijl

reclamecampagnes

van

de

laatste

het

resten

communisme

en

kleurrijke van

Coca Cola en Ikea fleuren

worden verdreven, terwijl

het

het kapitalisme zijn intrede

Gemanipuleerde

doet, slaapt de moeder van

televisiejournaals

Alex

vaak het antwoord op alle

verder,

en

dit

8

maanden lang.

straatbeeld

op. bieden

vragen die de moeder van Alex heeft…

Maar dan, als bij wonder, ontwaakt

de

vrouw.

De

Goodbye Lenin! is grappig

dokters

drukken

Alex

en ontroerend. Het verhaal

echter op het hart dat hij

van een zoon die hemel en

zijn

aarde

moeder

moet

verzet

om

zijn

afschermen van stresserende situaties. Het

moeder in haar waan te laten. Of hoe de

verdwijnen van de DDR, van het fiere

liefde

communistische

universeel gegeven is en dit alles tegen de

vaderland

zou

haar

immers fataal kunnen worden.

tussen

ouders

en

kinderen

een

achtergrond van een reeks feiten met historisch belang. Een aanrader!

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

24

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Verwerking van de film aan de hand van enkele vragen:

1. 1978 a. De vader van het Oost-Duitse gezin is blijkbaar weg. Waar is hij heen? b. Waarom? c. Met moeder gaat het na verloop van tijd opnieuw goed. Ze krijgt zelfs een onderscheiding. Waarom krijgt ze die?

2. 1989 - 1990 a. Feest in de DDR. Wat wordt gevierd? b. In de vooravond van 7 oktober 1989 maken enkele honderden mensen een protestavondwandeling. Waartegen protesteren ze?

c. Alex’ moeder ziet haar zoon tussen de manifestanten. Hoe reageert ze als ze ziet dat haar zoon opgepakt wordt? d. Achteraf komen we te weten wat er gebeurd is met haar? e. Terwijl moeder 8 lange maanden slaapt, gebeurt heel wat in de DDR. Noem een vijftal zaken op die moeder gemist heeft tijdens haar ‘afwezigheid’? i. ii. iii. iv. v. f.

Moeder ontwaakt. De dokter raadt Alex aan zijn moeder te besparen van alle vormen van opwinding. Moeder weet uiteraard niets van alle veranderingen in Duitsland. Ze wil op een bepaald moment terug naar

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

25

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

huis. Wat doet Alex om moeder weer het ‘thuisgevoel’ te geven?

g. Oost-Duitsland (DDR) had zijn eigen producten. Bv. Spreewald-augurken. Op een bepaald moment vraagt moeder ernaar. Alex zoekt ze maar vindt ze niet meer in de winkel. Wat doet hij om moeder toch gelukkig te maken met OostDuitse producten?

h. Moeder verjaart. Wat is er speciaal aan haar verjaardagsfeestje?

i.

Tegen de muur van een huizenblok wordt een spandoek ontrold. Wat staat erop?

j.

Moeder is verbaasd. Hoe komt dit?

k. Alex reageert hierop samen met zijn vriend. Wat doen ze?

l.

Op zekere dag waagt moeder zich buiten. Er komt een helikopter voorbij met een enorm standbeeld aan. Wie stelt het standbeeld voor?

m. Moeder ziet in de straat heel wat zaken die uit het Westen komen. Ze is compleet in de war en begrijpt het niet goed. Hoe legt Alex het haar uit?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

26

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

n. Wanneer moeder een twee hartinfarct krijgt, trekt Alex erop uit op zoek naar iemand. Wie? o. Welke boodschap heeft Alex hem(haar) te melden? p. Wat gebeurt op het einde van de film met moeder?



Extra 2:

VIDEOREPORTAGE: DE LAATSTE DAG … De Muur van Berlijn was jarenlang de scheiding tussen twee politieke ideeën. We volgen in de reportage die jullie zullen zien ‘de laatste dag’. Volg aandachtig mee en vul onderstaande vraagjes in.  Hoe lang bestond de Muur in 1989?  Wat was de lengte ervan?  Wat scheidde deze Muur?  De Muur werd bewaakt door Oost-Duitse bewakers. Wat was hun taak als iemand te dicht bij de Muur kwam?

 In de reportage vermelden ze hoeveel mensen omkwamen bij vluchtpogingen. Hoeveel waren er dat?  Wie was de ‘vader’ van de Muur?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

27

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Na WO II kwam de stad Berlijn in handen van twee groepen: 

Het Westen kwam in handen van

en in

gecontroleerd door de volgende landen: 

Het Oosten kwam in handen van

en

gecontroleerd door  Hoe lang was Erich Honecker het staatshoofd van Oost-Duitsland?  Wat was de reden tot het plaatsen van de Muur?

 De Sovjetleider Michaël Gorbatsjov bracht openheid en hervorming in het Oosten. Er kwam een gat in het IJzeren Gordijn. Wat was de reactie van de Oost-Duitsers?

 Welke sensationele mededeling doet Chabovski om 19:05 in het Intern Perscentrum in Oost-Berlijn?

 Wat is de reactie van het Duitse volk?  Een huilende vrouw smeekt de bewakers de grenzen te openen. Ze wil maar één iets. Wat?

 Moll is in de war bij het zien van zoveel volk bij zijn grenspost. Hij belt zijn chefs. Wat zeggen zij dat hij moet doen?

 Wat doet hij om 12u ’s nachts?  Hoe lang duurde het feest?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

28

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

DE EUROPESE INTEGRATIE: ONTSTAAN EN GROEI 1. Het begrip Europese integratie Terwijl het Oosten er zoveel mogelijk aan doet om zo weinig mogelijk met het Westen te maken hebben, pogen verschillende West-Europese landen meer en meer met elkaar samen te gaan werken om stilaan te groeien tot één blok, één geheel. Dit noemen we ‘de integratie van Europa’. Europese integratie betekent:

=> de eenmaking van Europa. => het ontstaan van een verenigd Europa.

