Wat is palliatieve zorg? Cicely Saunders, pionier in palliatieve zorg, definieerde deze specifieke vorm van zorg als “alles wat nog dient gedaan te worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden”. Kenmerken van palliatieve zorg zijn: • de patiënt is ongeneeslijk ziek en heeft geen baat meer bij curatieve therapieën; • doel is de kwaliteit van leven en sterven van de palliatieve patiënt te optimaliseren; • de wens van de patiënt en zijn/haar omgeving staat centraal; • zorg voor de hele mens, met aandacht voor fysiek lijden én ook de psychische, sociale en spirituele aspecten van het leven en sterven; • zorg voor de familie tot na het overlijden; • multidisciplinaire zorg door mantelzorgers, professionelen en vrijwilligers. Hoe is palliatieve zorg in Vlaanderen georganiseerd? Netwerken Wordt u in uw omgeving met een palliatieve zorgsituatie geconfronteerd, dan kan u, uw familie en/of uw huisarts het best contact opnemen met de netwerkcoördinator van uw regio (zie adressen achteraan). In Vlaanderen kan namelijk iedere inwoner en iedere zorgverstrekker een beroep doen op palliatieve zorg, waar de patiënt ook verblijft. De regionaal georganiseerde netwerken zorgen voor sensibilisatie, bijscholing en vooral coördinatie, overleg en ondersteuning van de palliatieve medewerkers. Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen U weet niet tot welk netwerk u zich moet wenden? Dan kunt u bellen naar de overkoepelende Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen of u kunt de website van deze organisatie raadplegen (zie gegevens achteraan). Naast haar sensibiliserende en informerende taak organiseert de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vorming en opleiding en biedt zij ook een overlegplatform voor palliatieve veldwerkers uit heel Vlaanderen. Zij is gesprekspartner naar de overheid toe en werkt aan haar officiële erkenning als kennis- en expertisecentrum inzake palliatieve zorg.
Zorgvoorzieningen Aangezien de meeste mensen verkiezen thuis of in een thuisvervangende omgeving te sterven wil de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen de mogelijkheden daartoe optimaliseren. Ze pleit ervoor om in alle zorgvoorzieningen dezelfde kwaliteitszorg aan te bieden door onder meer vorming te geven aan de betrokken professionele zorgverstrekkers. 1.
Multidisciplinaire begeleidingsequipes Elke regio beschikt over een equipe die de huisarts van de patiënt en de bestaande thuiszorgdiensten ondersteunt in de specifieke begeleiding van palliatieve patiënten. De equipe bestaat meestal uit een arts, verpleegkundigen, een psycholoog en vrijwilligers. De multidisciplinaire begeleidingsequipe heeft zelf regelmatig contact met de patiënt en zijn/ haar omgeving en werkt steeds in overleg met de behandelende huisarts. De zorg is gratis.
2.
Palliatieve supportteams in ziekenhuizen In de meeste Vlaamse ziekenhuizen is een palliatief team werkzaam. Het bestaat meestal uit een arts, een of meer verpleegkundigen en een psycholoog. Opdracht van het palliatief supportteam is de verschillende afdelingen in het ziekenhuis ondersteuning en advies te geven over palliatieve zorg, therapeutische hardnekkigheid zoveel mogelijk tegen te gaan en voor de patiënt de mogelijkheid te scheppen naar huis terug te keren.
3.
Palliatieve eenheden Een palliatieve eenheid is een kleine afdeling, veelal verbonden aan een ziekenhuis waar de patiënt door een multidisciplinair team verzorgd wordt. Naast de reeds eerder genoemde deelaspecten van de zorg is vooral de huiselijke sfeer op deze afdelingen kenmerkend.
4.
Rust- en verzorgingstehuizen De meeste bejaarden verkiezen in het hun vertrouwde verzorgingstehuis te sterven. Rusthuizen en RVT’s beschikken over medewerkers die deskundig zijn in palliatieve zorg en die complementair samenwerken met de multidisciplinaire begeleidingsequipe van de regio.
5.
Dagcentra Patiënten die thuis verzorgd worden kunnen een of meer dagen per week naar een dagcentrum. Terwijl de patiënt er lotgenoten ontmoet, en indien nodig een supportieve behandeling krijgt, kunnen de mantelzorgers even op adem komen.
6. Kinderen Omwille van de specifieke problematiek van kinderen in palliatieve (thuis)zorg zijn initiatieven ontstaan naar deze kinderen en hun gezinnen toe vanuit de kinderoncologische centra.
In welke financiële regelingen heeft de overheid voorzien? Palliatief forfait Voor de palliatieve thuispatiënt kan de huisarts een palliatief forfait aanvragen. Het forfait bedraagt 483,39 € (februari 2005) voor een periode van 30 dagen en kan een tweede keer aangevraagd worden. Dankzij het forfait, dat vooral bedoeld is voor de kosten van medicatie en hulpmiddelen, valt voor de patiënt ook het remgeld voor de arts en verpleegkundige verzorging weg. Palliatief verlof Mantelzorgers kunnen op basis van een medisch attest van de behandelende geneesheer palliatief verlof aanvragen. Dat verlof komt neer op een loopbaanonderbreking van een maand, verlengbaar met maximaal een maand. Een voltijdse werknemer ontvangt daarvoor een vergoeding van 515,82 € (februari 2005). Voor meer informatie kunt u terecht bij het netwerk van uw regio. Wanneer eindigt palliatieve zorg? In de visie van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen en de netwerken behoort ook rouwzorg tot de opdracht van palliatieve zorg. In de meeste gevallen beperkt deze nazorg zich tot een of enkele gesprekken met de familie na het overlijden van de patiënt. In een enkel geval verloopt het rouwproces moeilijker en is allereerst erkenning van de problematiek belangrijk. In alle netwerken kan een beroep worden gedaan op een rouwzorgverantwoordelijke.
