oefeningen - KU Leuven

Taal en taalstoornissen: schriftelijke taal / praktijk OEFENINGEN TECHNISCH LEZEN / BEGRIJPEND LEZEN / Semester 1 Groepsopdrachten LES les 1

SOORT TAAK studietaak + discussietaak

DOEL eerste kennismaking met het domein van dyslexie

GROEP groep 1

groep 2

groep 3

groep 4

groep 5

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

OPDRACHT Lees het artikel: RUIJSSENAARS, A.J.J.M.. Dyslexie: onderkenning, diagnosestellig en behandeling. Logopedie 2001 (14)4, 3-16 Bespreek de inhoud, bevraag mekaar omtrent de inhoud, discussieer. Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe. BERNAER, S., VAN VRECKEM, C., VANDERHEYDEN, M. De orthodidactische visie op dyslexie. Logopedie 2001 (14)2, 13-19 Bespreek de inhoud, bevraag mekaar omtrent de inhoud, discussieer. Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe. Van VUGT, P. Werken met een attest leerstoornissen. Logopedie 1998 (11)3, 27-33 SMITS, A.E.H. Dyslexie. Naar eenduidige diagnostiek en eenvoud in begeleiding. Logopedie en Foniatrie 2004 (6), 608-615 Bespreek de inhoud, bevraag mekaar omtrent de inhoud, discussieer. Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe. Bekijk de opgegeven video’s. Bespreek de inhoud, bevraag mekaar omtrent de inhoud, discussieer. Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe. Bekijk de opgegeven video’s. Bespreek de inhoud, bevraag mekaar omtrent de inhoud, discussieer. Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe.

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 1

LES les 1

SOORT TAAK studietaak

DOEL verschil begrijpen tussen dyslexie en leesontwikkelingsproblemen; dyslexie en schrijfontwikkelingsproblemen inzicht krijgen in soorten definities van ‘dyslexie’

GROEP alle groepen

OPDRACHT Baken dyslexie af met de vertraagde lees- en schrijfontwikkelingsproblemen. Doe dit kort en bondig. Zoek in handboeken, tijdschriften, websites, bevragen van logopedistes, … Plaats deze groepsopdracht op Blackboard.

+

studietaak

alle groepen

studietaak

het begrip ‘leesindex’ leren inzien

alle groepen

toepassingstaak

het begrip ‘leesindex’ leren toepassen en gebruiken een anamnese leren opstellen: hoofd- en bijzaken leren formuleren; zicht krijgen op noodzakelijke informatieverzameling

alle groepen alle groepen

Zoek de definities op van dyslexie volgens de opgesomde auteurs en orden volgens de principes: beschrijvend, verklarend, handelingsgericht: 1) Dumont 2) Ruijssenaars 3) Van der Leij 4) Commissie Dyslexie van de Gezondheidsraad 5) Gesquière Plaats deze groepsopdracht op Blackboard. Zoek volgende elementen op: 1) Wat is de ‘leesindex’? 2) Hoe bereken je deze? 3) Waarom werd deze index ingevoerd? Plaats deze groepsopdracht op Blackboard. Bereken de leesindex van AVI leeskaart 3 vorm B Plaats deze groepsopdracht op Blackboard. Neem de Gloot-vragenlijsten door. Maak nu zelf een vragenlijst voor het verzamelen van amnesegegevens in functie van de beeldvorming: 1) vragenlijst voor ouders van leesgestoorde kinderen 2) vragenlijst voor de leerkrachten van leesgestoorde kinderen 3) vragenlijst voor leerkrachten m.b.t. de gebruikte leesmethode 4) vragenlijst voor het kind, i.v.m. leerproblemen Plaats deze groepsopdracht op Blackboard.

les 2

studietaak toepassingstaak

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 2

LES les 3

SOORT TAAK studietaak

DOEL tests voor technisch lezen leren kennen, begrijpen en de verschillen leren inzien

GROEP groep 1 groep 2 groep 3

+

les 4

+

les 5 groep 4 groep 5

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

OPDRACHT Bestudeer opgesomde tests naar volgende topics: doel spreiding inhoud afname materiaal procedure normeringsonderzoek interpretatie resultaten algemene opmerkingen 1) Een-minuut-test 2) Drie-minuten-test 3) AVI-leesniveaus / AVI-toetskaarten 4) Tempo-Test-Lezen (woorden) 5) Tempo-Test-Lezen (zinnen) 6) De Klepel 7) LVS-CSBO 8) Onderzoek van de deelleerprocessen van lezen en schrijven, COB Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe in les 6. Plaats deze groepsopdracht op Blackboard. Bestudeer opgesomde test(s) naar volgende topics: doel spreiding inhoud afname materiaal procedure normeringsonderzoek interpretatie resultaten algemene opmerkingen ‘DTLAS’. Struiksma, van der Leij, Vieijra Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe in les 6. Plaats deze groepsopdracht op Blackboard.