2. Moeizaam begin van de Europese integratie  Het ontstaan van de integratiegedachte De grondgedachte voor de eenmaking van Europa kwam op na de Tweede Wereldoorlog: er mocht geen nieuwe oorlog meer uitbreken tussen de landen van Europa. Daarom moesten de landen zich verzoenen en met elkaar samenwerken. Een tweede reden was dat Europa nog weinig betekende in de wereld: het was geklemd tussen twee machtige blokken: de U.S.A. en de Sovjetunie. Wilde Europa nog iets betekenen, dan moest het een belangrijk blok gaan vormen. De samenwerking kwam er echter niet meteen: de landen in West-Europa kwamen niet zo best overeen en samenwerken met landen uit Oost-Europa kon niet door de Russische invloed.  De Benelux: het goede voorbeeld: Reeds tijdens de oorlog (1944) waren België, Nederland en Groothertogdom Luxemburg overeengekomen de grenzen tussen onze landen meer open te stellen. Zo werd de Benelux opgericht: een douane-unie tussen , en Doel: de grensovergangen tussen de lidstaten versoepelen.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

29

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

3. Verdere integratie van Europa  Economische samenwerking door “De Zes” van Europa i.

Een nieuwe gedachte Een aantal jaren na de oorlog groeide in Europa de overtuiging dat verzoening en samenwerking noodzakelijk waren. “Het samenbrengen van de volken van Europa kan pas gebeuren als eerst de eeuwenoude vijandschap tussen Frankrijk en Duitsland uit de weg is geruimd. Onze actie voor Europa moet er dus in de eerste plaats voor zorgen dat Frankrijk en Duitsland elkaar de hand reiken. Met dit doel stelt de Franse regering voor onmiddellijk op een beperkt maar belangrijk terrein te beginnen. Ze stelt voor om de kolen- en staalproductie van Frankrijk en Duitsland onder een gemeenschappelijk Hoog Gezag te plaatsen. Ze wil daartoe een organisatie oprichten waarbij ook andere landen uit Europa kunnen aansluiten.” Robert Schuman, 1951 (Minister van Buitenlandse Zaken, Frankrijk)

Welke landen moesten volgens Schuman tot verzoening gebracht worden?

Op welk vlak werd een samenwerking voorgesteld? _____________________________________________________ Welke landen mogen daaraan meewerken naast Duitsland en Frankrijk?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

30

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

STAP 1: “DE ZES” VAN EUROPA = een groep van zes Europese landen die nauwer wilden samenwerken. Deze zes landen waren: België, Frankrijk, Nederland, Luxemburg, Bondsrepubliek Duitsland (= _______-Duitsland) en Italië.  Toepassingen Taak bij de kaart: Kleur de landen die samen de “Zes van Europa” vormden GROEN op de kaart hieronder. Vul ook de legende aan.

De landen die deel uitmaakten van “de Zes van Europa”. De eerste aanzet tot Europese samenwerking.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

31

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

DE ORGANISATIES VAN “DE ZES” 1. De EGKS (1951) Betekenis:

E___________________ G___________________ voor K___________________ en S___________________

Doel van deze organisatie: Een gemeenschappelijke markt vormen voor de steenkool- en staalproductie. (dit is een overeenkomst over de productie, de prijzen, de invoer, de uitvoer…) 2. De EEG of EUROMARKT (1957) Betekenis:

E___________________ E___________________ G___________________

Doel van deze organisatie: Een gemeenschappelijke markt vormen voor de gehele economie: landbouw, industrie, handel… Wat is het verschil tussen de EGKS en de EEG? ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ 3. EURATOM (1957) Betekenis: Doel van deze organisatie: Samenwerking tussen de lidstaten op het gebied van atoomenergie. 4. De EG De 3 vorige organisatie versmelten later tot de EG, de E___________________ G___________________

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

32

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

STAP 2: DRIE NIEUWE LANDEN WORDEN LID In 1973 traden drie landen als nieuwe leden toe tot de EG nl: Denemarken, Ierland en Het Verenigd Koninkrijk  Toepassingen Taak bij de kaart: Kleur de landen die in 1973 tot de EG toetraden in het ROOD. Vul ook de legende aan.

De landen die in 1973 toetraden tot de EG.

STAP 3: NOG EEN LAND ERBIJ In 1981 werd een tiende land lid van de EG: Griekenland.  Toepassingen

Taak bij de kaart:Kleur Griekenland GEEL op deze kaart. Vul ook de legende aan.

Land dat in 1981 lid werd van de EG.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

33

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

STAP 4: 1986 … TWEE NIEUWKOMERS ERBIJ In 1986 kwamen nog twee nieuwe leden: Spanje en Portugal.  Toepassingen Taak bij de kaart: Kleur Spanje en Portugal BRUIN op deze kaart. Vul ook de legende aan.

Landen die in 1986 lid werden van de EG.

STAP 5: 1995 … NOG DRIE TOETREDINGEN In 1995 nog drie toetredingen: Oostenrijk, Finland en Zweden  Toepassingen Taak bij de kaart: Kleur Oostenrijk, Finland en Zweden BLAUW op deze kaart. Vul ook de legende aan.

Landen die in 1995 lid werden van de EU.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

34

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

STAP 6: 2004 … IEDEREEN WIL ERBIJ … 10 NIEUWE LEDEN Een supertoetreding op 1 mei 2004: het is het grootste aantal landen dat in één keer toetreedt nl:Cyprus, de Tsjechische Republiek,Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, de Slowaakse Republiek en Slovenië.  Toepassingen Taak bij de kaart:Kleur alle landen die op 1 mei 2004 toetraden ORANJE op deze kaart. Vul ook de legende aan.

Landen die in 2004 lid

werden van de EU.

STAP 7: 2007 ... EN TOEN KWAMEN ER NOG TWEE… Vanaf 1 januari 2007 behoren twee vroegere Oostbloklanden nl. Roemenië en Bulgarije officieel tot de Europese familie.  Toepassingen Taak bij de kaart:Kleur de 2 landen die op 1 januari 2007 toetraden GROEN op deze kaart.

Landen die in 2007 lid

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

35

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?” werden van de EU.



Besluit: De Europese Unie (= EU) telt vandaag in totaal dus_______ landen. De kous is daarmee nog niet af, want er zijn nog 3 lidstaten die een officiële aanvraag hebben ingediend om lid te worden van de Europese Unie, namelijk: Macedonië, Turkije en Kroatië.