CONTACTADRESSEN
Fe d e ra ti e Pa l l i at ieve Z org V laande re n v zw J. Vander Vekenstraat 158 1780 Wemmel tel: 02 / 456.82.00 fax: 02 / 461.24 41 mail:
[email protected] website: www.fedpalzorg.be Op de website kunt u onder de rubriek Netwerken voor elke gemeente het bijbehorend netwerk opzoeken. Het lidmaatschap van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen is voorbehouden aan zorgvoorzieningen. Individuele zorgverstrekkers kunnen zich voor 50 € per jaar aansluiten als toegetreden lid. In ruil genieten zij de verminderde ledenprijs op de cursussen en workshops van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen.
Ne t werk en Pal l i a ti eve Zo rg 13 2
7
5
12 11
1
8
3 4
PROVINCIE WEST-VLAANDEREN 1. VZW NETWERK PALLIATIEVE ZORG WESTHOEK – OOSTENDE Van Pouckestraat 2 8600 Diksmuide tel: 051/51 13 63 tel thuiszorg: 051/51 98 00 fax: 051/51 13 65 mail:
[email protected]
2. PALLIATIEVE ZORG NOORD WEST-VLAANDEREN VZW Diksmuidse Heirweg 647 8200 Sint-Andries tel: 050/40 61 50 - fax: 050/40 61 59 mail:
[email protected] website: www.pzwvl.be
3. PALLIATIEF NETWERK DE MANTEL VZW
Mandellaan 101 8800 Roeselare tel: 051/24 83 85 - fax: 051/24 60 54 mail:
[email protected]
4. NETWERK PALLIATIEVE ZORG ZUID WEST-VLAANDEREN VZW Doorniksewijk 168 8500 Kortrijk tel: 056/30 72 72 - fax: 056/25 70 84 mail:
[email protected]
6
9
PROVINCIE OOST-VLAANDEREN 5. VZW NETWERK PALLIATIEVE ZORG GENT-EEKLO Jubileumlaan 221 9000 Gent tel: 09/266 35 00 - fax: 09/233 93 90 mail:
[email protected]
6. NETWERK PALLIATIEVE ZORG ZUID OOST-VLAANDEREN Het Leven Helpen VZW Oscar Delghuststraat 60 9600 Ronse tel: 055/20 74 00 - fax: 055/20 87 82 mail:
[email protected]
7. NETWERK PALLIATIEVE ZORG WAASLAND VZW Brugsken 27 B1 9100 Sint-Niklaas tel: 03/776 29 97 - fax: 03/776 40 81 mail:
[email protected]
14
15
PROVINCIE ANTWERPEN 11. PALLIATIEF NETWERK MECHELEN VZW
Willem Rosierstraat 23 2800 Mechelen tel: 015/41 33 31 - fax: 015/43 09 77 website: www.palliatief-netwerk-mechelen.be
10
12. PALLIATIEVE HULPVERLENING ANTWERPEN VZW (PHA) 8. NETWERK PALLIATIEVE ZORG ARR. AALST – REGIO DENDERMONDE ARR. NINOVE VZW O.L.V.-Kerkplein 30 9200 Dendermonde tel: 052/21 54 34 - fax: 052/21 55 60 mail:
[email protected] Sluisken 15 9300 Aalst tel: 053/21 40 94 - fax: 053/70 53 50 mail:
[email protected]
PROVINCIE VLAAMS-BRABANT 9. NETWERK PALLIATIEVE ZORG BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE VZW Vander Vekenstraat 158 1780 Wemmel tel: 02/456 82 07 - fax: 02/456 82 17 mail:
[email protected] website: www.netwerk-omega.be
10. PALLIATIEF NETWERK ARRONDISSEMENT LEUVEN (PANAL VZW) Waversebaan 220 3001 Heverlee tel: 016/23 91 01 - fax: 016/23 81 73 mail:
[email protected]
UA campus Drie Eiken Gebouw S 1e verdieping Universiteitsplein 1 2610 Wilrijk tel: 03/820 25 31 - fax: 03/820 25 30 mail:
[email protected] website: www.pha.be
13. NETWERK PALLIATIEVE ZORG NOORDERKEMPEN VZW Bredabaan 743 2990 Wuustwezel tel: 03/633 20 11 - fax: 03/633 20 05 mail:
[email protected]
14. PALLIATIEF NETWERK ARRONDISSEMENT TURNHOUT VZW Stationsstraat 60/62 2300 Turnhout tel: 014/43 54 22 - fax: 014/43 65 53 mail:
[email protected] website: www.pnat.be
PROVINCIE LIMBURG 15. NETWERK PALLIATIEVE ZORG LIMBURG VZW A. Rodenbachstraat 29 bus 2 3500 Hasselt tel: 011/81 94 72 - fax: 011/81 94 76 mail:
[email protected] website: www.npzl.be
Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw Vander Vekenstraat 158 - 1780 WEMMEL tel. 02 456 82 00 fax 02 461 24 41 e-mail:
[email protected] website: www.fedpalzorg.be
Met de steun van: Kom op tegen Kanker, de campagne van de Vlaamse Liga tegen Kanker, en de Vlaamse Gemeenschap
