Joke Harte - Rechten VU - Vrije Universiteit Amsterdam

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Predictie van criminaliteit en de (on)mogelijkheden van instrumenten voor risicotaxatie Alumnidag Criminologie 8 maart 2013 Joke Harte Vrije Universiteit Amsterdam NSCR

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

In het strafrecht • Reageren op gedrag dat al heeft plaatsgevonden • Ingrijpen vanwege gedrag dat mogelijk zal plaatsvinden → predictie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Interventie wel of niet opleggen? Wel of niet • Uithuisplaatsing kind • Verlenen van verlof aan tbs-patiënt • Gedwongen psychiatrisch opname • Persoonsbeveiliging vanwege bedreiging • Bijzondere voorwaarden bij voorwaardelijk strafdeel • ……

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Interventie wel of niet opleggen? Wel of niet beëindigen • Uithuisplaatsing kind • Verlenen van verlof aan tbs-patiënt • Gedwongen psychiatrisch opname • Persoonsbeveiliging vanwege bedreiging • Bijzondere voorwaarden bij voorwaardelijk strafdeel • ……

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Inspectie: vernietigend rapport zaak-Savanna donderdag 10 maart 2005

De Jeugdzorg en de Kinderbescherming hebben ernstige fouten gemaakt in de begeleiding van de peuter Savanna, die in september vorig jaar dood in de kofferbak van haar moeders auto werd gevonden. Het Openbaar Ministerie (OM) gaat de aangestelde gezinsvoogd mogelijk strafrechtelijk vervolgen.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Tbs'er misbruikt begeleidster 9 september 2012

REKKEN - Een tbs'er uit het forensisch psychiatrisch centrum Oldenkotte in het Gelderse Rekken heeft zich zaterdag tijdens verlof vergrepen aan zijn begeleidster. Hij mishandelde en misbruikte de vrouw in een maïsveld, pal over de Duitse grens bij Rekken.

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Uitkomsten beslissing Recidivegevaar

Maatregelen genomen

Terechte beslissing

Geen maatregelen genomen

Fout: ten nadele van slachtoffer, maatschappij

Geen recidivegevaar Fout: ten nadele van betrokkene, maatschappij

Terechte beslissing

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Uitkomsten beslissing Recidivegevaar

Geen recidivegevaar

Maatregelen genomen

Terechte beslissing

Vals positief

Geen maatregelen genomen

Vals negatief

Terechte beslissing

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Beslissing wel of geen tbs Recidivegevaar

Rechter legt tbs op

Terechte beslissing

Geen recidivegevaar Overbodige tbsbehandeling -Ernstig voor betrokkene -Kosten maatschappij

Recidive Rechter legt geen tbs op

- Slachtoffers - Maatschappelijke en politieke onrust

Terechte beslissing

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Gemiddelde behandelduur tbs in jaren:

Kosten per jaar per patiënt: € 160.000,-

1998:5,0 1999:5,4 2000:5,5 2001:5,9 2002:6,3 2003:7,0 2004:7,0 2005:7,4 2006:7,4 2007:7,9 2008:8,4

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Uitkomsten beslissing Recidivegevaar

Geen recidivegevaar

Maatregelen genomen

Terechte beslissing

Vals positief

Geen maatregelen genomen

Vals negatief

Terechte beslissing

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Minder fouten maken?

Beter voorspellen!

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Klinisch oordeel

Persoonlijk beeld; eigen ervaringen en intuïtie Gevaar van vertekeningen! - Bijvoorbeeld confirmation bias; tunnelvisie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Instrumenten voor risicotaxatie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Enkele risicofactoren • • • • • • • • • • • •

Problemen in de kindertijd Middelengebruik Netwerk en persoonlijke steun Impulsiviteit Mate van inzicht in problematiek Inzet voor de behandeling Psychische stoornissen Acute symptomen Persoonlijkheidsstoornissen Problemen in arbeidsverleden Instabiliteit van relaties Motivatie voor de behandeling

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Instrumenten • Vaak subschalen • Scoren op 3- of 5-puntsschaal • Eindoordeel: Opgetelde somscore - Actuarieel Geïntegreerd door beoordelaar – Klinisch gestructureerd

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Werkwijze • Scoren op basis van alle beschikbare (dossier)informatie • Twee onafhankelijke beoordelaars • Consensus bespreking

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Voorspelling algemene recidive: HKT-30 (Historisch Klinisch Toekomst 30) HCR-20 (Historical Clinical Risk-20) PCL-R (Psychopathy Checklist-Revised) PCL:SV (Psychopathy Checklist Screening Version) FP40 (Forensische Profiel vragenlijsten) VRAG (Violence Risk Appraisal Guide) FOTRES (Forensisches Operationalisiertes Therapie Risiko Evaluations System) START (Short-Term Assessment of Risk and Treatability)

Beschermende factoren: SAPROF (Structured Assessment of Protective Factors)

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Voorspelling seksuele recidive: SVR-20 (Sexual Violence Risk-20) RRASOR (Rapid Risk Assessment for Sex Offender Recidivism) onderdeel van Static-99 Static-99 SONAR (Sex Offender Need Assessment Rating) SORAG (Sex Offender Risk Appraisal Guide) Toezicht extramuraal: SORM (Structured Outcome Assessment and Community Risk Monitoring) LSI-R (Level of Service Inventory-Revised) RISc (Recidive Inschattings Schalen) voor reclassering

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Overig: SARA (Spousal Assault Risk Assessment) huiselijk geweld CARE-NL kindermishandeling SAVRY (Structured Assessment of Violence Risk in Youth) EARL-20B (Early Assessment Risk List for Boys) EARL-21G (Early Assessment Risk List for Girls)

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Verschillende beslissingen in de tbs vragen om taxatie van het risico • • • • • •

Opleggen maatregel Verlengen maatregel Aanvragen van verlof bij Ministerie Dagelijkse beslissingen rond verlof Voortgang van de behandeling .........

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Worden hierdoor minder fouten gemaakt? oftewel Wat is de kwaliteit van de instrumenten?

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Kwaliteit (Harte & Breukink, 2010) • Betrouwbaarheid • Predictieve validiteit • Vals positieven

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Betrouwbaarheid Scores mogen niet afhangen van beoordelaar Interbeoordelaarsovereenstemming • ICC (Intraclass Correlatie Coëfficient) • 0 geen voorspellende waarde • 1 perfecte voorspellende waarde • (Goed >= .60)

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Betrouwbaarheid 95 ICC scores over 12 van de 26 instrumenten Waarde ICC Slecht (ICC