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 3

LES les 6

SOORT TAAK discussietaak verklaringstaak

DOEL inzicht verwerven in de tests voor T.L.: gelijkenissen en verschillen begrijpen in doel, afname, interpretatie, ... Het eigen inzicht toetsen aan dat van anderen en waar nodig beargumenteren.

GROEP klassikaal

OPDRACHT Voorstelling van het groepswerk uit les 3-4-5 luisteren naar de samenvatting van anderen de waarde van de tests proberen in te schatten en te motiveren, te verklaren reacties noteren / achteraf in discussie te treden

les 7

toepassingstaak strategietaak

inzicht verwerven in diagnostiek van T.L. Leren opstellen van een diagnose en handelingsplan

alle groepen

les 8

studietaak

a) therapieprogramma’s voor technisch lezen leren kennen, begrijpen en de verschillen leren inzien, ...

Stel aan de hand van de opgegeven casus volgende elementen op: probleemsamenhang diagnose handelingsplan op lange termijn handelingsplan op korte termijn Bestudeer de opgegeven therapieprogramma’s en maak volgende opdrachten: vat samen naar: a) doel - b) doelgroep - c) inhoud - d) materiaal – e) werkwijze, procedure volgens welke methodiek(en) is dit programma opgebouwd? wat is de visie op lezen / leesontwikkeling / leesproblemen in het programma? welke methode van leesonderwijs ligt aan de basis? 1) De Codekraker 2) De leesvrienden 3) Dyslexie: een zoektocht door een labyrint 4) Technisch lezen: de behandeling/behandeling Spelling (E. Billiaert Vrij PMS Mortsel) 5) Dyslexie MAP: voor onderzoek en begeleiding van dyslexie 6) ILO-Map 1: aanvankelijk lezen 7) ILO-Map 2: leesproblemen 8) Speciale leesbegeleiding L. Koning 9) Stap voor stap lezen

en les 9

b) therapie-methodieken leren (her)kennen c) visies op lezen en leesontwikkeling leren (her)kennen d) leesmethodes leren kennen

Bespreek de inhoud, bevraag mekaar omtrent de inhoud, discussieer. Vat samen per groep; breng deze samenvatting in de grote groep naar voren en licht toe in les 10. Plaats deze groepsopdracht op Blackboard. Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 4

Hiernavolgend voorstel d.d. 24/09/04 maar aanpassingen mogelijk

LES les 10

SOORT TAAK discussietaak toepassingstaak strategietaak

les 11

toepassingstaak strategietaak

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

-

-

DOEL inzicht krijgen in therapiemethodes / therapieprogramma’s

GROEP klassikaal

testresultaten leren interpreteren in functie van leesproblemen; diagnose leren formuleren voor leesproblemen

groepjes

-

groepjes

Raadpleeg: BOUWERS, H. en VAN GOOR, H. ‘Diagnostiek en behandeling van leesproblemen’. Intro; Speciaal onderwijs en zorgverbreding. Uitg. Intro Nijkerk, 1993. 159p. Zoek op en formuleer zelf oefeningen voor: 1) werken volgens de leesrichting 2) visuele analyse in grafemen 3) koppelen van een foneem aan een grafeem 4) onthouden van fonemen op volgorde 5) auditieve synthese 6) betekenis verlenen 7) woordherkenning met behulp van de context voor spellende lezers: - bij faalangstige kinderen - bij kinderen met een taalvertraging - bij kinderen met problemen bij visuele analyse voor radende lezers: - bij faalangstige kinderen - bij kinderen met een taalvertraging - bij kinderen met problemen bij visuele analyse

-

casus leren samenstellen met diagnose – HP – HV

-

oefeningen voor de deelleerprocessen van het lezen en schrijven leren herkennen en zelf ontwikkelen

-

OPDRACHT voorstelling van de bestudeerde therapieprogramma’s opmaken van een casus aan de hand van een concrete gegevens

Opdracht: interpreteer de opgegeven testresultaten en formuleer de diagnose.