De EU vandaag …

 Toepassingen  De tabel hieronder moet ingevuld worden. Alle informatie die je nodig hebt, vind je op de volgende website: http://europa.eu.int  Je kiest op de beginpagina dan voor nl (= Nederlands) de portaalsite van de Europese Unie.  Je kiest voor “Europa in het kort”.  In de linkerkolom vind je “lidstaten” en als je met je cursor daarop gaat staan komen alle leden van de EU tevoorschijn.  Van daaruit kan je dan verder klikken en zo alle informatie over de EU-landen vinden.  Het is de bedoeling dat je de tabel volledig aanvult. Succes! Land

Hoofdstad

Inwoners

Oppervlakte

Politiek systeem

1. België 2. Bulgarije 3. Cyprus

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

36

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

4.Denemarken 5. Duitsland 6. Estland 7. Finland 8. Frankrijk 9. Griekenland 10. Hongarije 11. Ierland 12. Italië 13. Letland 14. Litouwen 15.Luxemburg 16. Malta 17. Nederland 18. Oostenrijk 19. Polen 20. Portugal 21. Roemenië 22. Slovenië 23. Slowakije 24. Spanje

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

37

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

25. Tsjechië 26. Verenigd Koninkrijk 27. Zweden



Extra: Kan jij verklaren waarover onderstaande cartoons gaan?

 De EG verruimt zich tot de EU Je hebt waarschijnlijk wel gemerkt dat we opeens spreken van EU in plaats van EG. Deze naamsverandering is het resultaat van besprekingen in 1993 waarbij men de grondgedachte van de EG, nl. samenwerking van de landen op

vlak wilde verruimen. Naast samenwerking op

economisch vlak, werden twee andere domeinen gekozen waar de landen van de EG konden samenwerken nl. buitenlandse zaken en veiligheid EN binnenlandse zaken en justitie. Dit standpunt werd plechtig ondertekend te Maastricht, vandaar dat dit historisch verdrag bekend staat als het ‘Verdrag van Maastricht’. Vanaf dan spreken we niet meer van de Europese Gemeenschap maar van de

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

.

38

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Op welke drie vlakken werken de landen van de EU vanaf 1993 samen?    We noemen dit ‘de drie pijlers van de Europese Unie’.

               

EERSTE PIJLER

TWEEDE PIJLER

DERDE PIJLER

Europese Gemeenschappen

Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid

Politiële en Justitiële Samenwerking in Strafzaken

Douane-unie en Interne markt Landbouw Visserij Mededinging Economische en Monetaire Unie EU-Burgerschap Onderwijs en Cultuur Trans-Europese netwerken Consumentenbescherming Volksgezondheid Onderzoek Milieu Sociaal beleid Asielbeleid Verdrag van Schengen Immigratiebeleid

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

Buitenlands beleid:  EU battle groups, European    

Rapid Reaction Force Handhaving van vrede Mensenrechten Democratie Buitenlandse hulp

    

Drugs- en Wapensmokkel Terrorisme Mensensmokkel Georganiseerde misdaad Oplichting en fraude

Veiligheidsbeleid:  Europees Veiligheids- en

Defensiebeleid

39

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Toepassingen Bij wijze van herhaling zetten we nog eventjes de belangrijkste organisaties van de EU onder elkaar. Probeer aan de hand van de cursus de tabel te vervolledigen…

Naam

Betekenis van de naam

Leden

Doel

Benelux NATO of ……….. EGKS

EEG

Euratom

27 landen

EG

EU

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

40

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE => BESTUUR Net zoals een land of een bedrijf moet ook de EU bestuurd worden. Daarvoor werden een reeks instellingen in het leven geroepen. Het zou ons te ver leiden om ze allemaal te bespreken. Daarom beperken we ons tot de vijf instellingen die aan de basis liggen van de besluitvorming in de EU.

1. De Europese Raad  Wie? De Raad is samengesteld uit de staats en/of regeringsleiders van de EUlidstaten en de voorzitter van de Europese Commissie.  Wat? De Europese raad is de “richtingaanwijzer” van de Europese Unie. In de Europese Raad worden de grote beleidslijnen van de EU uitgestippeld. Zij beslissen wie er lid kan worden van de Europese Unie, of er een Europees leger komt, …  Waar? Ieder half jaar wordt een ander land voorzitter van de Europese Unie. De Europese Raad komt twee keer per voorzitterschap samen in Brussel. Er zijn dus vier ‘Europese Topbijeenkomsten’ per jaar. Uitzonderlijk kan er een extra top georganiseerd worden, zoals na de aanslagen van 11 september 2001.

2. De Europese Commissie  Wie? Elke EU-lidstaat mag één afgevaardigde naar de Commissie sturen. Er zijn dus 27 commissarissen, waaronder één voorzitter. Die Europese Commissarissen zijn onafhankelijk. Zij werken in het algemene belang van de Unie, niet in het belang van hun eigen land.  Wat? De Europese Commissie vormt het dagelijks bestuur van de Europese Unie. Dat bestaat concreet uit drie belangrijke taken. 1. Het initiatiefrecht: de Commissie schrijft de Europese wetsvoorstellen. 2. De uitvoerende macht: nadat de Ministerraad besliste over een wetsvoorstel, moet de Commissie dat uitvoeren. 3. Controle: de Commissie controleert of de Europese wetgeving door de lidstaten en de EU-burgers wordt nageleefd.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

41

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Waar? De Europese Commissie werkt in het Berlaymont-gebouw in Brussel.  Waarom? De Commissie verdedigt de belangen van de Unie. Daarom moeten de Commissarissen onafhankelijk van de lidstaten kunnen werken.

3. De Ministerraad  Wie? In een Ministerraad zetelen 27 ministers. Er zijn in totaal negen Ministerraden. Welke ministers samenkomen, is afhankelijk van het onderwerp. Wordt er bijvoorbeeld een aanslag gepleegd in een EU-lidstaat, dan komen de ministers van Binnenlandse Zaken samen. Als er zich een probleem voordoet in de landbouwsector dan zullen de 27 ministers van Landbouw vergaderen.  Wat? De Ministerraad heeft de wetgevende macht. Zij beslissen over de wetsvoorstellen van de Commissie. Voor bepaalde onderwerpen mag het Europees Parlement meebeslissen. Voor andere onderwerpen moet de Ministerraad enkel het advies inwinnen van het Parlement, maar ze is niet verplicht dit advies te volgen.  Waar? De Ministerraad vergadert in het Justus Lipsiusgebouw aan het Schumanplein in Brussel.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

42

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Waarom? Via de Ministerraad kunnen de lidstaten hun stem laten klinken. De lidstaten komen er op voor hun eigen belangen of hun eigen visie.

