Near death experience in survivors of cardiac arrest

Ziekte van Parkinson Historie Ontstaanswijze Verschijnselen Behandeling Dr. E.S. Louwerse, neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis ‘s-Hertogenbosch

Progressieve neurologische ziekte Oorzaak onbekend Geen genezing mogelijk

Wel goed behandelbaar ! Normale levensverwachting

FEITEN In Nederland 50.000 patiënten Kans om het te krijgen is rond 1 % Zelden onder de dertig jaar

FEITEN

Gemiddelde leeftijd rond de 60 jaar Geen verschil tussen man en vrouw Erfelijke vorm bestaat, maar zelden in Nederland

Geschiedenis

Beschrijving van zijn tuinman

Mensen op straat Zes patienten

Trillen Verstijving

Klinisch beeld = Diagnose Geen betere test Tremor = trillen Te weinig bewegen Stijfheid

Moeite met houding

Belangrijk voor de diagnose

Goede reactie op DOPAMINE

Beeld van ziekte Parkinson bepaald door bekenden?

Ontstaanswijze

Ontstaanswijze

Alpha Synucleine

Alpha Synucleine Eiwit klonters : Lewy body Vouw fout

Parkinson Hersencel

Gezonde Hersencel

Kan men het voorkomen?

NEE

Toch enige samenhang Koffie Pijnstillers Roken

Motorische symptomen

Nonmotorische symptomen

Andere klachten die soms voorkomen  Somberheid  Slaapstoornissen  Geheugenstoornissen  Spraak- en slikproblemen  Kwijlen  Verstopping, plasproblemen  Hallucinaties

Behandeling Pillen Pomp Operatie

Wat kunt U zelf doen ? - Bewegen - Iedere dag een half uur lopen - Fietsen is goed voor de

conditie, maar lopen is goed voor de Parkinson

Wat kunt U zelf doen ? - U zelf meer tijd gunnen - Voldoende rust nemen - Ontspanning

Wat kunt U zelf doen ? - Niet alle symptomen van de

ziekte zijn weg met medicatie - Acceptatie en aanpassen - “ Als het niet kan zoals het moet, dan moet het zoals het kan”

Wat kunt U zelf doen ? - Gezond eten, maar niet te veel

eiwitten - Vezelrijk eten - Voldoende drinken - Medicatie discipline in het begin van de ziekte is belangrijk voor later

Wat kunt U zelf doen ? - Opletten wanneer U goed

bent en wanneer niet - Relatie met inname medicatie - Opletten hoe lang medicatie werkt

Wat kan de partner doen? - Partner is belangrijk voor de kwaliteit van leven van de patiënt - Geduld hebben - De patient zijn tijd gunnen - Accepteren zoals het is - Er samen toch iets moois van

maken

Behandeling ziekte van Parkinson  Niet alleen pillen  Begeleiding en voorlichting  Symptomatische behandeling

Wanneer starten met medicatie ?

Indien de patiënt hinder ondervindt van de ziekte In het dagelijks leven Bij werken Bij hobby’s

Wat doe je met medicatie bij de ziekte van Parkinson ?  Je vult het tekort aan van

dopamine (=boodschapper in de hersenen)  Dopamine therapie bestaat sinds 1967

Gouden regels bij behandeling  Zo laag mogelijke doseren  Wel zorgen voor een goede

kwaliteit van leven  Zo lang mogelijk streven naar monotherapie; d.w.z. 1 soort medicijn

Twee soorten medicijnen  Dopamine-agonisten  Dopamine

Wat is een dopamine-agonist ? - Medicijn dat lijkt op dopamine,

maar het niet is - Voordeel: je spaart dopamine uit voor later - Je kan 1 keer daags doseren - Je hoeft geen rekening te houden met het eten

Dopamine-agonist - Nadeel: werkt minder goed dan

dopamine - Bijwerkingen: controlestoornissen, veel kopen, hard rijden, eetbuien, sexuele ontremming, slaperigheid

Dopamine-agonisten  Requip (ropinirol)

Modutab  Sifrol (pramipraxol) MVA  Neupro (rotigotine) pleister

Dopamine  Madopar  Sinemet  Stalevo

Problemen bij langdurige dopamine behandeling  Je moet steeds hoger

doseren  Je moet steeds vaker medicijnen gaan innemen  Sneller bijwerkingen

Wat als dopamine niet meer voldoende helpt ?  Dopamine vaker en lager

doseren  Combinatie-therapie met dopamine-agonist

Gevorderde ziekte

POMP

Operatie

Behandeling van de ziekte van Parkinson is team werk

ParkinsonNet houdt zich met U bezig

Fysio

Ergo

Log o Nurse

Dietiste, MW

Neurochirur g

TOEKOMST

Stamcel transplantaat 15 patienten follow up 15-17 jaar Resultaat: Gaan niet achteruit.

Nat Rev Neurosci. 2013 September ; 14(9): 626–636.

Vaccinatie tegen alpha- synucleine

Vaccinatie tegen alphasynucleotide     

Phase I studie 2 x 12 patienten Veilig 50% ontwikkelt antistoffen Eind 2015 nieuwe studie bij grotere groep

Gen Therapie : ProSavin Injectie Lentivector in de hersenen; het striatum 3 genen worden getransfereerd om cellen Dopamine te laten produceren.

15 patiënten: Geen ernstige bijwerkingen. Alle patiënten iets vooruit. Palfi et al: Lancet 2014 Mar 29: 383 1138-46

CONCLUSIE: Ziekte van Parkinson Ernstige neurologische aandoening. Oorzaak onbekend.

Geen genezing mogelijk, MAAR WE KOMEN STAPPEN VERDER IN DIT GEVAL SCHUIFELSTAPPEN