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 5

studietaak

-

inzicht krijgen in het domein van begrijpend lezen onderzoek van begrijpend lezen

groepjes

- Zoek de definitie op van ‘begrijpend lezen’ - Bestudeer opgesomde tests naar volgende topics: -

doel spreiding inhoud afname materiaal procedure normeringsonderzoek interpretatie resultaten algemene opmerkingen

1) Begrijpend leestest Aarnoutse 2) Stilleestest Bakker 3) Schriftelijke opdrachten Brus en Van Bergen les 12

strategietaak toepassingstaak

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

therapie van begrijpend lezen leren ontdekken

groepjes

Vat samen per groep. Plaats deze groepsopdracht op Blackboard. Bestudeer de opgegeven therapieprogramma’s en maak volgende opdrachten: vat samen naar: a) doel - b) doelgroep - c) inhoud - d) materiaal – e) werkwijze, procedure wat is de visie op begrijpend lezen / leesontwikkeling / leesproblemen in het programma? welke methode van leesonderwijs ligt aan de basis? 1) Pravoo-5 2) Educatieve Software Escape 3) Checklist Begrijpend lezen Zoek literatuur i.v.m. methodes en technieken m.b.t.begrijpend lezen Plaats deze groepsopdracht op Blackboard.

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 6

Individuele opdracht in les 3 / voor te stellen in les 9 1. Doel: a) testafname inoefenen b) testresultaten leren berekenen c) tests leren interpreteren d) testverslag leren maken Opdracht: Neem volgende tests af van een kindje LO (BLO), vanaf 2de lj. tot eindnorm AVI’s 1) EMT 2) De klepel 3) DMT met (nieuwe)AVI-toets Maak een verslag.

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 7

10. Doel: spellingscategorieën leren herkennen en toepassen bij foutenclassificaties Opdracht: Bestudeer de interpretatie van spellingsfouten bij KLEIJNEN, Ria. Hardnekkige spellingsfouten: een taalkundige analyse. – 2de herz. Dr. – Amsterdam: Swets & Zeitlinger, 1992. – 208p. Vergelijk deze foutenclassificatie met deze van het COB. 11. Doel: oefeningen voor de deelleerprocessen van het schrijven leren herkennen en zelf ontwikkelen Opdracht: Raadpleeg: BOUWERS, H. en VAN GOOR, H. ‘Diagnostiek en behandeling van spellingsproblemen’ Intro; Speciaal onderwijs en zorgverbreding. Uitg. Intro Nijkerk, 1994. 165p. Zoek op en formuleer zelf oefeningen voor de aanvankelijke spellingshandeling: a) auditieve analyse b) klank-letterkoppeling c) werken volgens de schrijfrichting d) schrijfmotorische output Zoek en formuleer zelf oefeningen voor de gevorderde spellingshandeling: a) klankclusterstrategie b) auditieve analyse in woordsegmenten c) visuele strategie d) analogie-strategie e) regelstrategie 12. Doel: Testresultaten op 17/06/04 van Piet C.V.O., (einde) 2de lj., ° 12/07/1996 1. Deelleerprocessen van het lezen – COB Leuven A. Letterkennis: 1. Letterdictee: 33/42 foutenanalyse: fout tegen tweeklank ou, ui fout tegen ng, nk, ch/g, j fout tegen de meerklanken aai, ieuw, eeuw 2. Letters lezen: 37/42 Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 8

foutenanalyse:

fouten tegen ng, nk, uu fout tegen de tweeklank oe, au B. Visuele waarneming: 1a. Visuele discriminatie van letters: 76/78 foutenanalyse: 2 vergeten antwoorden 1b. Visuele discriminatie van woorden: 71/75 foutenanalyse: 2 volgordefouten, 2 vergeten antwoorden 2. Visuele analyse: 6/7 foutenanalyse: 1 fout bij de meerklank aai 3. Visuele synthese: 36/42: het tempo is traag. De totaaltijd bedraagt 2’29’’. Hij leest 6 fouten: vooral volgordefouten en fouten bij consonantverbindingen. Hij leest extreem spellend. 4. Visueel geheugen: 8/15: Hij werkt heel traag en twijfelt veel. Hij maakt 3 fouten bij au/ou, 1 fouten bij ei/ij, 2 fout bij een moeilijk woord (‘politie’ en ‘baby’), 1 fout bij de meerklank ieuw C. Auditieve waarneming: 1. Auditieve discriminatie van klinkers: 38/40 foutenanalyse: 1 fouten bij kort/lang en 1 fout bij eenzelfde klank 2. Auditieve discriminatie van medeklinkers: 25/30 foutenanalyse: verwisseling f/v, s/z, m/n en 2 fouten tegen ng/n 3. Auditieve synthese: 27/30 foutenanalyse: 3 woorden met consonantverbinding 4. Auditieve analyse: 36/40 5. Auditief sequentieel geheugen: 6/8 foutenanalyse: 2 fouten bij een woord met een consonantverbinding. 2. Technisch lezen AVI -niveaubepaling: technische leesvaardigheid van zinnen: AVI 1: niet beheerst. Vooral het tempo vormt een probleem. Hij maakt 8 fouten. Dit is zwak. Dit is een achterstand van 3 niveaus. Tempo van het lezen: heel traag. Kwaliteit van het lezen: Piet leest extreem spellend. Er wordt weinig rekening gehouden met interpunctie.