4. Het Europees Parlement  Wie? Het Europees Parlement telt 785 volksvertegenwoordigers. Daarvan zijn 24 plaatsjes gereserveerd voor Belgen. De europarlementariërs worden sinds 1979 rechtstreeks verkozen door de EU-burgers. Ze zitten niet samen per land maar per ‘politieke familie’ (fractie).  Wat? Het Europese Parlement moet in de eerste plaats advies geven. Het Parlement wordt vaak geraadpleegd door de Ministerraad, maar zij zijn niet verplicht dat advies te volgen. Daarnaast krijgt het Parlement steeds meer “mede-beslissingsrecht”. In dat geval kan er enkel een beslissing worden genomen als de ministers én de parlementsleden akkoord gaan. Verder moet het de EU-begroting goed-/of afkeuren en controleren of de Commissie haar taken behoorlijk uitvoert.  Waar? Eén week per maand vergaderen alle europarlementariërs samen, in plenaire zitting, in Straatsburg. Commissievergaderingen vinden plaats in Brussel. Het secretariaat van het Europees Parlement is gevestigd in Luxemburg.  Waarom? In het Europees Parlement zitten parlementsleden die rechtstreeks door de EU-burgers zijn verkozen. Zij moeten dus de belangen van de burger verdedigen. De volksvertegenwoordigers klagen echter dat het machtscentrum van de EU niet bij hen ligt, maar bij de Ministerraad. Met meer “medebeslissing” wordt daar mondjesmaat aan tegemoet gekomen.

5. Het Europees Hof van Justitie  Wie? In het Europees Hof zetelen 27 rechters, één voor elke lidstaat. De rechters worden benoemd voor een periode van zes jaar. Ze worden bijgestaan door 8 advocaten-generaal.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

43

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Wat? Het Hof is de hoogste beroepsinstantie voor particulieren. Wanneer een Europees burger vindt dat zijn Europese rechten geschonden worden, kan hij, in laatste instantie, naar het Europees Hof van Justitie stappen. Het Hof doet ook uitspraken over geschillen tussen lidstaten en instellingen, of tussen lidstaten onderling. Ten slotte spreekt het Hof zich uit over de geldigheid en de interpretatie van Europese verdragen.  Waar? Het Hof van Justitie zetelt in Luxemburg. Verwar het dus niet met het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.  Waarom? Het Hof is een onafhankelijke scheidsrechter bij geschillen tussen lidstaten, instellingen en burgers van de Europese Unie. SAMENGEVAT: Europese

Europese

De

Europees

Europees

Raad

Commissie

Ministerraad

Parlement

Hof van Justitie

Wie?

Staats- en

27

27 ministers

regeringsleiders commissarissen

785

27 rechters

volksvertegenwoordigers 1. Advies geven

Wat?

Beleid EU

Dagelijks

Wetgevende

uitstippelen

bestuur EU

macht

2. Mede-

Europese

beslissingsrecht

rechtbank

3. Begroting goedkeuren 4. Commissie controleren

Waar?

Brussel

Waarom?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

Brussel

Brussel

Straatsburg

Luxemburg

Belangen EU

De stem van

Belangen van

Scheidsrechter

verdedigen

de lidstaten

de burgers

bij geschillen

laten horen

verdedigen

binnen EU

44

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Toepassing 1 In de onderstaande tabel vind je een aantal definities van Europese instellingen. Schrijf de juiste instelling naast de omschrijving. Je kan kiezen uit: Europese Commissie, Ministerraad, Europees Parlement, Europese Raad (ook wel Europese Top genoemd). Deze instelling bestaat uit 27 Commissarissen. Elke lidstaat stuurt er één. Het zijn echte Europeanen want ze werken voor de hele EU, niet voor hun eigen land. Zij maken wetsvoorstellen. Hierin komen 785 mensen samen die de inwoners van de Europese Unie vertegenwoordigen. Zij worden om de vijf jaar verkozen. Ze vergaderen in Straatsburg en in Brussel. Af en toe komen de ministers van de 27 landen in Brussel bijeen. Niet allemaal natuurlijk. Als er in enkele EU-landen mond- en klauwzeer uitbreekt, dan vergaderen de ministers van Landbouw, gaat het over de euro dan zijn de ministers van Financiën er, enz. Zij moeten beslissen of een wetsvoorstel ook echt een wet wordt of niet. Op deze bijeenkomsten komen alle staats- en regeringsleiders van de 27 landen samen. Zij bepalen de grote lijnen van het beleid van de Europese Unie.  Toepassing 2 Hoe komt een Europese wet tot stand? Probeer de verschillende stappen in de juiste volgorde te zetten. a. Nu het voorstel door iedereen is goedgekeurd, mag de Commissie het voorstel in de praktijk brengen. Alle autoconstructeurs in de EU moeten hun nieuwe wagens voorzien van een katalysator. b. Als een bedrijf zich niet houdt aan deze regel, wordt het voor het Europees Hof van Justitie in Luxemburg gebracht. c. De Raad van Ministers (in dit geval de ministers van Leefmilieu van alle 27 lidstaten) gaat ook akkoord met het voorstel.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

45

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

d. De Commissie vindt dat de auto’s in Europa te veel uitlaatgassen produceren. De Commissarissen doen een voorstel om alle auto’s uit te rusten met een toestel dat de uitlaatgassen filtert. Zo een toestel noemt men een katalysator. e. Het Europees Parlement bespreekt het voorstel om op elke uitlaat een katalysator te plaatsen. Ze vinden het een goed idee.

De juiste volgorde is:  Toepassing 3 De EU wordt door verschillende categorieën van mensen bestuurd. Je vindt er onder andere Europese commissarissen, ministers, leden van het Europees Parlement en rechters. Hieronder vind je een aantal uitspraken. Als je denkt dat een uitspraak gedaan werd door een commissaris, dan plaats je een C in de rechterkolom. Voor een minister zet je een M, voor een europarlementslid een E en voor een rechter een R. Ik vind het niet zo leuk dat we de ene keer in Brussel en de andere keer in Straatsburg vergaderen. Ik neem mijn taak als volksvertegenwoordiger zeer ernstig. Elke morgen ga ik naar mijn werk in Luxemburg. Wie zich niet aan de Europese regels houdt, mag zich van mij aan een fikse boete verwachten. Als het Europees Parlement de wetsvoorstellen van de Europese Commissie heeft goedgekeurd, dan krijg ik ze voorgeschoteld. Voor mijn werk trek ik een toga aan. Als ik een wetsvoorstel heb uitgeschreven, dan stuur ik dat naar het Europees Parlement en later naar de Ministerraad.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