13. Doel: testresultaten leren interpreteren in functie van spellingsproblemen ; diagnose leren formuleren voor spellingsproblemen Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 9

Opdracht: interpreteer volgende testresultaten en formuleer de diagnose. Testresultaten op 17/06/04 van Jan H.V.C., (einde) 2de lj., ° 12/07/1996 1. Deelleerprocessen van lezen en schrijven COB - Leuven A. Letterkennis: 1. Letterdictee: 37/42: foutenanalyse: fout tegen tweeklank oe, ui, ie fout tegen ch fout tegen i, uu 2. Letters lezen: 36/42: foutenanalyse: fout tegen ng 5 x fout bij kort/lang verwisseling B. Visuele waarneming: 1a. Visuele discriminatie van letters: 78/78 1b. Visuele discriminatie van woorden: 71/75 foutenanalyse: 1 detailperceptiefout, 3 reversies 2. Visuele analyse: 6/7 foutenanalyse: 1 fout bij de meerklank aai (= aa + j ) 3. Visuele synthese: 40/42: het tempo is heel hoog. De totaaltijd bedraagt 30’’. Hij leest 2 fouten. 4. Visueel geheugen: 13/15: hij werkt eerder traag en twijfelt veel. Hij maakt 1 fout bij au/ou, 1 fout bij een moeilijk woord (‘café’). C. Auditieve waarneming: 1. Auditieve discriminatie van klinkers: 40/40 2. Auditieve discriminatie van medeklinkers: 21/30: foutenanalyse: 4 x verwisseling stemhebbend-stemloos; 2 x ng/n; 3 x m/n 3. Auditieve synthese: 24/30 foutenanalyse: 6 woorden met consonantverbinding 4. Auditieve analyse: 36/40 foutenanalyse: 3 omissies van een consonant in een consonantverbinding; 1 foute analyse 5. Auditief sequentieel geheugen: 6/8 foutenanalyse: 2 fouten bij een woord met een consonantverbinding. 2. PI – woorddictee: J. Geelhoed & P. Reitsma, 1999, Uitg. Swets & Zeitlinger Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 10

resultaat: dictee vorm A: ruwe uitslag: 42 / reële didactische leeftijd van 18 (maanden) Foutenanalyse: fouten m.b.t. het juiste teken, zonder omkering: 5x Blok 10: woorden met sch-: 1x woorden met f-: 1x Blok 15: fouten m.b.t. eind –d: 3x fouten m.b.t. -aai, -ooi, -oei: 1x Blok 20: fouten m.b.t. open lettergrepen: 2x fouten m.b.t. woorden met –ch(t): 3x fouten m.b.t. woorden met -eeuw, -ieuw, -uw: 3x 3. Spellingtest voor de basisschool – zinnendictee (C. Aarnoutse, 2001, Uitg. Swets & Zeitlinger) resultaat: dictee 5 (2de leerjaar - april): ruwe score: 8/25 Foutenanalyse: 1) regelfouten: fouten tegen d/t – verlengingsregel fouten tegen open-gesloten lettergrepen 2) fonetische fouten: stemhebbend-/stemloos verwisseling omissie eindconsonant 3) materiaalfouten: au/ou sch- uw

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 11

OEFENINGEN SPELLING Semester 2 Groepsopdrachten

Individuele opdrachten

Lessius Hogeschool Antwerpen 3 logopedie A. Lowette

Taal en taalstoornissen/ schriftelijk / praktijk

departement Logopedie-Audiologie 2004-2005 p. 12