46

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Toepassing 4 Stellingen rond de werking van de EU. Juist of fout? 1. Op een Europese Top komen de staats- en/of regeringsleiders van alle lidstaten samen. België stuurt de eerste minister maar kan eigenlijk ook de koning naar zo’n Top sturen. 2. Per jaar wordt normaal gezien 4 keer een Europese Top gehouden. 3. Elk jaar is een ander land voorzitter van de Europese Unie. 4. De Europese Commissie heeft 785 leden. 5. Alle leden van de Europese Commissie houden zich met allerlei zaken bezig. Ze zijn niet verantwoordelijk voor een bepaald domein. 6. Het is de Commissie die wetsvoorstellen uitschrijft. 7. In de Ministerraad komen de ministers van alle lidstaten samen. Ze komen samen per onderwerp. 8. De Ministerraad beslist over de wetsvoorstellen van de Commissie. 9. De leden van het Europees Parlement worden verkozen door de Commissie. 10. Om de vier jaar wordt er een nieuw Europees Parlement verkozen. 11. Het Europees Parlement vergadert zowel in Straatsburg als in Brussel. 12. Stel je de volgende situatie voor: In België is er een wet die zegt dat speelgoed met loszittende onderdelen verboden is voor kinderen onder de twee jaar. Een Europese wet zegt dat kinderen minstens drie jaar oud moeten zijn om met dat speelgoed te mogen spelen. België zal zijn wet moeten aanpassen. 13. Het Europees Hof van Justitie kan een lidstaat een boete opleggen als die lidstaat een Europese wet of regel niet respecteert.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

47

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Toepassing 5 Vul het kruiswoordraadsel in.

2  1



.

3

4



.

.



.

6

.

5

.



.

.

.

.

7

.

.



.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

8

.

.

.



.

.

.



.

.

.

.

.

.

.

.

. . 1. Een Europese Raad van staats- en regeringsleiders noemt men ook soms een Europese … 2. De vergadering van 785 volksvertegenwoordigers uit de 27 EUlidstaten, noemen we het Europees … 3. Hoofdstad van Italië 4. In deze Europese instelling worden wetsvoorstellen opgesteld. Elke lidstaat mag één Commissaris afvaardigen. 5. Deze persoon zetelt samen met zijn collega’s uit de andere lidstaten in de Ministerraad. 6. In deze Europese hoofdstad zijn de meeste Europese instellingen gevestigd. 7. Deze persoon werkt in het Europees Hof van Justitie. 8. De naam van de Europese Gemeenschap werd in 1992 veranderd in EU: Europese …

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

48

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Toepassing 6 Het Europees Parlement is de enige Europese instelling waarvan de leden rechtstreeks door de Europese burgers worden verkozen. Daarom gaan we iets dieper in op deze instelling. Je krijgt een aantal meerkeuzevragen over het Europees Parlement. Duid telkens het juiste antwoord aan.

1. Hoeveel leden telt het Europees Parlement? a. 626

b. 785

c. 814

2. Hoeveel Belgen zetelen in het Europees Parlement? a. 14

b. 24

c. 34

3. Hoeveel van die Belgen zijn Vlamingen? a. 10

4.

b. 14

c. 22

Wanneer werd het Europees Parlement voor de eerste

keer rechtstreeks verkozen door de EU-burgers? a. 1979

b. 1986

c. 1992

5. Om de hoeveel jaar wordt een nieuw Europees Parlement verkozen? a. om de 5 jaar.

b. om de 6 jaar.

c. om de 7 jaar.

6. Als er verkiezingen zijn voor het Europees Parlement dan… a. kunnen we enkel op kandidaten uit de andere EU-landen stemmen. b. kunnen we enkel op kandidaten stemmen die in Vlaanderen wonen en EU-burger zijn. c. kunnen we zowel stemmen op kandidaten die in Vlaanderen wonen als op kandidaten die in de andere EU-landen wonen.

7. In het Europees Parlement zijn er verschillende groepen. Welke? a. groepen per leeftijd. b. groepen per land.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

49

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

c. groepen per politieke familie.

8. Wat is de taak van het Europees Parlement? a. Zij doen wetsvoorstellen. b. Zij geven hun advies aan de Ministerraad. Die Ministerraad moet de wetsvoorstellen dan goedkeuren of afkeuren. c. Het Europees Parlement keurt een wetsvoorstel af of goed.

9. Waar vergadert het Europees Parlement? a. In Straatsburg. b. In Brussel. c. Zowel in Straatsburg als in Brussel.

10. Hoe verlopen de vergaderingen van het Europees Parlement? a. Alle parlementsleden vergaderen altijd samen. b. De parlementsleden vergaderen in kleine groepen, die we

parlementaire commissies noemen. Met 785 leden kan je onmogelijk samen vergaderen. c.

Eén week per maand vergaderen alle parlementsleden samen.

Dit noemt men een plenaire zitting. Die grote plenaire vergaderingen worden vooraf in kleine groepen (parlementaire

commissies) voorbereid.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

50

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

WAT DOET DE EUROPESE UNIE? Elk jaar beschikt de EU over 100 miljard euro. Hoe de Unie dit budget verdeelt, zie je op onderstaande grafiek.

5%

5,5%

6%

Administratie

7,5%

Landbouw Regionaal beleid Onderzoek Ontwikkelingshulp 31%

45%

Overige

1. Waar gaat het meeste geld naartoe?

2. Waarom is dat zo?

3. Zou jij het geld op dezelfde manier verdelen? Waaraan zou jij meer geld willen uitgeven?

Op de volgende bladzijde vind je bovenstaande en andere domeinen waar de EU actief is. Probeer onder iedere foto het domein te omschrijven en los de opdrachten op vanaf p. 50?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

51

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

52

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

 Toepassing 1 Om het geld wat beter te verdelen over heel Europa, heeft de EU een soort spaarpot gemaakt. We noemen dat een “fonds”. Uit dat regionaal fonds geeft de EU geld aan projecten die armere streken er bovenop helpen. Ze kunnen het gebruiken om bepaalde problemen, zoals werkloosheid, aan te pakken. Hieronder vind je een aantal projecten die met geld van de Europese Unie gesteund worden. Verbind de projecten met het probleem dat ze willen oplossen. Je kan kiezen uit de volgende problemen: werkloosheid, sociale uitsluiting, verouderde bedrijven, transportproblemen, gebrekkige gezondheidszorg, energieproblemen.

1.

3.

De bewoners van enkele kleine eilandjes voor de westkust van Ierland hadden vroeger vaak problemen met hun elektriciteit. De elektriciteitstoevoer hing af van grote installaties die nu eens wel, dan weer niet elektriciteit opwekten. Daarom begon men in 1998 de elektriciteitskabels vanop het vaste land onder de zee door te trekken naar de eilanden. Sinds 2000 is het werk voltooid. De Europese Unie betaalde een groot deel van de kosten.

2.

Tot voor enkele jaren was de Schilderswijk in de Nederlandse stad Den Haag niet de leukste plek om te wonen: er was veel vandalisme, veel mensen leefden van een werkloosheidsuitkering, er was geen plaats om eens rustig te zitten,… Met de hulp van de Europese Unie kwam daar verandering in. Nu is er een mooi park aangelegd met een speeltuin voor de kinderen. 12 parkwachters zorgen ervoor dat de buurt veilig blijft. Plots werd het een stuk fijner wonen in de Schilderswijk.

In België moet je nooit ver rijden om een ziekenhuis te vinden als je plots ziek wordt. In de Ierse streek West-Wicklow en Zuid-Kildare was dat heel lang wel het geval. Sommige mensen moesten twee en een half uur rijden voor ze het ziekenhuis bereikten. Dankzij de steun van de Europese Unie is er nu een ziekenhuis gebouwd in de streek. Een hele opluchting voor de patiënten!

4.

Een forellenkwekerij in Forges Philippe, een klein dorpje in Henegouwen, kreeg een tijd geleden een inspecteur van de gezondheidsdienst op bezoek. Hij vond dat de installaties om de forellen schoon te maken dringend gemoderniseerd moesten worden. De eigenaars konden die kosten zelf niet betalen. Daarom stonden ook de jobs van hun medewerkers op de helling. Gelukkig kwam de Europese Unie met geld over de brug.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

53

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

6.

5.

Bij ons rij je vlot van de ene naar de andere kant van het land. Dat komt omdat er overal goede autowegen zijn. In Spanje is dat wel anders. Tot 1995 was het bijvoorbeeld heel moeilijk om van het zuiden van Spanje naar buurland Portugal te rijden. De weg was er in zo een slechte staat dat je uren onderweg was. Vooral voor vrachtwagens die goederen moeten leveren is dat erg vervelend. Daarom kregen Spanje en Portugal financiële steun van de Europese Unie om een autosnelweg aan te leggen die Madrid en Lissabon verbindt.

Mensen die al een tijdje werkloos zijn, raken vaak moeilijk terug aan de slag. Loca Labora, een organisatie uit Beernem bij Brugge, doet daar wat aan. Werklozen kunnen er een nieuw beroep aanleren. Eens ze de job onder de knie hebben zoekt Loca Labora ook een plek waar ze een tijdje stage kunnen lopen om hun nieuwe vak in te oefenen. De organisatie helpt hen ook een echte baan te vinden. Voor al die opleidingen krijgt Loca Labora steun van de Europese Unie.

 Toepassing 2: ÉÉN MUNT Enkele vraagjes rond de Euro… Door de invoering van de euro op 1 januari 2002 zijn een heel pak zaken een stuk eenvoudiger geworden. Als je vroeger op reis ging naar Frankrijk, of gewoon een dagje naar Nederland ging, moest je er steeds voor zorgen dat je op voorhand bij de bank was langsgegaan. In Nederland betaalde men immers met de gulden, in Frankrijk met de Franse frank en in België natuurlijk met de Belgische frank. Door de invoering van de euro is het eenvoudig: iedereen betaalt gewoon met de euro. Op vakantie gaan is een stuk gemakkelijker. Nu hoef je niet meer om te rekenen hoeveel die leuke t-shirt op Kreta eigenlijk kost in je eigen munteenheid. Ook het betalen van wisselkosten is nu verleden tijd. Bedrijven zijn al helemaal tevreden met de invoering van de euro. Een bedrijf dat chocolade uitvoert, moest vroeger zeker tien verschillende prijslijsten hebben voor al de landen in Europa waar ze leverden. Nu volstaat één prijslijst. Veel gemakkelijker. Ze hebben een groot gebied om zaken te doen. Een grote zone zonder grenzen en met hetzelfde geld. Ten slotte heeft de euro er voor gezorgd dat we ons een beetje meer Europeaan voelen. Als je naar Nederland inkopen gaat doen, merk je nog nauwelijks dat je de grens oversteekt en we betalen bovendien met hetzelfde geld! -

Som de voordelen van de invoering van de euro op.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

54

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

-

Kan je ook enkele nadelen noemen?

-

Vroeger had elk land in Europa zijn eigen munteenheid. Als we dus naar een ander land reisden, moesten we telkens onze Belgische frank omwisselen in een andere munt. Toch was er één land dat dezelfde munt had als wij. Welk?

-

Wanneer is de euro ingevoerd?

 Toepassing 3: VEILIGHEID BINNEN DE EU Politiesamenwerking in de EU: Lees de volgende tekst en los de vragen op. Sinds 1 januari 1993 zijn de grenzen in Europa opengegaan. Dat wil zeggen dat het voor ons, als Europees burger, veel gemakkelijker geworden is om op reis te gaan. We worden immers niet meer gecontroleerd als we een grens oversteken. Jammer genoeg is dit niet enkel goed nieuws voor de gewone burgers in Europa maar ook voor de criminelen. Ook zij hebben geen last meer van gesloten grenzen. Om die gangsters met hun internationale misdaad tegen te houden, spraken de Europese landen af dat de politie in Europa beter zou samenwerken. Ze maakten die afspraak in het Luxemburgse stadje Schengen. In Straatsburg staat er een grote politiecomputer. Die noemt men het “Schengen Information System”. Daar stopt de politie alle gegevens in over gestolen auto’s, verboden wapens, gestolen identiteitskaarten, enzovoort. Alle politieagenten uit heel Europa kunnen in die computer kijken. Als er bvb. een auto gestolen wordt in België en in Duitsland opduikt, dan kan de Duitse politie meteen ingrijpen. Ook mag de politie nu achtervolgen in het buitenland. Vroeger kon dit niet en moest de politie bij een achtervolging stoppen aan de grens. Dan is er nog Europol. Dat is een Europese politiedienst die de agenten van de Europese lidstaten helpt. Zij verzamelen informatie en geven die door aan de politiediensten in de verschillende landen.

-

Wat is internationale of grensoverschrijdende misdaad eigenlijk? Kan je enkele voorbeelden geven?

-

Waarom is het nodig dat de politiediensten in Europa samenwerken?

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

55

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

-

Welke twee maatregelen heeft men genomen om de misdaad in de EU aan te pakken?

-

In welke stad werden de afspraken gemaakt rond de politiesamenwerking?

-

Stel: een Duitse bende pleegt een overval in Hasselt. Onmiddellijk daarna rijdt ze terug de Duitse grens over. Wat kan de Belgische politie dan doen? Is dat altijd zo geweest?

-

In Straatsburg staat er een grote politiecomputer. Hoe wordt die genoemd? Wat is het nut van die computer?

-

Hoe heet de Europese politiedienst? Wat is haar taak?

 Toepassing 4: MISDAADBESTRIJDING BINNEN DE EU Soorten internationale misdaad Het doel van de Schengenakkoorden en Europol is om de internationale misdaad aan te pakken. Voorbeelden van internationale misdaad zijn: mensenhandel, diefstal, terrorisme en drugshandel. Hieronder vind je een aantal krantentitels over internationale misdaad. Schrijf in de tabel hieronder de nummers van de artikels die over die vorm van misdaad gaan.

Mensenhandel Diefstal Terrorisme Drugshandel Wapenhandel

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

56

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

1.Terroristische aanslag in Madrid 2. Albanese vrouwenhandelaar veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf

3. Eén woninginbraak op vier is Oost-Europees

4. Franse drugstoeristen opgepakt bij drugsinval in Antwerps pand 5. Wapensmokkel via Italië naar België 6. Eerste relletjes met verstekelingen in Oostende 7. Europese 11 september in Madrid

8. “Al-qaeda”- groep bedreigt Europa 9. België en Frankrijk willen drugsoverleg met Nederland 10. Spanje bestrijdt illegalen met radarscherm 

Toepassing 5: OPEN GRENZEN Lees de tekst hieronder over de open grenzen en los de vragen op.

Vóór 1 januari 1993 waren er nog echte grenzen in Europa. Als je op reis ging naar een ander land, moest je stoppen en je identiteitskaart tonen. Ook je auto werd gecontroleerd door de douaniers. Zij wilden weten of je illegaal goederen meenam naar het buitenland. Voor bedrijven was het nog erger. Als zij producten naar het buitenland wilden brengen, moesten zij zeer veel papieren invullen. Hun vrachtwagens stonden uren aan te schuiven aan de grens. Want de douane controleerde grondig wat in de vrachtwagen vervoerd werd en of de papieren wel in orde waren. Zo ging er heel wat tijd verloren! De Europese Unie heeft toen beslist dat hier iets moest op gevonden worden. Vanaf 1 januari 1993 gingen de grenzen in Europa open. We mogen nu werken, studeren, aankopen doen, reizen in een ander EU-land alsof we in België zouden zijn… Er is vrij verkeer van personen en van goederen. In de Europese Unie besliste men ook dat kapitaal vrij zou zijn: je mag dus een bankrekening openen in het buitenland. Ten slotte werd het dienstenverkeer vrij gemaakt. Nu de grenzen zijn opengegaan kunnen mensen, goederen, diensten en kapitaal zich even vrij bewegen in de Europese Unie als binnen één en hetzelfde land.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

57

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

-

Wat was volgens jou de voornaamste reden om de grenzen in Europa te openen?

-

Sinds wanneer zijn die grenzen open?

-

Wat is er voor de Europese burgers sindsdien eenvoudiger geworden? En voor bedrijven?

-

Kan je de vier categorieën opnoemen waarvoor de grenzen zijn opengegaan?

-



Geef enkele voorbeelden van diensten.

Extra 1 OPEN GRENZEN: Lees de tekst over Wilfried. Vul vervolgens de onderstaande tekst aan. Wilfried, 55 jaar, vrachtwagenchauffeur: “Vorige week vierden we bij ons thuis een groot feest. Mijn vader werd 85 jaar oud en op dezelfde dag vierde mijn zoon zijn 30ste verjaardag. Een reden dus om te feesten! En ook een gelegenheid om straffe verhalen te vertellen… Mijn vader, Jos, vertelde over hoe hij in de jaren vijftig boter smokkelde van Nederland naar België. Boter was in die tijd schaars in België en kostte ruim het dubbel van wat je er in Nederland voor betaalde. Aangezien er nog overal in Europa grenzen waren, moest je aan de grenzen belastingen betalen op de aankopen in het buitenland. Smokkelen was dus goedkoper. Mijn vader had bijvoorbeeld zijn auto omgebouwd: hij had een verborgen ruimte tussen het dak van de auto en de binnenkant waar hij de boter verstopte. De politie en de douane wisten van die smokkelaars en probeerden hen op allerlei manieren te betrappen. Maar mijn vader was de politie steeds te slim af… Zelf weet ik ook veel van grenzen en grenscontroles. Als vrachtwagen-chauffeur moet ik regelmatig naar het buitenland. Gelukkig heeft men al in 1993 de grenzen in Europa afgeschaft. Wel, tenminste, de grenzen tussen de landen van de Europese Unie. Maar als ik in de jaren negentig naar Polen of Tsjechië moest met mijn vrachtwagen was

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

58

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”

dat een groot avontuur. Vaak moest ik meer dan twintig uur aanschuiven aan de grens! Die lange files zijn niet verwonderlijk als je ziet wat er allemaal door de douane moest gecontroleerd en ingevuld worden. Mijn zoon Jonas heeft het allemaal gemakkelijker. Hij is net als ik vrachtwagenchauffeur maar hij moet nooit zo lang aanschuiven aan de grens. Sinds 2004 zijn Polen en Tsjechië en nog een heleboel landen ook lid geworden van de Europese Unie en nu zijn de grenzen met die landen opengegaan. Met al die verhalen werd het een heel gezellig feest. Jammer dat mijn dochter Mieke er niet kon bij zijn. Sinds 1993 mag je als Europees burger gaan wonen en werken in een andere EU-lidstaat en dat is precies wat ze nu doet. Zij studeert een jaartje in Spanje en moest een examen voorbereiden. Gelukkig is er zoiets als de GSM. Zo kon ze toch nog eens bellen. Door de concurrentie tussen de telefoniebedrijven is bellen van Spanje naar België zelfs helemaal niet zo duur. Sinds 1993 is er immers vrij verkeer van diensten. Dit wil zeggen dat meerdere firma’s telefoondiensten mogen aanbieden. Alle firma’s houden de prijs zo laag mogelijk zodat de klanten zeker voor hen zouden kiezen. En dat allemaal dankzij Europa!”

Vanaf

gingen de grenzen in Europa open. Er was vanaf toen

vrij verkeer van personen, van goederen, van diensten en van kapitaal. Vrij verkeer van personen wil zeggen dat je als EU-burger vrij bent om in een andere lidstaat te gaan wonen en

, net alsof je dat in je eigen

land zou doen. Vrij verkeer van goederen is voor vrachtwagenchauffeurs zoals Wilfried en zijn zoon heel belangrijk. Bedrijven kunnen vrij hun producten verkopen in alle 27 de EU-lidstaten. De vrachtwagens moeten niet meer aan de grens en formulieren

. Je moet ook geen

taksen meer betalen als je een product in een ander EU-land wil invoeren. De smokkel van

, zoals in de jaren vijftig, is dus nu niet

meer nodig. Je kan ze gewoon gaan kopen in Nederland. Er kwam op 1 januari 1993 ook vrij verkeer van diensten. Vroeger waren er in de EU-lidstaten wel eens “monopolies” voor bepaalde diensten. Een wil zeggen dat maar één bedrijf die dienst mocht aanbieden. Er werden geen concurrenten toegelaten. Dat was in België bijvoorbeeld zo voor het luchtvaartverkeer. Vroeger was

hier

de enige luchtvaart-maatschappij. Omdat er nu veel meer concurrentie is, de prijzen van de vliegtuigtickets. Het vrij verkeer van kapitaal wil zeggen dat je overal in de EU een bankrekening kunt openen.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

59

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Extra 2 OPEN GRENZEN: Op 1 januari 1993 zijn de grenzen in Europa opengegaan voor vier zaken: personen, goederen, kapitaal en diensten. Schrijf naast elk van de onderstaande situaties over welke categorie(ën) het gaat. 1. Jef en Mariette uit Zwijnaarde gaan al jaren elke winter naar Benidorm. Omdat het gemakkelijker is om daar een bankrekening te hebben, besloten ze een Spaanse rekening te openen. 2. De dochter van onze buurman studeert Romaanse talen. Ze gaat volgend jaar een jaartje naar Parijs om daar aan de Sorbonne-universiteit te studeren. 3. Onlangs gingen we op reis bij vrienden in Italië. Om hen te verrassen namen we Belgische pralines mee. 4. Als je vroeger met het vliegtuig op reis wou, had je in België weinig keuze: bijna alle vluchten waren van Sabena. Nu zijn er heel wat luchtvaart-maatschappijen bijgekomen en zijn de prijzen sterk gedaald. 5. Mijn neef is vrachtwagenchauffeur. Sinds 1993 wordt zijn vrachtwagen niet telkens gecontroleerd aan de grens. Zo kan hij de producten veel sneller op hun bestemming brengen. 6. In de krant van gisteren stond een jobaanbieding van een Nederlandse firma. Ze zochten Vlamingen die Nederlands en Frans spreken om in hun bedrijf in Breda te komen werken. 7. Als je een autoverzekering wil nemen in Nederland omdat dat daar goedkoper is, dan kan dat.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

60

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Toepassing 6: DE GRENZEN VAN DE EU-LIDSTATEN De meeste EU-lidstaten grenzen aan heel wat andere Europese staten. Hieronder zie je een aantal lijstjes met de buurlanden van één bepaald land. Neem er een atlas bij en zoek uit over welk land het gaat. Je

kan

kiezen

uit:

België,

Frankrijk, Griekenland,

Italië,

Litouwen, Nederland, Oostenrijk, Polen, Slovenië en Zweden. a. Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en Nederland zijn de buurlanden van b. België en Duitsland zijn de buurlanden van c. Andorra, België, Duitsland, Italië, Luxemburg, Monaco, Spanje en Zwitserland zijn de buurlanden van d. Oostenrijk, Frankrijk, Vaticaanstad, San Marino, Slovenië en Zwitserland zijn de buurlanden van e. Albanië, Bulgarije, Turkije en Macedonië zijn de buurlanden van f.

Finland en Noorwegen zijn de buurlanden van

g. Tsjechië, Duitsland, Hongarije, Italië, Liechtenstein, Slovakije, Slovenië en Zwitserland zijn de buurlanden van h. Wit-Rusland, Tsjechië, Duitsland, Litouwen, Rusland (Kaliningrad), Slovakije en Oekraïne zijn de buurlanden van i.

Oostenrijk, Kroatië, Italië en Hongarije zijn de buurlanden van

j.

Wit-Rusland, Letland, Polen en Rusland zijn de buurlanden van

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

61

VISO Roeselare

Cursus: “Wij worden Europeanen … Of zijn we het al?”



Extra 3 DE TALEN BINNEN DE EU: In de Europese Unie hanteert men 20 officiële talen. Alle EU-documenten worden in die 20 talen vertaald. Zo kunnen alle Europeanen in hun eigen taal volgen wat er in de EU gebeurt. In onderstaand rooster zijn de 20 talen verborgen. Zoek ze allemaal op en schrijf ze naast het rooster onder elkaar .

G R A S

K

A

A

V O

R

E D F W R

U

I

P O R

T

U

E

H N E

S

K

C V

I

S

S

T

D

I

H

L

S M D S

D

T

M Q A

L

F

U U

S

R

G

E

E

S

H

V

I

E

N

T

L

O

V

E

E

N

S

T

K

A

U

M

V

P

T

R

E

I

G S

E

A

D

S

E

G

L

E

I

T

C

K

P

I

C

L

N

E

D

E

R

L

A

N D S

L

S

E

H O N G

A

A

R

S

A

E

P

E R

A

K

E

C R

F

F

L

L

N W P

V M O

T

E

T

G

W E O T

E

A

A

O

F

R

A

N S N

I

F

Z

J

O N

D

T

L

O C

I

D N A M

R

E

K

S N A

A

P

S

L

E G N

E D R

E

W

I

T

H

I

T

S

N

D N E W

Z

J

E

E

E

Algemeen Besluit: De gemeenschappelijke markt en het openstellen van de grenzen van de lidstaten van de EU is een belangrijke stap vooruit naar de eenmaking van Europa. Het is echter geen einddoel. Er moet ook gewerkt worden aan de sociale eenheid: aandacht voor de mensen, de veiligheid, de migranten, de verschillende culturen, de armere gebieden… Bij dit alles zal veel solidariteit nodig zijn. Onder die voorwaarden komen we een stap dichter bij het doel van de Europese integratie: een echt “Verenigd Europa”.

Lkr: P. Devooght – S. Mulier - H. Mylle

62

VISO Roeselare